مُقَدَّمات دَرسلَرِی/ آلتِینچِی دَرس: نِیمَه قِیلِیش کِیرَک؟ آنگلِی، مَقصَدلِی وَ حَرَکَتلَه نوُچِی وَحدَت.
شیخ ابو حمزه هورامی حفظه الله نی ااودیا تسمه سیدن یازیب آلینگن.
(7-قیسم)
مَنَه بُو یَنگِی شَرائِطدَه اوُمُّ المُؤمِنِین عایِشَه رَضِیَ الله عَنها اَهلِی مَککَه نِی یا باشقَه دارُ الاِسلام مِنطَقَه لَرِینِی هِجرَتِی حَقِیدَه اَیتَه دِیلَرکِی: انْقَطَعَتْ الْهِجْرَةُ مُنْذُ فَتَحَ اللَّهُ عَلَى نَبِيِّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَكَّةَ. [1]. چوُنکِی مَککَه اوُشَه زَماندَگِی عَرَب یَرِیم آرالِینِی پایتَختِی بوُلگن اِیدِی، اوُ فَتح بوُلگچ باشقَه مِنطَقَه لَر هَم توُدَه – توُدَه وَ گوُرُوه- گوُرُوه بوُلِیب مُسُلمان بوُلِیشَه دِی. اَلله تَعالَی حَتَّی پایتَختنِی فَتحِیدَن آلدِینگِی یاردَملَرنِی فَتحدَن کِییِینگِی یاردَملَر بِیلَن بَرابَر دِیب حِسابلَه مَیدِی: لَا یَسْتَوِی مِنکُم مَّنْ أَنفَقَ مِن قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ أُوْلَئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِّنَ الَّذِینَ أَنفَقُوا مِن بَعْدُ وَقَاتَلُوا وَکُلّاً وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ (الحديد/10) سِیزلَردَن (مَککَه) فَتح بوُلِیشِیدَن اِیلگه رِی اِنفاق – اِحسان قِیلگن وَ ( رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلَّم بِیلَن بِیرگه کافِرلَرگه قَرشِی) اوُرُوشگن کِیشِیلَر (مَککَه فَتحِیدَن کِییِین اِنفاق- اِحسان قِیلگن وَ اوُرُوشگن کِیشِیلَر بِیلَن) بَرابَر بوُلمَس. اوُلَر کِییِین اِنفاق – اِحسان قِیلگن وَ اوُرُوشگن کِیشِیلَردَن اوُلوُغراق مَرتَبَه دَه دوُرلَر. بَرچَه لَرِیگه اَلله گوُزَل (عاقِبَت- جَنَّت) وَعدَه قِیلگندِیر. اَلله قِیلَه یاتگن عَمَللَرِینگِیزدَن خَبَرداردِیر.
بُو یِیردَه یَنَه بِیر بار اِیشارَه قِیلِینِیشِی کِیرَک بوُلگن نوُقطَه شوُکِی، هَر بِیر دِیار فَتح بوُلمَه گوُنچَه اوُندَه هِجرَتنِی جایگاهِی سَقلَه نِیب قالَه دِی وَ بوُ دِیارنِی فَتحِیدَن آلدِینگِی مالِیَه وِی یاردَملَرنِی قَدرِی وَ جایگاهِی وَ هَم فَتحدَن کِییِینگِی یاردَملَر بِیلَن بَرابَر بوُلَه آلمَیدِی. اِیندِی اَگر شَخص هِجرَتگه قادِر بوُلِیب توُرِیب عُذرگه اِیگه بوُلمَه گن حالدَه هِجرَت قِیلمَه گن بُولسَه، نِیمَه بوُلَه دِی؟
بُو دُنیادَگِی بوُیرُوق شوُکِی: الَّذِینَ آمَنُواْ وَلَمْ یُهَاجِرُواْ مَا لَکُم مِّن وَلاَیَتِهِم مِّن شَیْءٍ حَتَّى یُهَاجِرُواْ وَإِنِ اسْتَنصَرُوکُمْ فِی الدِّینِ فَعَلَیْکُمُ النَّصْرُ إِلاَّ عَلَى قَوْمٍ بَیْنَکُمْ وَبَیْنَهُم مِّیثَاقٌ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ(انفال/72) اَلبَتَّه، اِیمان کِیلتِیرگن، هِجرَت قِیلگن وَ مالوُ- جانلَرِی بِیلَن اَلله یوُلِیدَه کوُرَشگن ذاتلَر وَ (مَککَه دَن هِجرَت قِیلِیب کِیلگن مُهاجِرلَرگه) اوُی- جای بِیرِیب، یاردَم قِیلگن ذاتلَر- اَنَه اوُشَه لَر بِیر- بِیرلَرِیگه دوُستدِیرلَر. ( یَعنِی تِیرِیکلَرِی بِیر- بِیرلَرِیگه هَمکار، اوُرتَه لَرِیدَه اوُلِیم بوُلسَه، بِیر- بِیرلَرِیگه مِعراثخوُردِیرلَر). اِیمان کِیلتِیرگن، اَمّا هِجرَت قِیلمَه گن ( یَعنِی هَلِی- هَنوُز مَککَه دَه یَشَب توُرگن) کِیشِیلَر اِیسَه تا هِجرَت قِیلمَه گوُنلَرِیچَه سِیزلَر اوُلَرگه دوُستلِیک قِیلَه آلمَیسِیزلَر ( یَعنِی، بِیر- بِیرِینگِیزگه هَمکار، مِعراثخوُر بوُلَه آلمَیسِیزلَر). اَگر اوُلَر دِین یوُلِیدَه سِیزلَردَن یاردَم سُورَه سَه لَر، یاردَم قِیلِیش ذِمَّنگِیزدَه دِیر. مَگر اوُلَرگه اوُرتَه لَرِینگِیزدَه ( اوُرُوشمَسلِیک حَقِیدَه) عَهد – پَیمان بوُلگن قَومگه ضَرَر یِیتکَه زِیش بِیلَن یاردَم قِیلمَیسِیزلَر. الله قِیلَه یاتگن عَمَللَرِینگِیزنِی کوُرگوُچِیدِیر.
اوُلَر قِیامَتدَه هَم جوُدَه یامان وَضِیعیَتدَه بوُلَه دِیلَر: اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی: إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنْتُمْ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا فَأُولَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَسَاءَتْ مَصِيراً * إِلاَّ الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاء وَالْوِلْدَانِ لاَ يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً وَلاَ يَهْتَدُونَ سَبِيلاً * فَأُوْلَئِكَ عَسَى اللّهُ أَن يَعْفُوَ عَنْهُمْ وَكَانَ اللّهُ عَفُوًّا غَفُورًا (نساء/97-99) اَلبَتَّه مُسُلمانلَر بِیلَن بِیرگه هِجرَت قِیلمَسدَن کافِرلَر قوُل آستِیدَه یَشَشگه راضِی بوُلِیش بِیلَن اوُز جانلَرِیگه جَبر قِیلگن کِیمسَه لَرنِینگ جانلَرِینِی آلِیش چاغِیدَه فَرِیشتَه لَر اوُلَرگه : ” قَندَی حالدَه یَشَه دِینگِیز؟” – دِیگنلَرِیدَه : ” بِیز بُو یِیردَه چارَه سِیز بِیچارَه لَر اِیدِیک”، دِیدِیلَر. ( شوُندَه فَرِیشتَه لَر): “هِجرَت قِیلسَنگلَر اَلله نِینگ یِیرِی کِینگ اِیدِی- کوُ؟! ( نِیگه دِینُو اِیمانِینگِیز یوُلِیدَه بُو یوُرتدَن هِجرَت قِیلمَه دِینگلَر؟) – دِییِیشدِی. بوُندَیلَرنِینگ جایلَرِی جَهَنَّمدِیر. قَندَی یامان جایدِیر اوُ! *** فَقَط بِیران چارَه تاپِیشگه قادِر بوُلمَی، هِجرَت یوُلِینِی اِیستَب تاپَه آلمَی چارَه سِیز قالگن کِیشِیلَر، عَیاللَر وَ بالَه لَر بارکِی، بوُندَیلَرنِی شایَد اَلله عَوف اِیتسَه. ذاتاً، اَلله عَوف اِیتگوُچِی، مَغفِرَت قِیلگوُچِی بوُلگن ذاتدِیر. [2]
حاضِرگِی پَیتدَه اوُزلَرِینِینگ نَظَرلَرِیدَگِی دارُ الاِسلامدَن چِیقِیب اَنگلِیَه گه، کَنَدَه گه، اَمِیرِکَه گه، اِیَردَه نِیَه گه، راسسِیَه گه وَ باشقَه دارُ الکُفر، دارُالحَربگه کِیتَه یاتگن بَعضِی کِیشِیلَر قَندَی وَضِیعیَتگه اِیگه بوُلِیشلَرِی موُمکِین، اوُلَر بُو دُنیادَه بِیزلَرنِی نَزدِیمِیزدَه قَندَی جایگاهگه اِیگه بوُلَه دِیلَر؟ مَخصُوصاً اوُزلَرِینِی عالِم دِیب حِسابلَیدِیگن وَ اوُشَه دارُ الحَرب بوُلگن دارُ الکُفردَه جایلَه شِیب آلِیب قوُراللِی مُرِیدلَرِینِی یوُللَب توُرَه دِیگن وَ مِرِیدلَرِینِی دِینِی، جانِی، نامُوسِی، عَیالِی، فَرزَندلَرِی، آتَه – آنَه سِی، مالِی، وَطَنِی بِیلَن اوُینَه شَه دِیگن وَ حَتَّی مُعامَلَه قِیلَه دِیگن دَستَه دَگِی کِیشِیلَرنِی حالِی قَندَی بوُلَه دِی؟
3- بُو یِیردَه اِیشارَه قِیلِینِیشِی کِیرَک بوُلگن اوُچِینچِی نوُقطَه، مُسُلمانلَرنِی جَمِیعیَتِیدَگِی رَهبَرِیَتنِی اِیشِیتِیش وَ اِطاعَت قِیلِیش آرقَه لِی دارُ الاِسلامنِی حِمایَه قِیلِیشلِیکدوُر.
اَهلِی سُنَّت دِیب مَعرُوف بوُلگن فِرقَه لَر وَ مَذهَبلَر جَمِیعیَتنِی رَهبَرِیَتِیگه اِیگه بوُلَه دِیگن کِیشِی اوُچُون بَعضِی شَرط وَ بِیلگِیلَرنِی لازِم دِیب سَنَشَه دِی، مَثَلا:
1- اِسلام: چوُنکِی وَلَن يَجْعَلَ اللّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلاً ( نساء/ 141) وَ اَلله هَرگِیز کافِرلَر اوُچُون مُؤمِنلَر اوُستِیگه یوُل بِیرمَه گی. دِیمَک، کافِر اِنسان مُسُلمانلَرنِی اوُستِیدَه والِی،رَئِیس بوُلِیشِی رَوا کوُرِیلمَیدِی. اوُ ذات مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی: يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تُطِيعُوا الَّذِينَ كَفَرُوا يَرُدُّوكُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خَاسِرِينَ ( آل عمران/ 149). اِی مُؤمِنلَر، اَگر کافِرلَرگه اِطاعَت قِیلسَنگِیز، سِیزلَرنِی کِیتِینگِیزگه (کُفرگه) قَیتَه رَه دِیلَر. بَس، زِیان کوُرگوُچِیلَرگه اَیلَه نِیب قالَه سِیزلَر.
2- اِیرکَک کِیشِی بوُلِیشِی: عُمَر اِبنِ خَطّاب رَضِیَ الله عَنهُ اَیتَه دِیکِی: “بِیزلَر جاهِلِیَتدَه عَیاللَرنِی هِیچ نَرسَه دِیب حِسابلَردِیک، اَمّا اِسلام کِیلگچ، خُدا اوُلَرنِی (عَیاللَرنِی) قُرآندَه ذِکر قِیلدِی، بِیزلَرنِی اوُستِیمِیزدَه اوُلَرنِی حَقلَرِی بارلِیگِینِی توُشوُنِیب یِیتدِیک، فَقَط اوُلَرنِی اِیشلَرِیمِیزگه ( مَملَه کَتنِی اِدارِی وَ اِجرائِی اِیشلَرِیگه ) اَرَه لَشتِیرمَیمِیز. [3]
3- عَدالَت: رَهبَرنِی شَخصِیَتِیدَه عَدالَتنِی مَوجُود بوُلِیشِی اِینگ مُهِم شَرطلَردَن حِسابلَه نَه دِی، دِیمَک رَهبَرنِینگ فاسِق، فاجِر بوُلِیشِی توُغرِی بُولمَیدِی، عَدالَت رَهبَر سَیلَه نَه یاتگن پَیتِیدَگِی اِینگ کِیرَکلِی شَرط سَنَلَه دِی، مَگر اِضطِرارِی حالَتدَه گِینَه فاجِر شَخصگه مَعلوُم جایگه چَه صَبر- طاقَت قِیلِینِیشِی موُمکِین.
4- اِقتِدار وَ قابِیلِیَت: اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَر اَساسِیدَه عَدالَتنِی اِجرا قِیلِیش اوُچُون مُسُلمان شَخص کِیرَکلِی اِقتِدار وَ قابِیلِیَتگه اِیگه بوُلِیشِی کِیرَک، بُو نَرسَه لَرنِی اِینگ مُهِمِی اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَر وَ کوُندَه لِیک مَسَلَه لَر بُویِیچَه عِلمِیدوُر.
(دوامی بار…….)
[1]صحيح البخارى
[2] در جلسه ی اول از درس ششممان در مورد وحدت آگاهانه، هدفمند و حرکتی، عرض کردیم که تقویت کردن و پشتیبانی مومنین توسط همدیگردراین بُنْيَانِ الْمَرْصُوصِ يَشُدُّ بَعْضُهُ بَعْضًاساختمان سربی یا به قول ما پولادین كه يك قسمت آن، قسمت ديگر را محكم نگه مى دارد تنها زبانی و روی نقشه نیست، بلکه این ساختمان سازی و محافظت از آن پس از ساخته شدن نشانه هایی دارد و باید اعمالی انجام بشود که نشان بدهد طرف در ادعایش چقدر صادق و پایبند است که به دو مورد آن اشاره کردیم … در این جلسه مان هم سعی می کنیم با ذکر دو مورد کلی دیگردرسمان راادامه بدهیم . ان شاء الله .
[3] رواه البخاري