Секуляр хизбларни ё мушрикларни демократия тузумидаги туолетларга ишлатиладиган хаво спрейларини тажрибасини такрорланиши бахонаси билан: бу сафар тунисда.
(4-қисм)
Ахли китоб ва шибхи ахли китоб кофирлари билан амал қилиш равиши даражама-даража ислохотларга асосланган бўлади. Яъни секуляр ва мушрик ахзоблар билан муомала қилиш равишига бутунлай мухолиф равишдир.
Чунки ахли китобни шариатига эргашувчилар аслида исломга эргашувчилар ва адашган мусулмонлар хисобланишади, улар мушриклар ё ахзоблар ё секулияристларга хилоф равишда маълум шароитлар остида ахли китобни ва шибхи ахли китобни мавжудиятини таъминланиб уларга сабр-тоқат қилинади, дорул ислом хукуматини мана бу кофирларга нисбатан стратегияси, иқтисодий мушкилотларни хал қилиш
«أَطعَمَهُم مِن جوعٍ»
ва хавфсизликни таъминлаш
«وَآمَنَهُم مِن خَوفٍ»
бўлиб,шаръий ва кенг мафхумдаги аллохни ибодати учун озодлик заминасини тайёрлашдир.
«فَلْيَعْبُدُوا رَبَّ هَذَا الْبَيْتِ».
Гурухни ичида хам истиқлол бериш ва ахли зимма,ахли ахд кофирларини ақидаларини расмий равишда тан олиш,ақидаларига асосан амал қилиш озодлигини замонат қилиш,ахли китоб ва шибхи ахли китоб кофирларини махсусан ақидавий ва рафторий хавфсизлигини таъминлаш мана буларни барчаси аллох таолони дастури бўлиб, булар ўзини кетидан шахсий,ижтимоъий хуқуқларни ақидаларига асосланган холда риоя қилиш масаласини хам талаб қилади, бу хуқуқларни энг мухими қазоватдаги адолатдир.
Дорул исломда қазоватни талаб қилиш хаққи фақатгина мусулмон фуқароларга тегишли эмас, қилинган шикоятларни текшириб чиқиш хам бир хил эмас, чунки “баъзи ўринларда” ахли зимма бўлган кофирларни хар бирини олдида хилма-хил хақлар мавжуд бўлиб, хар бири бир-биридан фарқ қилади, мусулмонларни хаққи хам фарқли бўлади.
Масалан мусулмонларда харом нарсаларни сақлаш ва олди-сотди қилишлик хаққи йўқ; аммо ахли зимма уни харомлигига эътиқод қилмагани боис бундай хақга эга. Энди агар мана бу заминада ё шунга ўхшаш ўринларда ихтилофга дучор бўладиган бўлишса ва қазоват қилинишига мухтож бўлишса,уларни шикоятларига ақидаларига биноан хукм чиқарилади. Чунки аллохни шариатидаги қонунларда мана бу замина бўйича аслан хукм мавжуд эмас, ёки аллох таолони шариатидаги хукми ахли зимма кофирларини хукмига зид бўлиши мумкин, аслида хам аллох таолони хукми уларни ахкомларини нобуд қилиш учун келган.
Бундан ташқари бошқа ўринларда: ўғирланган зирхни устида хукм қилиш масаласида амирал мўъминин Али ибни Аби Толиб розиаллоху анху бир яхудий билан қози Шарих ибни Хорис кандийни олдига боради. ( Али розиаллоху анху мана бу пайтда энг юқори хукумат мақомига эга бўлиб мусулмонларни халифаси эди). Энди ўғри ё зинокор ё шаробхўр ё қотилни ким бўлишига қараб хукм хам фарқ қилади, ана ўша зинокор, ўғри, шаробхўр,қотилни хукми яхудиятда,насрониятда,мажусларда бошқача пайғамбари хотам саллаллоху алайхи васалламни шариатларида бошқачадир. Дорул исломдаги ислом ақида ва амал хавфсизлигини,ахли зимма кофирларини қонунлари бўйича хукм,қазоват қилиш ахли зиммага берилишини қабул қилган, мана бу хавфсизликни таъминлаш эвазига уларни кўпларидан жизъя хам олади.
Энди агар ахли зимма ё ахли паймон кофирлари мана бунга ўхшаган ўринларда қазоват қилиш учун мусулмонларни олдига келишса, мусулмонлар уларни устида хукм чиқаришни қабул қилиш ё қилмаслик ихтиёрига эга, уларни ўзларини мазхабларига хос шариат хукмлари бўйича хукм чиқариш учун мазхабларидан огох бўлган қозига қайтара олишади: [1]
فَإِن جَآؤُوکَ فَاحْکُم بَیْنَهُم أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ (مائده/42)
Бас,агар сизга келсалар (хохласангиз), ўрталарида хакамлик қилинг, (хохласангиз) улардан юз ўгиринг. Чунки мана бундай масалаларда қозилик қилиш билан фақат хатокорни таъйин қилиб қолмасдан, балки хукм хам чиқариш керак, ахли зимма ё ахли паймон кофирларини ислом ахкомларини қабул қилишга мажбурлаб хам бўлмайди.
(давоми бор…….)
[1] قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن ،القاهرة، دار الکتب المصریة، ط: الثانیة ،1384 ، ج6، صص185-184 می گوید: مذاهب: نخعی، مالکیه، شافعیه بر این رای هستند/ جصاص، پیشین، ج4 ،صص88-87 می گوید: حسن بصری و شعبی / در مذهب امامیه نیز کسانی چون (مقدس اردبیلى، بی تا، ص684 ؛ طباطبایی ،1417 ، ج5، صص341-339) در این زمینه با این مذاهب متفق هستند.