Бизнинг ироқ ва шом ва ямандаги алқоиданинг фирқаларининг баъзисини рахбарлари ва катталаридан бир неча марта эшитишимизга қараганда, шиъалар муртаддир, иртидод ва муртад ўзи нима эканини ёритиб берасизми? Шиъалардаги иртидодни сабаби нима?
(20- қисм)
Муртад кишини дунё ва қиёматдаги хукми.
Дунёда агар муртад киши тавба қилмаса ва аллохни шариатидаги қонунларга таслим бўлмаса ўлдирилиши керак. Кофирларга тегишли барча хукмлар унга ижро қилинади,қуйидагиларга ўхшаш:
Унга нисбатан бароат ва танаффур қилинади.
Уни химоя қилинмайди.
Мусулмон унга никохланмайди, агарда аёли бор бўлса ундан жудо қилинади, аллох таоло мархамат қиладики:
لا هُنَّ حِلٌّ ڵهُمْ ۆلا هُمْ ێحِلُّونَ ڵهُنَّ ” ( الممتحنه:10. )
агар аёли ундан узоқлашмайдиган бўлса,у хам хўжайинидек муртад хисобланади.
Абдуллох ибни Зубайр розиаллоху анху Мухтор Сақафийни аёлини хам ўлдиради, чунки бу аёл хўжайинини кофир эканини қабул қилмаган эди.
Фарзандларини устида рахбарлик қилиш ва қизларини турмушга бериш масъулияти хам ундан тортиб олинади, унда хеч қандай хақ қолмайди.
Муртадни фарзанди агар отасини иртидодидан олдин дунёга келган бўлса,отасини иртидоди сабабли кофир бўлмайди, аммо агар отаси муртад бўлгандан сўнг дунёга келган бўлса, унга хам кофир бўлганлик хукми берилади ва уни қул қилса хам бўлади.
Муртад киши молига хам эга бўла олмайди, сўзни сахихи шуки муртадни мол-мулки ғанимат қилиб олинади. Буни далили хам отасини аёлини никохига олган кишини достони мисол бўла олади. Росулуллох саллаллоху алайхи васалламни асхоблари уни ўлдиргандан сўнг молини ғаниматга олиб кетишади.
Уни қўли билан сўйилган хайвон хам харом бўлиб уни ейилмайди.
Уни орқасидан намоз ўқилмайди, ботил хисобланади, уни одамларнинг устида имомлик қилишга хаққи йўқ. Уни орқасида намоз ўқиган кимса ,агар уни муртадлигини билган бўлса хам билмаган бўлса хам намозини қайтадан ўқиши лозим. Имоми Ахмад ибни Ханбал мархамат қиладики:
” منهم من قال ذلك لايصلي خلفه الجمعه و لا غيرها ، إلا أنا لا ندع اتيانها ،فإن صلي خلفه أعاد ” . (السنة والإبانة. )
Намози жумъани ва ундан бошқа намозларни хам уни орқасидан ўқилмайди ,дейдиганлар мавжуд, аммо биз жамоат намозини тарк қилманглар ,деймиз,лекин уни орқасидан намоз ўқиган пайтингизда намозни қайтадан ўқинглар. Яхё ибни Муъин мархамат қиладики: 40 йилдан буён Маъмун аббосий тарафидан жухамийларни зухур бўлганлиги боис, мен жумъа намозини қайтадан ўқийман.
Хукумат ва унга байъат қилишлик ботил бўлади, агар хукумат қудрати уни қўлида бўладиган бўлса, чунки аллох таоло мархамат қиладики:
” ۆڵنْ ێجْعَڵ اللَّهُ لِلْكَافِرِینَ عَڵى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلاً ” . النساء:141.
Муртад билан паймон тузиш шу холатда мумкин бўладики, мусулмонларни қудрати кам бўлса ва уни шаррини дафъ қилишга қодир бўлишмаса.
Агар муртад иртидодини даврида қатл,ўғирлик ё зино каби гунохларни қилган ва ундан сўнг тавба қилган бўлса,агарчи баъзилар тавба ўтган гунохларни ювиб кетади,дейишса хам буларнинг барчасини тавонини тўлаши лозим . Ёки бўлмасам амир ё исломий хоким баъзи бир далилларга кўра (масалан муртадларни тавбага тарғиб қилиш учун) мана бу хисоратларни тўлаши хам мумкин.
Агар муртад киши тавба қилишдан ва қайтадан мусулмон бўлишдан олдин харобкорликлар,зарар ва зиёнлар еткизган бўлса уни хаммасини тўлаши керак. Мана бу заминада хам баъзилар тавба олдин ўтган гунохларни поклайди, ёки амир ва исломий хоким баъзи бир далилларга кўра хисоратни бўйнига олади.
Умум уламолар муртад қўлга тушган пайтида ундан тавба талаб қилишни вожиб дейишади, баъзилар эса уни суннат ,деб билишади. Агарчи бу муртад хар қандай суратда ўлдирилса хам шу назарни билдиришган, ундан тавбани талаб қилингани ва бу дунёдан иймон билан кетгани яхшироқдир.
Умар ибни Хаттоб розиаллоху анху Абу Мусо Ашъарий розиаллоху анху бир муртадни тавба талаб қилмасдан ўлдиргани боис айблаган эди. Умар розиаллоху анху унга айтадики:
هلا حبستموه ثلاثا ، و أطعمتموه كل يوم رغيفا، و استتبتموه لعله يتوب ” ( رواه مالك و عبدالرزاق والبیهقي )
Яъни: нимага уч кун уни қамаб қўймадинг, хар куни унга бир бўлак нон берардинглар ва уни кетидан ундан тавба қилишни талаб қилардинглар,балким у тавба қиларди.
Абдуллох ибни Масъуд розиаллоху анху хам бир қавм муртад бўлган пайтида улардан тавба қилишни талаб қилган эди. (Ахмад ривояти) шунингдек муртаддан тавба қилишни талаб қилишлик Али,Усмон, Муоз ва бошқа асхоблар розиаллоху анхумни наздида хам собит нарса. Қуръондан мана бу оятни хам хужжат, далил сифатида келтирилган:
” ” . (التوبه / 5 )
Имоми Нававий Муслимни шархида мархамат қиладики:
” و قد أجمعوا علي قتل المرتد و اختلفوا في استتابته هل هي واجبة أو مستحبة ، و في قدرها و في قبول توبته ” .
Яъни: уламолар муртадни ўлдириш борасида ижмоъ қилишган,аммо тавбани талаб қилиш вожибми ё вожиб эмасми ва бу тавбани қабул бўлиши қайси даражада экани хақида ихтилоф қилишади.
Аммо иртидоди қаттиқ, муғаллиза бўлган муртадлар тўдасини тавбани талаб қилиб ўтирмасдан туриб ўлдирилади. Сехргар ва аллох ,росулини хақорат қилган кимсалар ё мусулмонларни қаршисига кофирларни қўллаб- қувватлаётган кишилар шуларни жумласидандир.
Имоми Ахмад Ахками ахлил милал лилхилал китобида 459 сахифада мархамат қиладики:
الزنديق لا يستتاب .
Яъни: зиндиқдан тавба қилишни талаб қилинмайди. Ибни Таймия хам айтадики:
ويفرق في المرتد بين الردة المجردة فيقتل إلا أن يتوب ، و بين الردة المغلظة ، فيقتل بلا إستتابة ” . (مجموع الفتاوى والصارم 20/103 )
Яъни: содда ридда агар тавба қилмайдиган бўлса ўлдирилади, ридда муғаллиза эса тавба қилишни талаб қилмасдан туриб ўлдирилади, уларни ўртасида фарқ бор.
Агар бир мусулмон муртадга нисбатан жиноят қиладиган бўлса, ундан қасос олинмайди балки мухтасар бир танбех қилинади холос.
Агар муртад ўлдирилган бўлса уни қони бекорга тўкилган бўлади, уни оиласи ва қариндошларидан хеч қайси бири уни қасосини ё диясини талаб қилишга хаққи йўқ.
Агар бир киши муртадни мол-мулкидан ишлатиб юборган бўлса, ўша миқдордаги нарсани мусулмонларни байтул- молига бериши керак, чунки бундай молни эгаси байтул-мол хисобланади.
Муртад кишини қул қилинмайди ва ундан жизъя хам олинмайди,балки тавба қилиб иккинчи марта мусулмон бўлади ёки қодир бўлинадиган бўлса мусулмонларни қудратига муносиб равишда ўлдирилади. Бу ерда уларга нисбатан “уларни ўлдиринглар ёки ислом келтиришсин” хукми бўйича секуляристлар ёки ахли китоб бўлмаган мушрикларга ўхшаш муомала қилинади, ё мусулмон бўлишади ёки ўлдирилади.
Агар аёл киши муртад бўладиган бўлса, у қўлга тушмасдан олдин тавба қилмаган бўлса ,росулуллох саллаллоху алайхи васалламни мархамат қилган нарсаларига кирганлиги боис “кимки динини ўзгартирса, уни ўлдиринглар” га биноан ўлдирилади. Росулуллох саллаллоху алайхи васалламнинг аёлларни ўлдирмаслик хақидаги буйруқлари асл кофир бўлган аёлларни бир қисмига тегишли бўлиб, росулуллох саллаллоху алайхи васаллам маккани фатх қилинган пайтда исломга ва мусулмонларга қарши рухий,таблиғий жангларни олиб борганлиги сабабли ўлдирган эдилар.
Аёл кишини ўлдиришлик вожиб эканига далил, Байхақийни дорул қутунда келтиришича : Абу Бакр Сиддиқ розиаллоху анху қирфа номли аёл муртад бўлган пайтида ундан тавба қилишни талаб қилади, аммо у тавба қилмагач Абу Бакр розиаллоху анху уни ўлдиради. Имоми Ахмад ахками ахли милал хилалийда мархамат қиладики:
“إذا ارتدت أستتيبت فإن تابت و إلا قتلت ، و من الناس من يحتج بنهي النبي صلي الله عليه وسلم عن قتل النساء و ذاك غير ذا ليس هو في ذا في شي ء .” .
Яъни: агар аёл киши муртад бўлган бўлса,ундан тавба қилишни талаб қилинади, агар тавба қилмаса ўлдирилади, шундай кишилар борки росулуллох саллаллоху алайхи васалламдан аёлларни ўлдирмаслик борасидаги далилларни келтиришади, бу далилларни бизнинг (муртадлар хақидаги ) бахсимизга умуман алоқаси йўқ.
Ибни Қуддома муғнийда мархамат қиладики:
” أما نهي النبي صلي الله عليه وسلم عن قتل المرأه فالمراد بها الأصليه “.
Яъни: росулуллох саллаллоху алайхи васалламни аёлларни ўлдирмаслик хақидаги буйруқлари асл кофир аёлларга тегишли бўлган
(давоми бор)…….