“اِیککِی دار”نِی تَشخِیص بِیرِیش بُویِیچَه دُنیادَگِی مِعیارلَر.
(4-قیسم)
اِیندِی بِیر شَخصنِی مُسُلمان اِیمَسلِیگِینِی بِیلمَسلِیگِیمِیز مُومکِین، اَمّا اوُنِی عَلامَتِی کوُرِینگچ یَعنِی نَماز اوُقِیب یا رُوزَه توُتِیب اوُنِی مُسُلمان اِیکَنِی آشکار بُولَدِیگن بُولسَه، اوُنگه مُسُلمان دِییمِیز، چُونکِی مَنَه بُو عَلامَتلَر، نِشانَه لَر اوُنِی مُسُلمان اِیکَنِیگه دَلالَت قِیلَدِی. نُبُوَّت عَصرِیدَه یاکِی اوُندَن کِییِینگِی عَصرلَردَه مُسُلمانلَر لَشکَر تارتِیشگن وَ جِهاد قِیلِیشگن پَیتلَردَه مِنطَقَه لَرنِی دارُ الاِسلام اِیکَنِی یاکِی دارُ الکُفر اِیکَنِی حَقِیدَه مَعلوُماتگه اِیگه بُولِیشمَگن، یَعنِی حاضِرگِی وَقتگه اوُحشَب فَلان شَهَرنِی یا فَلان قِیشلاقنِی یا فَلان دَولَتنِی قانوُنِی نِیمَه گه اَساسلَنگن وَ فَلان مِنطَقَه قَیسِی قانوُنلَر اَساسِیدَه اِدارَه قِیلِینَدِی؟- بُو نَرسَه لَر مُشَخَّص بُولمَگن.
اوُتگن زَمانلَردَه مُجاهِد مُؤمِنلَر، قانوُنِی نِمَه اِیکَنِی وَ حُکوُمَتِی قَندَی اِیکَنِیدَن خَبَردار بُولمَگن مِنطَقَه لَر مَوجُود اِیدِی، بُو حالَتدَه اوُلَر بُو مِنطَقَه گه کِیرِیشگن پَیتدَه مَثَلاً اَگر اوُ یِیردَه عَذان آوازِی اِیشِیتِیشسَه، بُونِی دارُالاِسلامنِی عَلامَتِی حِسابلَب مَنَه بُو دِیارگه دارُ الاِسلام حُکمِینِی بِیرِیشَردِی. حُوددِی شوُنگه اوُحشَش اَگر بِیر کِیشِینِی نَماز اوُقِییاتگنِینِی کوُرسَک، اَگرچِی اوُنِی دِیلِیدَه اِسلامگه اِعتِقاد تاپِیلمَسَه هَم وَ بُو کِیشِی مُنافِقلَردَن، یَشِیرِین دُشمَنلَردَن بِیرِی بوُلسَه هَم، زُودلِیک بِیلَن بُو کِیشِینِی مُسُلمان دِیب حُکم قِیلَمِیز. رَسُول الله صلی الله علیه وسلم مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: « العَهدُ الَّذِي بَيْنَنَا وَبَيْنَهُمُ الصَّلَاةُ، فَمَنْ تَرَكَهَا فَقَدْ كَفَرَ»[1]. بِیزلَر(مُسُلمانلَر) بِیلَن اوُلَر (کافِرلَرنِی) اوُرتَسِیدَگِی عَهد وَ پَیمان نَمازدِیر؛ اوُنِی تَرک قِیلگن کِیمسَه نِی هَر بِیرِی کافِر بُولَدِی.
بُو یِیردَه دَرک قِیلسَه وَ اِستِدلال قِیلسَه بُولَدِیگن وَ ظاهِرگه وَ دَلِیللَرگه قَرَب چِیقَرگن حُکمِیمِیز مُهِمدِیر. رَسُول الله صلی الله علیه وَسلم مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: مَنْ صَلَّى صَلاتَنَا، وَاسْتَقْبَلَ قِبْلَتَنَا، وَأَكَلَ ذَبِيحَتَنَا، فَذَلِكَ الْمُسْلِمُ الَّذِي لَهُ ذِمَّةُ الله وَذِمَّةُ رَسُولِهِ، فَلا تُخْفِرُوا الله فِي ذِمَّتِه [2] بِیزنِی نَمازِیمِیزنِی اوُقِیگن وَ قِبلَه مِیزگه یوُزلَنگن وَ سُویگن نَرسَه لَرِیمِیزنِی یِیگن هَر بِیر کِیشِی مُسُلماندِیر. بُوندَی شَخصگه اَلله وَ اوُنِی رَسُولِی آمانلِیک بِیرگن. شوُندَی اِیکَن اَلله آمانلِیک بِیرگن کِیشِیگه خِیانَت قِیلمَنگلَر. اِبنِ قُدّامَه اَیتَدِیکِی: وَإِذَا صَلَّى الْکَافِرُ، حُکِمَ بِإِسْلَامِهِ، سَوَاءٌ كَانَ فِي دَارِ الْحَرْبِ أَوْ دَارِ الْإِسْلَامِ أَوْ صَلَّى جَمَاعَةً أَوْ فُرَادَى[3] کافِرنِی نَماز اوُقِیشِی بِیلَن اوُنِینگ اِسلامدَه اِیکَنِیگه حُکم قِیلِینَدِی، مَنَه بُو نَماز دارُالکُفردَه بُولَدِیمِی یا دارُ الاِسلامدَمِی یا جَماعَت نَمازِیمِی یا یَککَه حالدَگِی نَمازمِی فَرقِی یُوق. اِمام اَحمَد اِبنِ حَنبَل اَیتَدِیکِی: إنْ صَلَّى مُنْفَرِدًا أَوْ خَارِجَ الْمَسْجِدِ حُکِمَ بِإِسْلَامِهِ . [4] اَگر یَککَه حالدَه نَماز اوُقِیسَه یا مَسجِدنِی تَشقَرِیسِیدَه اوُقِیسَه هَم بُو اوُنِی اِسلامِیگه دَلالَت قِیلَدِی. اِبنِ حَجَر عَسقَلانِی فَتحُ البارِیدَه اَیتَدِیکِی: آدَملَرنِی اِیشلَرِی بُویِیچَه اوُلَرنِینگ ظاهِیرِیگه قَرَب حُکم چِیقَرِیلَدِی، دِیندَگِی شِیعارلَرنِی آشکار قِیلگن کِیمسَه گه مَنَه بُو دِیننِی اَحکاملَرِی جارِی بوُلَدِی، دِین شِیعارلَرِی ظاهِر بوُلمَگن کِیشِیدَه اِیسَه بوُنِی عَکسِی بوُلَدِی. [5]
دِیمَک مُسُلماننِی ظاهِردَگِی عَلامَتلَرِی شَخصنِینگ نَمازِیمِیزنِی اوُقِیشِیدَه، قِبلَه مِیزگه یُوزلَنِیشِیدَه وَ بِیز سُویگن نَرسَه لَرنِی اِستِعمال قِیلِیشِیدَه دِیر؛ اِیندِی جَنگ پَیتِیدَه یَعنِی بِیزلَر بِیر مِنطَقَه گه حَملَه قِیلگن وَ بِیز بُو مِنطَقَه نِی تَنِیمَه گن پَیتِیمِیزدَه، اَذان اَیتِیلِیشِی اوُلَرنِینگ مُسُلمان اِیکَنلِیکلَرِیگه دَلالَت قِیلَدِی.
(دوامی بار…..)
[1]أخرجه الترمذي (2621)، والنسائي (463)، وابن ماجه (1079)، وأحمد (22987).
[2]بخاری۳۹۱
[3]المغنی۹/۲۲
[4]المجموع شرح المهذب، مع تکملة السبکي والمطيعي ۴/۲۵۲
[5] (فتح الباری۱/۴۹۷) أن أمور الناس محمولة على الظاهر فمن أظهر شعائر الدين أجريت عليه احکام أهلهُ مالم يظهر منه خلاف ذلك.