درس های مقدماتی/ درس اول: دین چیست؟ سکولاریست ها از ما چه دینی می خواهند؟
(7-قسمت)
کلمه ی خدا هم، همین طور است. هر کسی یک تعریف و یک تصوری از آن دارد. برای همین یک مسلمان همان «الله» یی را قبول دارد که خودش در قرآن و از طریق پیامبرش خودش را معرفی کرده.
«دین» هم یکی از همین اصطلاحات مشترک میان تمام انسان هاست که برای پی بردن به معنی و مفهوم آن، ناچاراً باید به منبع خاصش در همان عقیده و مسلک مراجعه کرد. یعنی «دین» ممکن است در نزد سکولاریست ها (به زبان عربی = مشرکین، احزاب) یک معنی بدهد و نزد شریعت پیامبر خاتم صلی الله علیه و سلم معنی متفاوت تری را مشاهده کنیم.
به عنوان مثال: سکولاریست ها، «دین» را از واژه ی فرانسوی religion به معنای «جامعه ی دینی» و واژه ی لاتین religionem به معنای «احترام به چیزی مقدس، احترام به الهه ها، رابطه ی بین بشر و خدایان» تعریف کرده اند که البته ریشه در واژه ی لاتین religio دارد.
امیل دورکیم که نزد عده ای به بنیان‌گذارجامعه شناسی سکولار در غرب شناخته شده، به صورت ساده و با تکیه بر همین معنی لغوی و لاتینی آن، «دین» را دسته ای هم بسته از عقاید و باورهای مربوط به عالم غير مادی و امورغیر قابل حس با حواس، و امور غیر قابل رؤيت با چشم، یا همان امور لاهوتی می داند. یعنی«دین» در تعریف سکولاریستی او، ارتباطی به دنیا و عالم ماده ندارد. این تعریف، برداشت و انتظار تمام سکولارها از «دین» است.
اصطلاح دین در ادبیات عرب و آیات قرآن:
امروزه بر خلاف عصر نبوت و حتی قرون بعد از آن ما مجبوریم الفاظ و اصطلاحات و مفاهیمی چون اله، رب، طاغوت، دین، بدعت، مشرک و… را به عنوان مقدمه ی ورود به مباحث اصلی توضیح دهیم که در عصر نبوت برای هر انسان باسواد و بی سوادی که رسول الله صلی الله علیه وسلم او را به اسلام دعوت می کرد قابل درک و لمس بود چون قرآن با زبانی ساده و به زبان آنها نازل شده است .
کلمه ی «دین» در شریعت پیامبر خاتم صلی الله علیه و سلم ریشه ی عربی دارد نه لاتینی، نه هندی و چینی و ایرانی. برای همین چاره ای نیست که جهت شناخت آن، باید به منابع عربی و دینی آن مراجعه کرد. تنها در صورت شناخت دقیق «دین» از منابع اصلی می توان فهمید که این واژه چه انتظاراتی از مخاطبین خود دارد.
به قول ابن فارس، «دین» از جنس فرمانبرداری و فروتنی است. زمانی که برای یک عرب، کلمه ی دین ذکر می شد چهار معنی را برای خودش تجسم می کرد:
- به معنی چیرگی، قدرت، حکمرانی، فرمانروایی، کسی را به زور مجبور به اطاعت کردن، به کارگیری قوه ی قاهره، به بندگی کشیدن و مطیع ساختن. در یک کلمه، «قدرت حاکمیت».
زمانی که می گویند: دان النّاسَ: یعنی مردم را مجبور به اطاعت از خودش کرد. همچنین در پندی آموزنده آمده است: الْكَيِّسُ مَنْ دَانَ نَفْسَهُ وَعَمِلَ لِمَا بَعْدَ الْمَوْتِ. یعنی: آدم زرنگ، کسی است که بر نفس خود مسلط شود و آن را رام خودش کند و برای بعد از مرگ بکوشد. علاوه بر این، در کلام عرب، حاکمی را که استیلای کامل بر یک کشور، ملت یا قبیله داشته باشد «دیّان» می گویند .به معنی قدرت و حاکمیت، در یک کلمه : قدرت فرمانروایی
(ادامه دارد……)