مُؤمِنلَرنِینگ دارُ الاِسلامنِی بَرابَرِیدَگِی وَظِیفَه لَرِی.
(3-قیسم)
شُبهَه سِیز اِیمان کِیلتِیرِیش وَ کُفردَن اَلله وَ رَسُولِی سَرِی قاچِیب اوُتِیشلِیک، هَمَّه نَرسَه نِی پایدِیوارِی وَ هَر بِیر شَخصنِی حَیاتِیدَه رُوی بِیرِیشِی مُومکِین بُولگن اِینگ مُهِم واقِیعَه دِیر، اَمّا قُرآن آیَتلَرِیدَگِی هِجرَت وَ مُهاجِر حَقِیدَگِی دارُ الاِسلامگه عَلاقَه سِی بوُلگن صُحبَتلَردَن بُولگن مَنضُور، بِیر مَکاندَن باشقَه بِیر مَکانگه اِیماننِی مُخافِظَت قِیلِیش وَ اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی دَستوُرلَرگه عَمَل قِیلِیشنِی حِمایَه قِیلِیش اوُچُون قِیلِینَدِیگن ظاهِرِی هِجرَتدِیر. مِثال طَرِیقَه سِیدَه کِیلتِیرَدِیگن بوُلسَک، اَلله تَعالَی مرحَمَت قِیلَدِیکِی: وَمَن يَخْرُجْ مِن بَيْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَى اللّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلى اللّهِ (نساء/ 100). “کِیمکِی اَلله وَ اوُنِی سَرِی هِجرَتنِی قَصد قِیلِیب اوُیِیدَن چِیقسَه سُونگرَه اوُنگه اوُلِیم یِیتسَه، اوُنِی اَجرِی اَلله نِی زِمَّه سِیدَه قَطعِیدِیر.”
دارُ الکُفردَن “دارُ الاِسلام” گه قِیلِینگن هِجرَت شَخصنِینگ مُؤمِن اِیکَنِینِی نِشانَه سِی، بِیلگِیسِی بُولَدِی، عُذرلِی بُولگن کِیشِیلَردَن تَشقَرِی اَلبَتَّه. چُونکِی اَلله یُولِیدَگِی جِهاد قِیلِیش “دارُ الاِسلام” تَشکِیل بُولگندَن سُونگ شَخصنِینگ مُؤمِن اِیکَنِینِی اَصلِی نِشانَه سِی، بِیلگِیسِی حِسابلَنَدِی، هِجرَت قِیلمَسدَن وَ “دارُ الاِسلام”نِی حاکِیمِیَتِی آستِیگه اوُتمَسدَن توُرِیب مَنَه بُو جِهادنِی تَشکِیل قِیلِیب بُولمَیدِی. دِیمَک هِجرَتسِیز واجِب بُولگن جِهاد هَم عَمَلگه آشمَیدِی « وَمَا لاَ يَتِمُّ الْوَاجِبُ إِلاَّ بِهِ؛ فَهُوَ وَاجِبٌ» بُو صُورَتدَه شَخص جِهاد قِیلِیشگه اِمکان تاپِیشِی وَ مُسُلمانلَرنِی کوُپَیِیشِی اوُچُون، شَخصگه دارُ الکُفردَن “دارُ الاِسلام” سَرِی هِجرَت قِیلِیشلِیک بَرچَه اِسلامِی مَذهَبلَرنِی نَزدِیدَه واجِبدِیر، مَگر شَخص عُذرگه اِیگه بُولسَه یاکِی “دارُ الاِسلام”نِی مَسئُوللَرِی تامانِیدَن اوُنگه دارُ الکُفردَه وَظِیفَه لَر تاپشِیرِیلگن بُولسَه وَ اوُنِی اوُ یِیردَه قالِیشِیدَن مَنفَعَت هِجرَتدَن کوُرَه کوُپراق بُولسَه وَ اوُ یِیردَه هَم اوُزِینِی جِهادِی عَمَللَرِینِی دَوام اِیتتِیرَه آلسَه مُومکِین بُولَدِی. [1]
مُسُلمان بُولگن کافِرلَر هَم مَدِینَه گه هِجرَت قِیلِیشنِی اوُرنِیگه اوُزلَرِینِی مِنطَقَه لَرِیدَه قالِیب زَکاتلَرِینِی بِیرِیشَردِی، حَقِیقَتدَه اِیسَه اوُلَر یَشَیاتگن مِنطَقَه لَر “دارُ الاِسلامنِی” بِیر قِیسمِیگه اَیلَنگن، یَعنِی عادَتدَه “دارُ الاِسلامنِی” یَنگِی آزاد بُولگن چِگرَه لَرِیگه کِیرَردِی. بُو مِنطَقَه لَر تَشقِی کافِرلَرنِینگ حَملَه قِیلِیش هَم خَطَرِیگه هَم دُوچار بُولَردِی، اوُلَر اوُز دِیارلَرِیدَه قالِیش یاکِی اوُ یِیردَن “دارُ الاِسلام”نِی یا پایتَختنِی اِیچِیگه کوُچِیش بُویِیچَه اِیختِیارگه اِیگه اِیدِیلَر. یَعنِی “دارُ الاِسلام”نِی بِیر قِیسمِیدَن “دارُ الاِسلام”نِی باشقَه بِیر قِیسمِیگه کوُچِیب اوُتِیش بُولَردِی. شُونگه اَساسلَنگن حالدَه ماوَردِی حاوِیدَه اَیتَدِیکِی: فَأَمَّا الْهِجْرَةُ فِي زَمَانِنَا فَتَخْتَصُّ بِمَنْ أَسْلَمَ فِي دَارِ الْحَرْبِ فِي الْهِجْرَةِ مِنْهَا إِلَى دَارِ إِسْلَامٍ، وَلَا تَخْتَصُّ بِدَارِ الْإِمَامِ . بِیزنِی زَمانِیمِیزدَه هِجرَت دارُ الحَربِدَگِی مُسُلمانلَرگه تِیگِیشلِیدِیر، اوُلَر اوُ یِیرلَردَن “دارُ الاِسلام” گه هِجرَت قِیلِیشلَرِی کِیرَک، بُو رَهبَرنِی وَ اِمامنِی دِیارِیگه خاص قِیلِینمَگن.
اِمامِی شَوکانِی رَحِمَهُ الله نَقل قِیلَدِیکِی، اِبنِ عَرَبِی “بَحر”دَه اَیتَدِیکِی: دارُالکُفردَن دارُ الاِسلامگه هِجرَت قِیلِیش مُسُلمانلَرنِی اِجماعسِی بُویِیچَه واجِبدِیر، رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلَّمنِی زَمانلَرِیدَه بسو فَرض بُولگن اِیدِی. [2]
مُؤمِن شَخص قُرآن آیَتلَرِی وَ صَحِیح سُنَّتنِی اَساسِیگه کوُرَه هِچرَت اَمرِیگه نِسبَتاً اِیککِی حالَتدَه بُولِیشِی موُمکِین:
- دارُ الکُفردَه اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه عَمَل قِیلِیشنِی وَ دِینِینِی آشکار قِیلِیشگه قادِر بُولمَسَه، اَمّا هِجرَت قِیلِیشگه قادِر بُولسَه.
شَوکانِی اِبنِ عَرَبِیدَن اوُ اِیسَه “مُسنَد بذار” دِیب مَعرُوف بوُلگن دِیب مَعرُوف بوُلگن بَحرُالذّخّار کِتابِینِی صاحِبِی اَبِی بَکر اِبنِ عُمَر بذاردَن نَقل قِیلِیب بَرچَه اوُلامالَر اِجماع قِیلگن نَرسَه لَر حَقِیدَه صُحبَت قِیلِیشِیچَه، هِجرَت مَنَه بُوندَی حالَتدَه “واجِبُ العَین” بُولَدِی وَ اَگر کِیمکِی هِجرَت قِیلمَسَه دُنیا وَ قِیامتده اوُنِی عاقِبتلَرِینِی کوُتَه وِیرسِین، اَلله تَعالَی بوُندَی قَوملَرنِی دُنیاوِی حَیاتدَن کِییِینگِی عاقِبَتِی حَقِیدَه مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنْتُمْ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا فَأُولَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَسَاءَتْ مَصِيرا. (نساء/97) اَلبَتَّه مُسُلمانلَر بِیلَن هِجرَت قِیلمَسدَن کافِرلَر قوُل آستِیدَه یَشَشگه راضِی بوُلِیش بِیلَن اوُز جانلَرِیگه جَبر قِیلگن کِیمسَه لَرنِینگ جانلَرِینِی آلِیش چاغِیدَه فَرِیشتَه لَر اوُلَرگه: “قَندَی حالدَه یَشَدِینگِیز؟”- دِیگنلَرِیدَه: “بِیز بُو یِیردَه چارَه سِیز بِیچارَه لَر اِیدِیک”، دِیدِیلَر. (شوُندَه فَرِیشتَه لَر): “هِجرَت قِیلسَنگلَر اَلله نِی یِیرِی کِینگ اِیدِی- کوُ؟! (نِیگه دِینوُ اِیمانلَرِینگِیز یُولِیدَه بُو یُورتدَن هِجرَت قِیلمَه دِینگلَر؟) – دِییِیشَدِی. بُوندَیلَرنِینگ جایلَرِی جَهَنَّمدِیر. قَندَی یامان جایدِیر اوُ!
مَنَه بُو حالَتدَه اَگر قِیز یاکِی عَیال کِیشِی اوُ بِیلَن بِیرگه هِجرَت قِیلِیشگه مَحرَم تاپَه آلمَسَه وَ هِجرَت قِیلِیش یوُللَرِینِی یَحشِی بِیلسَه خاطِرجَم بُولسَه وَ هِجرَت قِیلَدِیگن یُولِیدَه جانِینِی آمان بُولِیشِیگه خاطِرجَم بُولسَه، حَتّی هِجرَتنِی خَطَرلَرِی، مُشکِلاتلَرِی دارُ الکُفردَه یَشَشنِی خَطَرِیدَن،مُشکِلاتلَرِیدَن کَمراق بُولسَه، یالغِیز هِجرَت قِیلِیش اوُنگه حُوددِی نَماز وَ رُوزَه دِیک واجِبُ العَین بُولَدِی. چُونکِی دِیننِی خِفظ قِیلِیش اوُچُون هَم نَماز وَ رُوزَه گه اوُحشَش باشقَه بِیراولَرنِی رُحصَتِی کِیرَک بوُلمَیدِیگن واجِب حِسابلَنَدِی، بُو یِیردَه اِیرکَک وَ عَیالنِی اوُرتَسِیدَه فَرق یُوقدِیر.
(دوامی بار…..)
[1] كشاف القناع 3/ 43 / منصور البهوتي می گوید: “وتجب الهجرة على من يعجز عن إظهار دينه بدار الحرب وهى ما يغلب فيها حكم الكفر”
[2] صاحب نيل الأوطار زیر مساله ی “مساكنة الكفار” می گوید: وقال ابن العربي: الهجرة هي الخروج من دار الحرب إلى دار الإسلام، وكانت فرضا في عهد النبي صلى الله عليه وسلم واستمرت بعده لمن خاف على نفسه والتي انقطعت أصلا هي القصد إلى حيث كان. امام شوکانی نقل می کند که ابن العربی در “البحر” می گوید: أن الهجرة عن دار الكفر واجبة إجماعا، حيث حمل على معصية فعل أو ترك أو طلبها الإمام بقوته لسلطانه، وقد ذهب جعفر بن مبشر وبعض الهادوية إلى وجوب الهجرة عن دار الفسق، قياسا على دار الكفر، وهو قياس مع الفارق، والحق؛ عدم وجوبها من دار الفسق لأنها دار إسلام، وإلحاق دار الإسلام بدار الكفر بمجرد وقوع المعاصي فيها على وجه الظهور ليس بمناسب لعلم الرواية ولا لعلم الدراية، وللفقهاء في تفاصيل الدور والأعذار المسوغة لترك الهجرة مباحث ليس هذا محل بسطها