تعارفي درسونه/پنځم درس: شرعي دښمن پېژندنه (4)/په شرعي ادبياتو کې د مرتد پېژندنه او مرتدین او له مرتدین ډلو سره د چلند څرنګوالی(36)
کله چې یو کس د کتاب، سنت او اجماع پر اساس کفر ته مبتلا کېږي،ایمان د داسې شخص د شک او ګومان، او د افرادو د هوس پر بنسټ نه باطلېږي،او هېڅوک نه شي کولای هر مسلمان ته د کافر لقب تحمیل کړي، په داسې حال کې چې د دغه شخص په حق کې د جرم د ثبوت پروسه، د تکفیر شرايط او خنډونه نه دي پلي شوي.
لکه هغه څوک چې په کفر، شرک او بدعت کې لوی شوی وي او اوس له دې مصیبت څخه خلاص شوی، خو لا هم د جهل ناپوهۍ له سفر څخه د پوهې په لور روان دی.
– خو، لا هم لکه ابوذر رضي الله عنه يا د اوسني مسلمان زاده نسل کې، د جاهلیت پاتې شونې پکې پاتې دي او بايد په تدريجي ډول پاکې شي.
– یا لکه هغه څوک په شان چې په دښته، بنډارونو او لرې پرتو غرونو کې چې له پاکې عقیدې لیرې وي، لوی شوی وي.
– یا لکه هغه څوک چې خبره اوري، باور نه لري چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم ده، او د بې اعتمادي په دلیلونو لکه د ویونکي بې باورۍ او نورو له امله یې انکاروي.
– یا نور موارد چې موجود دي او موږ په تېرو درسونو کې ورته اشاره کړې ده.
د رسول الله صلی الله علیه وسلم اصحاب هم، چې تازه له شرک او کفر څخه خلاص شوي وو او د اسلام د لومړۍ نسل برخه ګڼل کېدل،په ډېرو مواردو کې به شکمن وو، او خپل شکونه به یې د رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه د پوښتنې له لارې، چې د ناپوهۍ او ستونزو اصلي سرچینه وه، له منځه وړل،یا به په ستر عقیدتي او عملي خطاګانو کې واقع کېدل، خو بیا به یې د رسول الله صلی الله علیه وسلم ته په رجوع کولو سره اقامهٔ حجت کېدله او اصلاح به کېدله.
د اقامهٔ حجت مقصد دا دی چې د قرآن، سنت او اجماع شرعي نصوص د رسول الله صلی الله علیه وسلم په شرعي طریقه، هغه شخص ته ورسول شي چې د حجت منلو وړتیا (شرایط) ولري.
یعنې د څرګندو دلیلونو او شواهدو په وسیله، هغه نااشنا موضوعات د رسول الله صلی الله علیه وسلم په طریقه شخص ته وپیژنو، معرفي یې کړو او ورته روښانه کړو،په داسې ډول دا موضوعات وپیژنو، معرفي یې کړو او ورته روښانه کړو چې څنګه یو څوک کولی شي خپل کورنۍ او نژدې خپلوان له نورو بیگانه کسانو څخه وپیژني.په همدغه ډول حق ورته روښانه او د پیژندلو وړ شي:«يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ»،په همدغه طریقه وکولای شي چې شرعي حکم له باطله وپیژني.
په دې لارښوونه کې، موږ اوس مهال د ټولو مسلمانانو لپاره یو متحد تعلیمي سیسټم نه لرو،په همدې دلیل کېدای شي یو څوک دې کچې ته د پوهې رسېدلی وي او بل نه وي رسېدلی.
یا په کوم ځای کې دا پوهه د رباني علماوو او ځانګړو شرایطو د خبرتیا له امله رسېدلې وي، او په بل ځای کې بیا د سوء او بدو علماوو، غلطو چینلونو یا د هېڅ علما د نه شتون له امله دغه حق رسېدلی نه وي.
دا هم دلیل نشی کیدی چې ځکه د دوی پخوا خلکو ته رسیدلی دی، نو د دې خلکو لپاره هم کافایت کوي. هېڅ داسې نه ده، بالکل نه ده. که داسې وای، نو د دین تبلیغ باید بند شوی وای او دین به یو میراثی شی شوی وای، او د فقیه، مجتهد او اهلِ فن نوم او د هغوی کار به خپل معنی او اهمیت له لاسه ورکړی وای.