Савол: дорул исломга қарши қиём қилган кишиларни хаммаси хавориж ва хоин бўлиб хиёнатга дучор бўлган хисобланадими? Сиз бир жойда ироқни курдистонидаги мухожир салафийларни ва Абу Мусъаб Зарқовийни эронга хиёнат қилганликда айбладингиз.
(матлабни комил матни)
Жавоб: аллох таоло мархамат қиладики:
وَأَوۡفُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ إِذَا عَٰهَدتُّمۡ وَلَا تَنقُضُواْ ٱلۡأَیۡمَٰنَ بَعۡدَ تَوۡکِیدِهَا وَقَدۡ جَعَلۡتُمُ ٱللَّهَ عَلَیۡکُمۡ کَفِیلًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ یَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ (نحل/91)
Ахд- паймон берган вақтларингизда, аллохга берган ахдингизга вафо қилингиз! Аллохни кафил қилиб ичган қасамларингизни ( аллох номини зикр этиш билан) мустахкам қилганингиздан кейин бузмангиз! Албатта, аллох қилаётган ишларингизни билур.
Хақ ва паймонга қарши пинхоний равишда мухолифат қилиш хам хиёнатдир; яширин ва пинхоний равиш билан паймонни бузиш орқали хақни баробарида мухолифат қилиш. Энди паймонни тузган киши “огох холда” уни бузадиган бўлса хиёнатга дучор бўлибди, албатта бу киши хамиша ўзини хиёнатини одамлардан махсусан ўзи билан хамфикр бўлганлардан махфий қилишга харакат қилади. [1]
Қиём қилиш,қўзғалон ва дорул исломга қуролли қарши чиқишлар паймонни бузиш билан бирга бир неча гурух томонидан амалга оширилади, яъни аслида дорул исломга қарши чиқувчи гурухлар бир нечадир, бир гурух вохид манхажга эга эмас, росулуллох саллаллоху алайхи васалламни хадислари хам хилма- хил гурухларга татбиқ қилинади,яъни хос бир гурухга эмас:
1-Муртадларни хисоби аниқ ва равшандир.
2-Дорул исломдан чиқиб кетган мунофиқларни тўдасини ва мунофиқларни хам таклифи ошкор:
مَلْعُونِينَ ۖ أَيْنَمَا ثُقِفُوا أُخِذُوا وَقُتِّلُوا تَقْتِيلًا (احزاب/61)
Магар лаънатга дучор бўлган холларида озгина (вақт тура олурлар холос). ( у пайтда) улар қаерда топилсалар ушланурлар ва ўлдириб ташланурлар.
Қуръонни ўзларига хос таъвил қилиш ва йўлини йўқотиб қўйган шаръий манбаълар сабабли мўъминлар ўзларини хақ йўлда,деб хаёл қилишади ва мана бу қиёмларни, қирғинларни аллохга яқинлашиш қасдида қиляпмиз,деб ўйлашади. Мана бу ишларим билан аллохни шариатидаги қонунларга, исломга душманчилик қиляпман,деб аслан фикрламайди, одатда мунофиқлар хам дорул исломга,мўъминларга зарба уриш учун ўзларини мана бу дастани орасида пинхон қилиб олишади, худди шунга ўхшаш улар ўзларини муржиъа ғуллотларини орасида хам пинхон қилишади. Бандани назарига кўра мунофиқларнинг муржиъа ғуллотларини орасида туришлари, мўъминларни ақидаси ва ғайрати хамда дорул исломни қудратга кириши ва уни олдинга сари харакат қилиши учун қуролланган ахли таъвил хаворижларини орасида бўлишларидан кўра хатарлироқдир.
Мана бу бағий ва қўзғолончи мўъминларни мунофиқларнинг дастасини орасидан таниб олишлик афзал “уч абзор” нинг рахбариятини вазифаси хисобланади , худди Али ибни Аби Толиб розиаллоху анху мана бу гурухни адашган дастасига нисбатан қилган ишига ўхшайди, у киши мунофиқлар гурухини орасидаги ахли таъвилни қўзғолончилардан ажратиб айтган эдики:
هُمْ إِخْوَانُنَا بَغَوْا عَلَیْنَا.[2]
Улар бизни биродарларимиз ва бизга қарши қўзғолон қилишган.
«قَومٌ بَغوا عَلَينَا»
Мана бу ахли таъвил Алига ўхшаш сахобаларни такфир қилишган эди. Пайғамбаримиз саллаллоху алайхи васаллам эса Алини, Хасанни,Хусайнни очиқ-ойдин ахли жаннат,деб айтгандилар. Нахравон жамиятида хам амир алмўъминин уларнинг орасидаги мунофиқларни тўдаси хақида росулуллох саллаллоху алайхи васалламни хадисларини истинод қилган холда уларни жудо қилиб айтадики:
يَمْرُقُونَ مِنَ الإسْلامِ كَمَا يَمْرُقُ السَّهْمُ مِنَ الرَّمِيَّةِ، لا يُجَاوِزُ إِيمَانُهُمْ حَنَاجِرَهُمْ، فَأَيْنَمَا لَقِيتُمُوهُمْ فَاقْتُلُوهُمْ.[3]
Худди ўқ камондан чиққанига ўхшаш исломдан чиқишади, уларни иймонлари кекирдакларидан пастга тушмайди. Шундай бўлгач уларни қаерда кўрсангиз ўлдиринглар.
Дорул исломга ва мўъминларни ақидасига қарши чиқаётганлар билан бир қаторда,хукуматни амири ё масъули ё хатто дорул исломни рахбари тузилган паймонга амал қилмаслиги ва хиёнат қилиши хам мумкин. Бу ерда мана бундай масъулга ё хоин хокимга итоат қилинмайди, уни фармонидан бош тортишлик ё хатто амр ба маъруф ва нахий аз мункар қолибида унга қарши қўзғалон қилиш масъулият ё вазифа сифатида лозим бўлади; росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мархамат қиладиларки:
مَنْ رَأَى مِنْکُمْ مُنْکَرًا فَلْیُغَیِّرْهُ بِیَدِهِ، فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ، فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ، وَذَلِکَ أَضْعَفُ الْإِیمَانِ.[4]
Сизларни қайси бирингиз мункарга рўбарў келса ва мункарни кўрса, уни қўли билан ўзгартирсин. Агар унга қодир бўлмайдиган бўлса, тили билан қаршилик қилсин, агар унга хам қодир бўлмайдиган бўлса, қалби билан уни инкор қилсин, мана бу иймонни энг заъиф даражасидир. Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам энг афзал жиходни қуйидагича таърифлаганлар:
کَلِمَةُ حَقٍّ تُقالُ عِنْدَ ذِی سُلْطَانٍ جَائِرٍ.[5] یا « كَلِمَةُ حَقًّ عِند سُلْطَانٍ جَائِرٍ»[6]
Яъни ситамкор хокимни хузурида айтилган хақ сўз,деб баён қилади; чунки бу ерда мана бу масъул,золим рахбар томонидан ўлдирилиш ва зиндонга ташланиш ё сургунга жўнатилиш ва турли-хил махрумиятларни эхтимоли бор, мана бундай золим хокимни хузурида хақ сўзни айтадиганлар жуда кам топилади, шунинг учун хам мана бу мухим ишга тарғиб қилиш учун росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мархамат қиладиларки:
سَیِّدُ الشُّهَدَاءِ حَمْزَةُ بْنُ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ، وَرَجُلٌ قَامَ إِلَى إِمَامٍ جَائِرٍ فَأَمَرَهُ وَنَهَاهُ، فَقَتَلَهُ.[7]
Шахидларни сарвари,саййиди бўлмиш Хамза ибни Абдулмутталибга ўхшайди ва амри маъруф ва нахий аз мункар учун ситамкор хокимга қарши чиққан ва бу хоким уни ўлдирган бўлади.
Агар даъват қилиш бир фазилат бўладиган бўлса,мункардан ва шариатга қарши ишдан бош тортиш буйруқдир, чунки:
لا طاعةَ لِمخلُوقٍ في معصيةِ الخالِقِ [8]،
Гунохга ва аллохни буйруқларидан бош тортишга сабаб бўладиган хар қандай махлуқни дастурига итоат қилинмайди.
طاعةُ الإمامِ حقٌّ على المرءِ المسلمِ؛ ما لم يأمُرْ بمعصيةِ اللهِ، فإذا أمر بمعصيَةِ اللهِ فلا طاعَةَ لَهُ[9].
Убода ибни Сомит розиаллоху анхудан ривоят қилиниб айтадики:
«بَايَعْنَا رسول الله -صلى الله عليه وسلم- عَلَى السَّمْعِ وَالطَّاعَةِ فِی الْعُسْرِ وَالْیُسْرِ، وَالْمَنْشَطِ وَالْمَکْرَهِ، وَعَلَى أَثَرَةٍ عَلَیْنَا،
Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам билан бирга қийинчиликда, осонликда, яхши ва ёмон кунларда ва бошқалар бизлардан афзал кўрилган пайтларда хам қулоқ солиб итоат қилишга ахд- паймон туздик,
وعلى أَنْ لَا نُنَازِعَ الْأَمْرَ أَهْلَهُ إِلاَّ،
Бошлиқлар, амирлар,қўмондонлар билан қудратни устида талашиб-тортишмасликка бизлардан ахд олдилар, фақат қуйидаги ўриндагина:
أَن تَرَوْا كُفْراً بَوَاحاً،
Ошкора куфрни кўрган пайтингизда, яъни шак ва гумонсиз ишонч билан ошкора куфрга яъни унда таъвил қилишни хам эхтимоли бўлмаган холатга дучор бўлганини кўрганингизда, яъни бизни мазхабимизда куфр бўлиши мумкин ва уларни мазхабида имоми Ахмад ибни Ханбални давридаги мўътазилага ўхшаш куфр бўлмаслиги хам мумкин, ёки фисқга дучор бўлган бўлишлари мумкин худди машрубхўрликка ўхшаш, уни устида хукм хам ижро бўлиши мумкин, ёки шунга ўхшаш уни халол ва мубох деб санамайдиган фисқларга дучор бўлиши мумкин.
Бизлар мана бу хато таъвиллардан ва ўзимизга мухолиф мазхаблардаги масъуллар,бошлиқлар қилаётган фисқлардан безормиз ва уни ёмон кўрамиз, аммо мана бу ёмон кўришлар ва безор бўлишлар бизларнинг қиём қилишимизга сабаб бўлмайди,балки:
من کَرِهَ من اَمِیرِهِ شیئا فَلْیَصْبِرْ،
Ўзини хокимидан ёмон нарсани кўрган киши унга сабр қилиши лозим ёки росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мархамат қиладилар:
فَإِذَا رَأَیْتُمْ مِنْ وَالِیکُمْ شَیْئًا تَکْرَهُونَهُ فَاکْرَهُوا عَمَلَهُ، وَلَا تَنْتَزِعُوا یَدًا مِنْ طَاعَتِهِ[10]
Агар волийларингизда ёмон кўриладиган нарсани ё амални кўрган пайтингизда, унга итоат қилишдан бош тортмангиз.
Шундай бўлгач мана бу сабр қилиш ва тортишмаслик ва мубораза,равшанлаштириш пайтида итоатдан бўйин товламаслик, мана бу бошлиқнинг ё хокимнинг фикрга ё рафторга оид фасодларини тасдиқлаш маъносида эмас, балки қиёмни,қўзғалонни, тартибсизликларни, қон тўкилишини ошкор фасодларини олдини олиш учун холос, афзал “уч абзор”ни каналларидан бири орқали шаръий шароит хукуматни “хилафату ала минхажин нубуввах” томон такомуллашишига мухайё бўлмаган экан, ўртада тафарруқга ва ички вайронгар жангларга сабаб бўлади,” мусулмонларнинг дин ва дунёсини ахволи фасод бўлишиги боис бўлади”. [11] [12]
Аммо агар мана бу шароитда улардан ошкор куфрни кўрган пайтимизда қози Иёзни сўзига кўра: ” уламолар имоматнинг кофирга мунъақид бўлмаслигига ижмоъ қилишган, агар бу имом кофир бўладиган бўлса уни ишидан бўшатилишига хам ижмоъ қилишган, агар уни ишдан бўшатилиши фақат жамоат ва тоифа канали орқали амалга оширилишини имкони бўладиган бўлса ,уларга унга қарши қиём қилишлик вожиб бўлади.” [13]
عِنْدَکُمْ مِنَ اللَّهِ فِیهِ بُرْهَانٌ،
У учун аллох томонидан бурхон ва далилга эга эдингиз; ( яъни мана бу масъул ва рахбарни ишини қатъий куфр эканлигига далил мавжуд бўлса, далилда заъифлик бўлмаса собит бўлса. Ибни Хажар Асқалонийни сўзи бўйича: таъвил қилиш эхтимоли бўлмаган қуръондан далилга ё сахих хабарга эга бўлса.)
وَعَلَى أَنْ نَقُولَ بِالْحَقِّ أَیْنَمَا کُنَّا، لَا نَخَافُ فِی اللهِ لَوْمَةَ لَائِمٍ،
Хар қандай шароитда бўлишимиздан қатъий назар, хақни тарафдори бўлишга ва хеч қандай маломат қилувчини маломатидан қўрқмасликка ахд- паймон бердик.
Алони волийси бўлган кока Жутёрга ўхшаш наждийлар эрон дорул исломида қуролли жангга дучор бўлишади, улар ғарбий хўромондаги иморати исломий дорул исломини мухожирларидан иборат бир даста бўлишган, америка ва англияни хаводан қилган хамлалари ва секуляр куфр хизбларининг кофирлар билан бирга ердан қилган хамласинидан ва ғарбий хўромон исломий иморатига мунофиқлар тўдасининг хиёнатидан сўнг,мажбурий холда эрон дорул исломидан панох сўрашади ва эрон дорул исломига байъат беришмайди, фақат эрон дорул исломида яшашни эвазига қуролли жанг қилмасликка ахд беришади, аммо улар Абу Мусъаб Зарқовийга эргашгач ўзларини қудрат сохиби бўлгандек хис қилишади ва фурсатдан фойдаланиб ўзларининг берган ахдларига амал қилишмайди ва ахд-паймонни бузгач, ўзларини хақиқий наждиятларини мухолифларини баробарида намоён қилишади ва барча шиъаларга ва ўзларига мухолиф жиходий гурухларга ва эрон дорул исломига қарши қуролли жангни бошлашади, бўлиб хам бу пайтда Абу Мусъаб Зарқовий нажафда,карбалода эронга муттахид шиъаларни сафида америкаликларга қарши жанг қиларди………
Шуниси хам қизиққи, алони волийси ва американи,натони ғарбий хўромондаги исломий иморатга қилган хамласидан сўнг қуролли жамоатларни бирини амири бўлмиш кока жутёр, эрон сўнгра туркия орқали ўзини англияга етказади ва бир муддат англияда яшайди ва у ерда бир муддат қўлга олинади ва азоб берилади, гохида қон қайт қилиб юради, аммо мана бу хурматли биродар одам савдосини мафияси орқали англиядан қочиб кетади ва аслий душманларни қўлидан қочгач эрон дорул исломига қайтиб келади ва наждий ёшларни атрофига жамлагач бир жамоатни ташкил қилади ва эрон дорул исломига қарши жанг эълон қилади ва нихоят санандаждаги шарифобод жангида ўлдирилади.
Аллох таоло умумий суратда мана бу ахд ва паймонлар хақида мархамат қиладики:
وَأَوۡفُواْ بِٱلۡعَهۡدِۖ إِنَّ ٱلۡعَهۡدَ کَانَ مَسُۡٔولٗا(اسراء/34)
Ахдга вафо қилинглар. Зеро, ахд-паймон ( қиёмат куни) масъул бўлинадиган ишдир.
Наждият исломий сахих ўзини таниш ва шаръий душманшиносий бўйича хато кўз-қарашга эга бўлганлиги боис, мажбурий ва заъифлик холатида бошқа ўзига мухолиф исломий тафсирлар, мазхаблар билан бирга муроса қилади, хамиша мана бу заъифлик,ночорлик пайтида ўзини яшириб хокисор бўлиб олади, аммо етарли қудрат ва фурсатга эга бўлгач, хар қандай замон ва маконда ,хар қандай шахс ва гурух томонидан мусулмонларни ўртасида бир шаклда пиёда қилинади ва бир хил самара ва натижа хам беради.
[1] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص 305، دمشق، بیروت، دارالقلم، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق.
[2] سائل الشیعة، ج15، باب حکم قتال البغاة/ الإفصاح في الإمامة، جلد۱, صفحه۱۱۸ ش ۲۹۵۵۹۶
[3] أخرجه البخاري (6930)، ومسلم (1066) سنن الترمذي 2188
[4] مسلم49 /
[5] الترغيب و الترهيب : ۳/۲۲۵/۷.
[6] رواه النسائی و احمد
[7] الألباني، السلسلة الصحيحة 374 / الحاكم 4884، والديلمي في الفردوس 3472 باختلاف يسير.
[8] البغوي، شرح السنة2455 / الألباني، صحيح الجامع 7520
[9] الألباني، صحيح الجامع 3907
[10] مسلم
[11] الألباني، تخريج مشكاة المصابيح5306
[12] نووی، صحیح مسلم ۱۲/۲۲۴
[13] نووی، شرح صحیح مسلم ۶/۳۱۴٫