Дорул исломдаги рахбарият.

Дорул исломдаги рахбарият.

(8-қисм)  

Энди шу ерда бир савол туғилади: бир хукуматга ва бир рахбариятга эга бўлган ягона дорул ислом бўладими, ёки бир неча рахбарларга ва бир неча хукуматларга эга бўлган бир қанча дорул исломлар хам бўлиши мумкинми? ( 7- бўлим)

Бир қанча рахбариятга қаршилик қилишни ахамияти, исломий вахдатни ахамиятига ва дорул исломни вахдатига ва аллохни шариатининг вохид татбиқига боғлиқ нарса, бир неча рахбариятга эга бўлишлик вахдатни парчаланишига ва тафарруқни ижод бўлишига ва дорул исломни тақсимланишига ва аллохни шариати одамларни устида турли-хил шевалар билан тахким қилинишига боис бўлади.

Вохид рахбарият мана бу уч мақсадни химоя қилиб туради. Шу сабабли хам жуда кўп уламолар ижмоъга ўхшаган иттифоқни баён қилишганки, унда дорул исломда бир замонни ўзида бир неча рахбарни бўлишини ғайри шаръий ва мумкин эмас,дейилади.

Исломий хукумат уни илдизларини мўъминларни ва “дорул ислом”ни ўртасида мустахкам қилган улил амр шўроси билан бирга, худди шу шўрони мутахассислари вохид рахбарни ўзини ижроъий ишлари бўйича намояндаси деб таништиради, зохирдаги кўриниш,белги тавхиддир. Жамиятни хукуматий, ижроий, дунёвий масалаларидаги тавхид, ва аллохни шариатидаги вохид қонунни ижро қилиш ва тафарруқ ширкига монеълик қилиш ва барча мусулмонлар учун вохид раъй сифатида вохид ижмоъни ироя беришдир. Шубхасиз тавхид  кўп сонли бўлиш ва тафарруқ билан келиша олмайди.

Ахли суннат ва жамоат жумхурини назари шуки, бир замонни ва бир маконни ўзида бир неча аимма,рахбарни бўлиши жоиз эмас ва имоми Нававий айтадики: уламолар шунга иттифоқ қилишганки, вохид асрда ва замонда икки рахбарга байъат қилинмайди. Мовардий хам айтадики, агар икки диёрда икки рахбар ва имомга паймон боғланадиган бўлса , уларни хеч қайси бирини байъати тўғри бўлмайди, чунки бир замонда умматга эга бўлиш учун икки рахбар ва имомни бўлиши тўғри эмас.  [1][2]

Дорул исломдан чиқиб кетиб ўзлари учун  ислом номи билан  гурух ва даста ташкил қилаётган мунофиқлар тўдасини ўлдирилишини далилларидан бири хам, кўп ададдаги рахбарият ва тафарруқ ширкини ва исломга паралел харакатларни вужудга келишини олдини олишдир, агар дорул исломни хукумат қудрати бўлмайдиган бўлса мунофиқларни тўдаси албатта  мана бундай захарли махсулотларни дунёга келтиришади.

Бир замонни ўзида икки рахбарни бўлишини маън қилиш борасида ахли суннат ва жамоат икки дастага бўлинишган:

 1-Ахли суннат ва жамоатни мутлақо аксарияти ва баъзи мўътазилалар айтишадики,икки рахбарни бўлиши мутлоқо мумкин эмас, бу ерда исломий диёрларни ва дорул исломни қанчалик кенг бўлишини фарқи йўқ. Мана бу кўз-қарашни тарафдорлари шунчалик кўп ва унга мухолиф бўлганларни йўқлиги сабабли, имоми Нававий барча уламолар мана бу назарни тарафдорлари экан ва мана бу назарга иттифоқ қилишган, деб ўйлаган эди. Мана бу буюк имомни сўзларига хужжат келтириш учун исломий турли-хил мазхабларнинг бир неча назарига ишора қилмоқчиман: [3]

Ханафия:

-Абул Юсри Баздавий рохимахуллох ( 493 хижрий) айтадики: барча ахли қибла айтадики: икки кишига имомат ва рахбариятни боғлашлик жоиз эмас,( ёки имомат икки нафарга ақд қилиниши мумкин эмас) , агар мана бу имомат ва рахбарлик бир кишига боғланган бўлса, бошқа бир кишига хам боғланиши мумкин эмас, агар иккинчи кишига ақд боғланган тақдирда хам, аввалгиси имом ва рахбар хисобланади…… аммо каромияларни айтишича, имомат ва рахбарият икки ё ундан кўпроқ нафарга боғланса бўлади, аммо ахли суннат ва жамоат айтадики: мана бу сахобаларни ижмоъсига ва умматни ижмоъсига хилофдир, ахли суннат ягона рахбарни танлашга ижмоъ қилишган, чунки бир нафарга имоматни ва рахбариятни боғлашлик жангларни йўқотиш ва қўзғалон,инқилобларни бостириш учун вожибдир, икки нафарга имоматни боғлашлик жангларни ижод бўлишига ва инқилоб,қўзғалонларни вужудга келишига боис бўлади,демак мумкин эмас.   [4]

(давоми бор…..)


[1]شرح صحيح مسلمللنووي (12/233). /اتفق العلماء على أنه لا يجوز أن يعقد لخليفتين في عصر واحد…

[2]الأحكام السلطانية (ص: 9)./إذا عقدت الإمامة لإمامين في بلدين لم تنعقد إمامتهما، لأنه لا يجوز أن يكون للأمة إمامان في وقت واحد،

[3]شرح صحيح مسلم .  للنووي (12/233).

[4] 31 البزدوي، أبو اليسر محمد، أصول الدین، ت: هانز بيتر لنس، ط1 ،المكتبة الأزهرية للتراث،القاهرة،2003م، ص 195 / :” قال عامة أهل القبلة: لا يجوز أن تعقدلاثنين الإمامة لو عقد لواحد لا يجوز أن يعقد لآخر، ولو عقد لآخر يكون الأول هو الإمام دون الثاني إلا أن يغلب الثاني فيصير إماماً بالغلبة عند عامة أهل السنة والجماعة على ما نبين. والكرامية قالوا: لا بأس أن تعقد الإمامة لاثنين ولأكثر، فهم يعتبرون بالقضاء أنه يجوزعقد القضاء لأناس، ولكن عامة أهل السنة والجماعة قالوا: إن هذا خلاف إجماع الصحابة،وخلاف إجماع الأمة، فإنهم أجمعوا على خليفة واحد، ولأن عقد الخلافة كان واجباً لقطع المنازعات وإطفاء الثوائر، وعقد الإمامة لإمامين سبب لإحداث المنازعات وإيراد الثوائر فلا یجوز ذلک .

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *