Хавфсизликни таъминлаш асли (3) ( 20 бўлим)
(6-қисм)
Барча исломий ва ғайри исломий манбаъларда харбий ва мудирият ишларидаги буйруқ вахдати,дастур вахдати қабул қилинган усуллардан хисобланади, хамма шаръий манбаъларда очиқ-ойдин кўриниб турганидек, дастур вахдати афзал “уч абзордан” бирининг имоми ва рахбарига тегишлидир, мана бу буйруқ вахдати бўлади.
Мана шу шаклда мўъминлар росулуллох саллаллоху алайхи васалламни замонларида мунофиқлар тўдасига хилоф равишда буйруқ вахдатига, дастур вахдатига эга бўлишган, бақара сурасидаги “самиъна ва атоъна” мавзусини ушлаган эдилар, уни маъноси “эшитдик ва итоат қилдик” бўлади. Шу сабабли хам жиход ва бошқа ишлар бўйича изн бериш фақат имомга,рахбарга тегишли бўлган. Мисол тариқасида айтилса, Нусайба розиаллоху анхога ўхшаган аёллар қуролли жангларда қатнашишган ва уларнинг жангларда қатнашишларига шаръий қаршилик хам қилинмаган ёки Умму Сулаймга ўхшаган аёллар хам хунайн кунида ўзи билан бирга ханжар олиб юрган эди,
« أنَّ أُمَّ سُلَيْمٍ اتَّخَذَتْ يَومَ حُنَيْنٍ خِنْجَرًا»
Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мархамат қилдиларки: “мана бу ханжар нима учун?”
فَقالَ لَهَا رَسولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عليه وَسَلَّمَ: ما هذا الخِنْجَرُ؟
Айтдики: агар секуляристлар (мушриклар)дан бирортаси менга яқинлашса бу билан уни қорнини ёриш учун ханжарни олгандим.
قالَتْ: اتَّخَذْتُهُ إنْ دَنَا مِنِّي أَحَدٌ مِنَ المُشْرِكِينَ، بَقَرْتُ به بَطْنَهُ ،
Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам кула бошладилар.
فَجَعَلَ رَسولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عليه وَسَلَّمَ يَضْحَكُ.[1]
Шунга қарамасдан росулуллох саллаллоху алайхи васаллам баён қиладиларки, аёллар жиходни ўрнига хаж ва умрага бора олишади; шу сабабли хам уммул мўъминин Оиша розиаллоху анхо жиходга чиқишга рухсат сўраган пайтларида, дорул исломни имоми ва рахбари бўлган росулуллох саллаллоху алайхи васаллам у кишига мархамат қиладиларки:
جِهَادُكُنَّ الحَجُّ[2]،
Яъни сизларни жиходингиз хаж қилишдир, лекин шунга қарамасдан бошқа аёлларни қуролли талаб жиходида қатнашишларидан манъ қилган эмаслар. Ибни Умарни айтишича, мен 14 ёшли бола эдим, росулуллох саллаллоху алайхи васалламдан жиходга чиқишга рухсат сўрадим, у киши менга рухсат бермадилар, мана бу шаклда росулуллох саллаллоху алайхи васалламни сахобалари жангда қатнашиш шароитига эга эканликлари ё эга бўлмаганликларини билишмасди,шунинг учун хам дорул исломни имоми бўлган росулуллох саллаллоху алайхи васалламдан таклифларини таъйин қилишни сўрашарди. Шунга асосланган холда ахли суннат ва жамоат деб маъруф бўлган барча мазхаблар шунга иттифоқ қилишганки, жиходга рухсат бериш ва таклифни таъйин қилишлик, афзал “уч абзордан” бирини рахбари ёки дорул исломни имоми ва рахбарини қўлидадир. [3]
Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам дорул исломни , исломий хукуматни имоми сифатида талаб,даъват,бошланғич жиходи пайтида айтадиларки:
«ارْجِعْ إِلَیْهِمَا فَاسْتَأْذِنْهُمَا فَإِنْ أَذِنَا لَکَ فَجَاهِدْ وَإِلَّا فَبِرَّهُمَا»[4]
Уларни олдига (ота-онангни) қайтиб бор ва улардан рухсат сўра, агар рухсат беришса жиходга бор ва рухсат беришмаса уларга яхшилик қил”, диққат қиладиган бўлсак талаб жиходида ота-онани ёки қарз эгасини рухсати лозим бўлади, мана шу холатда қиёс қилинадиган бўлса, афзал “уч абзордан” бирининг имоми ва рахбарини рухсати бундан кўра муқаддамроқ бўлади.
-Ханбалий мазхабидаги ибни Қуддома рохимахуллох айтадики: жиход ишлари имомга ва уни ижтиходига топширилган, оддий халқ ва уни қўл остидагилар мана бу борада уни раъйига,назарига итоат қилишлари лозим. [5]
-Имоми Қуртубий рохимахуллох хам айтадики: сария ва гурухлар имомни рухсатисиз жиходга чиқа олишмайди. [6]
-Имоми Бахутий рохимахуллох айтадики: рахбар ва амирни изнисиз,рухсатисиз ғазотга,жиходга чиқиш дуруст эмас, чунки у жангдан огохроқдир, жиход ва унга дастур бериш хам унга топширилган. Имоми Хажовий рохимахуллох айтадики: жиходни амри имом ва уни ижтиходига топширилган,хавола қилинган,чунки у одамларни ахволидан огохроқ кишидир, шунингдек душманни ахволидан ва душманга зарба уриш йўлларидан огохроқ ва душманнинг узоқ ва яқинлиги бўйича хам уларни даражаларга ажрата оладиган шахс хисобланади. [7]
(давоми бор……)
[1]مسلم1809 / أنَّ أُمَّ سُلَيْمٍ اتَّخَذَتْ يَومَ حُنَيْنٍ خِنْجَرًا، فَكانَ معهَا، فَرَآهَا أَبُو طَلْحَةَ، فَقالَ: يا رَسولَ اللهِ، هذِه أُمُّ سُلَيْمٍ معهَا خِنْجَرٌ، فَقالَ لَهَا رَسولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عليه وَسَلَّمَ: ما هذا الخِنْجَرُ؟ قالَتْ: اتَّخَذْتُهُ إنْ دَنَا مِنِّي أَحَدٌ مِنَ المُشْرِكِينَ، بَقَرْتُ به بَطْنَهُ، فَجَعَلَ رَسولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عليه وَسَلَّمَ يَضْحَكُ، قالَتْ: يا رَسولَ اللهِ، اقْتُلْ مَن بَعْدَنَا مِنَ الطُّلَقَاءِ انْهَزَمُوا بكَ؟ فَقالَ رَسولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عليه وَسَلَّمَ: يا أُمَّ سُلَيْمٍ، إنَّ اللَّهَ قدْ كَفَى وَأَحْسَنَ./ از انس رضی الله عنه نقل شده كه در روز حنين ام سليم خنجری به همراه داشت، ابو طلحه او را ديد و گفت: اي رسول خدا ام سليم به همراه خود خنجری دارد، رسول الله صلی الله علیه و سلم به ام سليم فرمود: “اين خنجر چيست؟” گفت: “آن را برداشته ام تا اگر يكی از مشركان به من نزديك شد با آن شكمش را پاره كنم”. رسول الله صلی الله علیه و سلم شروع به خنديدن كرد. آن زن گفت: “يا رسول الله! من بردگانی (طلقاء:مكيان كافر) را كه از تو شكست خورده¬اند، می¬كشم”. پس رسول صلی الله علیه و سلم فرمودند: “اي ام سليم! همانا خداوند ما را بس است و هر كار را به درستي انجام مي¬دهد”
[2]رواه البخاري 2875
[3]ابن عمر رضي الله عنه يقول عرضت على النبي صلى الله عليه وسلم وأنا ابن أربع عشر فلم يجزني [ رواه البخاري ]
[4]ابوداود2530
[5]المغني 16-13 /المغنى لابن قدامة. مكتبة الرياض. 8/352 و 364: أمر الجهاد موكول للإمام واجتهاده ويلزم الرعية طاعته فيما يراه من ذلك / وقال في موضع آخر من الكتاب نفسه (ولا يخرجون ـ أي للجهاد ـ إلا بإذن الأمير لأن الحرب موكول إليه، وهو أعلم بكثرة العدد وقلتهم، ومكامن العدو وكيدهم، فينبغي أن يرجع إلى رأيه لأنه أحوط للمسلمين). / مسائل الإمام أحمد رواية حرب الكرماني 392 : أربع من أمر الإسلام إلى السلطان : الحكم و الفيء و الجهاد و الجمعة / ابن تيمية می گوید : [ ويرون – يعني أهل السنة – إقامة الحج و الجهاد و الجمع مع الأمراء أبراراً كانوا أو فجاراً ] ( مجموع الفتاوى 3/158) و کسانی چون الإمام الطحاوي وابن المديني و أبو زرعة وأبو حاتم الرازيين و الإمام أحمد بن حنبل و بسیاری دیگر از بزرگان چنین چیزی را گفته اند.
وقال أيضاً : [ الجهاد لا يقوم به إلا ولاة الأمور ] ( منهاج السنة 6:118)
[6]لا تخرج السرايا إلا بإذن الإمام ليكون متجسساً لهم عضداً من ورائهم وربما احتاجوا إلى درئه ( الجامع لأحكام القرآن 5/177)
[7]لا يجوز الغزو إلا بإذن الأمير ؛ لأنه أعرف بالحرب و أمره موكول إليه ( كشف القناع 3:72)