Партия (хизб),партиявийлик ва дорул ислом ва дорул куфрдаги хизблар (1) (22 бўлим)
(3-қисм)
Мана бу нарса бутун тарих давомида “ахзоблар”ни орасида мавжуд бўлган ва мана бу “ахзоблар” фақат баъзи ўринларда дунёвий далилларга ёки осмоний шариатларга душманчиликка кўра, бир-бирларини ёнида тинчликка асосланган холда хаёт кичиришган холос, бўлмасам улар хамиша бир-бирларини ёки осмоний шариатларга эргашганлар билан жанг қилган,курашган холатда бўлишган ва хозирда хам шу вазиятдадурлар. Энди мунофиқлар тўдаси мусулмонлар ўртасида хизбгароликка таблиғ қилиш билан мусулмонлар учун мана бундай оқибатни хохлашади.
یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً وَیُذِیقَ بَعْضَکُم بَأْسَ بَعْضٍ. (انعام/65)
Мана бу холатда, “хизб” яъни: хукумат қудратини касб қилиш учун дастурлар,идеалогия,ўзига хос ва ажралган дунёқараш асосига кўра хизбни дастурлари (хизбни ақидаси,идеалогияси ва уни мақсадлари) хамда қонуннома ( хизбни ички ва ташқи рафторларига хоким бўлган қоидалар) билан бирга бўлган ташкилот,абзор бўлиб, турли-хил нисбатларга кўра ўзини аъзоларига жамиятга хоким бўлган нарсалар ажралган шахсиятларни,мақсадларни беради ва уларни хоким бўлган мавжуд хокимиятдан бошқа мақсад сари хидоят қилади ва аллохга иймон ва эътиқод қилишни ,ислом динини асосларига, тоғутга куфр келтиришни асосларига кўра ё бўлмасам тоғутга иймон,эътиқод қилиш ва исломга куфр келтириш асосларига кўра ижтимоъий ажралишни бир навини кўрсатади.
Бугунги кунни классик,илмий асарларида келтирилишича: “хизб” хукуматни устидан хукмронлик қилишни ва ўзини умумий сиёсатларини амалда қўллашни хохлайди. Хизб ташкилотининг энг мухим вазифаси қудратни касб қилишдир. [1][2]
Мана бу холатда “хизб”нинг мавжуд хокимиятни чорчўпида ва мавжуд қонунлар,дастурлар,хадафлар бўйича ёки жамиятда қабул қилинган урфлар бўйича фаолият олиб бораётган сендикодан, одамлар анжуманидан, таблиғий,иқтисодий,маданият ширкатидан фарқи бор. Бу росулуллох саллаллоху алайхи васалламни даврларидаги у киши иштирок этган халфул фузулга ўхшайди, у умумий ахлоқлар жихатидан қабул қилинган эди ва ислом шариатларига қаршилик хам қилмасди.
Демак хизб хоким бўлиб турган мавжуд хизбга таъсир ўтказишни хохламайди, балки қатъият билан хоким хизбдан хукумат қудратини олишни истайди. Мана бу холатда хизб “сендико,синф” ва “халф” ва “ босим гурухи” ва “қанот” ва “жибха” ва “анжуман” ва “ташкилот” билан фарқ қилади, агарчи “ташкилот” хам ташкилотга алоқаси бўлгани ва хизбга ўхшаш тузулишга эга бўлгани билан, аммо мунофиқлар тўдаси бу ерда “хизб” бахсини ўртага ташлашади ва мусулмонларни хизбгароликка,хизбларни кўпайтиришга даъват қилишади, аммо мусулмонларга “қанот”, “босим гурухи”, “жибха”, “анжуман”ни таърифини ироя беришади. Энг баттар холатда мана бу исломий фирқалар,мазхаблар,тафсирлар аллохни хизбни ичидаги қанотлар сифатида бўлишади, аммо мунофиқлар тўдаси ўтган бир неча асрлар давомида дорул исломдаги аллохни хизбни ичидаги қанотларни,мазхабларни, фирқаларни,гурухларни мавжудлигини зикр қилиш билан алдовлар орқали мусулмонларни орасида бир неча хизбликни асослашга харакат қилишган. [3][4][5][6][7]
(давоми бор……)
[1] عالم، عبدالرحمن، بنیادهای علم سیاست، تهران: نشر نی، چاپ دوم، ۱۳۷۵، ص ۳۴۳.
[2] دوورژه، موریس، احزاب سیاسی، ترجمه رضا علومی، تهران: امیرکبیر، ۱۳۵۷، ص۱۸.
[3] برجسته ترین نظریه پردازان علوم سیاسی در میان سکولاریستها نیز باز به این نگرش رسیده اند . به عنوان مثال می توان به چند مورد اشاره کرد: زیگموند نیومن، حزب سیاسی را سازمانی منضبط از افراد تلاشگر سیاسی جامعه می داند که هدف آنها چیرگی بر حکومت است و برای برخورداری از پشتیبانی مردم، با گروه یا گروههای دیگر که باور متعارض دارند به رقابت می پردازد . / موریس دوورژه در کتاب اصول علم سیاست می گوید: « هدف مستقیم احزاب به چنگ آوردن قدرت با شرکت در اعمال آن است . احزاب در پی آنند که در انتخابات ، کرسهایی به دست آورند ، نمایندگان و وزرایی داشته باشند و حکومت را به دست گیرند . »(احزاب سیاسی ، دکتر حسن محمدی نژاد ، ص39-38- .) / گتل می گوید : « حزب سیاسی مرکب از گروهی از شهروندان کم و بیش سازمان یافته است که به عنوان یک واحد سیاسی عمل می کنند و با استفاده از حق رای خود می خواهند بر حکومت تسلط پیدا کنند و سیاستهای عمومی خود را عملی سازند . »(بینادهای علم سیاسی ، عبدالرحمان عالم ، ص ۳۴۳ ) / ﻣﺎﻛﺲ ﻭﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ : ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺟﻤﻌﻴﺘﻬﺎﻱ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭﻱ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﻛﻮﺷﻨﺪ ﺭﺅﺳﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻗﺪﺭﺕ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺍﻣﺘﻴﺎﺯﺍﺕ ﻣﺎﺩﻱ ﻭﻣﻌﻨﻮﻱ ﭼﻮﻥ ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻱ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺩﻟﺨﻮﺍﻩ ﺧﻮﺩ ﻳﺎ ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺷﺨﺼﻲ ﻳﺎ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺩﺳﺖ ﻳﺎﺑﻨﺪ.
[4] جناح (Faction) :مجموع گروه یا گروه هایی که با اهداف و دیدگاه های مشترک در کوتاه مدت و یا بلند مدت به منظور رقابت و کسب قدرت سیاسی، در داخل یک حکومت یا حزب گرد هم می آیند، بدون این که دارای ماهیت رسمی و شخصیت حقوقی باشند. جناح را بخشی از یک واحد یا جریان سیاسی دانسته اند .جناح تشکلی است که لزوماً مداومت ندارد و بنا بر ضرورت و به مناسبت هایی تشکیل می شود. بر این اساس جناح برخلاف حزب: …. به سرعت یا به تدریج می توانند به مرور زمان، مواضع خود را تغییر دهند و شناسایی خود را دچار مشکل کنند.( جمال زاده ، ناصر ، اصطلاحات سیاسی ، قم، پارسیان ، ۱۳۸۲، ص ۳۸)
[5] جبهه (Front): سازمانی که نمایندگان سیاسی طبقات و اقشار مردمی برای نیل به یک هدف مشترک در آن متحد می شوند و به خاطر منافع مشترکی که در برنامه جبهه منعکس می شود , مبارزه می کنند . جبهه با حزب فرق دارد زیرا حزب , سازمان یک طبقه یا گروه اجتماعی و یا حتی بخشی از یک طبقه ( مثل احزاب دموکرات و جمهوری خواه آمریکا که هرکدام نماینده جناحی از سرمایه داری آمریکا هستند ) است که بر اساس منافع آن طبقه یا گروه اجتماعی تشکیل می شود و هدف آن , مبارزه در راه تحقق آن اهداف و نیل به آن منافع است .( آقا بخشی , علی , افشاری راد , مینو , فرهنگ علوم سیاسی , پیشین , ص ۲۵۹)
[6] مورییس دوورژه درکتاب «جامعه شناسی سیاسی» خود،در مورد گروههای ذی نفوذ و فشار چنین می گوید: «گروههای ذی نفوذ مستقیمادر فتح قدرت و اجرای آن مشارکت نمی کنند،بلکه در حالی که خارج از قدرت باقی می مانند،آن را متأثر می سازند و بر آن «فشار» وارد می کنند. گروههای ذینفوذ در پی تأثیر بر زمامدارانند، نه آن که زمامدارانی از خود را به قدرت بنشانند.»/ یکی از تفاوت های بین احزاب و گروههای ذینفوذ ،درجه مسلک گرائی آنان است.احزاب سیاسی تلاش دارند تا بطور علنی و رسمی قدرت سیاسی را مستقیما در دست بگیرند و یا در آن شریک شوند تا بتوانند به اهداف خود که در اساسنامه بطور واضح و عمومی اعلام کردهاندجامعه عمل بپوشانند. در حالی که گروههای ذینفوذ(منظور گروههای فشار) نمی خواهند قدرت را در دست بگیرند یا حتی در آن مشارکت کنند،بلکه خود بخشی از طبقه حاکم بشمار می روند ولی جزو هیئت حاکمه نیستند.(کریم نیا) احزاب ،اکثرا به تجمیع منافع پرداخته در حالی که گروههای فشار به پیوند منافع افراد توجه داشته و با بدست آوردن یک خواسته و کسب رضایت افراد مانع از دست زدن به رفتارهای خشونت آمیز می شود.(نقیب زاده،1387) حزب سیاسی گردهمایی بزرگتری است ودر سیاستهای کشور آشکارا نقش حیاتی ایفا می کند،اما گروه فشار، محفل محدودی دارد وبا ماندن در پشت پرده نقش خود را بازی می کند.حزب سیاسی در سیاست شرکت دارد زیرا ماهیت آن سیاسی است ، اما گروه فشار چنین هدفی ندارد.(عالم،1388،360)
[7] گروه (Group):هنگامی که اشخاصی چند به دلیل یا به دلایلی دور هم گرد آیند , معمولا آنها را یک جمع , یک دسته , یک فرقه , یک انجمن و یا یک گروه می نامند . گروه واحدهای سازمانی نسبتا کوچکی است که هر فرد در طول حیات خود عضویت تعدادی از آنها را می پذیرد. تنوع میان این گروههای کوچک که به مناسبتهای مختلف (سیاسی , ورزشی , اقتصادی , اداری , فنی و جز اینها ) ممکن است تشکیل شود , بسیار زیاد است . هریک از این گروههای کوچک و مختلف , شیوه رفتار و آداب رسوم و معتقدات ویژه ای را به وجود می اورد که آثار خود را برطرز تفکر , رفتار و توقعات اعضای خویش باقی می گذارد .( آقا بخشی , علی , افشاری راد , مینو , فرهنگ علوم سیاسی , پیشین , ص ۲۸۰)