س: عده ای می گویند اطاعت از ولی امر واجب هست ولو حکومت سکولار و کافر باشد، آیا این سخن شرعی است؟ (1)
ج: بر اساس آیات و احادیث صحیح، بعد از اساس ایمان «الَّذِينَ آمَنُوا» و اساس مهاجرت «وَهَاجَرُواْ» «سومین اساس شهروندی دارالاسلام» اطاعت از رهبریت جامعه است که جهاد و سایر امور حکومتی تحت رهبرت واحد او انجام می شود.
در این زمینه ی مهم الله تعالی مومنین میان مسلمین را مورد خطاب قرار داده و می فرماید: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ، ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از خدا و از پیغمبر اطاعت کنید، و از صاحبان امر خود اطاعت نمائید، فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ و اگر در چیزی اختلاف داشتید آن را به خدا و پیغمبر او برگردانید إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارید . ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا (نساء/59) این کار (یعنی رجوع به قرآن و سنّت) برای شما بهتر و خوش فرجام‌تر است .
اگر به « وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ – صاحبان امر از خودتان باشند» با «فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ – برای حل نمودن تمام مشکلات به قرآن و سنت برگردید» دقت کنیم بسیار ساده و آسان متوجه می شویم که رهبر جامعه باید یکی از مومنین باشد و بر اساس قرآن و سنت حکم کند و اگر در موردی اختلافی پیش آمد باید برای حل آن به قرآن و سنت مراجعه کند.
این آیه واضح و آشکارا برایمان بیان کرده است که افرادی شایستگی رهبریت و صاحب امر شدن دارالاسلام را دارند که دارای سه ویژگی باشند:
- رهبر و صاحب امر باید از مومنین میان مسلمین باشد .
- این رهبر باید تنها بر اساس قرآن و سنت حکم کند.
- این رهبر باید برای برطرف کردن تمام مشکلات اقتصادی، اجتماعی و… قضاوت را به دادگاه قرآن و سنت صحیح برگرداند، تا قرآن و سنت راهکار حل مشکلات را نشان دهد.
در این صورت غیر مومن نمی تواند رهبریت دارالاسلام را بر عهده بگیرد؛ و مومنی هم که به عنوان رهبر انتخاب می شود نمی تواند به غیر قرآن و سنت حکم کند « إِنِ الْحُكْمُ إِلاَّ لِلّهِ » (یوسف/68) و در اختلافاتی هم که به وجود بیاید نمی تواند به غیر قرآن و سنت مراجعه کند، چون «وَمَا اخْتَلَفْتُمْ فِیهِ مِن شَیْءٍ فَحُکْمُهُ إِلَى اللَّهِ، در هر چیزی که اختلاف داشته باشید، داوری آن به خدا واگذار می‌گردد. ذَلِکُمُ اللَّهُ رَبِّی عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ چنین داوری، خدا است که پروردگار من است و من بدو پشت می‌بندم، وَإِلَیْهِ أُنِیبُ» (شوری/10) و به ( قانون شریعت) او مراجعه می‌کنم.
در این صورت سه شرط ( مومن بودن + حکم کردن و حاکمیت بر اساس قانون شریعت الله + دادگاه جهت قضاوت که فقط قرآن و سنت باشد) از هم جدا شدنی نیستند، و کسی که بخواهد یکی از این سه شرط را جدا کند از او پذیرفته نمی شود، چون دستکاری کردن در شروطی است که الله تعالی برای رهبریت قرار داده است.
علمایان درباری ولی امر را تنها از لحاظ لغوی به معنی «صاحب حکم » بررسی می کنند و به آن سه شرط الله تعالی هیچ اشاره ای ندارند، مثل کسانی که صلاة را تنها از لحاظ لغوی به معنی «دعا» بررسی کرده اند و از نگاه شرعی به آن نگاه نکرده اند و به همین سادگی اقامه ی نماز به این سبک مسلمین را ترک کرده اند.