دارُ الاِسلامدَگِی رَهبَرِیَت.
(14-قیسم)
بُو یِیردَه اَگر اِیککِی رَهبَرنِی تَنلاوِی توُغرِی بُولگندَه، رَسُول اَلله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم اوُنگه اِیشارَه قِیلَر اِیدِیلَر. اَمّا کوُرِیب توُرگنِیمِیزدِیک رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلَّم فَقَط بِیر نَفَرنِی توُغرِی دِیب بِیلگنلَر. [1]
اَلبَتَّه صَحابَه لَرنِی اِجماع سِی بُویِیچَه هَم دارُ الاِسلامدَه بِیتتَه دَن آرتِیق رَهبَر بوُلمَسلِیگِی کِیرَک. مِثال طَرِیقَه سِیدَه اَیتِیلسَه، بَنِی سائِدَه دَگِی مُهاجِرلَر اَنصارلَرنِینگ اوُلَردَن بِیر رَهبَر وَ مُهاجِرلَردَن بِیر رَهبَر بوُلِیشِی حَقِیدَگِی طَلَبلَرگه راضِی بُولِیشمَگن وَ اَنصار هَم اِیککِی رَهبَرنِی توُغرِی بُولمَسلِیگِینِی قَبوُل قِیلِیشَدِی، مَنَه بُو شَکلدَه صَحابَه لَرنِی اوُرتَسِیدَه اِجماع وُجُودگه کِیلَدِی.
اَنصارلَردَن بوُلگن حَبّاب اِبنِ مُنضِر رَضِیَ الله عَنهُ بَنِی سَقِیفَه دَن اَیتَدِیکِی: ” اِی قُرَیشنِی جَماعَتِی بِیزلَردَن بِیر رَهبَر وَ سِیزلَردَن بِیر رَهبَر، عُمَر اِبنِ خَطاب رَضِیَ الله عَنهُ اَیتَدِیکیی: “فَسَيْفَانِ فِي غِمْدٍ؟! إِذًا لَا يَصْلُحَانِ[2] اَلبَتَّه مَنَه بُو عَرَبلَردَن کِیلتِیرِیلگن مِثال: «لا يُجْمَعُ سَيْفَان في غِمْدٍ ولا فَحْلانِ في ذَودِ » شُو مَعنادَه کِی: اِیککِی قِیلِیچ بِیر غِلافگه جای بوُلمَیدِی وَ بِیر- بِیرِی بِیلَن چِیقِیشَه آلمَیدِی.
اَمّا آخِیرِیدَه هَمَّه صَحابَه لَر اِجماع قِیلِیشِیب بِیر کِیشِینِی تَنلَشَدِی وَ اَبُو بَکر صِیدِّیق رَضِیَ اَلله عَنهُ سَیلَنَدِی، مَنَه شُو اَساسگه کوُرَه اِمامی الحَرَمَین جَوِینِی اَیتَدِیکِی : مُهاجِر وَ اَنصارلَرنِی مَذهَبِی شوُکِی، فَقَط بِیر نَفَر رَهبَرِیَتگه سَیلَنِیشِی وَ یِیر یوُزِیدَه اوُنِی باشقَه رَقِیبِی بُولمَسلِیگِی کِیرَک. [3][4]
بَیهَقِی رَحِمَهُ الله اَبُو بَکر صِیدِّیق رَضِیَ الله عَنهُ نِینگ بَنِی سَقِیفَه دَگِی مَجلِسدَه اَیتگن سُوزلَرِینِی اوُزِینِی کِتابِیدَه ذِکر قِیلگن وَ اوُ کِیشِینِی اَیتِیشِیچَه، اَبُو بَکر اَیتَدِی: وَإِنَّهُ لَا يَحِلُّ أَنْ يَكُونَ لِلْمُسْلِمِينَ أَمِيرَانِ؛[5]. مُسُلمانلَر اوُچُون اِیککِی رَهبَرنِی بُولِیشِی حَلال اِیمَس، فَإِنَّهُ مَهْمَا يَكُنْ ذَلِكَ يَخْتَلِفْ أَمْرُهُمْ، وَأَحْكَامُهُمْ، اَگر شوُندَی بوُلسَه اوُلَرنِی دَستوُرلَرِی وَ اَحکاملَرِی هِیلمَه – هِیل بُولِیب بِیر- بِیرِیدَن فَرق قِیلَدِی، وَتَتَفَرَّقْ جَمَاعَتُهُمْ، وَيَتَنَازَعُوا فِيمَا بَيْنَهُمْ، وَ اوُلَرنِی جَماعَتلَرِی تَرقاق بُولَدِی وَ اوُزلَرِینِی آرَلَرِیدَه کوُرَش- جَنگگه دُوچار بُولِیشَدِی، هُنَالِكَ تُتْرَكُ السُّنَّةُ، وَتَظْهَرُ الْبِدْعَةُ، وَتَعْظُمُ الْفِتْنَةُ، وَلَيْسَ لِأَحَدٍ عَلَى ذَلِكَ صَلَاحٌ مَنُه بُو یِیردَه سُنَّتنِی تَرک قِیلِینَدِی وَ بِدعَت حاکِم بُولَدِی وَ هِیچ کِیمنِی فایدَه سِیگه بوُلمَگن کَتتَه فِنتَه وُجُودگه کِیلَدِی.
رَهبَرِیَت حَقِیدَه قَندَی هَم چِرایلِی، گوُزَل وَ مَضمُونگه توُلَه سُوزلَر اَیتِیلگن. بِیر رَهبَر بُولِیشِی سُنَّت بوُلَدِیگن بُولسَه، اَگر اوُ اِیککِی رَهبَرگه اَیلَنسَه بِدعَت بُولِیب قالَدِی، وُجُودگه کِیلگن مَنَه بُو بِدعَت هَم سُنَّتنِی اوُرنِینِی اِیگللَیدِی وَ سُنَّت ساددَه لِیک بِیلَن تَرک بُولَدِی. شوُنِینگدِیک شاهِیگرلِیک بِدعَتِی هَم نُبُوَّت مَنهَجِیگه اَساسلَنگن اِسلامِی حُکوُمَت سُنَّتِینِی اوُرنِیگه کِیلَدِی وَ مَنَه بُو بُویُوک بِدعَت بوُگوُنگِی کوُنگه چَه دَوام اَیتِیب کِیلیَپتِی وَ بِیزلَر شوُندَی اَهلِی بِدعَتلَرنِی کوُرِیب توُرِیبمِیزکِی، اوُلَر اِیککِیتَه بُویُوک بِدعَتنِی بِیر- بِیرِیگه اَرَلَشتِیرِیب یُوبارِیشگن: هَم رَهبَرِیَتنِی عَدَدِیدَگِی بِدعَت بار وَ هَم مُولوُکِیَت، پادشاهلِیکلَردَگِی بِدعَت بار.
(دوامی بار……..)
[1].136 /1 ،أدب الدنیا و الدین ،الماورد
[2]البيهقي، أحمد بن الحسين بن علي بن موسى، السنن الکبری ، ت: محمد عبد القادر عطا، ط3 ،دارالكتب العلمية، بيروت، 2003م، باب لا يصلح إمامان في عصر واحد، 8 /249 ،برقم: 16548 / ؛ منا أمير، ومنكم أمير يا معشر قريش،
[3]البخاري، صحیح البخاری ، باب قول النبي :”لوكنت متخذاً ً خليلا”، 5/6 ،برقم: 3667
[4]إمام الحرمين الجويني، غیاث الامم فی التیاث الظلم ، 1 /172 / أن مذهب المهاجرين والأنصار هو: أن مبنى الإمامة على أن لا يتصدى لها إلا فرد، ولا يتعرض لها إلا واحد في الدهر
[5]السنن الكبرىللبيهقي (8/145) عن ابن إسحاق.