دارُ الاِسلامدَگِی رَهبَرِیَت.

(5-قیسم)

عَبّاسِیلَرنِینگ اِسلامِی اِضطِرارِی بَدَل حُکوُمَتِینِی زِندانِیدَه 150قَمَرِی یِیلدَه شَهِید بُولگن اِمامِی اَبُو حَنِیفَه رَحِمَهُ الله – نَحسَبَهُ کَذالِکَ وَ الله حَسبِیَه – قوُیِیدَگِی جُملَه حَقِیدَه اَیتَدِیکِی: « فَإِنْ كَانُوا في الْقِراءَةِ سَواءً، فَأَعْلَمُهُمْ بِالسُّنَّةِ، » بُو یِیردَگِی مَنضُور شوُکِی، اِماملِیککَه اِینگ فَقِیه وَ اِینگ عالِم کِیشِی بُولِیشِی لازِم.
دَعوَت یُولِیدَه مالِیکِی مَذهَبِیدَگِیلَر تامانِیدَن 204 قَمَرِی یِیلدَه مَجرُوح قِیلِینگن وَ مَنَه شُو جَراحَتلَرنِی اَثَرِیدَه شَهِید بُولگن اِمامِی شافِیعِی رَحِمَهُ الله – نَحسَبَهُ کَذالِکَ و الله حَسبِیه – فِقهِی اَکبَردَه “دارُ الاِسلام”نِی رَهبَرِی وَ اِمامِینِی شَرطلَرِی بَحثِیدَه اَیتَدِیکِی: رَهبَر عِلم بُویِیچَه فَتوا بِیرِیش صَلاحِیَتِیگه اِیگه بُولِیشِی وَ اَهلِی اِجتِهاد بُولِیشِی لازِم. .^[1]
– (403 هِجرِی قَمَرِی یِیلدَه وَفات تاپگن) قاضِی باقِیلانِی وَ ( 458 قَمَرِی یِیلدَه وَفات تاپگن) قاضِی اَبُو یَعلِی فَراع حَنبَلِی هَم اِجتِهاد وَ عِلمنِی دارُ الاِسلامنِی رَهبَرِینِی سَیلَشدَگِی شَرطلَردَن دِیب بِیلِیشَدِی. ^[2]
– 478 قَمَرِی یِیلدَه وَفات تاپگن اِمامِی حَرَمَین جَوِینِی “دارُ الاِسلام” نِی رَهبَرِینِی اِجتِهاد شَرطِ حَقِیدَه اَیتَدِیکِی: رَهبَر کامِل مُجتَهِد بُولِیشِی شَرط وَ مُجتَهِدلَرنِی بَرچَه صِیفَتلَرِینِی اوُزِیدَه جَملَگن بُولِیشِی لازِم. باشقَه بِیر جایدَه اَیتَدِیکِی: اِمام وَ رَهبَرنِی شَرائِطلَرِیدَن بِیرِی شوُکِی، اوُ اَهلِی اِجتِهاد بُولِیشِی کِیرَک، یَعنِی حادِیثَه لَر پَیتِیدَه فَتوا بِیرِیش بُویِیچَه باشقَه لَرگه اِیختِیاجِی بُولمَسلِیگِی لازِم وَ مَنَه بُو اوُرِین ( یَعنِی رَهبَر اوُچُون اِیجتِهادنِی شَرط قِیلِینِیشِی) بارَسِیدَه هَمَّه اِتّفاق قِیلگن، ^[3] وهذا متّفق علیه».^[4]

– 492 قَمَرِی یِیلدَه باسقِینچِی نَصرانِیلَر تامانِیدَن شَهادَتگه یِیتگن – نَحسَبَهُ کَذالِکَ وَ الله حَسبِیَه – اَبوُالقاسِم مَککِی رامِلِی مَقدِیسِی “دارُ الاِسلام” رَهبَرِی اوُچُون شَرطلَرنِی سَنَب اَیتَدِیکِی: “…….مُجتَهِد بُولِیشِی کِیرَک، شوُنِینگدِیک قاضِی،بَلکِی اوُندَن هَم مُهِمراق وَ واجِبراق صُورَتدَه مُجتَهِد بُولِیشِی لازِم، رَهبَرنِی مُجتَهِد بُولِیشِی بارَسِیدَه اِسلامِی مَذهَبلَر وَ اَهلِی عِلمنِی اِجماع سِیدَه رِوایَت قِیلِینگن، رَهبَر بارَسِیدَگِی اِجتِهاد شَرط بُویِیچَه فُقَها لَرنِی اِجماعسِی مَوجُود. اِیندِی خُلافایِی راشِیدِیندَن کِییِینگِی کِیلگن مُسُلمانلَرنِی رَهبَرلَرِینِینگ مُجتَهِد بُولمَگنلِیگِی مَسَلَه سِیگه کِیلسَک، اوُنِی دَلِیلِی شوُکِی، اوُلَر حاکِیمِیَتگه حَربِی قُدرَتنِی واسِیطَه سِیدَه کِیلِیشگن اِیدِی. ” [5]
– 676 قَمَرِی یِیلدَه وَفات تاپگن اِمامِی نَوَوِی رَوضَةُ الطّالِبیِن کِتابِیدَه “دارُ الاِسلام” نِی رَهبَرِینِی شَرطلَرِی حَقِیدَه اَیتَدِیکِی: مُکَلَّف مُسُلمان، عادِل، آزاد، عَقللِی، دانِیشمَند، مُجتَهِد بُولِیش رَهبَرنِی شَرطلَرِیدَن حِسابلَنَدِی. ^[6]
– 769 قَمَرِی یِیلدَه وَفات تاپگن سَعَدِالدِّین تَفتَزانِی “دارُ الاِسلام” نِی رَهبَرِینِی شَرطلَرِینِی سَنَب اوُتِیب اَیتَدِیکِی: شُجاعَتلِی مُجتَهِد بُولِیشِی……شَرطدِیر. وَ یشترط أنْ یکون …. مجتهداً شجاعاً، ^[7]
– 790 قَمَرِی یِیلدَه وَفات تاپگن اِمامِی شاطِیبِی هَم اَیتَدِیکِی: اوُلامالَرنِی اِتِّفاقِی بُویِیچَه شوُنِی نَقل قِیلِینگنکِی، شَرعِی عِلملَردَه فَتوا وَ اِجتِهاد دَرَجَه سِیگه یِیتگن کِیشِیگه رَهبَرلِیک مُنعَقِد قِیلِینَدِی. ^[8]
– 816 قَمَرِی یِیلدَه وَفات تاپگن سَیِّد شَرِیف جوُرجانِی تُرکِستانِی قاضِی عَضُدِالدِّین عیِجِینِی مَواقِف کِتابِیگه یازگن اوُزِینِی شَرحِیدَه اَیتَدِیکِی: فُقَها وَاَهلِی عِلم جُومهُورِی شوُنگه اِتِّفاق قِیلِیشگنکِی، دارُ الاِسلامنِی رَهبَرِیَتِیگه اُوصُول وَ فُرُوعدَه مُجتَهِد بوُلگن کِیشِی مُستَحَق وَ شایِیستَه بُولَدِی……بُونِی واسِیطَه سِیدَه اوُ اِلاهِی شُبهَه لَرنِی حَل قِیلِیشگه قادِر بُولَدِی، هَمدَه کوُندَه لِیک اِیختِیاجلَر مَسَلَه سِیدَه باشقَه لَرگه اِیختِیاجِی بُولمَیدِی وَ کوُندَه لِیک مَسَلَه لَر، یَنگِی یُوزَه گه کِیلَدِیگن اِیشلَر بارَسِیدَه مُستَقِل بُولَدِی. ^[9]

(دوامی بار…….)

[1]امام شافعی . فقه الاکبر . ص 39 / و العلم؛ بحیثیصلح ان یکون مفتیا من اهل الاجتهاد

[2]الاحکام السلطانیه، ص۲۰ و التمهید، ص ۱۸۱.

[3]الجوینی، عبد الملک بن عبد الله، غیاث الأُمم فی التیاث الظلم: ص84. / «فالشرط أنْ یکون الإمام مجتهداً بالغاً مبلغ المجتهدین مستجمعاً صفات المفتین، ولم یُؤثَر فی اشتراط ذلک خلاف».

[4]الجوینی، عبد الملک بن عبد الله، الإرشاد: ص426./ وقال: «من شرائط الإمام أنْ یکون من أهل الاجتهاد، بحیث لا یحتاج إلی استفتاء غیره فی الحوادث، وهذا متّفق علیه».

[5]…مجتهدًا كالقاضي وأولى، بل حكى فيه الإجماع…/ قال: وكون أكثر من ولي أمر الأمة بعد الخلفاء الراشدين غير مجتهد إنما هو لتغلبهم فلا يَرِدْ

[6]المنهاج، ص ۵۱۸ و شرح صحیح مسلم. / هی کونه مکلفا مسلما عدلاحرا ذکیا عالما مجتهدا /

[7]التفتازانی، مسعود بن عمر، شرح المقاصد فی علم الکلام: ج2، ص271./ «ویشترط أنْ یکون مکلّفاً مسلماً عدلاً حرّاً ذکراً مجتهداً شجاعاً، ذا رأی وکفایه سمیعاً بصیراً ناطقاً قریشیاً»

[8]الاعتصام ـ للشاطبى موافق للمطبوع . المؤلف : أبو إسحاق الشاطبي . دار النشر : المكتبة التجارية الكبرى – مصرص 126/ الشاطبی، إبراهیم بن موسی، الاعتصام: ج2، ص362. / إن العلماء نقلوا الاتفاق على أن الإمامة الكبرى لا تنعقد إلا لمن نال رتبة الاجتهاد والفتوى في علوم الشرع

[9]الجمهور علی ان اهل الامامه و مستحقها من هو مجتهد فی الاصول و الفروع لیقوم بامر الدین متمکنا من اقامه الحجج و حل الشبهه فی العقائد الدینیه مستقلابالفتوی فی النوازل و احکام الوقائع نصا و استنباطا لان اهم مقاصد الامه حفظ العقائد و فصل الخصومات و لم یتم ذلک بدون هذا الشرط / الجمهور على أن أهل الإمامة ومستحقها من هو مجتهد في الأصول والفروع … متمكّناً من إقامة الحجج وحلّ الشبه في العقائد الدينية، مستقلاً بالفتوى في النوازل …

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ