دسته: مطالب به زبان ترکی(اویغوری، اوزبیکی، قزاقی، تورکمن و…)

تعارفي درس/څلورم درس: اسلام څه شی دی او مسلمان څوک دی؟ (۱۱)

مسلمانان د دين د اصولو په نيولو او د اسلام عمومياتو ته په تسليمېدو سره به په تدريجي ډول د عقيدې له کوچنيو مسايلو او احکامو سره اشنا کيدل،
او حتی په دې برخه کې یې هم سترې تېروتنې وکړې چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم له خوا او بیا د اسلامي حکومت او د هغې د حاکمې شورا لخوا اصلاح کيدل.

نو په عقیده کې د خطا او غلطیو اشتباهاتو شتون، يعنې په همدې دوو اصولو کې د طاغوت باند د کفرکول او پر الله تعالی ايمان چې د ټولو انبياوو دنده وه، تر هغه وخته پورې چې د شخص لپاره په بشپړه توګه ښکاره او څرګند روښانه نه وي. دا ناگزیر و. له همدې امله موږ په قرآن کې د پیغمبرانو پیروانو او د مستقیم شاګردانو سختې فاحشې عقیدتي غلطۍ تېروتنې وینو. او موږ حتی د رسول الله صلی الله علیه وسلم د صحابه کرامو خطاګانې هم په دې اساسی مسایلو کې اورسره مخامخ کیږو. لکه:

۱- سؤال حواريون هغوی وپوښتل: آیا زموږ رب موږ ته د اسمان څخه یو دسترخان موږ ته واستوئ؟ دوی د خپلې د جهل ناپوهۍ له امله د الله تعالی په قدرت شک درلود، خو دودی جهل ناپوهۍ د دوی د ایمان د باطلیدو مخه یې ونیوله.

۲- یا کله چې بني اسرائیلو له موسی علیه السلام څخه وغوښتل چې خدای ته د نږدې کیدو لپاره یو بت جوړ کړي لکه د بت پرستان بتانو په څیر.

۳ – یا د هغه ګناهګارسړی په څیر چې د خدای له ویرې یې وصیت وکړ چې له مرګ وروسته دې وسوځول شي او ایرې دې په بادونو کې وغورځول شي ترڅو خدای ورته لاس ونه رسیږي. د دغه د خداي بنده وينا کفر اکبر دى،
چې هغه د اسلام له ملت څخه خارجوي، ځکه چې د خدای د قدرت يا همغه معاد قیامت له مرګ څخه وروسته راټولولو انکار کړی دی.
خو بیا هم ناپوهي هغه د اسلام له دائرې څخه د وتلو مخه نيسي.

۴- یا د حنین د غزوه پر مهال د زات عناوت کیسه چې نوي مسلمانانو د موسی علیه السلام د قوم غوښتنې په سیر محطره او وړاندیز وکړل. لکه څنګه چې بت پرستانو یوه ونه لري چې دوی اورنه تبرک اخلي ترڅو دوی ته ګټه ورسوي او له دوی څخه ضرر لرې کړي، دوی باید په دې شکل اله، خدایان، طاغوت او بتان هم ولري،
طبراني وايي: مشرکانو د دې ونې عبادت کاوه. بیهقی هم وایی: مشرکانو به د دې ونې تر څنګ ذبح او قرباني کوله.
په هر صورت، دا کار کفراکبر وه، له همدې امله رسول الله صلی الله عليه وسلم د دوی کار د موسی عليه السلام د قوم له کار سره تشبیه کړل چه وویل زموږ لپاره بت جوړ کړه.

۵- یا لکه د ليثيين، له مسلمانانو څخه د صدقاتو راټولولو قضیه چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه یې انکار وکړ. او په هغه باندې یې د دروغ نسبت ورکړل لکه داسې ده چې پیغمبر دروغ ویلي وي. دا انکار کول هم د ارتکاب د کفر اکبر دي.

۶ – یا د یوې قوم حدیث له الفاظ پرته د «لا اله الا الله» دوی له اسلام څخه هیڅ نه درلودل.
زه غواړم په دې اړه لږ څه تشریح او وضاحت ورکړم:
حذیفه بن یمان رضی الله عنه وایي: رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمایل: لکه څنګه چې د جامو تسمې او شکلونه زړې کېږي، ټوټې کېږي او له منځه ځي، د اسلام دين هم زوړ کېږي او د تباهۍ پر لور ځي چې نه پوهيږي روژه، لمونځ، عبادت او صدقه څه ده؟ او دا څه معنی لري؟
او یوه شپه به ناڅاپه د خدای کتاب (یعنی قرآن عظیم شان) د خلکو له مینځه سخه لرې شي او په ځمکه کې به یې هیڅ نښه او اسر نه پاتې کیږي او د دې یو آیت د خلکو په مینځ کې نشي موندلې. په عین حال کې، د پاتې خلکو یوه ډله شتون لري، لکه زاړه لویان، اسپنجړي نارینه او ښځینه، دوی وايي: موږ هم هماغه کلمه «لا اله الا الله» لکه څنګه چې زموږ پلرونو او میندو ویله او موږ دا کلمات خبرې اورېدل په ژبه دوی راوړل، موږ ورته کلمې تکراروو او په ژبه وایو په داسې حال کې چې حذیفه دا حدیث روایت کوي، بل صحابي چې صِلَه نومیږي وایي: «د دې کلمې ویل یوازې «لا اله الا الله» د دوی حال ته هیڅ ګټه نه لري ځکه چې دوی په دې فهم او درک نه دي کړي
او د دې کلمې په معنا سره او نور دینی مسائل لکه لمونځ، روژه، صدقه او داسې نور…. دوی عمل نه کوي».
حذیفه د دې خبرې په اورېدو سره له صِلَه مخ واړوه،صِلَه درې ځله دا جمله تکرار کړه، او هر درې ځله حذیفه له هغه څخه مخ واړوه، تر دې چې حذیفه ورته مخ واړوه او ویې ویل: اې صِلَه! د همدې جملې ویل دوی د جهنم له اوره ژغوري؛ حذیفه دا جمله درې ځله تکرار کړه.

Хозирги янги асрдаги дорул исломни намуналари (1) (25 қисм)

(9-қисм)

Мана бу йўлда харакат қилишлик аслида аллох таолони шариатидаги сахих йўлда харакат қилишдир, танхо бўлганлигинг сабабли хафа бўлмаслигинг керак, хотиржам бўл, аллох таоло мухаббатингни хақ талаб дилларга жойлайди ва сени хақ талаб кишилар орасида машхур қилади,шунингдек мархамат қиладики:

 إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدّاً ‏(مریم/96)

Албатта иймон келтириб яхши амаллар қилган зотлар учун рахмон дўстликни (барқарор) қилур.

Шубхасиз иймон келтирган ва шойиста амаллар қилган кишиларни мехрибон худованд яхши кўради ва уларни одамларни назарида азиз қилади ва уларга нисбатан одамларни дилларида мухаббатни жойлайди.

 Демак мен ва сиз келажак ва натижа учун ғам чекмаслигимиз керак, балки харакатлантирувчи куч сифатида йўллардаги тўсиқларни олиб ташлайдиган ва мақсад сари масофани камайтирадиган аллохни шариатидаги сахих йўлдан адашиб кетмаслигимизга эътибор беришимиз керак, аллохни шариатидаги йўлда харакатланишга ва ўзимизни амалларимизни сифатини яхшилашга ва махсусан амалларимизни аллох таоло томонидан қабул қилинишига диққатни қаратишимиз лозим.

Энди шу ергача “қолиб” ва “абзор”ни жойгохини ва хилма-хил қолибларни ташкил қилган мағзини масаласини ва шахслар,жамоатлар,хукуматлар, турли-хил ақидалар ўзларининг хос мақсадлари йўлида бир қолиб ва абзордан фойдаланиш эхтимоли борлиги очиқ-ойдин бўлди.

Демак очиқ-ойдин кўриниб турганидек,бизлар “турли-хил дорул исломларни” текшириб уларни бир-бири билан солиштираётган мархалаларда,уларни ичига қўйилган ақида ва мазхаблар борасида эмас,балки  “дорул ислом” хукуматини “қолиби” ва “абзори” хақида сухбат қиламиз ва мана бу “турли-хил дорул исломларни” қайси бири “нубувват манхажига асосланган хилофатга” яқинроқ эканига эътибор берамиз.

Бизлар яна қайтадан қўлга киритиш учун харакат қилаётган аввалги “абзор” ва “қолиб” бўлмиш “нубувват манхажига асосланган хилофат” иккита мушаххас ва аслга эга бўлиб, олтинчи муқаддамот дарсларида бу хақида қуйидаги унвонлар остида  муфассал сухбат қилганмиз:

1-Хоким, давлат ва хукуматнинг ва мусулмонларни хукуматидаги турли-хил уюшмаларнинг ички амалларини устида хавфсизлик масалаларидан ташқари  умумий аслий назорат қилишлик.

 2-Улил амр шўросини асли, хукуматни ижроий ишларини хаммаси ва дорул исломнинг умумий хаётига тегишли бўлган ижтиход қилса бўладиган ишларни барчаси вохид шўро ва вохид ижмоъни канали орқали ироя берилади.

Улил амр шўроси барча мутахассисликларда мавжуд бўлиши мумкин, у олий бошқарув мажлиси ёки хал қилиш ва никох ишларигача етиб боради. Бизлар “нубувват манхажига асосланган хилофат” даврида  умавийларнинг ёки аббосийларнинг ва бошқаларнинг шохигарлик давридаги  хозирги замонга ўхшаган мазхабни замонавий шаклига гувох бўлмаганимизни асосий  иллати  хам мана шу улил амр ва мутахассислар шўросини борлиги бўлган.

(давоми бор…..)

حاضِرگِی یَنگِی عَصردَگِی دارُ الاِسلامنِی نَمُونَه لَرِی (1) ( 25 بوُلِیم)

(9- قیسم)  

مَنَه بُو یوُلدَه حَرَکَت قِیلِیشلِیک اَصلِیدَه اَلله تَعالَی نِی شَرِیعَتِیدَگِی صَحِیح یُولدَه حَرَکَت قِیلِیشدِیر، تَنها بوُلگنلِیگِینگ سَبَبلِی خَفَه بُولمَسلِیگِینگ کِیرَک، خاطِرجَم بُول، اَلله تَعالَی مُحَبَّتِینگنِی حَق طَلَب دِیللَرگه جایلَیدِی وَ سِینِی حَق طَلَب کِیشِیلَر آرَسِیدَه مَشهُور قِیلَدِی، شوُنِینگدِیک مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:  إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدّاً ‏(مریم/96) اَلبَتَّه اِیمان کِیلتِیرِیب یَحشِی عَمَللَر قِیلگن ذاتلَر اوُچُون رَحمان دوُستلِیکنِی (بَرقَرار) قِیلوُر.

شُبهَه سِیز اِیمان کِیلتِیرگن وَ شایِیستَه عَمَللَر قِیلگن کِیشِیلَرنِی مِهرِیبان خُداوَند یَحشِی کوُرَدِی وَ اوُلَرنِی آدَملَرنِی نَظَرِیدَه عَزِیز قِیلَدِی وَ اوُلَرگه نِسبَتاً آدَملَرنِی دِیللَرِیدَه مُحَبَّتنِی جایلَیدِی.

دِیمَک مِین وَ سِیز کِیلَجَک وَ نَتِیجَه اوُچُون غَم چِیکلَسلِیگِیمِیز کِیرَک، بَلکِی حَرَکَتلَنتِیرُوچِی کوُچ صِیفَتِیدَه یوُللَردَگِی توُسِیقلَرنِی آلِیب تَشلَیدِیگن وَ مَقصَد سَرِی مَسافَه نِی کَمَیتِیرَدِیگن اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی صَحِیح یُولدَن اَدَشِیب کِیتمَسلِیگِیمِیزگه اِعتِبار بِیرِیشِیمِیز کِیرَک، اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی یُولدَه حَرَکَتلَه نِیشگه وَ اوُزِیمِیزنِی عَمَللَرِیمِیزنِی صِیفَتِینِی یَحشِیلَشگه وَ مَخصُوصاً عَمَللَرِیمِیزنِی اَلله تَعالَی تامانِیدَن قَبُول قِیلِینِیشِیگه دِققَتنِی قَرَتِیشِیمِیز لازِم.

اِیندِی شُو یِیرگچَه “قالِب” وَ “اَبزار”نِی جایگاهِینِی وَ هِیلمَه – هِیل قالِیبلَرنِی تَشکِیل قِیلگن مَغزِینِی مَسَلَه سِینِی وَ شَخصلَر، جَماعَتلَر، حُکوُمَتلَر،توُرلِی- هِیل عَقِیدَه لَر اوُزلَرِینِینگ خاص مَقصَدلَرِی یُولِیدَه بِیر قالِب وَ اَبزاردَن فایدَلَنِیش اِیختِمالِی بارلِیگِی آچِیق- آیدِین بُولَدِی.

دِیمَک آچِیق- آیدِین کوُرِینِیب توُرگنِیدِیک، بِیزلَر “توُرلِی- هِیل دارُ الاِسلاملَرنِی” تِیکشِیرِیب اوُلَرنِی بِیر- بِیرِی بِیلَن سالِیشتِیرَیاتگن مَرحَلَه لَردَه، اوُلَرنِی اِیچِیگه قوُیِیلگن عَقِیدَه وَ مَذهَبلَر بارَسِیدَه اِیمَس، بَلکِی “دارُ الاِسلام” حُکوُمَتِینِی “قالِیبِی” وَ “اَبزارِی” حَقِیدَه صُحبَت قِیلَمِیز وَ مَنَه بُو “توُرلِی- هِیل دارُ الاِسلاملَرنِی” قَیسِی بِیرِی “نُبُوَّت مَنهَجِیگه اَساسلَنگن خِلافَتگه” یَقِینراق اِیکَنِیگه اِعتِبار بِیرَمِیز.

بِیزلَر یَنَه قَیتَه دَن قوُلگه کِیرِیتِیش اوُچُون حَرَکَت قِیلَیاتگن اَوَّلگِی “اَبزار” وَ “قالِب” بُولمِیش “نُبُوَّت مَنهَجِیگه اَساسلَنگن خِلافَت” اِیککِیتَه مُشَخَّص وَ اَصلگه اِیگه بُولِیب، آلتِینچِی مُقَدَّمات دَرسلَرِیدَه بُو حَقِیدَه قوُیِیدَگِی عُنوانلَر آستِیدَه مُفَصَّل صُحبَت قِیلگنمِیز:

1. حاکِم، دَولَت وَ حُکوُمَتنِینگ وَ مُسُلمانلَرنِی حُکوُمَتِیدَگِی توُرلِی- هِیل اوُیُوشمَه لَرنِینگ اِیچکِی عَمَللَرِینِی اوُستِیدَه حَوفسِیزلِیک مَسَلَه لَرِیدَن تَشقَرِی عُمُومِی نَظارَت قِیلِیشلِیک.
2. اوُلِی الاَمر شُوراسِینِی اَصلِی حُکُومَتنِی اِجرائِی اِیشلَرِینِی هَمَّه سِی وَ دارُ الاِسلامنِینگ عُمُومِی حَیاتِیگه تِیگِیشلِی بُولگن اِیجتِهاد قِیلسَه بُولَدِیگن اِیشلَرنِی بَرچَه سِی واحِد شوُرا وَ واحِد اِجماعنِی کَنَلِی آرقَلِی اِرایَه بِیرِیلَدِی.

اوُلِی الاَمر شُوراسِی بَرچَه مُتَخَصِّصلِیکلَردَه مَوجُود بُولِیشِی مُومکِین، اوُ عالِی باشقَه رُو مَجلِیسِی یاکِی حَل قِیلِیش وَ نِکاه اِیشلَرِیگه چَه یِیتِیب بارَدِی. بِیزلَر “نُبُوَّت مَنهَجِیگه اَساسلَنگن خِلافَت ” دَورِیدَه اُمَوِیلَرنِینگ یاکِی عَبّاسِیلَرنِینگ وَ باشقَه لَرنِینگ شاهِیگرلِیک دَورِیدَگِی حاضِرگِی زَمانگه اوُحشَگن مَذهَبنِی زَمانَه وِی شَکلِیگه گوُواه بوُلمَگنِیمِیزنِی اَساسِی عِللَتِی هَم مَنَه شُو اوُلِی الاَمر وَ مُتَخَصِّصلَر شُوراسِینِی بارلِیگِی بوُلگن.

(دوامی بار….)

مصداقهای دارالاسلام در دنیای معاصر (1) (قسمت 25)

(9-قسمت)

حرکت در این مسیر در واقع حرکت در مسیر صحیح شریعت الله تعالی است و نباید از تنها بودن هم دلتنگ شوی، مطمئن باش الله تعالی محبتت را دلهای حق طلب قرار می دهد و تو را در میان حق طلبان مردمی می کند چنانچه می فرماید: إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدّاً ‏(مریم/96) بی‌گمان کسانی که ایمان می‌آورند و کارهای شایسته و پسندیده انجام می‌دهند، خداوند مهربان آنان را دوست می‌دارد و آنان را در نظر مردم عزیز، و محبّت آنان را به دلها می‌اندازد.

پس من و شما نگران آینده و نتیجه نباشیم بلکه نگران این باشیم که از مسیر صحیح شریعت الله به عنوان نیروی محرکه ای که قرار است تضادهای بر سر راه خود را کنار بزند و فاصله اش را با اهدافش کمتر کند تا به آن اهداف برسد منحرف نشویم، و تمام تلاش ما در حرکت در مسیر شریعت الله و بالا بردن کیفیت اعمال خودمان و بخصوص مراقبت کردن از پذیرفته شدن اعمالمان توسط الله تعالی باشد.

تا اینجا باید جایگاه «قالب» و «ابزار» و مساله ی محتوای قالبهای مختلف و  احتمال استفاده ی افراد و جماعتها و حکومتها و عقاید مختلف از یک قالب و ابزار در راستای اهداف عقیدتی خاص خودشان مشخص شده باشد.

پس واضح است که ما در مراحله ای که «دارالاسلامهای مختلف» را مورد بررسی قرار می دهیم و آنها را با هم مقایسه می کنیم در مورد «ابزار» و «قالب» حکومتی «دارالاسلام» صحبت می کنیم نه در مورد عقیده و مذهبی که در داخل آنها ریخته شده است و نگاه می کنیم که هر یک از این «دارالاسلامهای مختلف» کدامیک به «خِلَافَةٌ عَلَى مِنْهَاجِ النُّبُوَّةِ » نزدیکتر شده است.

«خِلَافَةٌ عَلَى مِنْهَاجِ النُّبُوَّةِ » به عنوان اولین«ابزار» و «قالب» مطلوب ما که جهت رسیدن دوباره ی به آن تلاش می کنیم دارای دو مشخصه و اصل است که در درس ششم مقدماتی^[1] به تفصیل در مورد این دو اصل صحبت کرده ایم تحت عنوان:

1. اصل نظارت همگانی بر عملکرد داخلی حاکم و دولت و حکومت و نهادهای مختلف حکومتی مسلمین، غیر از مسائل امنیتی.
2. اصل شورای اولی الامر. که تمام امور اجرائی حکومتی و تمام امور اجتهاد پذیر متعلق به زندگی عمومی دارالاسلام از کانال شورای واحد و اجماع واحد ارائه می شود.

شورای اولی الامر می تواند در تمام تخصصها وجود داشته باشد تا به شورای نخبگان رهبری یا اهل حل و عقد ختم می شود. علت اساسی که ما در دوران «خِلَافَةٌ عَلَى مِنْهَاجِ النُّبُوَّةِ » شاهد چیزی به نام مذهب به این شکل مدون آن در دوران شاهیگیری امویه و عباسیان و غیره نبودیم  وجود همین شورای اولی الامر و متخصصین مربوطه بود.

(ادامه دارد……)

---

[1] درسهای مقدماتی/درس ششم:  چه باید کرد؟ وحدت آگاهانه، هدفمند و حرکتی

Хозирги янги асрдаги дорул исломни намуналари (1) (25 қисм)

(8-қисм)

Энди яхшиликка даъват қилиш хам жуда кўпдир ( шариат тасдиқлаган умумий амалларни ва  хам ахлоқни ва шу билан бирга ақидавий амалларни, ахлоқни хам ўз ичига олади) ва “уммат” холатида амалга оширилиши керак, ва агар маъруфга буюришлар ( яъни аллох таолони шариатида таништирилган,танилган ишлар хам буюрилган суратда бажарилиши лозим) хам  ва мункардан қайтаришлар хам –албатта ёмон ишлар хам аллох таолони шариатида таниқли- “уммат” суратида бажарилиши керак ва уни шўрога,хелфга,сендикога, анжуманга ,халқ уюшмаларига, энжиуларга эхтиёжи бор ва мана бу абзорларсиз, қолибларсиз яхшиликка буюриш,маъруфга амр қилиш ва мункардан нахий қилиш рўёбга чиқмайди, мана бу холатда бу қолибларни,абзорларни ташкил қилиш вожиб бўлиб қолади ва хатто агар қолибларни,абзорларни танлаш бўйича уларни вужудга келтирган ё такомуллаштирган кишиларнинг мусулмон экани ё эмаслигига  ахамият берилмайди,балки башарнинг  илмий тажрибаларидан мана бу йўлда фойдаланилади.

Масалан мисол тариқасида фақирликка ўхшаш мункар иш,ўртадан  олиб ташланиши керак,бўлиб хам бу шайтонни ваъдасидир,

 « الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ » (بقره/268)

Шахс ўзини шахсий чегараларида мана бу мункарни олиб ташлашга харакат қилади, аммо шубхасиз якка шахсни харакатлари ўзига яраша чегараланган бўлади, лекин агар у анжуман холатида иш олиб борса уни қудрати хам кўпаяди ва мана бу мункарни олиб ташлашда янада муваффақиятли қадамларни ташлайди, анжуманлар амалга оширадиган ишларни якка шахслар амалга ошира олмайди; энди анжуман хам ўзига хос шароитларда чегараланган суратда бўлади, аммо агар у бир давлат, исломий хукумат кўринишида мана  бу мункарни олиб ташлашга харакат қиладиган бўлса, якка шахсдан  ёки анжумандан кўра муваффақроқ,кучлироқ бўлиши аниқ нарса.

Мана буларни уччови хам мутаносиб холатда яхшиликларга даъват қилишлари керак, мана бу фарзни бажаришлик уларни хеч қайси бирини елкасидан олиб ташланмайди ва уларни хаммаси маъруфга буюриб мункардан нахий қилишлари лозим, аммо уларни хар бирини ўзига хос чегараланган қобилияти, шароити бор

 « فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ»

Аммо шу билан бирга мана бу мункарни ва бошқа мункарларни  йўқолишини ва бугунги кундаги изтирорий бадал хукуматни нубувват манхажига асосланган хилофатга айланишини хохлаймиз, фақатгина ўзимизни шахсий қудратимизга қаноат қилиб қолмаслигимиз керак, балки шўролар,хелфлар,сендиколар ва халқ уюшмаларига ўхшаган абзорлардан  ва нихоят хукумат қудратини абзорларидан фойдаланамиз, бўлмасам ислох қилиш лойихасидаги мана бу мункарларни йўқотишга,илдизини қуритишга муваффақ бўлмаймиз, натижада эса мана бундай вожиботларни амалга ошириш учун бу абзорлардан фойдаланишни ўзи хам вожиб бўлиб қолади,чунки бу ердаги очиқ намуна исломни дифоъ қилиш,мухофизат ва дорул исломни янада юқорига кўтариш ва мусулмонларни илгари силжитиш ва дорул исломни янада кенгайтиришдир, мана бу лойиха ва жараёнда хам мусулмонларни дини,жони,номуси, ақли,обрўси, моли химоя қилинади,мухофизат қилинади ва хам мусулмонларни дунёвий ишлари юқори даражага кўтарилади ва хам жуда кўп  мусулмонларни мўъминлар даражасига кўтарилишига сабаб бўлади,хатто    

«يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجًا» (نصر/2)

Воқеасини юз беришига олиб келади, бу воқеада мусулмонларни жуда кўп гурухлари ислом динига кириб келишади ва дорул ислом хам янада кенгаяди.

(давоми бор……)

حاضِرگِی یَنگِی عَصردَگِی دارُ الاِسلامنِی نَمُونَه لَرِی (1) ( 25 بوُلِیم)

(8-قیسم)

اِیندِی یَحشِیلِیککَه دَعوَت قِیلِیش هَم جُودَه کوُپدِیر( شَرِیعَت تَصدِیقلَگن عُمُومِی عَمَللَرنِی وَ هَم اَخلاقنِی وَ شوُ بِیلَن بِیرگه عَقِیدَه وِی عَمَللَرنِی، اَخلاقنِی هَم اوُز اِیچِیگه آلَدِی) وَ “اوُمَّت” حالَتِیدَه عَمَلگه آشِیرِیلِیشِی کِیرَک، وَ اَگر مَعرُوفگه بُویُورِیشلَر( یَعنِی اَلله تَعالَی نِی شَرِیعَتِیدَه تَنِیشتِیرِیلگن، تَنِیلگن اِیشلَر هَم بُویُورِیلگن صُورَتدَه بَجَرِیلِیشِی لازِم) هَم وَ مُنکَردَن قَیتَه رِیشلَر هَم – اَلبَتَّه یامان اِیشلَر هَم اَلله تَعالِینِی شَرِیعَتِیدَگِی تَنِیقلِی- “اوُمَّت” صُورَتِیدَه بَجَرِیلِیشِی کِیرَک وَ اوُنِی شوُراگه،حِلفگه، سِیندِیکا گه، اَنجُومَنگه ، حَلق اوُیُوشمَه لَرِیگه، اِینجِی اوُلَرگه اِیختِیاجِی بار وَ مَنَه بُو اَبزارلَرسِیز، قالِیبلَرسِیز یَحشِیلِیککَه بُویُورِیش، مَعرُوفگه اَمر قِیلِیش وَ مُنکَردَن نَهِی قِیلِیش رُویابگه چِیقمَیدِی، مَنَه بُو حالَتدَه بُو قالِیبلَرنِی، اَبزارلَرنِی تَشکِیل قِیلِیش واجِب بوُلِیب قالَدِی وَ حَتّی اَگر قالِیبلَرنِی، اَبزارلَرنِی تَنلَش بُویِیچَه اوُلَرنِی وُجُودگه کِیلتِیرگن یا تَکاموُللَشتِیرگن کِیشِیلَرنِینگ مُسُلمان اِیکَنِی یا اِیمَسلِیگِیگه اَهَمِیَت بِیرِیلمَیدِی، بَلکِی بَشَرنِینگ عِلمِی تَجرِیبَه لَرِیدَن مَنَه بُو یُولدَه فایدَلَنِیلَدِی.

مَثَلاً مِثال طَرِیقَه سِیدَه فَقِیرلِیککَه اوُحشَش مُنکَرنِی اِیش، اوُرتَه دَن  آلِیب تَشلَنِیشِی کِیرَک، بُولِیب هَم بُو شَیطاننِی وَعدَه سِیدِیر، « الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ » (بقره/268) شَخص اوُزِینِی شَخصِی چِیگرَه لَرِیدَه مَنَه بُو مُنکَرنِی آلِیب تَشلَشگه حَرَکَت قِیلَدِی، اَمّا شُبهَه سِیز یَککَه شَخصنِی حَرَکَتلَرِی اوُزِیگه یَرَشَه چِیگرَه لَنگن بوُلَدِی، لِیکِن اَگر اوُ اَنجُومَن حالَتِیدَه اِیش آلِیب بارسَه اوُنِی قُدرَتِی هَم کوُپَیَه دِی وَ مَنَه بُو مُنکَرنِی آلِیب تَشلَشَه یَنَدَه مَوَفَّقِیَتلِی قَدَملَرنِی تَشلَیدِی، اَنجُومَنلَر عَمَلگه آشِیرَدِیگن اِیشلَرنِی یَککَه شَخصلَر عَمَلگه آشِیرَه آلمَیدِی؛ اِیندِی اَنجُومَن هَم اوُزِیگه خاص شَرائِطلَردَه چِیگرَه لَنگن صُورَتدَه بُولَدِی، اَمّا اَگر اوُ بِیر دَولَت، الاِسلامِی حُکوُمَت کوُرِینِیشِیدَه بُولسَه، یَککَه شَخصدَن یاکِی اَنجُومَندَن کوُرَه مَوَفَّقراق، کوُچلِیراق بوُلِیشِی اَنِیق نَرسَه.

مَنَه بُولَرنِی اوُچچاوِی هَم مُتَناسِب حالَتدَه یَحشِیلِیکلَرگه دَعوَت قِیلِیشلَرِی کِیرَک، مَنَه بُو فَرضنِی بَجَرِیشلِیک اوُلَرنِی هِیچ قَیسِی بِیرِینِی یِیلکَه سِیدَن آلِیب تَشلَنمَیدِی وَ اوُلَرنِی هَمَّه سِی مَعرُوفگه بُویُورِیب مُنکَردَن نَهِی قِیلِیشلَرِی لازِم، اَمّا اوُلَرنِی هَر بِیرِینِی اوُزِیگه خاص چِیگرَه لَنگن قابِیلِیَتِی، شَرائِطِی بار « فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ» اَمّا شُو بِیلَن بِیرگه مَنَه بُو مُنکَرنِی وَ باشقَه مُنکَرلَرنِی یُوقالِیشِینِی وَ بُوگوُنگِی کوُندَگِی اِضطِرارِی بَدَل حُکوُمَتنِی نُبُوَّت مَنهَجِیگه اَساسلَنگن خِلافَتگه اَیلَنِیشِینِی هاحلَیمِیز، فَقَطگِینَه اوُزِیمِیزنِی شَخصِی قُدرَتِیمِیزگه قَناعَت قِیلِیب قالمَسلِیگِیمِیز کِیرَک، بَلکِی شوُرالَر، حِلفلَر، سِیندِیکالَر وَ حَلق اوُیُوشمَه لَرِیگه اوُحشَگن اَبزارلَردَن وَ نِهایَت حُکوُمَت قُدرَتِینِی اَبزارلَرِیدَن فایدَلَنَه مِیز، بُولمَسَم اِصلاح قِیلِیش لایِیحَه سِیدَگِی مَنَه بُو مُنکَرلَرنِی یُوقاتِیشگه، اِیلدِیزِینِی قوُرِیتِیشگه مُوَفَّق بُولمَیمِیز، نَتِیجَه دَه اِیسَه مَنَه بُوندَی واجِباتلَرنِی عَمَلگه آشِیرِیش اوُچُون بُو اَبزارلَردَن فایدَلَه نِیشنِی اوُزِی هَم واجِب بوُلِیب قالَدِی، چُونکِی بُو یِیردَگِی آچِیق نَمُونَه اِسلامنِی دِفاع قِیلِیش، مُخافِظَت وَ دارُ الاِسلامنِی یَنَدَه یُوقارِیگه کوُتَرِیش وَ مُسُلمانلَرنِی اِیلگرِی سِیلجِیتِیش وَ دارُ الاِسلامنِی یَنَدَه کِینگیتِیرِیشدِیر، مَنَه بُو لایِیحَه وَ جَرَیاننِی هَم مُسُلمانلَرنِی دِینِی، جانِی، نامُوسِی،عَقلِی، آبرُوسِی، مالِی حِمایَه قِیلِینَدِی، مُخافِظَت قِیلِینَدِی وَ هَم مُسُلمانلَرنِی دُنیاوِی اِیشلَرِی یُوقارِی دَرَجَه گه کوُتَرِیلَدِی وَ هَم جُودَه کوُپ مُسُلمانلَرنِی مُؤمِنلَر دَرَجَه سِیگه کوُتَرِیلِیشِیگه سَبَب بُولَدِی، حَتَّی  «يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجًا» (نصر/2)  واقِیعَه سِینِی یُوز بِیرِیشِیگه آلِیب کِیلَدِی، بُو واقِیعَه دَه مُسُلمانلَرنِی جُودَه کوُپ گوُرُوهلَرِی اِسلام دِینِیگه کِیرِیب کِیلِیشَدِی وَ دارُ الاِسلام هَم یَنَدَه کِینگه یَدِی.

(دوامی بار…….)

مصداقهای دارالاسلام در دنیای معاصر (1) (قسمت 25)

(8-قسمت)

حالا اگر دعوت به خوبی ها که بسیار زیادند (هم اخلاق و اعمال عمومی مورد تائید شریعت را شامل می شوند و هم اخلاق و اعمال عقیدتی را) و باید به صورت «امت» انجام شود، و اگر امر به معروف (یعنی اموری که در شریعت الله تعالی معرفی شده و شناخته شده اند و باید دستور به انجام آنها صورت گیرد) و نهی از منکرها و چیزهای ناپسند که باز این امور ناپسند هم در شریعت الله تعالی شناخته شده اند باز باید به صورت «امت» انجام شود و نیاز به ابزار و قالبی مثل شورا و حلف و سندیکا و انجمن و سازمان‌های مردم نهاد و ان جی اوها داشته باشد و بدون این ابزار و قالبها دعوت به خوبی ها و امر به معروف و نهی از منکر محقق نشود، در این صورت تشکیل این قالبها و ابزارها واجب می شود و حتی در برگزیدن قالب و ابزار اهمیت داده نمی شود که تولید کننده  و تکامل دهنده ی آن مسلمان است یا نیست، و از تجربیات علمی بشریت در این مسیر سود گرفته می شود.

به عنوان مثال منکری چون فقر که باید برداشته شود که وعده ی شیطان است« الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ » (بقره/268) شخص به صورت فردی و در محدوده ی خودش اقدام به برداشتن این منکر می کند ولی بدون شک فرد به تنهائی توانائی های محدودی دارد، اما زمانی که به صورت انجمنی درمی آید بر توانائی ها او اضافه می شود و در برداشتن این منکر به موفقیت بیشتری دست پیدا می کند و کاری که انجمن می تواند انجامش دهد از عهده ی افراد به تنهائی بر نمی آید؛ حالا انجمن هم باز دارای محدودیتهائی است اما زمانی که دولت و حکومت اسلامی جهت برداشتن این منکر اقدام می کند موفقیت بسیار بیشتر از موفقیت فردی و انجمن است.

هر سه به صورت هماهنگ می توانند و باید به نیکی ها دعوت کنند و انجام این فریضه از دوش هیچ یک برداشته نمی شود و باید همه امر کنند به امور معروف و نهی کنند از امور ناپسند و منکر اما هر کدام توانائی ها و وسعت و محدودیتهای خاص خود را دارند « فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ» اما چنانچه خواهان از بین رفتن این منکر و سایر منکرات و حرکت رو به جلو تبدیل حکومت بدیل اضطراری کنونی به خِلاَفَةٌ عَلَى مِنْهَاجِ النُّبُوَّةِ  هستیم نباید تنها به توانائی های شخصی خود و تک محوری قناعت داشته باشیم، بلکه باید  از سایر ابزارها مثل انواع شوراها و حلفها و سندیکاها و سایر سازمانهای مردم نهاد و در نهایت از ابزار قدرت حکومتی استفاده کنیم و گرنه هرگز موفق به ریشه کن کردن این منکرات در پروسه ی اصلاحگری نخواهیم شد، در نتیجه استفاده از این ابزارها جهت انجام چنین واجباتی واجب می شود چون مصداق بارز دفاع از اسلام و محافظت و ارتقاء دارالاسلام و ارتقاء مسلمین و گسترش دارالاسلام است که در این پروسه و فرایند هم از دین و جان و ناموس و عقل و آبرو و مال مسلمین دفاع و محافظت می شود و امور دنیوی مسلمین ارتقاء پیدا می کند و هم تلاشی می شود جهت کمک به ارتقاء بسیاری از مسلمین به درجه ی مومنین و حتی رخ دادن واقعه ی «يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجًا» (نصر/2) که در این واقعه گروههای زیادی از غیر مسلمین وارد دین اسلام می شوند و دارالاسلام هم گسترش پیدا می کند.

(ادامه دارد…….)

تعارفي درس/څلورم درس: اسلام څه شی دی او مسلمان څوک دی؟ (۹)

د ټولو پیغمبرانو بلنه په یوه محور کې وه، مګر د مختلفو شريعتونه قوانینو سره.
نو په قرآن کې هر ځای چې د اسلام د دين او اصولو ته توجه شوې ده، يعني په طاغوت باندې د کفر او په الله باندې ايمان، د يو بل په وړاندې د پېغمبرانو د وینا نسبت تصديق خبره دی. مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتَابِ وَمُهَيْمِنًا عَلَيْهِ (مائده/۴۸)، دا د پخوانیو (اسماني) کتابونو موافق او تصدیق کوي او د (د دوی د اصولو) شاهد او ساتونکی دی.
خو چیرته چې د بحث تمرکز د دین په جزوي څانګو کې وي، یعنی شریعتونه، نو دا د کثرت، تغییر، تفسیر او فسخ په اړه دی.
لِكُلٍّ جَعَلْنَا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا (مائده/۴۸).

دا بهیر تر هغه وخته پورې دوام کوي چې د خپل تکامل پړاو ته ورسیږي او الله تعالی د شریعت د دې برخې بشپړیدل د اسلام د دین د شریعت د بشپړیدو په بڼه څرګند کړي او فرمايي: الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا … (مائده/5-۳)،
نن مې ستاسو لپاره ستاسو دين بشپړ کړ او خپل نعمت مې پر تاسو پوره کړ او ستاسو لپاره مې اسلام ستاسو د دين په توګه منظور کړ.

دا دلته دی چې هغه شرعي برخه بشپړه کیږي.

سربیره پردې د دې مسلې یو بشپړونکی تکمیلی الله تعالی دا ضمانت هم ورکوي چې تحریف به نه کیږي اعلانوي او فرمايي: إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ (حجر/9)، موږ پخپله قرآن رالېږلی دی او موږ پخپله د هغه ساتونکي یو.

دا وروستی شریعت چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم له لورې راغلی دی، د پخوانیو شريعتونو په څېر له انسانان لخوا نه شي تحریف کېدای.

کله چې په دې ډول اعلان شي چې وروستی اسلامي قانون بشپړ شوی او د الله تعالی په حفاظت کې دی، د هغه تحریف او تخریب ممکن نه دی. د قيامت تر ورځې پورې موږ د يو داسې دين شاهدان يو چې د دين په ټولو څلورو مفهومونو او مفاهيمو کې د کامل او بې عيب رول لوبولو توان لري.

يعنې د داسې دولتي او قانوني واک څخه برخمنې شي چې د خپلو د لاس لاندې اطاعت را جلب کړي.
او دا کولی شي چې د هم دغې ځواک او قانون په ملاتړ سره چې لري کوم چې د جزا او اجر سیسټم رامینځته کوي.
په دې صورت کې دا دین د انسان د دنیا د ژوند د ټولو اړخونو د اداره کولو وړتیا لري.
هغه که د انسانانو د باطني ژوند لارښوونه او اداره وي او یا د انسانانو د مادي ژوند لارښوونه او اداره د هغه هدف په لور چې الله تعالی د انسانانو د دنیا او آخرت لپاره په پام کې نیولې ده.

حتی د جنازې په اړه احکام موږ د خلکو د مړینې وروسته د چارو لپاره قوانین هم وینو.لکه: مړی ته غسل ورکول، کفن ورکول، په مړی باندی لمونځ کول، د مړی په خاص کیفیت دفن کول، دعا کول، د هغه د وصیت اجرا کول، که د خلکو قرضدار وی، د هغه قرض ادا کول او داسی نور واجب دی. چې د جنازې په فقه کې په اړه ذکر شوي دي.

نو دا وروستی شریعت چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم په واسطه راغلی، د پخوانیو شریعتونو په څېر نه دی چې منسوخ او تحریف شوی وي.

Хозирги янги асрдаги дорул исломни намуналари (1) (25 қисм)

(7-қисм)

Дорул исломга хоким бўлган хилма-хил қолиблар борасида хам мана бу хукумат қолибларини бир-бири билан солиштирган пайтимизда, мана бу қолибларни ичига қуйилган ақидани,мазхабни эмас,балки фақат икки қолибни,абзорни солиштираётганимизни тушуниб етишимиз керак. Яъни “шарқий туркистонни исломий жумхурини”нг қолиби билан умавий ё аббосий ё усмонийларнинг меъросий шохигарлик қолибини ёки Умар учинчи рохимахуллохни толибон исломий иморатининг қолибини ё Сумолидаги шабаб иморатини ё исломий азвадни ё “эрон исломий жумхурини” қолибини солиштирган пайтимизда, аслида мана бу қолибларга,дорул исломларга  хоким бўлган мазхабларни эмас фақатгина бир неча қолибни,абзорни солиштирган бўламиз, агар бу ерда фалончи қолиб нубувват манхажи асосидаги хилофатга яқинроқ бўлган бўлса,демак мана бу қолибни,абзорни бошқасига яқинлиги борасида сухбат қилинган бўлади, ундаги одамлар,мазхаблар борасида гап тилга олинмаган. Баъзи бир дўстларимиз мана бу мухим ишга янада яхшироқ диққат қилишади ва мунофиқлар тўдаси уларни қўғирчоқ қилиб ўйнашларига  йўл қўйишмайди ,деган умиддаман.

“Қолиб” одатда даъват ва шариатдаги  маъруфга буюриш ишларида ва шариат таништирган мункардан қайтаришда, махсусан жиход ишларида хамиша мавжуд, шахс ёки мана бу “қолиб”ни ичида ёинки мана бу “қолиб”ни махсулотларидан даъват ва жиход ишларида  бир абзор,нақша сифатида фойдаланилади. Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мархамат қиладиларки:

   مَنْ رَأَى مِنْكُمْ مُنْكَرًا فَلْيُغَيِّرْهُ بِيَدِهِ،

Сизлардан бирортангиз мункар ишни кўрса, уни амалда қўли билан ўзгартирсин,

فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ،

агар қўлидан келмаса, тили билан ўзгартирсин,

 فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ،

Ва агар бу хам қўлидан келмаса қалби билан уни ўзгартиришга харакат қилсин ( яъни манфий мубораза олиб борсин, масалан фалон маконга бормаслик ёки фалон махсулотни сотиб олмаслик ёки фалончи спутник каналларини кўрмаслик ва …….)

وَذَلِكَ أَضْعَفُ الْإِيمَانِ^[1].

ва мана бу (қалб билан манфий мубораза қилишлик) иймонни энг кам даражасидир.

Мана бу холатда мункар ишларни ўзгартириш ва ўзгартиришга харакат қилиш вожиб амр хисобланади,бу шахсни иймонини даражасига хам боғлиқ бўлиб уни шахсий қирраси хам ва гурухий қирраси хам мавжуд; уни гурухий қиррасида “умматни” қолибида бу вазифани амалга ошириш керак. Аллох таоло мархамат қиладики:

وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (آل عمران/104)

Ораларингиздан яхшиликка (исломга) даъват қиладиган, ибодат-итоатга буюрадиган ва исён-гунохдан қайтарадиган бир жамоат бўлсин. Ана ўшалар нажот топгувчилардир.

(давоми бор……)

---

[1] مسلم 49

حاضِرگِی یَنگِی عَصردَگِی دارُ الاِسلامنِی نَمُونَه لَرِی (1) ( 25 بوُلِیم)

(7-قیسم)

دارُ الاِسلامگه حاکِم بُولگن هِیلمَه – هِیل قالِیبلَر بارَسِیدَه هَم مَنَه بُو حُکوُمَت قالِیبلَرِینِی بِیر- بِیرِی بِیلَن سالِیشتِیرگن پَیتِیمِیزدَه، مَنَه بُو قالِبلَرنِی اِیچِیگه قوُیِیلگن عَقِیدَه نِی، مَذهَبنِی اِیمَس، بَلکِی فَقَط اِیککِی قالِیبنِی، اَبزارنِی سالِیشتِیرَیاتگنِیمِیزنِی توُشوُنِیب یِیتِیشِیمِیز کِیرَک. یَعنِی “شَرقِی توُرکِستاننِی اِسلامِی جُمهُورِینِی”نگ قالِیبِی بِیلَن اُمَوِی یا عَبّاسِی یا عُثمانِیلَرنِینگ مِعراثِی شاهِیگرلِیک اِمارَتِینِینگ قالِیبِینِی یا سُمالِیدَگِی شَباب اِمارَتِینِی یا اِسلامِی اَزوَدنِی یا “اِیران اِسلامِی جُمهُورِینِی” قالِیبِینِی سالِیشتِیرگن پَیتِیمِیزدَه، اَصلِیدَه مَنَه بُو قالِیبلَرگه،دارُ الاِسلاملَرگه حاکِم بُولگن مَذهَبلَرنِی اِیمَس فَقَطگِینَه بِیر نِیچَه قالِیبنِی، اَبزارنِی سالِیشتِیرگن بُولَه مِیز، اَگر بُو یِیردَه فَلانچِی قالِب نُبُوَّت مَنهَجِی اَساسِیدَگِی خِلافَتگه یَقِینراق بُولگن بوُلسَه، دِیمَک مَنَه بُو قالِبنِی، اَبزارنِی باشقَه سِیگه یَقِینلِیگِی بارَسِیدَه صُحبَت قِیلِینگن بُولَدِی، اوُندَگِی آدَملَر، مَذهَبلَر بارَسِیدَه گپ تِیلگه آلِینمَه گن. بَعضِی بِیر دوُستلَرِیمِیز مَنَه بُو مُهِم اِیشگه یَنَدَه یَحشِیراق دِققَت قِیلِیشَدِی وَ مُنافِقلَر توُدَه سِی اوُلَرنِی قوُغِیرچاق قِیلِیب اوُینَشلَرِیگه یُول قوُیِیشمَیدِی، دِیگن اوُمِیددَه مَن.

“قالِب” عادَتدَه دَعوَت وَ شَرِیعَتدَگِی مَعرُوفگه بُویُورِیش اِیشلَرِیدَه وَ شَرِیعَت تَنِیشتِیرگن مُنکَردَن قَیتَرِیشدَه، مَخصُوصاً جِهاد اِیشلَرِیدَه هَمِیشَه مَوجُود، شَخص یاکِی مَنَه بُو “قالِب”نِی اِیچِیدَه یائِنکِی مَنَه بُو “قالِب”نِی مَخصُولاتلَرِیدَن دَعوَت وَ جِهاد اِیشلَرِیدَه بِیر اَبزار، نَقشَه صِیفَتِیدَه فایدَه لَنِیلَدِی. رَسُول الله صلی الله علیه وسلم  مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی:   مَنْ رَأَى مِنْكُمْ مُنْكَرًا فَلْيُغَيِّرْهُ بِيَدِهِ، سِیزلَردَن بِیرارتَنگِیز مُنکَر اِیشنِی کوُرسَه، اوُنِی عَمَلدَه قوُلِی بِیلَن اوُزگرتِیرسِین، فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ، اَگر قوُلِیدَن کِیلمَسَه، تِیلِی بِیلَن اوُزگرتِیرسِین، فَإِنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ، وَ اَگر بُو هَم قوُلِیدَن کِیلمَسَه قَلبِی بِیلَن اوُنِی اوُزگرتِیرِیشگه حَرَکَت قِیلسِین ( یَعنِی مَنفِی مُبارَزَه آلِیب بارسِین، مَثَلاً فَلان مَکانگه بارمَسلِیک یاکِی فَلان مَخصُولاتنِی ساتِیب آلمَسلِیک یاکِی فَلانچِی سپُوتنِیک کَنَللَرِینِی کوُرمَسلِیک وَ ……..)  وَذَلِكَ أَضْعَفُ الْإِيمَانِ^[1].  وَ مَنَه بُو ( قَلب بِیلَن مَنفِی مُبارَزَه قِیلِیشلِیک) اِیماننِی اِینگ کَم دَرَجَه سِیدِیر.

مَنَه بُو حالَتدَه مُنکَر اِیشلَرنِی اوُزگرتِیرِیش وَ اوُزگرتِیرِیشگه حَرَکَت قِیلِیش واجِب اَمر حِسابلَنَدِی، بُو شَخصنِینگ اِیمانِینِی دَرَجَه سِیگه هَم باغلِیق بوُلِیب اوُنِی شَخصِی قِیررَه سِی هَم وَ گوُرُوهِی قِیررَه سِی هَم مَوجُود؛ اوُنِی گوُرُوهِی قِیررَه سِیدَه “اوُمَّتنِی” قالِیبِیدَه بُو وَظِیفَه نِی عَمَلگه آشِیرِیش کِیرَک. اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:  وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (آل عمران/104)  آرَلَرِینگِیزدَن یَحشِیلِیککَه ( اِسلامگه) دَعوَت قِیلَدِیگن، عِبادَت- اِطاعَتگه بُویُورَدِیگن وَ عِصیان- گوُناهدَن قَیتَه رَدِیگن بِیر جَماعَت بوُلسِین. اَنَه اوُشَه لَر نَجات تاپگوُچِیلَردِیر.

(ادامه دارد…..)

---

[1] مسلم 49