معیار و ملاک تشخیص «دارین» در دنیا
(4-قسمت)
حالا ممکن است شخصی باشد که ما نمی دانیم مسلمان است یا نیست، به محض اینکه علامتی که نشان از مسلمان بودن او آشکار شد مثلاً نماز خواند یا روزه گرفت می گوئیم مسلمان است چون اینها علائم و نشانه های مسلمان بودن هستند. به همین ترتیب در عصر نبوت و حتی قرنها پس از آنسرزمینهائی در مسیر لشکر کشی و جهاد مسلمین وجود داشتند که مومنین شناختی از دارالاسلام یا دارالکفر بودن آنها نداشتند، یعنی مثل الان مشخص نبود که فلان کشور یا فلان شهر یا فلان روستا قانونش بر چه اساسی است و فلان منطقه بر اساس چه قانونی اداره می شود؟
یعنی در گذشته ممکن بودهسرزمینهائی بوده باشند که مومنین مجاهد نه از قانونش شناخت داشته باشند و نه از حکومتش، در این صورت به محض اینکه وارد چنین منطقه ای شدند اگر مثلاً صدای اذان را شنیدند که علامت دارالاسلام بودن منطقه ای بود فوراً حکم به دارالاسلام بودن چنین سرزمینی می دادند. همچنانکه اگر شخصی را دیدیم که نماز می خواند فوراً حکم به مسلمان بودن او می دهیم هر چند که در دل هیچ اعتقادی به اسلام نداشته باشد و یکی از منافقین و از دشمنان پنهان مسلمین باشد. رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید:« العَهدُ الَّذِي بَيْنَنَا وَبَيْنَهُمُ الصَّلَاةُ، فَمَنْ تَرَكَهَا فَقَدْ كَفَرَ»[1].عهد وپيماني که ميان ما (مسلمانان) و آنها (کفار) هست؛ نماز است، وهرکسي آنرا ترک نمايد کافر ميشود.
در اینجا مهم این است که ما حکم به ظاهر و دلایلی می کنیم که برایمان قابل درک و استدلال باشند . رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرماید:مَنْ صَلَّى صَلاتَنَا، وَاسْتَقْبَلَ قِبْلَتَنَا، وَأَكَلَ ذَبِيحَتَنَا، فَذَلِكَ الْمُسْلِمُ الَّذِي لَهُ ذِمَّةُ الله وَذِمَّةُ رَسُولِهِ، فَلا تُخْفِرُوا الله فِي ذِمَّتِه [2]هر كس نماز ما بخواند و به قبلة ما رو نمايد و ذبيحة ما را بخورد، مسلمان است. و چنين شخصي را خدا ورسول، امان داده اند. پس به كسي كه در امان خدا است خيانت نکنيد . و ابن قدامه می گوید: وَإِذَا صَلَّى الْکَافِرُ، حُکِمَ بِإِسْلَامِهِ، سَوَاءٌ كَانَ فِي دَارِ الْحَرْبِ أَوْ دَارِ الْإِسْلَامِ أَوْ صَلَّى جَمَاعَةً أَوْ فُرَادَى[3] هنگامی كه كافر نماز خواند به اسلامش حکم می شود چه در دارالحرب باشد يا در دارالاسلام باشد يا جماعت نماز بخواند يا فردی. امام احمد بن حنبل می گوید: إنْ صَلَّى مُنْفَرِدًا أَوْ خَارِجَ الْمَسْجِدِ حُکِمَ بِإِسْلَامِهِ . [4]اگر نماز منفرد بخواند يا در خارج مسجد بخواند، حکم به اسلامش می شود. ابن حجر عسقلانی در فتح الباری می گوید: اينکه امور مردم بر اساس ظاهر بر آن حمل می گردد پس كسی كه شعائر دين را آشکارنمود بر او احکام اهلش جاری می شود و كسی كه از او ظاهر نگشت پس خلاف آن است.[5]
پس علامت ظاهری مسلمان بودن شخص نماز خواندن ما و به سوی قبله ی ما رو کردن و خوردن ذبیحه ی ماست؛ حالا در شرایط جنگی و زمانی که ما به منطقه ای حمله می کنیم و شناختی از منطقه نداریم تنها اذان برای ما دلیل بر مسلمان بودن آنها می شود.
( ادامه دارد……)
[1]أخرجه الترمذي (2621)، والنسائي (463)، وابن ماجه (1079)، وأحمد (22987).
[2]بخاری۳۹۱
[3]المغنی۹/۲۲
[4]المجموع شرح المهذب، مع تکملة السبکي والمطيعي ۴/۲۵۲
[5] (فتح الباری۱/۴۹۷) أن أمور الناس محمولة على الظاهر فمن أظهر شعائر الدين أجريت عليه احکام أهلهُ مالم يظهر منه خلاف ذلك.