Дарсхойи муқаддамотий / дарси панжум : Душманшиносийи шаръий ( 4) шиносоийи муртад дар адабиёти шаръий ва чигунагийи бархурд бо мутаддин ва жибхайи муртаддин.
Пиёда шуда аз навори совтийи шайх мужохид : Абу Хамза мухожир хўромий.
(22- қисмат)
Дар инжостки мерасем ба қоидаи ” алхудуд тадроу бишшубхот ” яъни тамоми худуд бо шубухот аз шахс дафъ мешаванд ва дур мегарданд. Дар ин замина ихтиёр ва ривоёт зиёдий вужуд дорадки ба сирохат мерасонандки агар кучактарин шубхаи пейдо кардемки бо он метавон хукмиро аз ек мусалмон дур кунем бояд хамин ек шубхаики монеъ шуда дар мовриди шахс яқин хосил шавад бояд ба хамин ек шубха қаноат кард, ва хукм дихем чун яқин хосил нашуда ва фалон шубха ва шак ва тардид вужуд дорад пас хукми иртидод аз шахс бардошта мешавад. Хукми қатли шахс мунтафий мешавад ва шахс аз қатл ва куштор табраъа мешавад.
Абдуллох ибни Масъуд розиаллоху анху мегуяд :
«ادرؤوا الحدود بالشبهات ادفعوا القتل عن المسلمين ما استطعتم»
Худудро ба шубха дафъ кунид ва то метавонид хукми қатлро аз мусалмонон дафъ кунид.
Ибни Аббос розиаллоху анху хам аз росулуллох саллаллоху алайхи васаллам нақл мекунадки фармуда :
«ادْرَءُوا الْحُدُودَبالشبهات».
Худудро бо шубухот бардорид.
Дар нейлил автори шўвконий дар боби тахти унвони ” хад бо тухмат вожиб намешавад ва ба шубха дафъ мешавад” омада аст:
:الزهری عن عروة عن عائشة، قالت: قال رسول الله صلی الله علیه وسلم: «ادْرَءُوا الْحُدُودَ عَنْ الْمُسْلِمِينَ مَا اسْتَطَعْتُمْ فَإِنْ كَانَ لَهُ مَخْرَجٌ فَخَلُّوا سَبِيلَهُ فَإِنَّ الْإِمَامَ أَنْ يُخْطِئَ فِي الْعَفْوِ خَيْرٌ مِنْ أَنْ يُخْطِئَ فِي الْعُقُوبَة».
Хадро то жойики метавонид аз муслимин бардорид ; пас агар барои муттахам ,рохи барои дафъ хаст, он рохро барои у бикушойид ; зеро имом агар дар афв, хато кунад бехтар аст аз инки дар мужозот ва уқубат иштибох намояд.
Маъни ” ядроу бишшубхат ” яъни инки агар шубхаи хар чанд заифи барои хоким ё қози вужуд дошта бошадки бар асоси ин шубха ,хукм алайхи шахс ба хадди яқин ва итминони комил намерасад ; дар ин сурат ,ба далили вужуди ин шубха ,хукм мешавадки дар мовриди ин шахс ба яқин нарасидаем, ва ба далили нарасидан ба яқин ,хукм алайхи шахс содир намешавад, ва хамин шубха хар чанд заиф хам бошад монеъ аз он мешавадки хукми шахси мусалмон содир шавад. Чиро? Чун бо яқин вориди ислом шуда ва танхо бо яқин аз ислом хориж мешавад, ва хамин ек шубхаи ночиз ,нагузошта мо ба яқин бирасем. Холо ,агар хоким ва қози дар афв ,гузашт ва бахшиши муттахам иштибох кунад бехтар аз ин астки дар жарима кардан ва ижрои хад дучори иштибох шавад,хамчунонки дар хадиси Термизий омада буд :
«فَإِنَّ الْإِمَامَ أَنْ يُخْطِئَ فِي الْعَفْوِ خَيْرٌ مِنْ أَنْ يُخْطِئَ فِي الْعُقُوبَةِ».
Маъмулан тахаққуқи ” ижмоъ ” бисёр сахт аст,дуруст аст ? Аммо мебинемки ибни Манзур ” ижмоъи ” кулли муслимин ва сахобаро дар мовриди қоидаи ” дафъул худуд бишшубухот ” оварда ва гуфта кулли муслимин ва сахоба дар ин замина ижмоъ доранд ва ижмоъ доштанд. Бисёри аз мухаддисин чун Термизий ,Байхақий ,Хайсамий ,ибни Можжа , ибни Аби Шайба ва дигарон боби дар ин замина ижод карданд ва каси аз салаф ва гузаштагони солихи ин уммат дида нашудаки халофи ин ” ижмоъ ” чизи гуфта бошад.
Абу Ханифа рохимахуллох ва асхоби у аз сарсахттарин тарафдорони ин қоида хастанд ва бештар аз хамма ин қоидаро ба кор бурданд. Ба дунболи Абу Ханифа ва тарафдорониш ,Моликийхо ва ба дунболи инхо Шофеъийхо тарафдорони ин қоидаанд ,ва дигарон хам хастанд аммо дар миёни фирақи маъруф ба ахли суннат инхо бештарин касони хастандки аз ин қоида тарафдори карданд хар чандки зохирийхо ва дигарон хам мухолифати бо ин қоида надоштаанд.
Рашид Ризо рохимахуллох мегуяд : ” дар сурати вужуди шубха ва таъвил рожеъ ба фарди муаййан ,хадди куфр ва ахкоми он бардошта мешавад “. У бо ишора ба мазмуни аходиси даръ мегуяд: ” Мо амр шудаемки худудро бо шубухот рафъ кунем ; ва шойистатарин худуд ба рафъ ,хадди иртидод ва хуруж аз дини ислом аст”.
Дидид? Дубора расидем ба ин қоидаи асосийки
«من دخل الإسلام بيقين لم يُـخرج منه إلا بيقين»،
Касики мусалмон буданиш бо яқин собит шуда бошад бо шак ,эхтимол ва шубха аз у гирифта намешавад, балки ба хар шубхаики вужуд дошта бошад чанг мезанемки аз иймони бародар ва хохаримон мухофизат кунем ва онхоро аз худимон дур накунем ва дастимон ба хуни бародаримон рангин нашавад.
Инхо шурути будандки кулли ахли қибла бар онхо иттифоқи назар доранд аммо ,дар мазхаби шиъа илова бар ин шурут ,қасд ва ният ба анжоми куфрро хам аз шароити умда ба шумор оварданд. Аммо гуфтанд : рохи пейдо кардан ба эътиқодоти афрод ва бахусус қасди ононки ба унвони пуштивонаи гуфтор ва рафтори онхо талаққий мешавад, амри астки боисти ба ахли фан ва мутахассисини он вогузор шавад, ва мутахассисин хастандки метавонанд ин қасд ва ниятики пушти ин сухан ё амали ашхос аст ва ин ашхос ба воситаи ин амал ё рафтор муттахам ба иртидод шудандро инхо фақат метавонанд ташхис диханд, ахли тахассус хастандки метавонанд чанин ниятиро ташхис диханд мисли намунаи Хотиб ибни Аби Балтаъа.
Холо ,агар хар ек аз ин чанд шурут вужуд надошта бошанд истелохи муртад бар шахс мунтафий мешавад, ва хад хам бар у ижро намегардад. Аммо , агар шахс ин шурутро дар худ жой дода буд онвақт астки суроғи охарин мархалаи чохорум меравем ва он хам мавонеъи такфир аст.
(идома дорад……)