Четлаб ўтиб бўлмайдиган исломий “иттиход жараёни, бугунги кундаги тафарруқдан исломий “вахдат”га ўтиш давридир.(3)
(3-қисм)
Ахли китоб ё шибхи ахли китоб бўлган шахс ўзидаги нарсаларни аллохни хузуридан келган,деб эътиқод қилади, ўзидаги нарсаларни аллохни томонидан келмаганлигини тушунган пайтда пайғамбари хотамни шариатига иймон келтириши мумкин:
وَمَا لَنَا لَا نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَمَا جَاءَنَا مِنَ الْحَقِّ وَنَطْمَعُ أَن يُدْخِلَنَا رَبُّنَا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِينَ (مائده/84)
Шундай экан улар қисқа ё узоқ муддатда ислох бўлишлари мумкин, шу сабабли хам тузилган паймонларга мувофиқ мусулмонларни ўртасида мушаххас ихтиёрлар билан хаёт кечиришади.
Узоқ муддат давомида мана бу фарқларни,ихтилофларни,маданиятни қабул қилиш ва тўғри идора қилиш, назарларни иттифоқли бўлиши,ижтимоъий интизом, ғайри мусулмонларнинг мусулмон бўлишларига ва исломий “вахдат” сари харакатига боис бўлади. Шу сабабли хам хамиша ғалаба исломни қўлида бўлган ва ахли китоб,шибхи ахли китоб хатто мушрик( секуляр) кофирлар аста-секинлик билан мусулмон бўлишган.
Ички пинхон кофирлар хам ислом, қуръон, шариат номи билан жуда кўпчиликни алдашган, алданган кишилар хам уларни хақ ,деб ўйлашади, агар уларга хақиқат ошкор бўладиган бўлса албатта ислох бўлишади ва мўъминларни доирасига киришади,ислохгар хам бўла олишади. Мунофиқлар тўдаси билан ёзилмаган холда тузилган паймонга кўра, худудларни ижро қилишда улар билан бошқа мўъминларни ўртасида фарқ бўлмайди, аммо буни баробарида улар масалан мўъминларни жиходларида иштирок этмаслик,музика эшитиш, сустлик билан намоз ўқиш ёки қуръонда баён қилинган бошқа юзлаб сифатларда озоддирлар.
Ислом далил,хужжат жихатидан кучлидир,мансух бўлган хилма-хил тафаккуротларни,шариатларни мавжудлиги пайғамбари хотам саллаллоху алайхи васалламнинг шариатини раъйи,хужжатини саломатлигини,қудратини вакцина ўрнида кўрсатиб беради, шу сабабли хам очиқ-ойдин рақобатга чақиради ва мархамат қиладики:
« قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ»
Далил жихатидан заъиф бўлган кишиларгина шаръий сўзлашувлардан қўрқишади, шунинг учун хам кофирлар махсусан секуляр кофирлар доим мўъминларни жанг қилишга мажбурлаб келган.
Турли-хил исломий фирқаларни орасида хам далил ,хужжат жихатидан заъиф бўлган кишилар ўзларини мухолифлари билан “иттиход” тузишга қўрқишади, шу сабабли хам аксаран қўполлик, ёмон оғизлик, қочиш ва жангни ихтиёр қилишади, аслида эса росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мархамат қилганларки:
«مَنْ آمَنَ رَجُلا عَلَى دَمِهِ فَقَتَلَهُ فَأَنَا بَرِيءٌ مِنَ الْقَاتِلِ، وَإِنْ كَانَ الْمَقْتُولُ كَافِرًا»[1]
“омонлик берилган кишини ўлдирган кимсадан мен безорман; агарчи ўлдирилган кимса кофир бўлса хам. Баъзи ривоятларда келишича
«وَجَبَتْ لَهُ النَّارُ»[2]
яъни (жаханнамни) олови қотилга вожиб бўлади.”
(давоми бор….)
[1] المعجم الکبیر طبرانی حدیث 1692
[2] المعجم الکبیر طبرانی حدیث 16494