Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.
Пиёда шуда аз навори совтийи шайх мужохид : Абу Хамза мухожир хўромий.
(22- қисмат)
Ғейри аз ин маворид ба бехишт ва дўзахи жисмонийро эътиқоди надоранд ва ба бахонайи амр ба маъруф ва нахий аз мункар мухолифини худишонро терор мекардандки терори хўжа Низомулмулк машхур аст. Албатта ин исмоилийхойи ғолий хар кудомки тахти таъсири ақоиди хиндиён ё маздакиён ё насронийхо ва ғейрих қарор гирифта буданд ба нисбатхойи бо хамдигар мухталиф буданд. Аксарияти инхо тавассути шиъаёни 12 имомий ва фирақи маъруф ба ахли суннат такфир шуданд. Аммо дастахойи аз онхоки бар миллати мусалмон ва ришадор мисли Миср хукм мекарданд баъзи аз одоби зохирий чун намоз ва руза ва ғейрихро дар дўвронхойи ба жой меоварданд ва то худуди дар зохир – иддаи мегуянд ба хотири тақия – худишонро аз соири фирақи исмоилийи ғолий жудо карда буданд. Ба хар далилики буда бошад бахши аз инон кутуби дар фиқхи зохир хам барои худишон дар авохири хукумати фотимиёни Миср доштанд ва дар зохир бо тамоми олудагихоики доштанд хукми ахли қибла бар онхо содир мешуд.
Ин исмоилийхо бо чанин ақоид ва рафторхойи олудайи дар шимоли Африқо хукумати тахти унвони убайдийхо ё фотимиюнро бар асоси фиқхи исмоилий ташкил доданд. Дар дўврони ин даста аз фотимийхо будки аз муносабатхоики алъон мебинем барои таблиғи шиъайи исмоилий истефода мешуд,баргузори маросими ошуро ва ийди ғодир ва ийди вилодати аимма ва Фотума захро розиаллоху анхо ва маросими мавлуд ва нимайи шаъбон аз жумлайи ин маворид буд.
Барои аввалин бор маросими азодори ошуро дар соли 363 дар замони хокимияти Муъиз лидиниллох фотимий баргузор шуд ва дар замони хуккоми дигар то кунун идома пейдо карда аст. Ба қовли Мақризий, фотимийхо 3 руз қабли аз ошуроъ бозорхо ва мағозахоро ғейри аз нонвойихо таътил мекарданд, ва мардум ба хамрохи мақомот дар хамин донишгохи алъазхар азодоришонро анжом медоданд, ва баъди ба суйи жойи ба номи машхади роъсул хусайн мерафтанд ва онжо шеър ва нувха хондан азодори мекарданд. [1]
Дар хамин руз мардум боз ба зиёрати имомзодахойи мисли Гулсум ва саййида Нафиса мерафтанд ва онжо хам бо нувха ва шеърхони азодори мекарданд. Дар қасри хукумати хам бо хузури хоким маросими азодори махсус баргузор мешуд. Илова бар ин дар хамин хукумат будки ибороти “ хаййа ала хойрул амал” вориди азони мардум шуд.
Холо ек хамчунин хукумати шиъайи исмоилий бо чанин ақоид ва барномахойи бар Миср хокимият дорад, аз замони хокимияти Хофиз, фотимиён дучори тафарруқ, заъаф ва даргирийхойи шадиди дохилий шуданд, аз ин замон ба баъад астки вузаро ва хуккоми манотиқи мухталиф шуриш мекарданд ва дар насб ва баркинори хукком нақш пейдо мекунанд. Хамин вузаро дар рақобатхойи дохилий бо хам ва бо хукуматхойи моликий ва шофеъий атрофи худ ба европоий насроний кофарки дар он замон ба фарангиён машхур буданд хам ижозайи вуруд ба сарзаминишонро медиханд ва вазири фотимий Миср ба номи Шовар ба онон ижоза медихадки пойгохи низомий дар атрофи Қохира дошта бошанд.
Насронийхо хам дар идомайи жангхойи салибийшон қасд доштандки Қохираро бигиранд ва Мисрроки шиъа ва фотимий ва хориж аз хокимияти мазхаби аббосиён ва соири муслимин будро тасарруф кунанд, инхо ба хуби аз ин ихтилофоти даруний мазхабий мо муслимин бохабаранд ва саъй доранд ба хар нахвики шуда аст аз ин тафарруқ ба нафъи худишон суъистефода кунанд. Барои хамин дар он бурхайи замоний ба самти Қохира хамла мекунанд ва шахри бузурги Балбисро дар масиришон ишғол мекунанд ва пас аз ғороти шахри муслимин онжоро хам қатли ом мекунанд то инки ба атрофи Қохира мерасандки бо муқовамати мардуми Қохира рубару мешаванд.
Ин куффори салибий корро ба жойи расондандки хокими фотимий вақт Озид аз Нуриддин Махмуд дархост мекунадки у ва занонишро аз дасти салибийхойи кофар нажот бидихад. Инжо будки Нуриддин сунний мазхаб дуто душман дар баробари худиш мебинад, еки душмани кофари ошкор ва шумора секи тахти химояти душманони шумора чохори дохилий қарор дорад ва дигари фирқайи аз ахли қиблаки чанд қарн аст бар алайхи хам мазхабхойи он жангиданд ва боиси марги хазорон мусалмон шуданд аммо дар хар сурат ахли қибла аст ва дар хар сурат ек мусалмон дар баробари ек кофари аслий қарор гирифта аст; ба хамин далил дар соли 548 лашкари ба фармондехи Асадиддин Ширкух ва бародарзодаш Салохиддинро барои кўмак ба хукумати шиъа мазхаб ва фотимий дар баробари куффори аслий ба Миср мефристад.
(идома дорад……..)
[1] خطط، ج 2، ص 57؛ ابوشامه، الروضتين، ج1، ص 10.