Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.
Пиёда шуда аз навори совтийи шайх мужохид : Абу Хамза мухожир хўромий.
(43- қисмат)
Хамонтурики арз шуд инхо хастандки намояндахойи ижроий ва дигар қувваро мушаххас ва интихоб мекунад. Шўро астки тасмим мегирадки чи каси амир ва рахбар бишавад, на хеч шахс ва ё мақоми, хар чандки интихоб кунанда ё интихоб шаванда солихтарин афроди мовжуд дар жомеъа замони худишон бошанд.
Али ибни Аби Толиб дар номаш ба Муовия менависад: хамоно бо ман байъат карданд он мардумики байъат карданд бо Абу Бакр ва Умар ва Усмон бар сари он шароитики бо ишон байъат карда буданд. Пас каси хақ надорад раъйи ишон ( бузургони шўро)ро напазирад ва жузъ ин нестки шўройи таъйин кунанда имом, вазифайи хаққи мухожирин ва ансор аст, пас агар бар марди иттифоқ назар карда ва уро имом номиданд мужиби ризойи худо гардида аст.
إِنَّمَا الشُّورَى لِلْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَارِفَإِنِ اجْتَمَعُوا عَلَى رَجُلٍ وَ سَمَّوْهُ إِمَاماً كَانَ ذَلِكَ لِلَّهِ رِضًا[1]
Ба ин шева шўро пас аз росулуллох саллаллоху алайхи васаллам барои замонати хифзи вахдат ва жамоат вазоифи худишро дар камоли сихат ва саломат анжом медод ва хилофат ва хукумати исломий ала минхажин нубувват ба масири худиш идома медод то инки балойи вайронгар ва “ бидъати” ғейри исломий ва зидди исломий домангири муслимин шуд, ва он пейдо шудани хукумати мурисий ва хонуводаги ба жойи хукумат ва хилафату ала минхажин нубувват.
Аз ин замон то кунун мо шохиди хукуматхойи бадили изтирорийи ин хукумати ала минхажин нубуввват хастем, аз ин замон то кунун системи шўройи вохид ва ижмоъи вохид ва уммати вохид ва жамоати вохид жойи худишро дод ба системи салтанатий ва мурисий ва ижмоъхойи мутаъаддид ва умматхойи мутаъаддид ва жамоатхойи мутаъаддид. Ва ба хамин содаги хукумати салтанати бо нобуди хукумати исломий ала минхажин нубувват ва бо нобуди шўройи вохид ва ижмоъи вохид ва жамоати вохид бони ва омили аслийи тафарруқ хам шуд.
Бале, шўро маркази барои ижтимоъи сохиби назарон ва мутахассисин аст, то бо баррасийи масоилики тахассус доранд ек рохи халли дуруст ва вохидро дар қолиби ижмоъ арза кунанд. Замоники ин васила ва абзори мухим аз бейн биравад ниёзхойи жомеъа ба ижтиходоти рузки аз бейн намеравад, барои хамин мужтахидин ва сохиби назаронки жойи барои ирояйи ижмоъи вохид надоранд мажбур мешаванд ба ниёзхойи рузи жомеъа жавоб бидиханд ва дидгох ва ижтиходоти фардий худишонро ба жомеъа арза кунанд, дар жомеъа хам табиий астки хар гурухи аз еки аз назароти ин сохиб назарони мутафарриқ ва аз еки аз ин ижтиходоти фардийи табъият кунанд, чун ниёз доранд ва бояд ба ниёзхойи рузишон посух дода шавад.
Ин ихтилофот дар назархо дар шўро зотан мусбат аст ва омили пешрафт ва хамоханг шудан бо ниёзхойи руз астки шўро бо ижмоъи вохид ин дидгоххойи мухталифро бо ирояйи бехтарин дидгох созмондехи мекунад, ин шўроики аз ижтимоъи улил амр бавужуд омада боиси арза шудани оройи мухталиф ва тафосири мухталиф ва ижтиходоти мухталиф аст. Хамин шўро тамоми адилла ва ижтиходоти мухталифро баррасий мекунад, ва дар нихоят бо ижмоъи вохид бехтарин ва мунтабиқтарин онхо бо мавозини аслийро ба уммати вохид ва жамоати вохиди муслимин арза мекунад, ва бақияйи ороъ ва тафосир ва ижтиходотики дар назари у заиф ва ғейри мустадил хастандро мардуд ва матруд мекунад. Аммо замоники ин шўро барои табодули ороъ ва расидан ба бехтарин назар ва ороъйи ижмоъи вохид вужуд надошта бошад хамин назароти мутаъаддид хох нохох ба чанд дастаги ва тафарруқ мунжар мешавад. Дар қуруни гузашта набуди шўройи вохид ва ижмоъи вохид бони ва боиси инхамма тафарруқ буда аст. Баъди аз хилофати Хусайн ибни Али розиаллоху анхума ва инхидоми шўройи улил амр тавассути салотин пас аз он ва жойгузини низоми шохигари ба жойи хукумати исломий ала минхажин нубувват, мардум ба сурати жудогона ва мутафарриқ дар умури фардий, хонуводаги ё ижтимоий ва иқтисодий ва ғейрих суъолоти худишонро аз уламо ва донишмандони замони худишон мепурсиданд. Интури будки дар макон ва замони донишмандон медидандки хилофат ва хукумати исломий ала минхажин нубувват мунхадим шуда аст, шўро хам аз бейн рафта аст, улил амр хам намонда аст, ирояйи ижтиходоти фардий ба жомеъа хам мунжар ба тафарруқ мешавад, агар баён хам накунем чизхойи балад хастемки агар бигуем китмон аст ва хиёнат ва зарурий хам хастанд, ва мажбур аст, ва ниёзи жомеъа хам иқтизо ба ровшангари дорад, тамоми ин маворид ин уламоро ночор ва мажбур мекардки хар кудом батури жудогона ба истинботи ахком аз манобеъи шаръий иқдом кунанд ва ижтиходоти фардий худишонро ироя бидиханд. Ба хамин рохати вахдати уммат, аз хам пўшида ва уммати вохиди пулодин, ва жамоати вохиди муслимин ба тадриж ва бо мурури солхо ва солхо муталоший шуд, ва ба жойи умматхойи мутаъаддид ва жамоатхойи мутаъаддид руйиданд ва жомеъа ба даххо шоха ва гурух ва мазхаби мухталиф тақсим шуд.
Дар ин сурат возих ва ровшан астки мазхаб яъни истинбот ва ижтиходи афрод бажойи шўройи вохид ва ижмоъи вохид. Ошкоро мебинемки мазохиб дар замони хукумати исломий ала минхажин нубувват вужуд надоштанд ва шўройи вохид ва ижмоъи вохид дар панохи чанин хукумати зомини вахдат ва хофизи уммати исломий буд, дар баробар, набуди хукумати исломий ала минхажин нубувват ва инхидоми шўройи вохид ва ижмоъи вохид боиси пейдоиши мазохиби мухталиф ва хамин тафосир ва мазохиб тавассути пейравони мазохиб аз авомили тафарруқ шуданд, ва лизо хамчунонки шўро зомини вахдати уммат аст, тафосири мутафарриқ аз асбобхойи тафарруқи он гардиданд.
(идома дорад…….)
[1]نهج البلاغه فيض الاسلام جلد 5 صفحه 831 مكتوب ششم