Савол: сиз қабул қиладиган исломий хукуматларга қарши бўлганлар фақат ўзимизни диёримиздаги мунофиқларни ўзи эмас,балки европа,америка ва араб давлатларини баъзиларидаги мусулмон уламолар хам сизга қарши туришади , шундай эмасми?
Жавоб: секуляр давлатларда, англия,америка ва иордания ва ундан бошқа ………га ўхшаш дорул харбларда, бутун жахон секуляр кофирларининг панохи остида , дорул ислом ва озодлик тарафдори бўлган мужохидларга қарши бўлган кимсалар , зохирда исломий кўринган адабиёт воситасида таблиғ ишларини олиб боришяпти. Салаф уламоларидан бири сизни саволингизга жавоб беришини афзал кўрардим, у киши мархамат қиладики:
من لحق بدار الکفر والحرب مختارا محاربا لمن یلیه من المسلمین فهو بهذا الفعل مرتد له أحکام المرتد کلها من وجوب القتل علیه متی قدر علیه ، ومن إباحة ماله ، وانفساخ نکاحه وغیر ذلك . ( المحلی: ج 13 ص 138-139)
Ўзини ихтиёри,истаги билан дорул куфрга (куфр қонунлари унда ижро қилинадиган диёр) ва дорул харбга ( мусулмон диёрлари билан жанг қилаётган куфр диёрлари) борса, у ерда туриб мусулмонларни ихтиёридаги диёрларга душманчилик қиладиган бўлса, бу иши билан у муртад бўлади ва диндан чиқади ва мусулмонларни қўлига тушган пайтида уни устида муртадларни барча хукмлари ижро қилинади. Уни ўлдириш, молини халол бўлиши,аёлини никохи хам ботил бўлиши ва ундан бошқа муртадларга тегишли ахкомлар шуни жумласидандир.
Албатта мана бу инсонлар олдин яхши мусулмонлар бўлган ва жуда кўп хизматлар қилган бўлиши хам мумкин, ёки бўлмасам аллох ва росули учун хижрат қилган бўлиши хам мумкин. (уммул мўъминин бўлган Сафия розиаллоху анхуни олдинги хўжайини Убайдуллох ибни Жахшга ўхшаш,у кейинчалик хабашада муртад бўлган эди)
Ёки вахийни котиблари бўлган бўлиши хам мумкин( Абдуллох ибни Аби Сархга ўхшаш) аммо бизларни хозирги айтмоқчи бўлган нарсамиз инсонларни оқибати ,уларнинг бугунги кундаги зохирий вазиятлари хақидадир. Албатта амалларни хотимаси мухимдир.
Бизлар мана бундай шахсларни аллохни шариатидаги қонунларини ижро қилувчиларга қарши курашаётган душманнинг рухий жангларини аскарлари, хамда босқинчи, секуляр кофирлар ва махаллий сотқинларни жибхасидаги энг хатарли қисм, деб биламиз.
Бу қисқа,мухтасар жавобдан сўнг, мухтасар суратда такфирни шартлари,монеъликлари хақида айтиб ўтиш лозим деб биламан,чунки шундай қилинмаса – аллох сақласин- такфир қилувчилар ва муржиъаларни тўрига илиниб қолишимиз мумкин.
Такфирни шартлари уч қисмга тақсим бўлади:
1-Фоилдаги шартлар: мукаллаф бўлиши (оқил,болиғ), қасддан шу ишни қилган бўлиши, ишни қилган пайтида ихтиёри билан қилган бўлиши.
2-Феълдаги шартлар( бу ерда феълдан мақсад куфрдир): феъл ё сўз аниқ ва равшан бўлиши керак, сўз ё феълни куфр эканлиги борасида шаръий далилга эга бўлишлик.
3-Феъл ё сўзни исботидаги шартлар: фоилни иқрор бўлиши ё эътироф қилиши, икки одил гувохни шаходати керак…..булар такфирни мухтасар шартлари хисобланади.
Такфирни монеъликлари хам қуйидагичадир:
فالمانع وصف ظاهر منضبط یلزم من وجوده عدم الحکم ولا یلزم من عدمه وجودالحکم او عدمه..
Монеъ зохирда сифатланган нарса бўлиб агар бор бўладиган бўлса,хукм чиқарилмайди, аммо монеъ бўлмайдиган бўлса мавжуд эканига ё хукмни йўқлигига далил бўлмайди……масалан мажбурлаш такфир хукмига монеълик қилади, агар мавжуд бўлса такфир қилиб бўлмайди. Агар мажбурлаш бўлмайдиган бўлса, куфр бўлиши ё бўлмаслиги қарор эмас……
Монеъликлар хам шартларга ўхшаш уч дастага тақсим бўлади:
1-Фоъилдаги монеъликлар: болиғ бўлмаганлик, жинни ё ақлсиз бўлиши, ёдидан чиқиб кетиши.
Мана бу уч ўрин самовия дейилади,яъни инсон мана буларда рол ўйнамайди. Аммо фоъилдаги муктасаба омилларида инсон уларни касб қилишда ихтиёрга эга: хато,таъвил, жахл,мажбурлаш…..
Хато: яъни фоъил куфрни қасд қилмаган, масалан биёбонда туясини йўқотиб қўйган киши туясини топган пайтида,хурсандчилиги сабабли аллохим сен роббимсан мен сени бандангман,дейишни ўрнига аллохим сен бандамсан ва мен сени роббинг,деган сўзига ўхшайди.
Таъвил: бу ердаги таъвилдан мақсад,шаръий хукмни ўзини ўрнидан бошқа жойда бўлишлигидир ёки хужжат далолат қилган нарса фахмламаслик сабабли вужудга келган шубха ёки ўзи тўғри деб тушуниб олган нотўғри тушунча ё у далил деб билган нарсани аслида далил эмаслиги ёки у сахих деб ўйлаган заиф хадисни истидлолидир. Шундай экан агар бир шахс куфр ишини қилган бўлса-ю ,лекин уни куфр деб фикрламаса, таъвил такфир қилишга монеълик қила олади. Аммо хужжат қоим бўлгандан сўнг,иккинчи марта бу ишни қиладиган бўлса унда у такфир қилинади……
Жахл: бу ердаги такфирга монеълик қиладиган жахл шуки, шахс уни бартараф қила олмаса ,лекин агар жахлни бартараф қилмаслик шахсни ўзини бепарволиги, юз ўгириб кетиши сабабли бўладиган бўлса, жахл такфирга монеълик қила олмайди…..
Икрох:
وقد ذکر العلماء شروطا لصحة تحقق مانع الاکراه منها(انظر فتح الباری (کتاب الاکراه)).
Уламолар икрох(мажбурлаш)ни сихатини тасдиқлаш учун баъзи шартларни назарга олишган,улардан бири мукрих (ро касра бўлади) қилган тахдидини амалда бажаришга қодир бўлса,тахдид қилинаётган кимса яъни мукрах( ро фатха бўлади) агарчи қочиб кетиш билан бўлса хам, тахдидни ўзидан дафъ қилишга натавон бўлса. Тахдид қилинган киши тахдид қилувчи шахснинг қилган тахдидини амалга оширишига кўпроқ ишонса, фақат ундан айтилиши талаб қилинган куфрни ўзини миқдорича куфр амалини бажаришлик ва ундан хеч қанча миқдорни оширмаслик, масалан агар унга аллохга нисбатан нораво сўзларни айтиш талаб қилинса,фақат мана шуни ўзини айтишлик ва бунга қўшиб пайғамбаримизга хам раво бўлмайдиган сўзларни айтмаслик. Шунга ўхшаш унга қилинган тахдид сабр-тоқат қилиб бўлмайдиган даражада бўлса….баданни аъзоларини кесиб ташлаш ёки олов билан куйдириш……шулар билан бирга агар икрох ундан дафъ бўладиган бўлса,бу шахс иймонини яна бир марта ошкор қилиши шарт қилинади.
Бу ерда икрох хақида айтиб ўтилиши керак бўлган яна бир нуқта бор:
ومن المهم هنا التنبیه الی ان الاکراه الذی یتحدث عنه العلماء هوالنطق بکلمة الکفر او فعله ثم العودة الی اظهار الاسلام کما تقدم..اما الاکراه علی الاقامة الکفر والبقاء علیه..فهذا لم یعتبروه ولم یجیزه وفرقوا بینه وبین ما یعذرون به فی ابواب الاکراه.
Яъни: бу ерда уламолар айтиб ўтган икрох пайтидаги зикр қилиниши лозим бўлган нуқта, куфр сўзини айтишлик ёки амалини қилишлик сўнгра исломга қайтишлик бўлади, олдин хам айтиб ўтганимиздек куфрни икрох билан қилгандан сўнг, куфрда қолиб кетишлик жоиз эмас, ва уни эътибори хам йўқ, мана бу амал билан шахс маъзур бўлган икрохни ўртасида фарқ бор….
2-Монеъликларни иккинчи қисми феълда: сўз ёки иш аниқ- очиқ бўлмаса, мана бу сўз ё ишни куфр эканлигига келтирилган шаръий далиллар қатъий холда далолат қилмаса.
3-Монеъликларни учинчи қисми: собит бўлишликда монеълик мавжуд бўлса. Куфр ишини қилган ё сўзини айтган шахсни куфри собит бўлмаса. Масалан шахсни ўзи эътироф қилмаса, ёки гувохларни бири кофир бўлса……