.
Мўъминларнинг дорул исломни баробаридаги вазифалари
.
Бисмиллах валхамдулиллах, аммо баъад: ассаламу алайкум ва рохматуллохи ва барокатух / 6 бўлим иккинчи қисм:
(матлабни комил матни)
1-Дорул куфрда аллохни шариатидаги қонунларга амал қилишга ва динни ошкор қилишга қодир бўлмаса ва хижрат қилиш имкони хам мавжуд бўлмаса ва касаллик ё зиндонга тушиш ёки қари кишилар ва гўдакларга ўхшаш заиф бўлганлиги сабабли хижрат қилишга имкон топмаса. Мана бу кишилар аллохни изни билан узрли хисобланади, аллох таоло мархамат қилганки: [1]
« إلا الْمُسْتَضْعَفِینَ مِنْ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ لا یَسْتَطِیعُونَ حِیلَةً وَلا یَهْتَدُونَ سَبِیلا » (نساء 98).
Фақат бирон чора топишга қодир бўлмай, хижрат йўлини истаб топа олмай чорасиз қолган кишилар, аёллар ва болалар борки, бундайларни шояд аллох авф этса. Зотан, аллох авф этгувчи, мағфират қилгувчи бўлган зотдир.
Аллох таоло мархамат қилганидек, хижрат дорул исломдаги фуқароликни иккинчи асосидир:
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَاهَدُواْ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَالَّذِینَ آوَواْ وَّنَصَرُواْ أُوْلَئِکَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاء بَعْضٍ وَالَّذِینَ آمَنُواْ وَلَمْ یُهَاجِرُواْ مَا لَکُم مِّن وَلاَیَتِهِم مِّن شَیْءٍ حَتَّى یُهَاجِرُواْ (انفال/72)
Албатта,иймон келтирган, хижрат қилган ва молу жонлари билан аллох йўлида курашган зотлар ва (маккадан хижрат қилиб келган мухожирларга) уй-жой бериб,ёрдам қилган зотлар- ана ўшалар бир-бирларига дўстдирлар. ( яъни,тириклари бир-бирига хамкор,ўрталарида ўлим бўлса, бир-бирларига меросхўрдирлар.) Иймон келтирган, аммо хижрат қилмаган (яъни хали-хануз маккада яшаб турган) кишилар эса то хижрат қилмагунларича сизлар уларга дўстлик қила олмайсизлар ( яъни, бир-бирингизга хамкор, меросхўр бўла олмайсизлар).
Демак дорул исломни фуқароси бўлишга хақли бўлган ўзини мусулмон эканини иддао қилган кишилар, мўъминлар жумласидан бўлиши,ундан сўнг дорул исломда сокин бўлиб яшашлари ёки дорул исломга хижрат қилишлари лозим бўлади,буни натижасида улар дорул исломдаги фуқаролик хуқуқларидан, хамвилоят бўлиш неъматидан бахраманд бўлишади ва ислом динининг ,дорул исломнинг қаршисидаги ўзларини вазифаларини хам адо қилишади.
Хижрат аллохнинг динига ва дорул исломга нисбатан тўғри эътиқодни нишонаси,хамда динни сақлашга ва химоя қилишга берилган ахд хисобланади. Хижрат дорул исломга ва уни хукуматига нисбатан эътиқодга далолат қилса, жиход исломий хукуматни ва дорул исломни мухофизат қилишга ,уни янада ривожлантиришга пойбанд бўлишга ва босқинчи кофирлар томонидан босиб олинган ерларни барчасини озод қилингунча шу холда давом этишликка ишора қилади. Аммо хижратда хам бизлар тўсатдан юз берадиган холатларга гувох бўламиз.
« وَإِنِ اسْتَنصَرُوکُمْ فِی الدِّینِ فَعَلَیْکُمُ النَّصْرُ إِلاَّ عَلَى قَوْمٍ بَیْنَکُمْ وَبَیْنَهُم مِّیثَاقٌ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ» (انفال/72)
Агар улар дин йўлида сизлардан ёрдам сўрасалар, ёрдам қилиш зиммангиздадир. Магар уларга ўрталарингизда (урушмаслик хақида) ахд-паймон бўлган қавмга зарар етказиш билан ёрдам қилмайсизлар. Аллох қилаётган амалларингизни кўргувчидир.
Мана бу замина бўйича Абу Жандал розиаллоху анху ва Абу Басир курдий розиаллоху анхуни,хамда бошқа мўъминларни воқеасига ишора қиламиз, худайбия сулхи уларга мана бу изтирорий,мажбурий холатни вужудга келтирган эди. Абу Жандал розиаллоху анху худайбия сулхидан сўнг қурайш секуляристларини қўлидан қочиб келган пайтида, росулуллох саллаллоху алайхи васаллам томонидан қурайш секуляристларига топширилади.
Абу Жандал дорул куфрдаги аянчли хаётдан энди қутилиб келганда сухайл томонидан олиб кетилаётган пайтида фарёд уриб айтадики: “эй мусулмонлар! Мени динимда фитнага дучор қилишлари учун мени мушрикларга топшириб юборасизларми?” ,” уларни дастидан қандай қийноқларни тортганимни кўрмаяпсизларми?” , у қурайшни қўлида жуда кўп қийноқларга дучор бўлган эди.
Мўъминлар мана бу воқеани кўриб нихоятда ғамгин бўлишади. Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам Абу Жандалга хитоб қилиб мархамат қиладиларки: “эй Або Жандал сабр қил, худованд сенга ва сен билан бирга бўлганларга фаражни, чиқиш йўлини кўрсатишига умидвор бўлгин. Бизлар улар билан сулх паймон тузганмиз ва ахд берганмиз, улар хам бизларга ахд беришган, биз уларга хиёнат қила олмаймиз.”
Буни кетидан мўъминлардан бири Жобонул курдий розиаллоху анхуни фарзанди Абу Басир розиаллоху анху хам маккадан мадинага қочиб келди. Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам хам уни орқасидан талаб қилиб келган икки мушрикка топширадилар. Аммо Абу Басир икки мушрикни алдаб уларни бирини ўлдиришга қодир бўлади ва қочиб кетади. У киши қизил денгизини сохилларидаги бир минтақага қочиб кетади ва у ерда панох топиб партизанлик гурухини ташкил қилади. Абу Жандал хам маккадан иккинчи марта қочишга имкон топади ва Абу Басирга қўшилиб кетади. Аста-секин маккадан қочиб чиққан мусулмонларни сони кўпайиб боради,бунга қўшимча ғаффор, аслам,жухайна қабилаларидаги мусулмонлар хам уларга қўшилишади.
Бу пайтда уларни сони 800 нафарга етган эди, энди улар қурайшнинг шомдан қайтаётган карвонларига хамла қилишарди, хатто қурайш мана бу холатдан оғир вазиятга тушиб қолади ва росулуллох саллаллоху алайхи васалламдан бу гурухни мадинага чақириб олишни сўрашади! Шу тарзда Абу Жандал ва бошқа мухожирлар мадинага қайтиб келишади ва аллох таоло пайғамбаримиз саллаллоху алайхи васаллам айтганларидек, Абу Басир курдий розиаллоху анхуни канали орқали заиф бўлган кишиларга чора топиб беради.
Бу достондан шуни натижа қилинадики, аслида Абу Жандал ва Абу Басирга ўхшаганлар дорул исломни химоясидан бахраманд бўлишлари лозим эди,бу уларни хақлари бўлган,аммо худайбия сулхи изтирорий холатни вужудга келтириб уларни бу хақдан махрум қилади, мана бу изтирорий холат заиф мусулмонлардан кўра хам юқорироқ ўринда турарди.
Демак хижратни дорул исломга ва уни хокимиятига, хукумат қудратига алоқаси бор,шунингдек аллох таоло мархамат қиладики:
وَالَّذِینَ آمَنُواْ وَلَمْ یُهَاجِرُواْ مَا لَکُم مِّن وَلاَیَتِهِم مِّن شَیْءٍ حَتَّى یُهَاجِرُواْ (انفال/72)
Иймон келтирган, аммо хижрат қилмаган ( яъни хали-хануз маккада яшаб турган) кишилар эса то хижрат қилмагунларича сизлар уларга дўстлик қила олмайсизлар ( яъни, бир-бирингизга хамкор,меросхўр бўла олмайсизлар).
- فَلاَ تَتَّخِذُواْ مِنْهُمْ أَوْلِیَاء حَتَّىَ یُهَاجِرُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَیْثُ وَجَدتَّمُوهُمْ وَلاَ تَتَّخِذُواْ مِنْهُمْ وَلِیّاً وَلاَ نَصِیراً (نساء/89).
Бас,сизлар то аллох йўлида хижрат қилмагунларича уларни дўст тутманглар! Агар юз ўгирсалар,уларни топган жойингизда тутиб ўлдирингиз ва улардан на бир дўст ва на бир ёрдамчи олмангиз!
Мусулмончиликни иддао қилаётган кишиларнинг дорул исломга хижрат қилмасликлари, улардаги аслий мунофиқлар аломатига далолат қилади. Хозирда хам мунофиқлар тўдасини бир қисми тоғутларни хокимияти остидаги минтақаларда яшашади ва агар хамма дорул исломга борадиган бўлса у ерда хаммага жой йўқ,деб шубха тарқатишади……. албатта улар ёлғон айтишади, улар европага боришлари мумкин,аммо дорул исломда ахли суфани мушкилотига ўхшаш иқтисодий қийинчиликлар ёки ахзоб жангидаги хавфсизлик бўйича мушкилотлар мавжудлиги боис бу ерларга хижрат қилишмайди. Мана бундай кимсаларга қарата: эй бир неча чехрали ёлғончилар,сизлар жой ва маконни ғамини емасдан келаверинглар,дейиш лозим.
Мана бундан ташқари ўзларини ихтиёрлари,хохишлари билан дорул куфрларга хатто дорул харбларга қочиб кетаётган ва бошқача истелох билан айтганда тескари холда хижрат қилаётган,балки фақат кўчиб кетибгина қолмасдан мана бу дорул харбларда мусулмонларга қарши рухий жангларда ё қуролли жангларда,таблиғотларда фаолият олиб бораётганига гувох бўламиз, уларни хар бири ўзига мусулмонларни жараёнига қарама-қарши бўлган марказ,фирқа,харакат ташқил қилиб олишган.
Имоми ибни Хазм рохимахуллох мана бу борада айтадики: агар бир киши мажбур қилинмаган холда ўзини ихтиёри билан дорул куфрга ё дорул харбга кирса ва у ерда туриб мусулмонларнинг ихтиёридаги маконларга қарши душманчилик қилса, у мана бу ишини оқибатида муртад бўлади ва диндан чиқади,агар бу киши мусулмонларни қўлига тушадиган бўлса муртадларни барча ахкомлари унга шомил бўлади, ўлдиришга ва молини халол бўлишига,аёли билан никохини ботил бўлишига ўхшаган бошқа муртадларга хос ахкомлар. [2]
Демак агар мунофиқлар ўзларини мусулмонларни жамиятидан жудо қилмаган ва мусулмонларни орасида махфий қилишган бўлса, уларни хавфсизлиги таъминланади, энди дорул исломдан чиқиб кетган пайтларида улар ошкор бўлишади ва секуляристларни,мушрикларни ахкомлари уларга хам тегишли бўлиб қолади.
Ахли китоб ва шибхи ахли китобга ўхшаш хатто улардан жизъя хам қабул қилинмайди. Улар дорул исломдан ташқарида ўзлари учун ислом номи остида марказни йўлга қўймоқчи бўлишади, уларнинг мусулмонларга келтирадиган энг кам мусибати шуки, тафарруқ ширкларини ва исломга паралел равишдаги харакатларни вужудга келтиришдир.
Ўзларини сафларини мўъминларнинг дорул исломини тақдиридан ажратиб олган мархалада уларга фақат ўлим насиб этади:
«مَلْعُونِينَ أَيْنَمَا ثُقِفُوا أُخِذُوا وَقُتِّلُوا تَقْتِيلًا»(احزاب/۶۱)
Сўнгра улар (мадинада) сиз билан бирга тура олмай қолурлар, магар лаънатга дучор бўлган холларида озгина (вақт тура олурлар холос). ( у пайтда) улар қаерда топилсалар ушланурлар ва ўлдириб ташланурлар.
Исломий хукумат мана бу ички душманларни узоқлаштирадиган,шартнома тузадиган,контрол қиладиган, уларни ўчириб турадиган ва нихоят агарда улар ўзларини сафларини дорул исломдан жудо қилсалар уларни нобуд қиладиган танхо абзор,ташкилот хисобланади.
Дорул куфрда туриб дорул ислом билан қуролли жанг қилаётган кишиларни таклифи очиқ-ойдин мушаххасдир; бу ерда бир гурух кишилар учун шубха туғдирадиган нарса шуки,ўзларини мусулмон деб иддао қилаётган,хатто ўзларини мубориз,озодлик талаб қилувчи, ахли суннатни мудофаъа қилувчи, али шиъаларини химоячиси ва……деб даъво қилаётган,аммо “амалда” мусулмонларга қарши рухий жангларни олиб борувчилари ва душман лашкаридаги аскарлардан хисобланган кишиларни мавжудлигидир; жангни энг хатарли ва сезгир қисмати бўлмиш рухий жангларда вазифаларини бажараётган мана бу олиб борувчилар, мусулмонларни наздида худди жангчи душманни хукмида бўлади, шу сабабли хам хеч вақт дорул исломга мухолиф бўлган кимсалар дорул куфрга кетишмас эди, чунки улар ўзларини хукмлари нима бўлишини яхши билишган. Бутун тарих давомида андалусдан тортиб исломни шарқигача ва шарқий туркистонда ва бошқа дорул куфрларда туриб олиб дорул исломга қарши жанг қилган кимсаларни хаммаси динга,миллатга хиёнат қилган хиёнатчилар бўлишган,уларни орасида мўъминлар мавжуд бўлмаган.
Уларни вазиятлари мушаххас, шу ерда мўъминлардан савол қилиниши керакки:
فَمَا لَکُمْ فِی الْمُنَافِقِینَ فِئَتَیْنِ (نساء/88)
(эй мўъминлар),нега сизлар мунофиқлар тўғрисида икки гурухга бўлиниб олдингиз?
Уларни соқолларига,саллаларига ва одамларга катта-катта бўлиб туюлатиган сўзларига ва……..алданиб қолманглар, энг камида мусулмонларни вазифаси шуки, англияни ва канадани,американи дорул харбларида туриб олиб мусулмонларга қарши рухий жангларни олиб бораётган ва душманнинг дорул исломга қарши рухий жангидаги лашкарни бир қисми хисобланган кимсаларга ахамият бермасинлар ва уларни кўрмаганликка олсинлар, энг камида мана бу рухий жангларни олиб борувчиларни хукми, дорул исломни тарк қилган ва секуляристларни хукмига шомил бўлган мунофиқлар тўдасини хукми билан бир хил бўлади, бу хақида бешинчи муқаддамот дарсида – шаръий душманшиносий ва душманларни шаръий даражаларга ажратишда – мунофиқлар дастасини таниб олишда батафсил баён қилиб ўтилган.
Хижрат икки далилга кўра амалга ошади:
1-Ислом динини тўрт маъноси ва мафхумини изхор қилишга ,ошкор қилишга қодир бўлмаслик.
2-Дорул исломни қувватлантириш ва рахбариятни дастурларига амал қилиш.
Биринчиси бўйича исломи дини учун озодлик мавжуд бўлган хар қандай диёрга хижрат қилса бўлади, энди бу хам дорул ислом мавжуд бўлмаган пайтда қилинади, мусулмонларнинг ахли китобни насронийлари томонидан идора қилинадиган хабашага қилган хижратига ўхшайди. Яна қайта таъкидлаб айтаман, бу навли хажратни фақат дорул ислом мавжуд бўлмаган холатда қилса бўлади холос. Фақат дорул ислом мавжуд бўлмаган холатда мўъмин киши энг енгилроқ хисобланган дорул куфрни танлашга мажбур бўлади , яхши мавжуд бўлмаган холатда ёмон ва ёмонроқни орасидан биттасини танлаши лозим, аммо яхши мавжуд бўладиган бўлса ва шахс ўзини истаги билан маъзур бўлмаган холда ёмонни танлайдиган бўлса, бу шахсни ўзи ёмон эканига шубхаланмаса хам бўлади.
Дорул ислом мавжуд бўлмаган тақдирда, агар мўъмин киши хижрат қилмайдиган бўлса уни устида дунёвий қонунлар ижро қилинмайди, аммо иккинчи холатда дорул исломга хижрат қилинмайдиган бўлса, бу нарса дорул исломга,исломий хукуматга ва аллохни шариатидаги қонунларни татбиқ қилишга эътиқоди йўқлигини билдирадиган нишонадир, бу шахс дорул исломни мухофизат қилишга,уни химоя қилишга харакат қилмайди, шу сабабли хам ўзига хос қонунларга шомил бўлади, жумладан мунофиқлардан хисобланади ва исломий хукумат хам бундай мухожир бўлмаган шахсни фуқаролик хуқуқини ботил қилади.
Рахбарият хам бундай кишилардан бароат қилади:
« أَنَا بَرِیءٌ مِنْ کُلِّ مُسْلِمٍ یُقِیمُ بَیْنَ أَظْهُرِ الْمُشْرِکِینَ »[3]
ёки жаъфарий шиъаларини равоятига кўра:
«إني بَرِیءٌ مِنْ کُلِّ مُسْلِمٍ نزل مع مشرك في دارالحرب».[4]
Шунга асосланган холда сиз мусулмонларнинг тарихида, дорул исломда яшаётган бир мусулмоннинг энг баттар шароитда хам дорул куфрга кетганини топа олмайсиз, балки улар энг баттар шароитда хам дорул исломда қолишган. Хатто энг баттар холатларда яшаб ўтган хаворижлар хам харгиз дорул куфрга кетишмаган, агарчи улар бу минтақаларни дорул куфр деб санаган бўлишса хам улар дорул исломни бир қисмидан бошқа бир минтқасига қочиб ўтишган холос, лекин бу минтақалар дорул куфрлар хаддида бўлган эмас. Энди сизни назарингиз бўйича, дорул ислом мавжуд бўлишига қарамасдан фақатгина нафсоний, рифох,моддий далиллар сабабли секуляр кофирларнинг хокимияти остидаги дорул куфрларга кетаётган кимсалар, ўзларини ва атрофларидагиларни қандай ботқоққа гирифтор қилиб олишган?!!
Мана бу ёлғончи,булғанган секулярзадалар агар мусулмонлар яшайдиган диёрларни энг баттарида сокин бўлишганда хам, европа ва америка, канада ва бошқа жойларда сокин бўлишларидан кўра яхшироқ бўларди. Улар учун йўл хам очиқ,чунки мусулмонлар яшайдиган минтқаларни хаммаси бир-бирига қаршидир, улар осонлик билан мусулмонларни орасида яшаб кета олишади, чунки улар туғулиб ўсган минтақани тоғути билан кўчиб боришган жойдаги тоғут душман ва…….
Ёки бўлмасам шаръий жихатдан ўзларини юқорига кўтариб агарчи уларни фикрига қарши бўлса хам, дорул исломга хижрат қилишарди. Шубхасиз афғонистонни ханбалийлари ва ханафийларини ёки эронни шофеъийларини,ханафийларини,зайдийларини орасида яшашлик, швеция,англияни…….секуляр кофирларини орасида яшашдан кўра минг марта улар учун яхшироқ эди. Шунга асосланган холда жиходни катта кишилари европада ва ундан бошқа аслий дорул куфрларда яшагандан кўра ўлимни афзал кўришади.
Хижрат,кучайтириш ва дорул исломни дифоъ қилишлик жуда кўп мусулмонларни наздида унутилган вожиб вазифа хисобланади, шуни яхши билгинки, агар дорул исломга нисбатан ўзингни вазифангни бажармайдиган бўлсанг ва ўзингни четга тортиб тураверсанг, худди амирал мўъминин Хасан ибни Али розиаллоху анху турган ўрнидан пастга тушишга ва мусулмонларни тарихидаги энг буюк фожеъани яъни хилофатни шохигарликка айланишини вужудга келтиришга мажбур бўлганидек, мўъминларни дунёвий хаёти учун бундан хам баттарроқ бўлган, дорул исломда мавжуд мана бу исломий изтирорий бадал хукуматни сенга ўхшаганларни бепарволиги,ўйламасдан ғайри шаръий иш қилишини оқибатида ошкор “олтиталик кофирларни” ва ички пинхон кофирларни қаршисида янада пастроқ даражага нозил бўлишига олиб келади.
Агар яхшилаб диққат қиладиган бўлсак аллохни шариатидаги қонунлар бизларни энг яхши,тараққий топган йўлларга йўллаган,аммо бир гурух кишилар ўзларини жахолатлари,тор фикрлари, ўринсиз киналари,фирқаларга хос калта ўйлашлари, жохилона нажодпарастликлари билан ўзларини баъсатдан олдинги жохилий жамиятга қайтариб олиб боришади.
Бундан 1400 йилдан кўра хам олдинроқ пайтда қуръонда ва сахих суннатда ва сахобаларни назарларида, 1300 йил олдинги даврни атрофида эса барча исломий мазхабларни назари бўйича, дорул ислом ва дорул куфрни меъёри,ўлчови аниқ ва равшан қилиб баён қилинган, аммо баъзи бир кимсалар мана бу шаръий асосларни эшитмаганга олиши,жахолати сабабли мана бу дорул исломларга қарши туриб олишган ёки бу дорул исломдан четга чиқиб кетишган, оқибатда сукут қилиб туриш хиёнатига дучор бўлишган. Бу ислом динидан 1300-1400 йил орқада қолиш деганидир.
Шундай экан мана бу жохил инсонларнинг “олтиталик ошкор кофирларнинг” тўғридан-тўғри хизматкори бўлиши лозим эмас, бу инсонларнинг жохил,ахмоқ бўлишларини ўзи уларга кифоя қилади. Демак уларнинг “олтиталик ошкор кофирларга” хизмат қилишлари уларнинг бефахм,ахмоқ эканликларига кифоядир.
سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
[1] امام الشافعي در “الأم”، و “أحكام القرآن”می گوید: فعذر الله عز وجل من لم يقدر على الهجرة من المفتونين ./ ابن قدامة نیز در “المغني” می گوید: الثاني؛ من لا هجرة عليه، وهو من يعجز عنها إما لمرض أو إكراه على الإقامة أو ضعف – من النساء والولدان وشبههم – فهذا لا هجرة عليه . / ابن تيمية نیز می گوید : فكانت الهجرة من دار الكفر إلى دار الإسلام واجبه لمن قدر عليها ( مجموع الفتاوى، ج 18)
[2] المحلی: ج 13 ص 138-139 / ” من لحق بدار الکفر والحرب مختارا محاربا لمن یلیه من المسلمین فهو بهذا الفعل مرتد له أحکام المرتد کلها من وجوب القتل علیه متی قدر علیه ، ومن إباحة ماله، وانفساخ نکاحه وغیر ذلك”.
[3] أبو داود (2645).همچنین می فرماید : أنا بريء من كل مسلم يقيم بين أظهر المشركين لا تتراءى ناراهما.( أخرجه الترمذي 4/155 من حديث جرير بن عبدالله، واسناده صحيح) و روایتهای مختلف دیگر/ سنن الترمذي/ كتاب السير/ ح 1530 / سنن أبي داود/ كتاب الجهاد/ ح 2274
[4] وسائل الشيعة، ج15، ص101، طبعة مؤسسة آل البيت