Дорул исломдаги рахбарият.
(15-қисм)
Умар ибни Хаттоб хам улил амр шўроси деб сайланган ва ўзларини ораларидан бир кишини жамиятни рахбари қилиб сайлашлари керак бўлган 6 нафар хақида, кимки ўртага тафрақа соладиган бўлса уни ўлдириш борасида хукм содир қилади: “Умар, Али ибни Аби Толиб, Усмон ибни Афвон, Абдуррохман ибни Авф, Зубайр ибни Аввом, Талха ибни Абдуллох ва Саъад ибни Аби Ваққосни рахбар танлаш бўйича маъмур қилади ва Сухайбга эса 6 нафар ўзларини ораларидан бир кишини танлаб розилик бергунларича одамларга бош бўлиб намоз ўқишни буюради, Абу Талхани (Зайд ибни Сахл Ансорий) уларни устига қўйиб айтадики: агар тўрт нафар рози бўлса, аммо икки нафар мухолифат қилса, ўша икки нафарни бўйнига ургин ва агар уч киши рози бўлиб қолган учтаси мухолиф бўлса,уларни орасида Абдуррохман ибни Авф бўлмаган ўша уч нафарни бўйнига ур ва уч кун ўтса хам хеч кимга розилик бермайдиган бўлишса, уларни хаммасини бўйнига ур.” Ансорлардан 50 нафарига мана бу дастурларни ижро қилиниши,назарат қилиниши бўйича вазифа берилган эди. [1] [2]
Мана шу асосга кўра Али ибни Аби Толиб розиаллоху анху хам кўфадаги исломий хилофатни хокимиятига ва шомдаги Муовияни шохигарлигига рози бўлмайди ва Муовия билан жангга киради, Хасан ибни Али розиаллоху анху хам иккита хокимиятга рози бўлмайди ва зикр қилинган далилларга кўра рахбариятни Муовияга топширади. Имоми Нававий ва имомул Харамайн Жавиний, Қуртубий, қози Абдулжаббор ( мўътазиладан) ва бошқалар хам исломий мазхаб уламолари иттифоқ қилган мана бу назарни келтиришади ва ибни Хазм (зохирий мазхаб) исломий мазхаблар жумхурини иттифоқи хақида айтадики: бир замонни ўзида бутун дунёда мусулмонларни устида икки имом хокимиятга ўтира олмайди, алохида бўлса ё бирга бўлса хам ёки бир-биридан жудо маконда ё бир маконда бўлса хам мумкин эмас. [3]
Имоми Шавконий хам айтадики: мусулмонларни рахбарияти, имомати фақат бир кишига тегишли, мана бундан сўнг кимки иддаъо қилиб чиқса ва кураш-жанг бошлайдиган бўлса, агар тавба қилмаса ўлдирилади. Аммо агар бир замонни ўзида икки нафарга байъат берилса, ахли хал ва ақд ( шўройи улил амр)га мана бу рахбариятни бир кишига топширишлик вожиб бўлади,бу мусулмонларни рахбарияти учун яхшироқ, шойистароқдир. [4]
Шубхасиз исломий вахдат фақатгина ягона хукумат ва ягона дорул ислом ва вохид рахбарият билан ер юзида пиёда қилинади; мана бундан бошқа нарса бутунлай тасаввур,хаёл ва шиордир. Минглаб китобларни, миллионлаб маъруза ва хутба мажлисларини, панд ва насихатларни арзиши,қиймати,жойгохи вахдатни ижод қилиш бўйича, битта дорул исломни жойгохичалик бўлмайди, чунки хукумат қудрати ва хукуматни ташкилотлари билан у вахдатни белгиси бўлади ва хукумат қудрати билан тафарруқ ширкини олдини олинади. Рахбариятни кўп сонли бўлиши,тафрақага тушиш ва дорул исломни майда-майда бўлиб бўлинишини оқибатида рўёбга чиқадиган маслахат-манфаъат борми?
Бизлар учун нубувват манхажи асосидаги хилофатдан сўнг келган умавийларни,аббосийларни, усмонийларни ва юзлаб катта ва кичик исломий изтирорий бадал хукуматларни сийратидан ижтиход ва истинбот қилиб бўлмайди.
Дорул куфр мавжуд ва биз буни эътироф қиламиз, аммо бу уни шаръий эканига далил бўла олмайди, балки уни ўртадан йўқотиш учун харакат қилишимиз керак, секуляризм динига бўлган иртидод ва секуляристлар бизларни жамиятимизга, ақидамизга сингдиришган жинсий ва ахлоқий фасодлар мавжуд,аммо мана бу фасодларни борлигини эътироф қилишлик, уларни шаръан тўғри дегани эмас.
(давоми бор…….)
[1]یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۶۰؛ بلاذری، انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۲۶۱.
[2]سیوطی، تاریخ الخلفا، ۱۴۱۳ق، ص۱۲۹-۱۳۷.
[3]مراتب الإجماع لابن حزم (ص: 144). واتفقوا أنه لا يجوز أن يكون على المسلمين في وقت واحد في جميع الدنيا إمامان، لا متفقان ولا مفترقان، ولا في مكانين ولا في مكان واحد) .
[4]السيل الجرار المتدفق على حدائق الأزهار4/512