شَیخ اَبُو حَمزَه مُهاجِر هوُرامِی : مَقَدَّمات دَرسلَرِی/ بِیشِینچِی دَرس: شَرعِی دُشمَنشُوناسِی (4) شَرعِی اَدَبِیاتدَگِی مُرتَدلَرنِی اَنِیقلَش وَ مُرتَدلَرگه، مُرتَدلَرنِی جِبهَه سِیگه قَندَی مُناسَبَتدَه بوُلِیش.
شَیخ اَبُو حَمزَه مُهاجِر هوُرامِی حَفِظَهُ الله نِی اَاوُدِیا تَسمَه سِیدَن یازِیب آلِینگن
(82- قیسم)
باشقَه بِیر دَستَه دَگِی مُسُلمانلَر بارکِی باسقِینچِی نَوکَرلَرنِی خِیلَه – نَیرَنگلَرِیگه اَلدَه نِیشگن. مَثَلاً حاضِر جوُدَه کوُپچِیلِیک سَیّاف، عَبدُالَّطِیف مَدخَلِی (عِراقنِینگ کوُردِستانِیدَگِی) آلِ سَعُودنِی خائِن مُفتِیلَرِی وَ شُولَرگه اوُحشَش باشقَه خائِن مُفتِیلَرگه اوُحشَه گن،حاکِملَرنِی وَ اَمِیرِکَه نِی، نَتانِی وَ باشقَه باسقِینچِیلَرنِی، طاغوُتلَرنِی اِیختِیارِیدَگِی اوُلَمایِی سُوء وَ الرُّوَیبِضَه وَ دِینفُرُوش خائِنلَرنِی تَبلِیغاتلَرِی سَبَبلِی اوُلَرنِی تَأثِیرِیگه توُشِیب قالِیشگن، اوُلَرنِی تَبلِیغاتلَرِی بائِث بِیزلَرنِی خَوارِج دِیب بِیلِیشَه دِی، یاکِی جوُدَه کوُپچِیلِیک بِیزلَرنِی مُرتَد یاکِی کوُپلَرِی بِیزلَرنِی مُزدوُر، ساتقِین یا دِیننِی، آدَملَرنِی، اَئِمَّه نِی دُشمَنِی وَ بِیگوُناه کِیشِیلَرنِی قِیرغِینِیگه وَ مُسُلمانلَرنِی دِیارلَرِینِی نابوُد بوُلِیشِیگه وَ بوُندَن باشقَه اَنچَه – موُنچَه جِنایَتلَرگه سَبَبچِی دِیب بِیلِیشَه دِی.
دَرحَقِیقَت بِیزلَرنِی رُوبَرُویِیمِیزدَگِی کِیشِیلَر بِیزلَرنِینگ اَلدَنگن بِرادَرلَرِیمِیز وَ آپَه – سِینگِیزللَرِیمِیز بوُلِیشَه دِی، اوُلَرگه یالغان اَیتِیشگن، اوُلَر خَوارِج، مُرتَد، ساتقِین، اَجنَه بِی، دِیننِی وَ مِللَتنِی، اَئِمَّه لَرنِی دُشمَنِی، عَیاللَرگه وَ بالَه لَرگه، اِیرکَک کِیشِیلَرگه هَم رَحم قِیلمَیدِیگن وَ مُسُلمان عَیاللَرنِی کَنِیزلِیککَه آلَه دِیگن، هَمدَه مُسُلمان عَیاللَرنِی آلدِی- ساتدِی بازارِیدَه پوُللَیدِیگن وَ گوُدَکلَرنِی قَتلِی عام قِیلَه دِیگن وَحشِی، جِنایَتکارگه قَرشِی جَنگ قِیلیَپمِیز، دِیب اوُیلَه شَه دِی. اَصلِیدَه اوُلَر بِیزلَرگه قَرشِی جَنگ قِیلمَه یَپتِی، بَلکِی عُمُوماً مَوجُود بوُلمَه گن خَیاللَرِیدَگِی بِیر مَوجُودات بِیلَن جَنگ قِیلِیشیَپتِی. اَگر شوُندَی مَوجُودات مَوجُود بوُلگن تَقدِیردَه بِیزلَر هَم اَلبَتَّه اوُلَر بِیلَن بِیرگه جَنگ قِیلَه مِیز. بِیزلَرنِی قَیسِی بِیرِیمِیز مَنَه بُو جِنایَتلَرگه وَ بوُندَی جِنایَتچِیلَرگه راضِی بوُلَه دِی؟
مُرتَدنِی عَیالِینِی اوُلدِیرِیش یا اوُلدِیرمَسلِیک بارَه سِیدَه هَم اِیککِی هِیل نَظَر مَوجُود:
اِسلامِی فِرقَه لَرنِی وَ مَذهَبلَرنِی اَکثَرِی شوُنگه اِعتِقاد قِیلِیشَه دِیکِی، اَگر بِیر عَیال مُرتَد بوُلَه دِیگن بُولسَه وَ سُوز، عَمَل بِیلَن اِیشانچگه کوُرَه شُبهَه سِیز حالَتدَه اوُزِینِی مُسُلمانلَرنِی جَمِیعیَتِیدَن جُودا قِیلسَه وَ تَوبَه قِیلمَسَه، رَسُول الله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم مَرحَمَت قِیلگن نَرسَه لَرِی عُمُومِی وَ قَمرَب آلوُچِی بوُلگنلِیگِی بائِث: “مَن بدَّلَ دينَهُ فاقتُلوهُ”، اوُلدِیرِیلِیشِی کِیرَک، مَنَه بوُ اَساسگه کوُرَه عَیال وَ اِیرکَکنِی آرَه سِیدَه رِیددَه حَددِینِی اِجرا قِیلِیش بوُیِیچَه فَرق مَوجُود اِیمَس. اَگر بَعضِی بِیر اوُرِینلَردَه رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلَّم عَیاللَرنِی اوُلدِیرِیشدَن قَیتَرگن بوُلسَه لَر، بُو اَصلِی کافِر عَیاللَرنِینگ کوُپِینِی ضَعِیفلِیکلَرِی سَبَبلِی اِیدِی. چوُنکِی مَنَه شوُ ضَعِیفلِیک سَبَبلِی اوُشَه زَمانلَردَه اوُلَر جَنگلَردَه حاضِر بوُلِیشمَس اِیدِی. یَعنِی اوُلَرنِی قوُلِیدَه قِیلِیچ بُولمَه گن، جَنگلَردَه هَم اِیشتِراک اِیتِیشمَسدِی، اوُلَردَگِی مَنَه شوُ ضَعِیفلِیک وَ جَنگلَردَه اِیشتِراک اِیتمَسلِیکلَرِی بائِث رَسُول اَلله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم اَصلِی کافِر عَیاللَرنِی اوُلدِیرِیشدَن نَهِی قِیلگن اِیدِیلَر.
مَنَه بُو بارَه دَه عَیال کِیشِی هَم اِیرکَکلَرنِی حُکمِیگه شامِل بوُلِیشَه دِی ” مَن بدَّلَ دينَهُ فاقتُلوهُ “عَیال کِیشِی بِیلَن اِیرکَک کِیشِینِی اِرتِداد حُکمِیدَه فَرق بوُلمَیدِی، بُو بارَه دَه جوُدَه کُوپ رِوایَتلَر مَوجُود،مَثَلاً:
- جابِر رَضِیَ الله عَنهُ دَن وَ اوُمَّ المُؤمِنِین عایِشَه رَضِیَ الله عَنها دَن توُرلِی- هِیل شِیوَه لَرگه کوُرَه رِوایَت قِیلِینگن، بِیر عَیال مُرتَد بوُلَه دِی، اوُنگه اِیککِینچِی مَرتَه مُسُلمان بوُلِیشلِیکنِی، تَوبَه قِیلِیشنِی وَ اِسلامگه قَیتِیشنِی تَکلِیف قِیلِینَه دِی، اَمّا اِنکار قِیلَه دِی، رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلَّمنِینگ دَستوُرلَرِیگه بِنائاً اوُلدِیرِیلَه دِی: «أَنَّ امْرَأَةً يُقَالُ لَهَا أُمُّ مَرْوَانَ ارْتَدَّتْ عَنِ الإِسْلامِ، فَأَمَرَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنْ يُعْرَضَ عَلَيْهَا الإِسْلامُ، فَإِنْ رَجَعَتْ وَإِلا قُتِلَتْ».
- یاکِی قوُیِیدَگِیچَه کِیلتِیرِیلگن: «أنَّ امرأة يُقال لها أُم مروان ارتدت فأمر النبي صلى الله عليه وسلَّم بأنْ يُعرَض عليها الإسلام فإنْ تابت وإلا قُتِلَت، فأبت أنْ تُسلِم فقُتِلَت»..[1]
- عایشه رَضِیَ الله عَنها مَرحَمَت قِیلگنلَرکِی: «ارتدت امرأة يوم أحد، فأمر النبي صلى الله عليه وسلم أن تستتاب فإن تابت وإلا قُتِلَتْ».
- بوُندَن تَشقَرِی، حَفصَه اوُمُّ المُؤمِنِین رَضِیَ الله عَنها هَم اوُزِینِی قوُلِی بِیلَن بِیر سِحرگر عَیالنِی اوُلدِیرَه دِی.
- اَبُو داوُد وَ نَسائِی هَم صَحِیح سَنَد بِیلَن عَبّاس رَضِیَ الله عَنهُ دَن رِوایَت قِیلَه دِیکِی، بِیر کوُزِی عاجِیز مُسُلمان کِیشِینِینگ عَیالِی رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلَّمنِی حَقارَت قِیلَردِی وَ بوُ کِیشِی اوُنِی بِیر نِیچَه مَرتَه آگاهلَنتِیرَه دِی، ( یَعنِی مَنَه بُو اِیشنِی قِیلمَسلِیکنِی تَأیِینلَیدِی، جوُنکِی اوُ زَماندَه هِیچ کِیم بوُندَی گوُناهنِی قِیلمَسدِی وَ بوُندَی جِنایَتنِی حُکمِی اوُلِیم اِیکَه نِینِی هَمَّه بِیلَردِی، اِسلامِی حُکوُمَت هَمَّه گه اَگر بِیرار کِیم بوُندَی جِنایَتنِی قِیلَه دِیگن بُولسَه اوُنِی اوُستِیدَه حُکمنِی اِجرا قِیلِیشگه رُحصَت بِیرگن اِیدِی، بُو حُکمنِی کِیملَر اِجرا قِیلِیشِی بارَه سِیدَه آلدِین اَیتِیب اوُتِیلگن.) اَمّا بُو عَیال حَقارَت قِیلِیشدَه دَوام اِیتَه دِی، اِیرکَک کِیشِی اوُنِی بِیر نِیچَه مَرتَه آگاهلَنتِیرَه دِی وَ اوُندَن تَوبَه قِیلِیشِینِی سوُرَیدِی، اَمّا عَیال بَرِیبِیر اوُزِینِی جِنایَتِیدَه دَوام اِیتَه دِی. بُو کِیشِی کِیچَه سِی عَیالِینِی اوُلدِیرَه دِی. مَنَه بُو خَبَر رَسُول الله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّمگه یِیتِیب بارگن پَیتِیدَه، اوُ کِیشِی آدَملَرنِی جَملَیدِیلَر وَ مَرحَمَت قِیلَه دِیلَرکِی: مِین سِیزلَرنِی گوُواه قِیلِیب اَیتَه مَنکِی مَنَه بُو عَیالنِی قانِی بِیکارگه هَدَر بوُلِیب کِیتدِی، «ألا اشْهَدُوا أَنَّ دَمَهَا هَدَرٌ».
- خالِد اِبنِ وَلِید رَسُول الله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّمنِی سوُکِیب حَقارَت قِیلگن عَیالنِی اوُلدِیرَه دِی.
- رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلَّم مَککَه نِی فَتحِی پَیتِیدَه هَم اِیککِی عَیالنِی اوُلدِیرِیشگه حُکم صادِر قِیلَه دِیلَر،اوُلَر اَهلِی قِبلَه گه قَرشِی رُوحِی جَنگ آلِیب بارِیشَر تَبلِیغ قِیلِیشَر اِیدِی. مَککَه نِی سِکوُلارِیستلَرِی مُسُلمانلَرگه قَرشِی قوُیگن جَنگدَه مَنَه بُو عَیاللَر رُوحِی جَنگلَر بوُلِیمِیدَه فَعالِیَت کوُرسَه تِیشَردِی. بَنِی عَبدُالمُطَّلِبنِی کَنِیزِی سارَه مَنَه بوُلَرنِی بِیرِی بوُلگن، اوُ آلدِین مُرتَد بوُلگن اِیدِی. رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلَّم اَمر قِیلَه دِیلَرکِی،اوُلَر حَتَّی کَعبَه نِی پَردَه سِیگه آسِیلِیب آلگن تَقدِیرلَرِیدَه هَم اوُلدِیرِیلِیشِی کِیرَک.
- اوُمُّ القِرفَه ناملِی مُسُلمان بوُلگن عَیال کافِر بُولَه دِی. اَبُو بَکر رَضِیَ الله عَنهُ اوُندَن تَوبَه قِیلِیشِینِی سوُرَیدِی وَ تَوبَه قِیلگِین دِییدِی، اَمّا بُو عَیال تَوبَه قِیلمَیدِی وَ اَبُو بَکر رَضِیَ الله عَنهُ اوُنِی اِرتِدادِی سَبَبلِی اوُلدِیرَه دِی.
مَنَه شوُندَی اِستِناد قِیلسَه بوُلَه دِیگن اوُرِینلَر مَوجُود. مَنَه بُو حالَتدَه مُرتَد عَیالنِی جَزاسِی هَم مُرتَد اِیرکَکنِی جَزاسِینِی عَینِی اوُزِیدِیر،چوُنکِی عَیال بِیلَن اِیرکَکنِی رِددَه سِینِی اَثَرِی، ضَرَرلَرِیدَه فَرق یوُق. اَلبَتَّه، فَتحُ البارِیدَگِی مُعاذ رَضِیَ الله عَنهُدَن کِیلتِیرِیلگن حَسَن حَدِیث باشقَه بِیر دَلِیل بُولِیشِی موُمکِین، رَسُول الله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم اوُنِی یَمَنگه جوُنَه تَه یاتگن پَیتلَرِیدَه مَرحَمَت قِیلگن اِیدِیلَرکِی: “أَيُّمَا رَجُلٍ ارْتَدَّ عَنِ الْإِسْلَامِ فَادْعُهُ فَإِنْ عَادَ وَإِلَّا فَاضْرِبْ عُنُقَهُ وَأَيُّمَا امْرَأَةٍ ارْتَدَّتْ عَنِ الْإِسْلَامِ فَادْعُهَا فَإِنْ عَادَتْ وَإِلَّا فَاضْرِبْ عُنُقَهَا”. [2] اَگر اِسلامدَگِی کِیشِی مُرتَد بُولسَه اوُنِی یَنَه قَیتَه دَن اِسلامگه قَیتِیشگه دَعوَت قِیل، اَگر قَبوُل قِیلمَسَه اوُنِی بوُینِیگه اوُر وَ هَر قَندَی عَیال کِیشِی اِسلامدَن قَیتِیب مُرتَد بوُلسَه، یَنَه قَیتَه دَن اوُنِی اِسلامگه قَیتِیشگه دَعوَت قِیل، اَگر قَیتمَه سَه اوُنِی هَم بوُینِیگه اوُر.
(دوامی بار…….)
[1]– أخرجه الدارقطني 3 – 118- 119، والبيهقي في السنن الكبرى 8 – 203 والإسناد ضعيف، انظر إرواء الغليل 8 – 125، حديث رقم:2472
[2]– فتح الباري في شرح صحيح البخاري، ج 12، ص 284