پَرتِیَه (حِزب)، پَرتِیَه وَیلِیک وَ دارُ الاِسلام وَ دارُ الکُفردَگِی حِزبلَر (1) (22 بُولِیم)
(2-قیسم)
حِزب لوُغَت جِهَتِیدَن آدَملَردَن تَشکِیل تاپگن دَستَه، جَماعَتنِی وَ شَخصنِی مَسلَکداشلَرِینِی، اِیرگشُوچِیلَرِینِی، بَهرَه، قِسمَت مَعناسِیدَه کِیلگن. اَلله تَعالَی کَهف اَصحابلَرِی حَقِیدَه مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: [1] ثُمَّ بَعَثْنَاهُمْ لِنَعْلَمَ أَیُّ الْحِزْبَیْنِ أَحْصَى لِمَا لَبِثُوا أَمَداً (کهف/12) سُونگرَه (اوُلَرنِینگ اِیچِیدَگِی قَنچَه اوُحلَگنلِیکلَرِی حَقِیدَه تارتِیشَدِیگن) اِیککِی گوُرُوهدَن قَیسِی بِیرِی توُرگن مُددَتلَرِینِی (توُغرِی) حِسابلَگنِینِی بِیلِیش اوُچُون اوُلَرنِی اوُیغاتدِیک.
مَنَه بُو یِیردَه “حِزب”نِی لوُغَتدَه گِی مَعناسِی کِیلتِیرِیلگن، حوُددِی نَماز، بِدعَتگه اوُحشَش، گاهِیدَه قُرآندَه وَ صَحِیح سُنَّتدَه، صَحابَه لَرنِی، خَیرُ القُرُوندَگِی اَئِمَّه لَرنِی سوُزلَرِیدَه اوُنِی لوُغَتدَه گِی مَعناسِی اِیشلَتِیلگن.
“حِزب”نِینگ قُرآن مَفهُومِیدَه هَم راغِب اِسفَهانِی «المفردات فی الفاظ القرآن الکریم» کِتابِیدَه اَیتَدِیکِی: «الحزب جماعة فیها غِلَظ.»[2] اوُلَرنِی آرَسِیدَه بِیر نَوع شِددَت، قِییِینچِیلِیک مَوجُود بُولگن گوُرُوهدِیر. بَعضِیلَر هَم قُرآندَگِی مَفهُوملَرنِی اِعتِبارگه آلگن حالدَه اَیتِیشَدِیکِی: “واحِد فِکرگه، مَقصَدگه کوُرَه کِیلِیشِیب آلِیشگن وَ اوُنِی حِمایَه قِیلِیب دِفاع قِیلِیب جَملَنگن گوُرُوهگه حِزب دِییِیلَدِی.” [3]
اَگر حِزبنِی مَعنا وَ مَفهُومِیگه دِققَت قِیلَدِیگن بُولسَک، حِزب جَملَنِیشنِی،تَفَرُّقنِی بَیان قِیلِیشِینِی اَنگلَب یِیتَمِیز. عَقِیدَه وَ هَدَفلَر وَ مُشتَرَک مَنفَعَتلَر بارَسِیدَگِی بوُلَکلَرگه بُولِینِیش وَ جَملَنِیش شَخصِیَتگه اِیگه، تَفَرُّق وَ جُودالِیک، جَنگ مُبارَزَه هَم باشقَه شَخصِیَتدَگِی عَقِیدَه وَ هَدَفلَرگه اِیگه کِیشِیلَرنِیکِیدِیر. مَثَلاً حِزب الله حِزبُ الشَّیطاننِی بَرابَرِیدَه عَقِیدَه، اِیشانچلَر، توُرلِی- هِیل هَدَفلَر وَ توُرلِی – توُمَن شَخصِیَتلَر بُویِیچَه بِیر- بِیرلَرِیدَن جُودا بُولِیشگن وَ آشکارَه بِیر- بِیرلَرِینِی قَرشِیسِیدَه توُرِیشَدِی، صَف تارتِیشگن، اوُلَرنِی هَر بِیرِی رُوحِی جَنگلَردَه،حَتَّی حَربِی جَنگلَردَه هَم اوُزِینِی قَرشِیسِیدَگِی طَرَف بِیلَن رَقابَت قِیلَدِی وَ شِددَت ،قوُپاللِیک بِیلَن بوُلسَه هَم اوُزلَرِینِی عَقِیدَه لَرِی، اِیشانچلَرِینِی حِمایَه قِیلِیشَدِی وَ اوُزلَرِینِی مُخالِف تامانگه یُوکلَشگه حَرَکَت قِیلِیشَدِی.
مَنَه بُو حالَتدَه هَر – هِیل اَحزابلَرگه کِیرگن هَر قَندَی مُسُلمان کِیشِی اَصلِیدَه سِکوُلارِیستلَرنِی یُولِیدَه حَرَکَت قِیلَیاتگن بوُلَدِی، بُو حَقِیدَه اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: وَلَا تَکُونُوا مِنَ الْمُشْرِکِینَ (روم/31) مُشرِکلَردَن بوُلمَنگلَر! دَرحَقِیقَت بوُندَی کِیشِیلَر تَفَرُّقدَن کِیلِیب چِیقَدِیگن عَذابگه کِیرِیفتار بُولِیشگن، اوُلَر هاحلَسَه هَم هاحلَمَسَه هَم اوُزِینِی صَفِینِی باشقَه مُسُلمانلَردَن جُودا قِیلَدِی وَ باشقَه مُسُلمانلَرنِی قَرشِیسِیدَه صَفگه قوُشِیلِیب آلَدِی، اوُ اِیستَسَه هَم اِیستَمَسَه هَم باشقَه مُسُلمانلَر بِیلَن تَبلِیغِی، رُوحِی حَتَّی قوُراللِی جَنگلَرگه قوُشِیلَدِی، باشقَه لَرنِی تِیلِی، قوُلِی بِیلَن عَذابلَیدِی وَ هَم اوُزِی هَم باشقَه لَر تامانِیدَن عَذابلَنَدِی. اوُ عَذابنِی مَزَه سِینِی باشقَه مُسُلمانلَرگه هَم تاتتِیرَدِی وَ اوُنِی اوُزِی هَم باشقَه لَر تامانِیدَن عَذابنِی مَزَه سِینِی تاتِیب کوُرَدِی. اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَن یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذَاباً مِّن فَوْقِکُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً وَیُذِیقَ بَعْضَکُم بَأْسَ بَعْضٍ انظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ الآیَاتِ لَعَلَّهُمْ یَفْقَهُونَ (انعام/65) اَیتِینگ: “اوُ سِیزلَرنِینگ اوُستِینگِیزدَن یا آیاقلَرِینگِیز آستِیدَن عَذاب یُوبارِیشگه یاکِی سِیزلَرنِی گوُرُوه – گوُرُوه قِیلِیب اَرَلَشتِیرِیب یُوبارِیب (جَنگوُ – جَدَللَردَه) اَیرِیملَرِینگِیزگه اَیرِیملَرِینگِیزنِینگ ضَرَرِینِی تاتتِیرِیب قوُیِیشگه قادِر بُولگن ذاتدِیر.” قَرَنگ. اَنگلَب یِیتَرمِیکِینلَر ، دِیب آیَتلَرِیمِیزنِی قَندَی بَیان قِیلماقدَه مِیز.
مَنَه بُو نَرسَه بُوتوُن تَرِیخ دَوامِیدَه “اَحزابلَر”نِی آرَسِیدَه مَوجُود بُولگن وَ مَنَه بُو “اَحزابلَر” فَقَط بَعضِی اوُرِینلَردَه دُنیاوِی دَلِیللَرگه یاکِی آسمانِی شَرِیعَتلَرگه دُشمَنچِیلِیککَه کوُرَه، بِیر- بِیرلَرِینِی یانِیدَه تِینچلِیککَه اَساسلَنگن حالدَه حَیات کِیچِیرِیشگن حالاص، بُولمَسَم اوُلَر هَمِیشَه بِیر- بِیرلَرِینِی یاکِی آسمانِی شَرِیعَتلَرگه اِیرگشگنلَر بِیلَن جَنگ قِیلِیشگن، کوُرَشگن حالَتدَه بُولِیشگن وَ حاضِردَه هَم شوُ واضِیعیَتدَه دوُرلَر. اِیندِی مُنافِقلَر توُدَه سِی مُسُلمانلَر اوُرتَسِیدَه حِزبگرالِیککَه تَبلِیغ قِیلِیش بِیلَن مُسُلمانلَر اوُچُون مَنَه بوُندَی عاقِبَتنِی هاحلَشَدِی. یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً وَیُذِیقَ بَعْضَکُم بَأْسَ بَعْضٍ. (انعام/65)
(دوامی بار……)
[1] فرهنگ لغت منتهی الادب
[2] راغب اصفهانی، المفردات فی الفاظ القرآن الکریم
[3] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۱