شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی:درس های مقدماتی/ درس پنجم: دشمن شناسی شرعی (4)/ شناسائی مرتد در ادبیات شرعی و چگونگی برخورد با مرتدین و جبهه ی مرتدین
پیاده شده از نوار صوتی شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله
(84- قسمت)
در برابراین دیدگاه، دو فرقه از فرق اسلامی دیدگاه متفاوتی دارند؛ یکی حنفی ها و دیگری شیعیان 12 امامی که رأی دیگری دارند. این ها بر این باورند که زن مرتد شده کشته نمی شود بلکه، زندانی می گردد. سُفْيَانَ ثَوْری و کسان دیگری از اهل کوفه هم بر این رأی بودند.
این دسته علاوه بر روایتی که در مورد عدم کشتن زنان کافر اصلی که در جنگ شرکت نمی کنند روایت معاذ رضی الله عنها هم اینگونه و با این لفظ به آن ها رسیده:«أَيُّمَا رَجُلٍ ارْتَدَّ عَنِ الإِسْلاَمِ فَادْعُهُ، فَإِنْ تَابَ، فَاقْبَلْ مِنْهُ، وَإِنْ لَمْ يَتُبْ، فَاضْرِبْ عُنُقَهُ، وَأَيُّمَا امْرَأَةٍ ارْتَدَّتْ عَنِ الإِسْلاَمِ فَادْعُهَا، فَإِنْ تَابَتْ فَاقْبَلْ مِنْهَا، وَإِنْ أَبَتْ فَاسْتَتِبْهَا». یعنی به جای«وَإِلَّا فَاضْرِبْ عُنُقَهَا» که قبلاً آمده بود به آن ها اینگونه رسیده: «وَإِنْ أَبَتْ فَاسْتَتِبْهَا». اگر قبول نکرد دوباره او را توبه بده. دوباره توبه را بر او عرضه کن.
این روایت، بزرگترین دلیل مخالفین کشتن زن مرتد شده است که باید به جای کشته شدن او را زندانی کرد و هر روز او را توبه داد تا دوباره به اسلام برگردد؛ حتی، اگر تا زمان مرگش هم طول بکشد. این ها اینگونه استناد می کنند.
امام أبوحنيفه رحمه الله می گوید: إنَّ المرأة إذا ارتدت لا تُقتَل ولكن تُحبَس وتُخرَج كل يوم فتُستتاب ويُعرَض عليها الإسلام، وهكذا حتى تعود إلى الإسلام أو تموت، لأنَّ النبي صلى الله عليه وسلَّم نهى عن قتل النساء. به همین شیوه می گوید اگر زنی مرتد شد کشته نمی شود ولی زندانی می شود و هر روز او را از زندان بیرون می آورند به او می گویند توبه کن و اسلام را دوباره بر او عرضه می کنند که دوباره اسلام را قبول کند. این کار به اندازه ای ادامه پیدا می کند حتی تا زمان مرگش. چرا؟ چون رسول الله صلی الله علیه وسلم نهی کرده از قتل زنان.
شیعیان 12 امامی هم بر این باورند که، حکم مرگ مربوط به مرد مرتد است.آن ها تقریباً همین دیدگاه را به شیوه ی دیگری بیان می کنند و می گویند: اگر شخص مرتد، زن باشد (چه از نوع فطری و چه از نوع ملی، یعنی چه زنی باشد که از کفار اهل کتاب به اسلام آمده و بعد مرتد شده باشد یا مسلمان زاده ای باشد که مسلمان بوده و بعد مرتد شده است) می گوید در هر صورتی، این ها اعدام نمیشوند، بلکه زندانی میشوند تا زمانی که توبه کنند و اموال او تا زمانی که زنده است تقسیم نمیشود و در صورتی که به خانه ی شوهر رفته باشد باید عده ی طلاق نگه دارد ولی اگر به خانه ی شوهر نرفته باشد بدون عده از شوهرش جدا میشود.[1]
در این صورت، در مورد مجازات زنی که مرتد میشود از نظر فقهای امامیه تفاوتی بین مرتد فطری و ملّی وجود ندارد. احکام جاری بر زن مرتد را به این شرح می گویند مهلتی برای توبه کردن به او داده می شود بعد از آن او را حبس می کنند. یعنی قاعده ی آن ها چنین است به او مهلت می دهند برای توبه کردن و او را حبس می کنند.از بزرگان آن ها کسانی مانند شهید اول میگوید: اگر زنی مرتد شود چه ارتداد او فطری باشد یا ملی کشته نمیشود بلکه، اوقات نمازهای واجب تنبیه میگردد و در حبس میماند تا توبه کند یا در حبس بمیرد.[2]همین مسأله ی تنبیه بعضی از فقهای حنفی هم بر آن هستند که در زندان او را تنبیه می کنند حتی در غذایش هم کوتاهی هایی می شود که این فرقه ها به آن اشاره کرده اند.
فقهای 12 امامی بر این باورند که اسلام براى زنان مرتد، بدان سبب كه زنان از نظر سازمان دفاعى و فكرى نوعاً از مردها ضعيف ترند و زودتر تحت تأثير قرار مىگيرند، كيفر آسانترى در نظر گرفته است.[3]همچنین استدلال می کنند به جنگهای ردّه که در آن مردها کشته می شدند اما، زنان اسیر می شدند و حتی کنیز می شدند، که یکی از آن ها فکر کنم مادر محمد بن حنفیه بود که نصیب علی بن ابی طالب رضی الله عنه شد.
(ادامه دارد…….)
[1]– خمينی، تحریرالوسیله، ج۲، ص۴۹۴-۴۹۵
[2]– شهید اول، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، ج 2، ص 53 (والمراة لاتقتل مطلقاً بل تضرب اوقات الصلاة و یداوم علیها السجن حتی تتوب او تموت).
[3]– زين العابدين قربانى،اسلام و حقوق بشر، تهران، سایه 1383، ص482-480