Хавфсизликни таъминлашни асли (4) ( 21 бўлим)
(4-қисм)
Мана бу борада имоми Нававий рохимахуллохни айтишича, имоми Бухорийни айтиши бўйича бу тоифа ахли илмдурлар ( яъни фиқх,хадис, даъват, таблиғга ўхшаган илмлар) имоми Ахмад ибни Ханбал хам айтадики: мана бу тоифа ахли хадисдан бошқалар бўлиши мумкин эмас деб ўйлайман. Қози Иёз Моликий хам айтадики: Ахмадни манзуридагилар ахли суннат ва жамоат ёки ахли хадис мазхабидаги кишилардир, аммо имоми Нававий рохимахуллох сахихи Муслимни шархида бир жамланма сифатида айтадики: мана бу тоифа мўъминларнинг ўртасида тақсим бўлган бўлиши мумкин, уларни орасида шижоатли,жангчи бўлган кишилар бўлишлари мумкин, ёки уларни орасида фуқахолар,мухаддислар, зохидлар,маъруфга даъват қилиб мункардан нахий қиладиганлар ёки турли-хил бошқа яхшилик ахллари бўлиши мумкин, уларнинг барчаси бир жойда жамланган холда бўлишлари шарт эмас,балки улар бутун ер юзида тарқалган бўлишлари хам мумкин…….. [1][2][3][4]
Имоми Нававий рохимахуллох санаб ўтган мана бу турли-хил тоифалар фақат вохид умматни орасидагина ўзи хақиқий самарасини беради, уларнинг хақиқий самараси худди бир бадандаги аъзолардек муттахид,бир-бирларига уйғун холда ягона мақсад сари харакат қилишса ва ягона марказдан дастур олишса ва бошқарув вахдати,буйруқ вахдати бўйича харакат қилишса кўринади. У кишининг сўзлари бўйича уларнинг хаммаси бир жойда жамланган холда бўлишлари шарт эмас, балки энг мухим нарса шуки улар афзал “уч абзордан” бирига боғланган бўлишлари керак.
Мана бу тоифаларни хар бирининг ўзбилармонлик билан алохида- алохида ишлашлари худди бадандаги кўз ё бошқа аъзоларнинг ўзича ишлашига ўхшайди, аслида бадандаги аъзоларнинг бундай холда ишлаши касаллик хисобланади. Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мана бу тоифани тарқоқ шахслар,гурухлар сифатида эмас,балки умматини орасидаги уммат сифатида номлаганлар ва хақ йўлда қитол,қуролли жанг қиладиган “уммат” сифатида келтирганлар, у киши мархамат қиладиларки:
وَلَا يَزَالُ مِنْ أُمَّتِي أُمَّةٌ يُقَاتِلُونَ عَلَى الْحَقِّ[5]
Мени умматимдан бўлган бир уммат, хамиша хақ йўлда қитол,қуролли жанг қилишади.
Ундан ташқари таблиғ билан шуғулланаётган кишилар хам “уммат”ни қолибидан жой олишлари керак, хеч кимнинг ўзича ва ўзини хохши билан даъват номи остида одамлар билан сухбат қилишга ва мўъминларни ўртасида тафрақа ижод қилишга хаққи йўқ. Уммат яъни муттахид бўлган холда ягона забон, ягона қалб билан бир йўлда ягона мақсадга етиш учун харакат қилаётган бирлашган жамоатдир. Аллох таоло хаммани ўзини арқонига боғланишга ва бўлинмасликка амр қилади:
وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعاً وَلاَ تَفَرَّقُواْ (آل عمران/103)
Буни кетидан кейинги оятда мархамат қиладики:
وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (آل عمران/104)
Ораларингиздан яхшиликка (исломга) даъват қиладиган,ибодат-итоатга буюрадиган ва исён-гунохдан қайтарадиган бир жамоат бўлсин. Ана ўшалар нажот топгувчилардир.
(давоми бор…..)
[1]قال الإمام النووي. (وأما هذه الطائفة فقال البخاري: هم أهل العلم.
[2]وقال أحمد بن حنبل: إن لم يكونوا أهل الحديث فلا أدري من هم
[3]وقال القاضي عياض: إنما أراد أحمد أهل السنة والجماعة ومن يعتقد مذهب أهل الحديث …).
[4]شرح النووي على مسلم (13/67).ويحتمل أن هذه الطائفة مفرقة بين أنواع المؤمنين منهم شجعان مقاتلون ومنهم فقهاء ومنهم محدثون ومنهم زهاد وآمرون بالمعروف وناهون عن المنكر ومنهم أهل أنواع أخرى من الخي،ر ولا يلزم أن يكونوا مجتمعين بل قد يكونون متفرقين في أقطار الأرض …
[5]صحیح نسائی 3563 / وَلَا يَزَالُ مِنْ أُمَّتِي أُمَّةٌ يُقَاتِلُونَ عَلَى الْحَقِّ ، ويزيغُ اللَّهُ لَهم قُلوبَ أقوامٍ، ويرزقُهم منْهم حتَّى تقومَ السَّاعةُ وحتَّى يأتِيَ وعدُ اللَّهِ