Четлаб ўтиб бўлмайдиган исломий “иттиход жараёни, бугунги кундаги тафарруқдан исломий “вахдат”га ўтиш давридир.(1)
(3-қисм)
Чунки: бизлар аллох таолонинг росулуллох саллаллоху алайхи васалламни уммати хақида берган ваъдалари рўёбга чиқишини ва очлик,саргардонлик,душманларнинг хукмронлиги хотима топишини хохлаймиз:
إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى قَدْ أَجَارَ لِي عَلَى أُمَّتِي مِنْ ثَلاثٍ: لا يَجُوعُوا وَلا يَجْتَمِعُوا عَلَى ضَلالَةٍ وَلا یَستَبَاحُ ﺑَﯿْﻀَﺔُ اﻟْﻤُﺴْﻠِﻤِﯿﻦَ[1]
Чунки: аллох ўзини йўлида муттахид ва бирдам бўлиб вохид сафда худди жипслашган девордек жанг қилаётган кишиларни яхши кўради:
إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُم بُنْيَانٌ مَّرْصُوصٌ (صف/4)
Чунки: аллох таоло аллох таоло росулуллох саллаллоху алайхи васаллам хеч қачон тафарруқ ахли билан бирга бўлмаслигини тахдид қилган:
إِنَّ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَكَانُوا شِيَعًا لَسْتَ مِنْهُمْ فِي شَيْءٍ ۚ إِنَّمَا أَمْرُهُمْ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِمَا كَانُوا يَفْعَلُونَ (انعام/159)
Чунки: ўзимизда бизларга аллох томонидан етказилган мана шунча очиқ-ойдин далиллар бўлишига қарамасдан, ахли тафарруқ ва ахли ихтилоф бўлишни ва аллох таолони буюк азобига шомил бўлиб қолишни хохламаймиз:
وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ تَفَرَّقُوا وَاخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ (آل عمران/105)
Энди аллох таоло ахли китобни хам мана шундай вахдатга,бирликка даъват қилади, охирги шариатидаги қонунлар асосида аввало қалбларда мана шундай вахдат шаклланади ва бундан сўнг ижтимоъий хаётда ўзини таъсирини кўрсатади, у зот мархамат қиладики:
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ (64) (آل عمران)
Айтинг ( эй Мухаммад): “эй ахли китоб ( яъни яхудийлар ва насронийлар) , бизга хам, сизга хам баб-баробар бўлган бир сўзга келингиз- ёлғиз аллохгагина ибодат қилайлик, унга хеч нарсани шерик қилмайлик ва бир-бировларимизни аллохдан ўзга худо қилиб олмайлик. *** Агар улар (яъни ахли китоблар) ушбу даъватдан юз ўгирсалар у холда сизлар ( эй мўъминлар): “гувох бўлинглар, биз мусулмонлар- ягона аллохга итоат қилгувчилармиз”, деб айтингиз!
Бу ерда аллох таоло ахли китобни “шаходатайнга ва тоғутга куфр келтиришга” ва бирлашишга ва “тавхид”га асосланган “вахдат”га диққат қилишга даъват қилади, бу иш сабабли улар охирги хабарига мўъмин бўлганлар жумласидан хисобланишади ва мана бу хабарга қарши бўлган хамма нарсаларни бир четга улоқтириб ташланади. Аммо агар аллох таолони охирги шариатини қабул қилиш билан бирга “вахдат”ни қабул қилишмаса, улар учун фақат икки йўл қолади холос: улар ё паймонни воситасидаги “иттиход” йўлида жизъя беришлари лозим, агар паймон тузиладиган бўлса моддий, хавфсизлик масалаларида “атъамахум мин жуъи ва аъманахум мин ховф” муштарак манфаъатларга диққат қилинади, агарда паймон йўлини танламасдан жанг қилиш йўлига ўтар эканлар, бу суратда охирги йўл сифатида икки йўлдан бирига таслим бўлгунларича жанг қилинади; ёки вахдат ва росулуллох саллаллоху алайхи васаллам олиб келган нарсага иймон келтириш,хамда пайғамбари хотамни шариатига мухолиф бўлган хамма нарсани бир четга ташлаш ёки бўлмасам “иттиход” ва паймон тузишдир:
قَاتِلُوا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّىٰ يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَن يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ (توبه/29)
(давоми бор…..)
[1] رواه ابن أبي عاصم في (السنة) (ص: 92)