پَرتِیَه (حِزب)، پَرتِیَه وَیلِیک وَ دارُ الاِسلام وَ دارُ الکُفردَگِی حِزبلَر (1) (22 بُولِیم)
(1-قیسم)
بِیر گوُرُوه کِیشِیلَر قَصددَن اِصطِلاحلَرنِی مَعناسِینِی اوُزلَرِینِی اِیستَکلَرِیگه بِینائاً اوُزگرتِیرِیشَدِی وَ مَفهُوم، اِصطِلاحلَردَن باشقَه مَعنانِی چِیقَرِیب آلِیشَدِی. مَثَلاً قُرآن باشقَه نَرسَه دِیگن بُولسَه اوُلَر آدَملَرگه باشقَه نَرسَه نِی اِرایَه بِیرِیشَدِی، اَصلِیدَه اِیسَه اوُلَرنِی اوُزلَرِی بوُندَی اِیمَسلِیگِینِی یَحشِی بِیلِیشَدِی، یاکِی شَرِیعَتدَن آگاه بوُلگن کِیشِیلَرگه آچِیق- آیدِین بُولگن خَطا قِیاسلَرنِی قِیلِیشَدِی، اَمّا مَنَه بُوندَی قِیاسلَر عَوام حَلقنِی فَرِیب بِیرِیش اوُچُون وُجُودگه کِیلتِیرِیلگن وَ آدَملَرنِی مالِینِی یِماقچِی بُولگن کِیشِیلَر قوُیِیدَگِیچَه قِیاس قِیلِیشَدِی: «قَالُواْ إِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللّهُ الْبَیْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا» (بقره/ 275) بُونگه سَبَب اوُلَرنِینگ: “بَیع (آلدِی- ساتدِی) هَم سوُدخوُرلِیکنِینگ اوُزِی- کُو؟” – دِیگنلَرِیدِیر. حالبُوکِی، اَلله بَیعنِی حَلال، سُودخوُرلِیکنِی حَرام قِیلگن.
اَسلام تَرِیخِیدَه مَنَه بوُندَی شَخصلَر جُودَه کوُپ اوُچرَگن، مَثَلاً مُغِیرَه اِبنِ سَعَد 119 قَمَرِی یِیلدَه اوُلدِیرِیلگن، اوُ حَتَّی قُرآننِی اَلِیفبا حَرفلَرِی اوُچُون هَم رَمزلِی سوُزلَرگه قائِل بُولگن اِیدِی، عَوام حَلقنِی اَلدَردِی یاکِی مَنصُورِیَه غالِیلَرِینِی رَهبَرِی اَبُو مَنصُور عِجلِی اَیتَر اِیدِیکِی: “سَماء” دِیگنِی یَعنِی آلِی مُحَمَّد وَ اِماملَر، “عَرض” هَم اوُلَرگه اِیرگشگن کِیشِیلَر، جَنَّت وَ جَهَنَّم هَم مَوجُود اِیمَس، بَلکِی اوُ اِیککِی شَخصنِی اِسمِیدِیر، واجِباتلَر یَعنِی اوُلَر بِیلَن دُوست بُولِیش واجِب کِیشِیلَردِیر، مُحَرَّمات یَعنِی اوُلَر بِیلَن دُشمَنچِیلِیک قِیلِیش واجِب بوُلگن کِیشِیلَردِیر. اَبُو الخَطّاب اِیسَه 138 یِیلدَه اوُلدِیرِیلگن بُولِیب، اوُ هَم مَنَه شُو بارَدَگِی اِیشلَرنِی یَنَدَه کِینگیتِیرَدِی، وَ نِهایَت عاقِبَتدَه اِسمائِلِیَه، داسنِینِی عَلِیُ الّاهِیلَرِی، یَزِیدِیلَر وَ عَلَوِیلَر اوُلَردَن باشقَه لَر اَجرَلِیب چِیقِیب کِیلِیشَدِی، اوُلَر کوُرِیب توُرگنِینگِیزدِیک قُرآننِی ظاهِرِی، اَحکاملَرنِی، شَریِعَتنِی تَشلَب قوُیِیشَدِی وَ حاضِرگِی حالَتلَرِیگه اوُتِیب آلِیشَدِی. [1][2]
اَلبَتَّه بوُنِی عَکسِی، تِیسکَرِیسِی هَم بوُلِیشِی مُومکِین، یَعنِی شَیطان وَ آشکار “آلتِیتَه لِیک کافِرلَر” باشقَه نَرسَه دِییِیشَدِی، اَمّا مُنافِقلَر توُدَه سِی اوُنِی مُسُلمانلَر اوُچُون باشقَه رَوِیش بِیلَن بِیمَعنِی، بِیهُودَه سُوزلَرنِی اَیتِیشَدِی، بُو بِیلَن کُفر وَ وِیرُوسلَر مُسُلمانلَرنِی قَلبِیگه دارُ الاِسلامگه اوُرنَشِیشِینِی هاحلَشَدِی. مَثَلاً سِکوُلارِیستلَرنِی (مُشرِکلَرنِی) اوُزِی سِکوُلارِیزم، دِیماکرَتِیَه نِی، پلوُرالِیزمنِی، لِیبِیرَلِیزمنِی، ساسِیالِیزمنِی اوُزِیگه خاص تَعرِیفلَر بِیلَن تَعرِیف قِیلِیشَدِی، اَمّا مُنافِقلَر توُدَه سِی حوُددِی مَنَه شُو اِصطِلاحلَرنِی ماسلَشتِیرِیش وَ غُسل تَعمِید قِیلدِیرِیش بِیلَن مُسُلمانلَرگه سِینگدِیرِیشَدِی.
مَنَه شُو بارَدَه “حِزب” کَلِیمَه سِیگه نِسبَتاً هَم مُنافِقلَر توُدَه سِی تامانِیدَن توُرلِی- هِیل اوُیِینلَر وُجُودگه کِیلتِیرِیلگن، اوُلَر بوُلَرنِی واسِیطَه سِیدَه دارُ الاِسلامدَه حِزب تَشکِیل قِیلِیشنِی وَ فَعالِیَت آلِیب بارِیشنِی اوُمِید قِیلِیشَدِی،یاکِی بوُلمَسَم اَگر اوُلَر رَسُول اَلله صَلّی الله علیه وَسَلَّمنِی اِسلامِی حُکوُمَتلَرِیگه اوُحشَگن وَضِیعیَتدَه “ضِرارگه” اوُحشَگن حِزبنِی تَشکِیل قِیلَه آلِیشمَسَه هَم، مُناسِب شَرائِط مُهَیّا بوُلگن پَیتِیدَه روُحِی جَنگلَردَه مُؤمِنلَرنِی حِزبگرالِیککَه ، تَفَرُّقگه تَرغِیب قِیلِیشماقچِی بوُلِیشَدِی.
(دوامی بار…..)
[1] دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج ۶، ج۱، ص۹، ص ۲۸۷ – ۲۹۰.، مقالات الاسلامیین، علی بن اسماعیل (م ۳۳۰ ق)، به کوشش هلموت ریتر، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
[2] الملل والنحل، الشهرستانی (م ۵۴۸ ق)، ج۱، ص۱۷۹ – ۱۸۱، به کوشش سید کیلانی، بیروت، دارالمعرفه، ۱۳۹۵ ق./ المواقف فی علم الکلام، عبدالرحمن احمد الایجی (م ۷۵۶ ق)، ج۳، ص۶۸۰.، بیروت، عالم الکتب.