Дарсхойи муқаддамотий / дарси панжум : Душманшиносийи шаръий ( 4) шиносоийи муртад дар адабиёти шаръий ва чигунагийи бархурд бо мутаддин ва жибхайи муртаддин
Пиёда шуда аз навори совтийи шайх мужохид : Абу Хамза мухожир хўромий.
(37- қисмат)
Ин уммат, ек райро ба хаммаи касоники амр ба маъруф ва нахи аз мункар мекунанд ироя медихад на оройи мухталифки мардумро гиж ва чанд даста кунанд. Нигох кунид дустон ,уммат ек рай ироя медихад ба номи ижмоъ; ин ижмоъ ба хаммаи касоники мехоханд амр ба маъруф ва нахи аз мункар кунанд ироя мешавад ва тамоми афрод ,хазорон нафар, чанд хазор нафарки мехоханд ба шахрхо ва рустохойи мухталиф ,хар жойики мехоханд бираванд ва таблиғ кунанд ек рай медиханд. Чиро? Чун раъйи хаммаи онхо моли уммат ва ижмоъи вохиди ин уммат аст.Дигар он замон ,раъйи фалон русто бо фалон шахр бо фалон устон бо фалон кишвар фарқи надорад ва хамма ек харф хастанд. Ингуна нестки муллойи фалон махалла чизи бигуяд ва муллойи махаллайи дигар чизи дигари бигуяд. Падар ба масжид меравад ва чизиро мешнавад, писар ба масжиди дигари рафта ва чизи дигариро мешнавад,домод ва қовм ва хешхо хар кудом чизиро мешнаванд вақтики дўври хам жамъ мешаванд дар мовриди хамон масала сухбат мекунанд хар кудом чизи мегуяд. Еки мегуяд муллойи мо инро гуфта дигари мегуяд муллойи мо онро гуфта, ба хамин далил астки аллох таоло мақомироки шойистаги амр ба маъруф ва нахи аз мункар ба он эъто карда, ” уммат” аст:
«وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ».
Уммат аст ва умматики аз шўро ба вужуд омада ва раъйи вохидиро ироя медихад.
Хуб,уламо инро медонистандки вазифаи даъват бар ухдаи ” уммати ” екдасти астки аз ” шўро” бархоста, ва аъзойи ин уммат бо табъият аз ” ижмоъий” ки ба онхо ироя шуда хаммаги ба ек шева бо муслимин сухбат мекунанд, аимма ва уламо инро медонистанд. Инхо медонистандки ижмоъ ,вазифаи уммат астки ин даъватро ба пеш бибарадки ин уммат аз шўро боланд шуда ва аъзойи ин уммат хам бо табъият аз хамин раъйики ин ижмоъ ба онхо дода хаммаги ба ек шева бо муслимин сухбат мекунанд ва боиси гижи ва сардаргуми намешаванд, ва ек раъйи вохидиро ба умуми муслимин мерасонандки ин раъйи вохид,вожибул итоат аст ва мухолифат бо он харом мебошад. Барои хамин ,танхо ин наход астки шойистаги халол ва харом кардани масоили мустахдиса ва масоили рузро дорад. Инро уламо медонистанд.
Аммо инро хам медонистандки холоки , хукумати исломий аз бейн рафта , ва ба дунболи ин мусибати бузург, ” уммати вохид ” хам аз миён рафта ва умами кучаки ва мутафарриқий ижод шуданд, даххо уммати кучак ва мутафарриқ ба вужуд омаданд ва ” шўройи вохиди ” улил амр хам нобуд шуда, ва ижтиходоти афроди мутаъаддид жойи ижтиходи вохиди шўро ва уммати вохидро гирифта , ва ” ижмоъи вохид ” хам ба сурати табиий аз миён рафта аст ; дар инжо,ба хукми ” аззарурот тубихул махзурот ” хар олими ночора иқдом ба ровшангари дар мовриди масоили мовриди ниёзи муслимин дар вазъи мовжуди худишон мекарда, дар хамон замони худиш мажбур шуда ровшангарихои дошта бошад. Аммо , хамин уламо бар нукта огох будандки раъйи онхо мисли раъйи ” ижмоъ ” нест, ин рай ,раъйи ижмоий нестки аз уммат берун омада ва наметавонад меъёри халол ва харом дар умури ижтиходий руз бошад. Бар ин мабно,хамчунонки қаблан хам арз шуд барои касони чун имоми Молик рохимахуллох бисёр сангин будки ек муфти дар масоили ихтилофий бигуяд ин харом аст, балки мегуфт бояд бигуяд : ман онро нипасанд медонам.
Дар ин замина ибни Рушд рохимахуллох дар албаён ват тахсил мегуяд Молик гуфта аст: фатво додан барои мардум ингуна нестки гуфта шавад ин халол аст ва он харом аст,балки гуфта мешавад ман онро намепасандам ё ман чанин кори намекунам. Дар гузашта мардум ба ин басанда карда ва хушнуд мешуданд ва мегуфтанд мо инро зишт медонем, ё бояд аз ин пархез кард, аммо намегуфтанд ин халол аст , ин харом аст.Ва ибни Рушд рохимахуллох идома медихад ва мегуяд : ин бароям жолиб астки дар манотиқи мо хам ривож дорад. Яъни дар замони ибни Рушд рохимахуллох хам чанин чизи буда аст.
Умидворам дубора уламои сарзаминхойи мусалмоннишин хам ба ин даража аз дарк бирасандки дар умурики қобили ижтиход буда ва мумкин аст ижтиходоти зиёдий вужуд дошта бошад танхо ба ин басанда кунанд, ва нагуяндки ман мегуям ин халол аст ва он мегуяд харом аст, пас тарафи муқобил ман халолиро харом карда ва ингуна шуруъ кунанд ба такфири хамдигар,балки равиши ин бошадки бигуяд ба назари ман ин дуруст аст ё бигуяд ман ин корро намепасандам, ё ман ин корро намекунам. Умидворам дубора уламои ба ин сабки гузаштагони солихи худишон баргарданд.
Ин ду умури астки қобили ижтиход буда ва мумкин аст таъвилоти мухталифи ба вужуд биёянд, ва наметавон то замони ташкили шўройи улил амри вохиди муслимин дар русто,шахр ,мантақа ё шўройи улил амри вохиди жахоний бо ижтиходи ек мужтахид ё муқаллидики ба чанин ижтиходоти амал мекунанд хамла кард, ва ё онхоро такфир намуд; балки метавон дар чорчуби худи интиқоди ба нақди дидгоххойи онхо ,он хам бо риояти услуби шаръий иқдом кард.
(идома дорад…….)