Баъзиларни айтишларига кўра, эрон исломий жумхурияти ва толибон ва доиш ва ……..ишни шунчалик расво қилишганки, халқни назаридан хам тушиб қолишган ва одамлар улардан рози эмас, хатто уларни қарғашади, аслида буни иллати нимада? (1)
Жавоб: аввало асосий бир мавзуга ойдинлик киритиб олишимиз лозим, шунда хукм чиқариш осонроқ бўлади, бу мавзу қуйидагича: секуляризм дини либирализм,социализм, социал демократия, социал масихий ва шунга ўхшаш 150 дан ошиқ мазхабларга бўлинади, улар нихоятда хилма-хил гохида эса бир-бирига қарама-қарши бўлиб минглаб партиялар булардан ажралиб чиққан, уларни хар бирини алохида суратда текшириб чиқилган. Шу пайтгача хеч ким уларни хаммасига бир хил назар билан қарамаган, мисол қилиб айтганда секуляр бўлган – хемрхойи сурхни социалистларини ё сталинни – қилган жиноятини америкалик либиралларни услуби бўйича хисоб- китоб қилинган эмас, чунки бундай кўринишдаги фикрлашни, хукм чиқаришни ахмоқгарчилик деб билишади, бўлиб хам уларни хаммаси секулярист хисобланишади.
Бошқа бир томондан қарасангизлар социалист секулярлар ўзларини мазхабидаги саддам хусайн,қаззофий,хемрхойи сурхга , сталинга,шимолий кареяга ўхшаганларни ўзини бир қисми,деб хисоблашга хозир эмас, агар бир киши уларни барчасини битта гурухда ,деб айтадиган бўлса, арзимаган ихтилофларни ва фаръий ишлардаги майда нарсаларни сабаб қилиб кўрсатишади ва бахслашиб инкор қилишади. Либирал секулярлар хам америкалик либирал секулярларни қўл остига ўтишни хохлашмайди.
Энди бир тасаввур қилиб кўринглар, бир киши келиб секуляризм дини ва уни барча мазхаблари бир хилдир,деса ва уларга бир хил назар билан қараса, социалист,коммунист, социал демократ, копиталист,демократ масихий ва бошқалар томонидан бунга нисбатан қандай муносабат билдирилади?
Ислом динидан хам ханафий,моликий,шофеъий, ханбалий, зайдий, 12 имомлик шиъаларга ўхшаш турли- хил мазхаблар келиб чиққан; аммо дини исломни душманларининг ахмоқгарчиликлари шуки, улар яхудлар ва насороларни динидаги жиноятларни хам ислом динини хисобига ёзишади,ислом билан ўзгартирилган яхудий ва насоро динларини ўртасига фарқ қўйишмайди, энди исломдаги турли-хил мазхабларни ўртасига фарқ қўйиш хақида гапирмаса хам бўлади. Мана бу демократия, равшан фикрлик, модернизм қолибида секуляристлар тарафидан дини ислом ва уни хилма- хил тафсирларига нисбатан елкасига ортиб қўйилаётган хиёнат ва ошкор хийла бўлади.
Энди эронни шиъа мазхабидаги ва толибонни ханафий мазхабидаги хукуматлари ва наждий бўлган довлани масаласига қайтадиган бўлсак, хар қандай оддий инсон хам бу калималарни зохирига қараб туриб уларни бир-биридан фарқи борлигини ва учта турли-хил мактаблар хақида сухбат кетаётганини тушуниб олади. Лекин бир шахс келиб буларга жахондаги секуляр кофирларни ва махаллий муртад секуляристларни кўз ойнаги ва ақли билан қарайдиган бўлса, мана бу уч мактабни қонунлари билан секуляристларнинг қонунларини ўртасида жуда катта ошкор фарқни кўришади. Лекин бу фарқлар ёмон,салбий маънода эмас, чунки аллохни шариатидаги қонунлари асос жихатидан кофир ва муртад секуляристларнинг қонунларидан фарқ қилади, буларни хар бири қаршисидаги мухолиф тарафни қабул қилмайди. Аллохни қонунлари секуляризм қонунларини ботил қилади,буни қаршисида секуляристлар (араб тилидаги мушриклар) хам аллохни қонунларини эътиборга олишмайди ва мана бу аллохни қонунларини ижро қилувчилари қайси исломий мазхаб бўлишини уларга умуман фарқи йўқ.