پَرتِیَه (حِزب)، پَرتِیَه وَیلِیک وَ دارُ الاِسلام وَ دارُ الکُفردَگِی حِزبلَر (1) (22 بُولِیم)
(مطلبنی کامل متنی)
بِیر گوُرُوه کِیشِیلَر قَصددَن اِصطِلاحلَرنِی مَعناسِینِی اوُزلَرِینِی اِیستَکلَرِیگه بِینائاً اوُزگرتِیرِیشَدِی وَ مَفهُوم، اِصطِلاحلَردَن باشقَه مَعنانِی چِیقَرِیب آلِیشَدِی. مَثَلاً قُرآن باشقَه نَرسَه دِیگن بُولسَه اوُلَر آدَملَرگه باشقَه نَرسَه نِی اِرایَه بِیرِیشَدِی، اَصلِیدَه اِیسَه اوُلَرنِی اوُزلَرِی بوُندَی اِیمَسلِیگِینِی یَحشِی بِیلِیشَدِی، یاکِی شَرِیعَتدَن آگاه بوُلگن کِیشِیلَرگه آچِیق- آیدِین بُولگن خَطا قِیاسلَرنِی قِیلِیشَدِی، اَمّا مَنَه بُوندَی قِیاسلَر عَوام حَلقنِی فَرِیب بِیرِیش اوُچُون وُجُودگه کِیلتِیرِیلگن وَ آدَملَرنِی مالِینِی یِماقچِی بُولگن کِیشِیلَر قوُیِیدَگِیچَه قِیاس قِیلِیشَدِی: «قَالُواْ إِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبَا وَأَحَلَّ اللّهُ الْبَیْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا» (بقره/ 275) بُونگه سَبَب اوُلَرنِینگ: “بَیع (آلدِی- ساتدِی) هَم سوُدخوُرلِیکنِینگ اوُزِی- کُو؟” – دِیگنلَرِیدِیر. حالبُوکِی، اَلله بَیعنِی حَلال، سُودخوُرلِیکنِی حَرام قِیلگن.
اَسلام تَرِیخِیدَه مَنَه بوُندَی شَخصلَر جُودَه کوُپ اوُچرَگن، مَثَلاً مُغِیرَه اِبنِ سَعَد 119 قَمَرِی یِیلدَه اوُلدِیرِیلگن، اوُ حَتَّی قُرآننِی اَلِیفبا حَرفلَرِی اوُچُون هَم رَمزلِی سوُزلَرگه قائِل بُولگن اِیدِی، عَوام حَلقنِی اَلدَردِی یاکِی مَنصُورِیَه غالِیلَرِینِی رَهبَرِی اَبُو مَنصُور عِجلِی اَیتَر اِیدِیکِی: “سَماء” دِیگنِی یَعنِی آلِی مُحَمَّد وَ اِماملَر، “عَرض” هَم اوُلَرگه اِیرگشگن کِیشِیلَر، جَنَّت وَ جَهَنَّم هَم مَوجُود اِیمَس، بَلکِی اوُ اِیککِی شَخصنِی اِسمِیدِیر، واجِباتلَر یَعنِی اوُلَر بِیلَن دُوست بُولِیش واجِب کِیشِیلَردِیر، مُحَرَّمات یَعنِی اوُلَر بِیلَن دُشمَنچِیلِیک قِیلِیش واجِب بوُلگن کِیشِیلَردِیر. اَبُو الخَطّاب اِیسَه 138 یِیلدَه اوُلدِیرِیلگن بُولِیب، اوُ هَم مَنَه شُو بارَدَگِی اِیشلَرنِی یَنَدَه کِینگیتِیرَدِی، وَ نِهایَت عاقِبَتدَه اِسمائِلِیَه، داسنِینِی عَلِیُ الّاهِیلَرِی، یَزِیدِیلَر وَ عَلَوِیلَر اوُلَردَن باشقَه لَر اَجرَلِیب چِیقِیب کِیلِیشَدِی، اوُلَر کوُرِیب توُرگنِینگِیزدِیک قُرآننِی ظاهِرِی، اَحکاملَرنِی، شَریِعَتنِی تَشلَب قوُیِیشَدِی وَ حاضِرگِی حالَتلَرِیگه اوُتِیب آلِیشَدِی. [1][2]
اَلبَتَّه بوُنِی عَکسِی، تِیسکَرِیسِی هَم بوُلِیشِی مُومکِین، یَعنِی شَیطان وَ آشکار “آلتِیتَه لِیک کافِرلَر” باشقَه نَرسَه دِییِیشَدِی، اَمّا مُنافِقلَر توُدَه سِی اوُنِی مُسُلمانلَر اوُچُون باشقَه رَوِیش بِیلَن بِیمَعنِی، بِیهُودَه سُوزلَرنِی اَیتِیشَدِی، بُو بِیلَن کُفر وَ وِیرُوسلَر مُسُلمانلَرنِی قَلبِیگه دارُ الاِسلامگه اوُرنَشِیشِینِی هاحلَشَدِی. مَثَلاً سِکوُلارِیستلَرنِی (مُشرِکلَرنِی) اوُزِی سِکوُلارِیزم، دِیماکرَتِیَه نِی، پلوُرالِیزمنِی، لِیبِیرَلِیزمنِی، ساسِیالِیزمنِی اوُزِیگه خاص تَعرِیفلَر بِیلَن تَعرِیف قِیلِیشَدِی، اَمّا مُنافِقلَر توُدَه سِی حوُددِی مَنَه شُو اِصطِلاحلَرنِی ماسلَشتِیرِیش وَ غُسل تَعمِید قِیلدِیرِیش بِیلَن مُسُلمانلَرگه سِینگدِیرِیشَدِی.
مَنَه شُو بارَدَه “حِزب” کَلِیمَه سِیگه نِسبَتاً هَم مُنافِقلَر توُدَه سِی تامانِیدَن توُرلِی- هِیل اوُیِینلَر وُجُودگه کِیلتِیرِیلگن، اوُلَر بوُلَرنِی واسِیطَه سِیدَه دارُ الاِسلامدَه حِزب تَشکِیل قِیلِیشنِی وَ فَعالِیَت آلِیب بارِیشنِی اوُمِید قِیلِیشَدِی،یاکِی بوُلمَسَم اَگر اوُلَر رَسُول اَلله صَلّی الله علیه وَسَلَّمنِی اِسلامِی حُکوُمَتلَرِیگه اوُحشَگن وَضِیعیَتدَه “ضِرارگه” اوُحشَگن حِزبنِی تَشکِیل قِیلَه آلِیشمَسَه هَم، مُناسِب شَرائِط مُهَیّا بوُلگن پَیتِیدَه روُحِی جَنگلَردَه مُؤمِنلَرنِی حِزبگرالِیککَه ، تَفَرُّقگه تَرغِیب قِیلِیشماقچِی بوُلِیشَدِی.
حِزب لوُغَت جِهَتِیدَن آدَملَردَن تَشکِیل تاپگن دَستَه، جَماعَتنِی وَ شَخصنِی مَسلَکداشلَرِینِی، اِیرگشُوچِیلَرِینِی، بَهرَه، قِسمَت مَعناسِیدَه کِیلگن. اَلله تَعالَی کَهف اَصحابلَرِی حَقِیدَه مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: [3] ثُمَّ بَعَثْنَاهُمْ لِنَعْلَمَ أَیُّ الْحِزْبَیْنِ أَحْصَى لِمَا لَبِثُوا أَمَداً (کهف/12) سُونگرَه (اوُلَرنِینگ اِیچِیدَگِی قَنچَه اوُحلَگنلِیکلَرِی حَقِیدَه تارتِیشَدِیگن) اِیککِی گوُرُوهدَن قَیسِی بِیرِی توُرگن مُددَتلَرِینِی (توُغرِی) حِسابلَگنِینِی بِیلِیش اوُچُون اوُلَرنِی اوُیغاتدِیک.
مَنَه بُو یِیردَه “حِزب”نِی لوُغَتدَه گِی مَعناسِی کِیلتِیرِیلگن، حوُددِی نَماز، بِدعَتگه اوُحشَش، گاهِیدَه قُرآندَه وَ صَحِیح سُنَّتدَه، صَحابَه لَرنِی، خَیرُ القُرُوندَگِی اَئِمَّه لَرنِی سوُزلَرِیدَه اوُنِی لوُغَتدَه گِی مَعناسِی اِیشلَتِیلگن.
“حِزب”نِینگ قُرآن مَفهُومِیدَه هَم راغِب اِسفَهانِی «المفردات فی الفاظ القرآن الکریم» کِتابِیدَه اَیتَدِیکِی: «الحزب جماعة فیها غِلَظ.»[4] اوُلَرنِی آرَسِیدَه بِیر نَوع شِددَت، قِییِینچِیلِیک مَوجُود بُولگن گوُرُوهدِیر. بَعضِیلَر هَم قُرآندَگِی مَفهُوملَرنِی اِعتِبارگه آلگن حالدَه اَیتِیشَدِیکِی: “واحِد فِکرگه، مَقصَدگه کوُرَه کِیلِیشِیب آلِیشگن وَ اوُنِی حِمایَه قِیلِیب دِفاع قِیلِیب جَملَنگن گوُرُوهگه حِزب دِییِیلَدِی.” [5]
اَگر حِزبنِی مَعنا وَ مَفهُومِیگه دِققَت قِیلَدِیگن بُولسَک، حِزب جَملَنِیشنِی،تَفَرُّقنِی بَیان قِیلِیشِینِی اَنگلَب یِیتَمِیز. عَقِیدَه وَ هَدَفلَر وَ مُشتَرَک مَنفَعَتلَر بارَسِیدَگِی بوُلَکلَرگه بُولِینِیش وَ جَملَنِیش شَخصِیَتگه اِیگه، تَفَرُّق وَ جُودالِیک، جَنگ مُبارَزَه هَم باشقَه شَخصِیَتدَگِی عَقِیدَه وَ هَدَفلَرگه اِیگه کِیشِیلَرنِیکِیدِیر. مَثَلاً حِزب الله حِزبُ الشَّیطاننِی بَرابَرِیدَه عَقِیدَه، اِیشانچلَر، توُرلِی- هِیل هَدَفلَر وَ توُرلِی – توُمَن شَخصِیَتلَر بُویِیچَه بِیر- بِیرلَرِیدَن جُودا بُولِیشگن وَ آشکارَه بِیر- بِیرلَرِینِی قَرشِیسِیدَه توُرِیشَدِی، صَف تارتِیشگن، اوُلَرنِی هَر بِیرِی رُوحِی جَنگلَردَه،حَتَّی حَربِی جَنگلَردَه هَم اوُزِینِی قَرشِیسِیدَگِی طَرَف بِیلَن رَقابَت قِیلَدِی وَ شِددَت ،قوُپاللِیک بِیلَن بوُلسَه هَم اوُزلَرِینِی عَقِیدَه لَرِی، اِیشانچلَرِینِی حِمایَه قِیلِیشَدِی وَ اوُزلَرِینِی مُخالِف تامانگه یُوکلَشگه حَرَکَت قِیلِیشَدِی.
مَنَه بُو حالَتدَه هَر – هِیل اَحزابلَرگه کِیرگن هَر قَندَی مُسُلمان کِیشِی اَصلِیدَه سِکوُلارِیستلَرنِی یُولِیدَه حَرَکَت قِیلَیاتگن بوُلَدِی، بُو حَقِیدَه اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: وَلَا تَکُونُوا مِنَ الْمُشْرِکِینَ (روم/31) مُشرِکلَردَن بوُلمَنگلَر! دَرحَقِیقَت بوُندَی کِیشِیلَر تَفَرُّقدَن کِیلِیب چِیقَدِیگن عَذابگه کِیرِیفتار بُولِیشگن، اوُلَر هاحلَسَه هَم هاحلَمَسَه هَم اوُزِینِی صَفِینِی باشقَه مُسُلمانلَردَن جُودا قِیلَدِی وَ باشقَه مُسُلمانلَرنِی قَرشِیسِیدَه صَفگه قوُشِیلِیب آلَدِی، اوُ اِیستَسَه هَم اِیستَمَسَه هَم باشقَه مُسُلمانلَر بِیلَن تَبلِیغِی، رُوحِی حَتَّی قوُراللِی جَنگلَرگه قوُشِیلَدِی، باشقَه لَرنِی تِیلِی، قوُلِی بِیلَن عَذابلَیدِی وَ هَم اوُزِی هَم باشقَه لَر تامانِیدَن عَذابلَنَدِی. اوُ عَذابنِی مَزَه سِینِی باشقَه مُسُلمانلَرگه هَم تاتتِیرَدِی وَ اوُنِی اوُزِی هَم باشقَه لَر تامانِیدَن عَذابنِی مَزَه سِینِی تاتِیب کوُرَدِی. اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَن یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذَاباً مِّن فَوْقِکُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً وَیُذِیقَ بَعْضَکُم بَأْسَ بَعْضٍ انظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ الآیَاتِ لَعَلَّهُمْ یَفْقَهُونَ (انعام/65) اَیتِینگ: “اوُ سِیزلَرنِینگ اوُستِینگِیزدَن یا آیاقلَرِینگِیز آستِیدَن عَذاب یُوبارِیشگه یاکِی سِیزلَرنِی گوُرُوه – گوُرُوه قِیلِیب اَرَلَشتِیرِیب یُوبارِیب (جَنگوُ – جَدَللَردَه) اَیرِیملَرِینگِیزگه اَیرِیملَرِینگِیزنِینگ ضَرَرِینِی تاتتِیرِیب قوُیِیشگه قادِر بُولگن ذاتدِیر.” قَرَنگ. اَنگلَب یِیتَرمِیکِینلَر ، دِیب آیَتلَرِیمِیزنِی قَندَی بَیان قِیلماقدَه مِیز.
مَنَه بُو نَرسَه بُوتوُن تَرِیخ دَوامِیدَه “اَحزابلَر”نِی آرَسِیدَه مَوجُود بُولگن وَ مَنَه بُو “اَحزابلَر” فَقَط بَعضِی اوُرِینلَردَه دُنیاوِی دَلِیللَرگه یاکِی آسمانِی شَرِیعَتلَرگه دُشمَنچِیلِیککَه کوُرَه، بِیر- بِیرلَرِینِی یانِیدَه تِینچلِیککَه اَساسلَنگن حالدَه حَیات کِیچِیرِیشگن حالاص، بُولمَسَم اوُلَر هَمِیشَه بِیر- بِیرلَرِینِی یاکِی آسمانِی شَرِیعَتلَرگه اِیرگشگنلَر بِیلَن جَنگ قِیلِیشگن، کوُرَشگن حالَتدَه بُولِیشگن وَ حاضِردَه هَم شوُ واضِیعیَتدَه دوُرلَر. اِیندِی مُنافِقلَر توُدَه سِی مُسُلمانلَر اوُرتَسِیدَه حِزبگرالِیککَه تَبلِیغ قِیلِیش بِیلَن مُسُلمانلَر اوُچُون مَنَه بوُندَی عاقِبَتنِی هاحلَشَدِی. یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً وَیُذِیقَ بَعْضَکُم بَأْسَ بَعْضٍ. (انعام/65)
مَنَه بُو حالَتدَه، “حِزب” یَعنِی: حُکوُمَت قُدرَتِینِی کَسب قِیلِیش اوُچُون دَستوُرلَر، اِدِییالاگِیَه، اوُزِیگه خاص وَ اَجرَلگن دُنیا قَرَش اَساسِیگه کوُرَه حِزبنِی دَستوُرلَرِی ( حِزبنِی عَقِیدَه سِی، اِدِییالاگِیَه سِی وَ اوُنِی مَقصَدلَرِی) هَمدَه قانوُننامَه (حِزبنِی اِیچکِی وَ تَشقِی رَفتارلَرِیگه حاکِم بوُلگن قائِدَه لَر) بِیلَن بِیرگه بوُلگن تَشکِیلات، اَبزار بوُلِیب، توُرلِی- هِیل نِسبَتلَرگه کوُرَه اوُزِینِی اَعضالَرِیگه جَمِیعیَتدَه حاکِم بُولگن نَرسَه لَر اَجرَلگن شَخصِیَتلَرنِی، مَقصَدلَرنِی بِیرَدِی وَ اوُلَرنِی حاکِم بُولگن مَوجُود حاکِمِیَتدَن باشقَه مَقصَد سَرِی هِدایَت قِیلَدِی وَ اَلله گه اِیمان وَ اِعتِقاد قِیلِیشنِی، اِسلام دِینِینِی اَساسلَرِیگه، طاغوُتگه کُفر کِیلتِیرِیشنِی اَساسلَرِیگه کوُرَه یا بُولمَسَم طاغوُتگه اِیمان، اِعتِقاد قِیلِیش وَ اِسلامگه کُفر کِیلتِیرِیش اَساسلَرِیگه کوُرَه اِجتِمائِی اَجرَلِیشنِی بِیر نَوِعینِی کوُرسَتَدِی.
بُوگوُنگِی کوُننِی کلَسسِیک، عِلمِی اَثَرلَرِیدَه کِیلِتیرِیلِیشِیچَه: “حِزب” حُکوُمَتنِی اوُستِیدَه حُکمرانلِیک قِیلِیشنِی وَ اوُزِینِی عُمُومِی سِیاسَتلَرِینِی عَمَلدَه قوُللَشنِی هاحلَیدِی. حِزب تَشکِلاتِینِینگ اِینگ مُهِم وَظِیفَه سِی قُدرَتنِی کَسب قِیلِیشدِیر. [6][7]
مَنَه بُو حالَتدَه “حِزب”نِینگ مَوجُود حاکِمِیَتنِی چارچُوپِیدَه وَ مَوجُود قانوُنلَر، دَستوُرلَر، هَدَفلَر بُویِیچَه یاکِی جَمِیعیَتدَه قَبُول قِیلِینگن عُرفلَر بُویِیچَه فَعالِیَت آلِیب بارَیاتگن سِیندِیکادَن، آدَملَر اَنجُومَنِیدَن، تَبلِیغِی، اِقتِصادِی، مَدَنِیَت شِیرکَتِیدَن فَرقِی بار. بُو رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلَّمنِی دَورلَرِیدَگِی اوُ کِیشِی اِیشتِراک اِیتگن حَلفُ الفُضُولگه اوُحشَیدِی، اوُعُمُومِی اَخلاقلَر جِهَتِیدَن قَبُول قِیلِینگن اِیدِی وَ اِسلام شَرِیعَتلَرِیگه قَرشِیلِیک هَم قِیلمَسدِی.
دِیمَک حِزب حاکِم بُولِیب توُرگن مَوجُود حِزبگه تَأثِیر اوُتکَزِیشنِی هاحلَمَیدِی، بَلکِی قَطعِیَت بِیلَن حاکِم حِزبدَن حُکوُمَت قُدرَتِینِی آلِیشنِی اِیستَیدِی. مَنَه بُو حالَتدَه حِزب “سِیندِیکا، صِنف” وَ “حِلف” وَ “باسِیم گوُرُوهِی” وَ “قَنات” وَ “جِبهَه” وَ “اَنجُومَن” وَ “تَشکِلات” بِیلَن فَرق قِیلَدِی، اَگرچِی “تَشکِلات” هَم تَشکِلاتگه عَلاقَه سِی بوُلگنِی وَ حِزبگه اوُحشَش توُزُولِیشگه اِیگه بوُلگنِی بِیلَن، اَمّا مُنافِقلَر توُدَه سِی بُو یِیردَه “حِزب” بَحثِینِی اوُرتَه گه تَشلَشَدِی وَ مُسُلمانلَرنِی توُدَه سِی بُو یِیردَه “حِزب” بَحثِینِی اوُرتَه گه وَ مُسُلمانلَرنِی حِزبگرالِیککَه، حِزبلَرنِی کوُپَیتِیرِیشگه دَعوَت قِیلِیشَدِی، اَمّا مُسُلمانلَرگه “قَنات” ،”باسِیم گوُرُوهِی”، “جِبهَه” ، “اَنجُومَن”نِی تَعرِیفِینِی اِرایَه بِیرِیشَدِی. اِینگ بَتتَر حالَتدَه مَنَه بُو اِسلامِی فِرقَه لَر، مَذهَبلَر، تَفسِیرلَر اَلله نِی حِزبِینِی اِیچِیدَگِی قَناتلَر صِیفَتِیدَه بُولِیشَدِی، اَمّا مُنافِقلَر توُدَه سِی اوُتگن بِیر نِیچَه عَصرلَر دَوامِیدَه دارُالاِسلامدَگِی اَلله نِی حِزبِینِی اِیچِیدَگِی قَناتلَرنِی، مَذهَبلَرنِی، فِرقَه لَرنِی، گوُرُوهلَرنِی مَوجُودلِیگِینِی ذِکر قِیلِیش بِیلَن اَلداولَر آرقَلِی مُسُلمانلَرنِی آرَسِیدَه بِیر نِیچَه حِزبلِیکنِی اَساسلَشگه حَرَکَت قِیلِیشگن. [8][9][10][11][12]
رسول الله صلی الله عیله وسلم الله تَعالَینِی خَبَرِی بِیلَن حِزبنِی بَرچَه مِعیارلَرِی بُویِیچَه مُشرِکلَرنِی توُرلِی- هِیل حِزبلَرِینِی بَرابَرِیدَه یَنگِی شَخصِیَتگه اِیگه اَعضالَر بِیلَن یَنگِی مَنهَجگه، عَقِیدَه گه اَساسلَنگن واحِد حِزبنِی تَشکِیل قِیلَدِیلَر وَ یَنگِی مَقصَدلَرنِی بُو حِزبگه سِینگدِیردِیلَر.
مَنَه بُو حِزبُ الله نِی حِزبِی اِیدِی. مَنَه بُو حِزب مَکَّه دَگِی ضَعِیفلِیکنِی عَوجِیگه چِیققَن پَیتِیدَه هَم یاکِی مَدِینَه دَه حُکوُمَت قُدرَتِی عَوجِیگه چِیققَن پَیتِیدَه هَم یَگانَه بوُلگن اِیدِی، اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: وَمَن یَتَوَلَّ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ فَإِنَّ حِزْبَ اللّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ (مائده/56) کِیمکِی اَلله نِی، اوُنِینگ پَمغَمبَرِینِی وَ مُؤمِنلَرنِی دوُست توُتسَه (نَجات تاپگی)، زِیرا فَقَط اَلله نِینگ گوُرُوهِیگِینَه غالِب بوُلگوُچِیِدِیر.
اَلله نِی حِزبِی حَقِیدَه اَلله تَعالَی یَنَه قوُیِیدَگِیچَه مَرحَمَت قِیلَدِی: لَا تَجِدُ قَوْماً یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ یُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ کَانُوا آبَاءهُمْ أَوْ أَبْنَاءهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِیرَتَهُمْ أُوْلَئِکَ کَتَبَ فِی قُلُوبِهِمُ الْإِیمَانَ وَأَیَّدَهُم بِرُوحٍ مِّنْهُ وَیُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ أُوْلَئِکَ حِزْبُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (مجادله/22) اَلله گه وَ آخِیرَت کوُنِیگه اِیمان کِیلتِیرَدِیگن قَومنِینگ اَلله وَ اوُنِینگ پَیغَمبَرلَرِی چِیزگن چِیزِیقدَن چِیققَن کِیمسَه لَر بِیلَن -–گرچِی اوُلَر اوُزلَرِینِینگ آتَه لَرِی، یاکِی اوُغِیللَرِی، یاکِی آغَه -–اِینِیلَرِی، یاکِی قَرِینداش- اوُرُوغلَرِی بُولسَه لَر- دَه -–دوُستلَه شَیاتگنلَرِینِی تاپمَسسِیز. اَنَه اوُشَه لَرنِینگ دِیللَرِیگه ( اَلله ) اِیماننِی بِیتِیب قوُیگندِیر وَ اوُلَرنِی اوُز تامانِیدَن بُولگن رُوح- قُرآن بِیلَن قُوَّتلَگندِیر. اوُ ذات اوُلَرنِی آستِیدَن دَریالَر آقِیب توُرَدِیگن، اوُلَر مَنگوُ قالَدِیگن جَنَّتلَرگه کِیرِیتوُر. اَلله اوُلَردَن راضِی بُولَدِی وَ اوُلَر هَم ( اَلله دَن – اوُ ذات بِیرگن اَجر- مُکافاتلَردَن) راضِی بُولَدِیلَر. اَنَه اوُشَه لَر اَلله نِینگ حِزبِیدِیرلَر. آگاه بُولِینگِیزکِیم، اَلبَتَّه اَلله نِینگ حِزبِی (بُولگن ذاتلَرگِینَه) نَجات تاپگوُچِیدِیرلَر!
اَگر مَنَه بُو اَلله نِینگ حِزبِینِینگ اَعضالَرِی رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلَّمنِی صَحِیح یُوللَرِیدَه حَرَکَت قِیلِیشسَه قوُیِیدَگِی عاقِبَت اَلبَتَّه اوُلَرگه نَصِیب اِیتَدِی، اَلله تَعالَی رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلَّمنِی وَ اوُ کِیشِینِی یارانلَرِینِی تَنِیشتِیرِیب مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ ۗ (آل عمران/110) ( اِی اوُمَّتِی مُحَمَّد)، آدَملَر اوُچُون چِیقَرِیلگن مِللَتلَرنِینگ اِینگ یَحشِیسِی بوُلدِینگِیز. زِیرا، سِیز یَحشِی عَمَللَرگه بُویُورَه سِیز، یامان عَمَللَردَن قَیتَه رَسِیز وَ اَلله گه اِیمان کِیلتِیرَسِیز.
اَلله تَعالَی هِیچ قَیِیردَه سِیزلَر اوُمَّتلَرنِی اِینگ یَحشِیسِیزلَر دِیب مَرحَمَت قِیلمَدِی،بَلکِی هَمِیشَه واحِد اوُمَّتگه اِیشارَه قِیلگن «الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ » اوُلَر قوُیِیدَگِی نام بِیلَن اَتَلگن یوُلدَه «الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ» حَرَکَت قِیلِیشَدِی وَ اَلله تَعالَی مَنَه بُو واحِد اوُمَّتنِی توُغرِی یُولِی حَقِیدَه وَ تَرقاق یوُللَر حَقِیدَه مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: وَأَنَّ هَذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلاَ تَتَّبِعُواْ السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَن سَبِيلِهِ ذَلِكُمْ وَصَّاكُم بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ (انعام/153) اَلبَتَّه، مَنَه شوُ مِینِینگ توُغرِی یوُلِیمدِیر. بَس، شوُ یُولگه اِیرگشِینگلَر! (باشقَه ) یُوللَرگه (تابِع بُولمَنگ) اِیرگشمَنگگِیزکِی، اوُلَر سِیزلَرنِی اوُنِینگ یُولِیدَن اوُزِیب قوُیَر. شایَد تَقوا قِیلسَنگِیز، دِیب سِیزلَرنِی مَنَه شوُ نَرسَه گه بُویُورَدِی.”
مَنَه بُو اَلله تَعالَی نِینگ اوُزِینِی حِزبِیگه، واحِد اوُمَّتِیگه، «الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ» دَگِیلَرگه بِیرگن تَکلِیفِیدِیر، اِیندِی شَیطانگه وَ اوُنِی حِزبِیگه چِی؟ اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: إِنَّ الشَّیْطَانَ لَکُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوّاً إِنَّمَا یَدْعُو حِزْبَهُ لِیَکُونُوا مِنْ أَصْحَابِ السَّعِیرِ (فاطر/6) اَنِیقکِی شَیطان سِیزلَرگه دُشمَندِیر، بَس اوُنِی دُشمَن توُتِینگلَر! شَک – شُبهَه سِیز اوُ، اوُز فِرقَه سِینِی ( یَعنِی اوُزِیگه اِیرگشگن کِیمسَه لَرنِی) دوُزَخ اِیگه لَرِی بوُلِیشلَرِی اوُچُون دَعوَت قِیلوُر.
بُو یِیردَگِی قِیزِیق بِیر نوُقطَه شوُکِی، اَلله نِی حِزبِی اوُزِینِی ثابِت مَرجَع سِی وَ ثابِت عَقِیدَه سِی بِیلَن واحِد اوُمَّتنِی قالِیبِیدَه بوُتوُن تَرِیخ دَوامِیدَه هَمِیشَه یَگانَه بوُلگن،اَمّا مُشرِکلَر شَیطاننِی حِزبِی اِیسَه بوُتوُن تَرِیخ دَوامِیدَه مِینگلَب توُرلِی- هِیل، بِیر- بِیرِیدَن فَرقلِی عَقِیدَه لَرگه اِیگه بُولِیشگن؛ چُونکِی مُشرِکلَر اوُزلَرِینِی دِینلَرِینِی اَساسِینِی هَوا وَ هَوَسنِی اوُستِیگه قوُرِیشگن، اِنسانلَر مَنَه بُو بارَدَه هِیلمَه – هِیل، توُرلِی- توُمَن بُولِیشلَرِینِی هَمَّه مِیز یَحشِی بِیلَمِیز، چوُنکِی اوُلَر توُرلِی- هِیل هَوا وَ هَوَسلَرگه اِیگه دِیرلَر وَ ثابِت مَرجَعگه اِیگه اِیمَسلَر، شوُ سَبَبلِی هَم اوُلَر اوُچُون “حِزب” اِیمَس بَلکِی “اَحزابلَر” کَلِیمَه سِیدَن فایدَلَنِیلگن، اوُندَگِی اَحزابلَرنِینگ بَرچَه سِی شَیطاننِی حِزبِیدَن حِسابلَنَدِی.
سِکوُلارِیستلَرنِی اوُرتَه سِیدَگِی هَر بِیر حِزبنِی اوُزِینِی مَقصَدِی بار، اوُلَر شُو بِیلَن اوُزلَرِینِی حوُرسَند قِیلِیب یُورِیشَدِی، حوُددِی شُونگه اوُحشَگن مُؤمِنلَرنِی هَم اوُزلَرِینِی مَقصَدلَرِی بار وَ اوُلَر شُو بِیلَن حُورسَند بوُلِیشَدِی. شوُ سَبَبلِی هَم حِزبلَرنِینگ کوُپ سانلِی بُولِیشِی، اَصلِیدَه “واحِد اوُمَّتدَن” اَدَشِیشدِیر وَ بوُ مُشرِکلَرنِی (سِکوُلارِیستلَرنِی) بِیلگِیلَرِیدَن حِسابلَنَدِی.
اَلله تَعالَی قُرآننِی باشقَه جایلَرِیدَه هِیلمَه – هِیل پَیغَمبَرلَرگه اِیشارَه قِیلِیب مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ (انبیاء/92) (اِی اِنسانلَر)، سِیزلَرنِی مِللَتِینگِیز- دِینِینگِیز حَقِیقَتدَه بِیر دِیندِیر (یَعنِی اِسلامدِیر). مِین اِیسَه (بَرچَه لَرِینگِیزنِینگ) پَروَردِیگارِینگِیزدِیرمَن. بَس، مِینگه گِینَه عِبادَت قِیلِینگلَر! شُونِی کِیتِیدَن تِیزدَه کِییِینگِی آیَتدَه اَلله تَعالَی حِزبگرالِیک،تَفرَقَه عَمَلِینِی قَبییح اِیکَنِینِی مَذَمَّت قِیلِیب مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: وَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُم بَيْنَهُمْ كُلٌّ إِلَيْنَا رَاجِعُونَ (انبیاء/93) (آدَملَر) اِیسَه اِیشلَرِینِی (یَعنِی دِینلَرِینِی) اوُزَرا پَرچَه لَب- بُولِیب آلَدِیلَر. بَرچَه لَرِی بِیزگه قَیتگوُچِیدِیرلَر.
مَنَه شُو شَکلدَه مُؤمِنوُن سُورَه سِیدَه اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: وَإِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّکُمْ فَاتَّقُونِ (مومنون/52) شَک-شُبهَه سِیز (بَرچَنگِیزنِینگ) مِللَتِینگِیز ( یَعنِی دِینِینگِیز) بِیر مِللَت (یَعنِی اِسلامدِیر). مِین اِیسَه سِیزلَرنِینگ پَروَردِیگارِینگِیزدِیرمَن،بَس، مِیندَنگِینَه قوُرقِینگِیز!”
بُو آیَتنِی کِیتِیدَن تِیزدَه حِزبگرالِیکنِی، تَفرَقَه چِیلَرنِی مَزَمَّت قِیلَدِی وَ تَفرَقَه طَرَفدارِی بُولگن حِزبگرالَرنِی رُوحِی حالَتلَرِینِی ذِکر قِیلِیش بِیلَن وَ مُشرِکلَر حَقِیدَه اِیضاح بِیرگندَن سُونگ، دَعوَت وَ واحِد “اوُمَّتنِی”مایِیللِیک اِیشِی بارَسِیدَگِی پَیغَمبَرلَرنِینگ اوُرنِی حَقِیدَه اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُم بَیْنَهُمْ زُبُراً کُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَیْهِمْ فَرِحُونَ * فَذَرْهُمْ فِی غَمْرَتِهِمْ حَتَّى حِینٍ ( مؤمنون/ 53-54) سُونگ (آدَملَر) اِیشلَرِینِی ( یَعنِی دِینلَرِینی) بُولَکلَرگه بُولِیب یُوبارَدِیلَر. هَر بِیر گوُرُوه اوُز آلدِیلَرِیدَگِی نَرسَه (دِین) بِیلَن حوُرسَنددِیرلَر. ** بَس ( اِی مُحَمَّد)، سِیز (مَعلوُم) وَقتگچَه اوُلَرنِی یَعنِی مَکَّه مُشرِکلَرِینِی) اوُز غَفلَتلَرِیدَه قالدِیرِینگ!
اِیندِی اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَر کِیلِیب آدَملَرنِی اوُرتَسِیدَه حُکم قِیلگندَن سُونگ، واحِد اوُمَّتنِی آرَسِیدَه تَفرَقَه گه، حِزبگرالِیککَه نِیمَه بائِث بُولَدِی؟ اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: کانَ النَّاسُ أُمَّةً واحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرينَ وَ مُنْذِرينَ وَ أَنْزَلَ مَعَهُمُ الْکِتابَ بِالْحَقِّ لِيَحْکُمَ بَيْنَ النَّاسِ فيمَا اخْتَلَفُوا فيهِ وَ مَا اخْتَلَفَ فيهِ إِلاَّ الَّذينَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ الْبَيِّناتُ بَغْياً بَيْنَهُمْ فَهَدَى اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَ اللَّهُ يَهْدي مَنْ يَشاءُ إِلى صِراطٍ مُسْتَقيمٍ (بقره/213) آدَملَر بِیر مِللَت اِیدِیلَر. سُونگ (آرَلَرِیدَه کِیلِیشماوچِیلِیکلَر پَیدا بُولگچ)، اَلله (مُؤمِنلَرگه) حُوش خَبَر اِیلتگوُچِی وَ ( کافِرلَرنِی جَهَنَّم عَذابِیدَن) قوُرقِیتوُچِی پَیغَمبَرلَرِینِی یُوباردِی. وَ اوُلَرگه قوُشِیب آدَملَر آرَسِیدَه چِیققَن تارتِیشوُلَرگه حَکَم بُولسِین، دِیب حَق کِتابنِی (تَورات، اِنجِیلنِی) نازِل قِیلدِی. اِیندِی آچِیق آیَتلَر کِیلگندَن کِییِین، فَقَط شُو کِتاب بِیرِیلگن کِیمسَه لَر حَدلَرِیدَن آشِیب، تَلَه شِیب- تارتِیشَدِیلَر. سوُنگرَه اَلله اوُز عِذنِی بِیلَن مُؤمِنلَرنِی اوُلَر (کِتاب بِیرِیلگن کِیمسَه لَر) اِیختِلاف قِیلگن حَق یُولگه یُوللَدِی. اَلله اوُزِی اِیستَگن کِیشِیلَرنِی توُغرِی یوُلگه هِدایَت قِیلَدِی.
دَرحَقِیقَت بَغِیلِیک، قَیصَرلِیک، حِزبگرالِیک، تَفرَقَه اَلله تَعالَینِی حُکوُمَتِیگه وَ اِجتِمائِی قانوُنلَرِیگه قَرشِی تُورَدِی وَ رَقابَت قِیلَدِی. سِکوُلارِیستلَردَن وَ مُنافِقلَر توُدَه سِیدَن (سِکوُلارزَدَه لَردَن)، باشقَه آشکار کافِرلَردَن تَشقَرِی یَنَه کِیم اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه، حُکملَرگه وَ اِسلامِی حاکِمِیَتگه،توُزُومگه قَرشِی توُرِیب جَنگ قِیلَدِی؟ کِیملَر مُسُلمانلَرنِی آرَسِیدَه مَخصُوصاً دارُ الاِسلامدَه تَفرَقَه گه،گوُرُوهلَرگه بُولِینِیشگه، حِزبگرالِیککَه دَعوَت قِیلَدِی؟
اَلبَتَّه سِکوُلارِیستلَر هَمِیشَه اَلله تَعالَی نِینگ بَرچَه شَرِیعَتلَرِینِی رَد قِیلِیشمَیدِی، بَلکِی مُشرِکلَرنِی، سِکوُلارِیستلَرنِی آرَسِیدَه اَلله شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرنِی بَعضِیسِینِی قَبُول قِیلمَیدِیگن کِیشِیلَر هَم مَوجُود: سُبحانَ الله، اِنگار اَلله تَعالَی بِیزلَرنِی اَطرافِیمِیزدَگِی اَلله نِی شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرنِی هَمَّه سِینِی اِیمَس، بَعضِیسِینِی اِنکار قِیلَدِیگن سِکوُلارِیستلَرنِی بِیر قِیسمِی حَقِیدَه صُحبَت قِیلگنگه اوُحشَیدِی. اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: وَالَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ یَفْرَحُونَ بِمَا أُنزِلَ إِلَیْکَ وَمِنَ الأَحْزَابِ مَن یُنکِرُ بَعْضَهُ قُلْ إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللّهَ وَلا أُشْرِکَ بِهِ إِلَیْهِ أَدْعُو وَإِلَیْهِ مَآبِ (رعد/36) (اِی مُحَمَّد) ، بِیز کِتاب (تَورات، اِنجِیل) عَطا اِیتگن کِیشِیلَر سِیزگه نازِل قِیلِینگن نَرسَه (قُرآن) سَبَبلِی شادلَندِیلَر. ** (یَهُودِی وَ نَصرانِیلَردَن سِیزگه قَرشِی بُولگن) توُدَه لَر آرَسِیدَه اوُنِینگ (قُرآننِینگ) بِیر قِیسمِینِی اِنکارقِیلَدِیگن کِیمسَه لَر هَم باردِیر. (اوُلَرگه ) اَیتِینگ: “اَلبَتَّه ، مِین یالغِیز اَلله گه عِبادَت قِیلِیشگه وَ اوُنگه (بِیراونِی) شِیرِیک قِیلمَسلِیککَه مَعمُورمَن (اَمر اِیتِیلگنمَن). مِین فَقَط اوُشَه ذاتگه (عِبادَت قِیلِیشگه) دَعوَت قِیلوُرمَن وَ یالغِیز اوُنِینگ اوُزِیگه قَیتوُرمَن.”
اَگر بِیر جایدَه “شوُرانِی” وَ “اوُلِی الاَمرنِی” وَ “واحِد اوُمَّتنِی” وَ مُسُلمانلَرنِی “واحِد جَماعَتِی”، “واحِد اِجماعسِی” یوُلِیدَه یَعنِی «الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ»دَه حَرَکَت قِیلِیشنِی نامِی کِیلتِیرِیلگن بُولسَه، حُکوُمَتنِی حَیاتِیدَگِی شَخصِی مَسئوُلِیَتلَرنِی، واظِیفَه لَرنِی مُشَخَّص قِیلِینگن دارُ الاِسلامدَگِی بِیرلَشگن حُکوُمَتنِی توُزُومِینِی مَوجُودلِیگِینِی وَ بوُنگه قوُشِیمچَه رَوِیشدَه حِزبگرالِیککَه،گوُروُهلَرگه بُولِینِیشگه چِیزِیق تارتگنلِیگِینِی اَنگلَتَه دِی.
کامِل صُورَتدَه اِسلام دِینِیگه وَ شوُراگه، هِیلمَه – هِیل حِلفلَرگه اوُحشَگن اَحکاملَر، اَبزارلَرنِی بَرچَه سِینِی عِلمِیگه اِیگه بوُلگن اِسلامِی حاکِمِیَت وَ دارُ الاِسلام مَوجُود بُولَر اِیکَن، حِزبگرالِیک دِیگن نَرسَه عُمُوماً مَوجُود بُولمَیدِی. شُونِینگدِیک اَیتِیب اوُتِیلگنِیدِیک، حِزبگرالِیک اوُزلَرِینِینگ هَوا وَ هَوَسلَرِیگه تابِع بُولگن وَ اوُزلَرِینِینگ توُرلِی- تُومَن نَفسانِی اِیستَک- هاحِیشلَرِیدَن باشقَه نَرسَه گه اِیگه بُولمَگن مُشرِکلَر وَ سِکوُلارِیستلَرنِی اِینگ کوُزگه کوُرِینگن صِیفَتلَرِیدَن حِسابلَنَدِی، شوُنِینگ اوُچُون هَم اَلله تَعالَی مُؤمِنلَرگه مُشرِکلَرگه یا سِکوُلارِیستلَرگه اوُحشَش اَهلِی تَفَرُّق، حِزبگرا بُولمَسلِیکنِی تَکلِیف اِیتِیب اَمر قِیلَدِی……..
اَلبَتَّه بوُتُون تَرِیخ دَوامِیدَه “قُرآندَه” گِی “اَحزابلَر” کَلِیمَه سِی فَقَط مُشرِکلَر اوُچُون اِیشلَتِیلگن. اَلله تَعالَی سِکوُلارِیستلَر وَ “اَحزابلَرنِی” تَرِیخچَه سِی حَقِیدَه آیَتلَرنِی کِیلتِیرگن بوُلِیب، مَنَه بُو آیَتلَرنِی بِیر قِیسمِیگه اِیشارَه قِیلماقچِیمِیز: کَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَعَادٌ وَفِرْعَوْنُ ذُو الْأَوْتَادِ (ص/12) اوُلَردَن اِیلگرِی هَم نوُح قَومِی (نوُحنِی)، عاد (قَبِیلَه سِی هوُدنِی) وَ قازِیقلَر ( یَعنِی یِیرگه قازِیقدِیک قاقِیلگن بَلَند اِیحراملَر وَ قَصرلَر) اِیگه بُولگن فِرعَون ( وَ اوُنِینگ آدَملَرِی مُوسَی نِی) یالغانچِی قِیلگندِیرلَر. وَثَمُودُ وَقَوْمُ لُوطٍ وَأَصْحَابُ الأَیْکَةِ أُوْلَئِکَ الْأَحْزَابُ (ص/13) شُونِینگدِیک، ثَمُود (قَبِیلَه سِی صالِحنِی)، لوُط قَومِی (لوُطنِی) وَ دَرَختزار اِیگه لَرِی (شُعَیبنِی یالغانچِی قِیلگندِیرلَر) وَ اَنَه اوُشَه لَر هَم اوُزلَرِیگه یُوبارِیلگن پَیغَمبَرلَرگه قَرشِی چِیققَن) فِرقَه لَردِیر. إِن کُلٌّ إِلَّا کَذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ عِقَابِ (ص/14) بَرچَه لَرِیگه فَقَط پَیغَمبَرلَرنِی یالغانچِی قِیلگنلِیکلَرِی سَبَبلِی مِینِینگ عَذابِیم حَق بُولگندِیر.
کَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَالْأَحْزَابُ مِن بَعْدِهِمْ وَهَمَّتْ کُلُّ أُمَّةٍ بِرَسُولِهِمْ لِیَأْخُذُوهُ وَجَادَلُوا بِالْبَاطِلِ لِیُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ فَأَخَذْتُهُمْ فَکَیْفَ کَانَ عِقَابِ (غافر/5) اوُلَردَن (یَعنِی مَکَّه کافِرلَرِیدَن) اِیلگرِی نوُح قَومِی وَ اوُ (قَومدَن) کِییِینگِی (عاد،ثَمُود قَبِیلَه لَرِی کَبِی توُرلِی) فِرقَه لَر هَم (اوُز پَیغَمبَرلَرِینِی) یالغانچِی قِیلگنلَر. (اوُشَه مِللَتلَردَن) هَر بِیر مِللَت اوُزلَرِینِینگ پَیغَمبَرلَرِینِی توُتِیشگه – اوُلدِیرِیشگه قَصد قِیلگن وَ باطِل (حُجَّتلَر) بِیلَن تَلَشِیب- تارتِیشِیب، اوُنِینگ یاردَمِیدَه حَقنِی یِینگماقچِی بُولگن اِیدِیلَر. شوُندَه مِین اوُلَرنِی (اوُز عَذابِیم بِیلَن) اوُشلَدِیم. بَس، مِینِینگ عَذابِیم قَندَی بوُلَدِی؟!
وَقَالَ الَّذِی آمَنَ یَا قَوْمِ إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُم مِّثْلَ یَوْمِ الْأَحْزَابِ (غافر/30)
مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَعَادٍ وَثَمُودَ وَالَّذِینَ مِن بَعْدِهِمْ وَمَا اللَّهُ یُرِیدُ ظُلْماً لِّلْعِبَادِ (غافر/31) اِیمان کِیلتِیرگن کِیشِی دِیدِی: “اِی قَومِیم، حَقِیقَتاً مِین سِیزلَرنِینگ اوُستِینگِیزگه هَم حُوددِی نوُح قَومِی، عاد، ثَمُود (قَبِیلَه لَرِی) وَ اوُلَردَن کِییِینگِی (کُفر یوُلِینِی توُتگن) کِیمسَه لَرنِینگ اِیشِی- اوُشَه فِرقَه لَرنِینگ کوُنِی توُشِیب قالِیشِیدَن قوُرقوُرمَن. حالبُوکِی، اَلله اوُز بَندَه لَرِیگه ظُلم قِیلِیشنِی اِیستَمَس (یَعنِی اَلله اوُشَه فِرقَه لَرنِی هَلاک قِیلِیش بِیلَن اوُلَرگه ظُلم قِیلگنِی یُوق، بَلکِی اوُلَر اوُزلَرِینِی کُفرُو طوُغیانلَرِی سَبَبلِی هَلاکَتگه مُستَحَق بوُلَدِیلَر).
إِنَّ اللَّهَ هُوَ رَبِّی وَرَبُّکُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِیمٌ (زخرف/64) اَلبَتَّه اَلله نِینگ اوُزِی پَروَردِیگارِیم وَ پَروَردِیگارِینگِیزدِیر. بَس (یالغِیز) اوُنگه عِبادَت قِیلِینگِیز! مَنَه شوُ توُغرِی یوُلدِیر”.
فَاخْتَلَفَ الْأَحْزَابُ مِن بَیْنِهِمْ فَوَیْلٌ لِّلَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْ عَذَابِ یَوْمٍ أَلِیمٍ (زخرف/65) سُونگ (نَصرانِیلَرنِینگ اِیچِیدَن چِیققَن) فِرقَه لَر (عِیسَی خُصُوصِیدَه، اَیرِیملَرِی اوُنِی “خُدا” دِیب، اَیرِیملَرِی “خُدانِی اوُغلِی” دِیب) اوُزَرا اِیختِلاف قِیلَدِیلَر. بَس، اوُ ظالِم کِیمسَه لَرگه اَلَملِی کوُن- قِیامَت عَذابِی- هَلاکَت بُولگی!
یَنَه بِیر قِیزِیق نَرسَه شوُکِی، اَلله تَعالَی مَککِی “صاد” سُورَه سِیدَه مَککَه دَگِی سِکوُلارِیستلَرنِی آلدِینگِی دَورلَردَه مَغلوُبِیَتگه اوُچرَگن “اَحزابلَر”نِی دَوامچِیلَرِی دِیب بِیلَدِی وَ مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: جُندٌ مَّا هُنَالِکَ مَهْزُومٌ مِّنَ الْأَحْزَابِ (ص/11) (اِی مُحَمَّد)، مَککَه مُشرِکلَرِی اوُشَه یِیرنِینگ اوُزِیدَه یِینگِیلِیب بِیتگوُچِی فِرقَه لَردَن بِیر توُدَه دِیر، حالاص (بَس سِیز اوُلَر اَیتَیاتگن بِیهوُدَه سُوزلَرگه پَروا هَم قِیلمَنگ!)
اَلله تَعالَی نِی آخِیرگِی شَرِیعَتِی حَقِیدَه هَم قُرآندَه اوُقِیمِیزکِی: أَفَمَن کَانَ عَلَى بَیِّنَةٍ مِّن رَّبِّهِ وَیَتْلُوهُ شَاهِدٌ مِّنْهُ وَمِن قَبْلِهِ کِتَابُ مُوسَى إَمَاماً وَرَحْمَةً أُوْلَئِکَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَمَن یَکْفُرْ بِهِ مِنَ الأَحْزَابِ فَالنَّارُ مَوْعِدُهُ فَلاَ تَکُ فِی مِرْیَةٍ مِّنْهُ إِنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّکَ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لاَ یُؤْمِنُونَ (هود/17) اَنَه اِیندِی پَروَردِیگارِی تامانِیدَن اَنِیق حُجَّتگه ( یَعنِی قُرآنگه) اِیگه بُولگن کِیشِی (فَقَط حَیاتِی- دُنیا مَنفَعَتلَرِینِی کوُزلاوچِی کِیمسَه لَر بِیلَن بَرابَرمِی؟!) حالبُوکِی، اَلله بُولگن شاهِد ( یَعنِی جِبرائِل فَرِیشتَه) اوُنِینگ (مُحَمَّد عَلَیهِ السَّلامنِینگ) هَمراهِیدِیر وَ اوُندَن (یَعنِی، اَنِیق حُجَّت بوُلگن قُرآندَن) اِیلگرِی (بَنِی اِسرائِل اوُچُون کِیلگن) پِیشوا وَ ( اَلله نِینگ) مَرحَمَتِی بوُلگن مُوسَی نِینگ کِتابِی (تَورات) باردِیر. اَنَه اوُشَه ذاتلَر ( یَعنِی اَنِیق حُجَّت اِیگه لَرِی) اوُنگه (قُرآنگه) اِیمان کِیلتِیرُورلَر. بَرچَه گوُرُوهلَر آرَسِیدَن کِیم اوُ قُرآنگه کافِر بُولسَه، اوُنگه وَعدَه قِیلِینگن جای- دوُزَخدِیر. بَس (اِی مُحَمَّد)، سِیز اوُ حَقدَه شَک – شُبهَه گه توُشمَنگ! اَلبَتَّه اوُ پَروَردِیگارِینگِیز تامانِیدَن کِیلگن حَقِیقَتدِیر. لِیکِن آدَملَرنِینگ کوُپلَرِی اِیمان کِیلتِیرمَیدِیلَر.
یَحْسَبُونَ الْأَحْزَابَ لَمْ یَذْهَبُوا وَإِن یَأْتِ الْأَحْزَابُ یَوَدُّوا لَوْ أَنَّهُم بَادُونَ فِی الْأَعْرَابِ یَسْأَلُونَ عَنْ أَنبَائِکُمْ وَلَوْ کَانُوا فِیکُم مَّا قَاتَلُوا إِلَّا قَلِیلاً (احزاب/20) اوُلَر ( یَعنِی مُنافِقلَر قوُرقاقلِیکلَرِی سَبَبلِی کافِر فِرقَه لَر مَدِینَه اَطرافِیدَن تَرقَب کِیتگنلَرِیدَن کِییِین هَم) اوُ فِرقَه لَرنِی کِیتمَگن دِیب اوُیلَیدِیلَر وَ اَگر فِرقَه لَر ( یَنَه قَیتِیب) قالسَه لَر (مُنافِقلَر شَهَردَه- سِیزلَرنِینگ اِیچِینگِیزدَه اِیمَس، بَلکِی صَحرادَه) کوُچمَنچِی بَدَوِیلَر آرَسِیدَه بوُلِیب، سِیزلَرنِینگ حالِی- خَبَرِینگِیز حَقِیدَه سُورَب- بِیلِیب تُورِیشنِی دُوست توُتَه دِیلَر. اَگر اوُلَر سِیزلَرنِینگ آرَنگِیزدَه بُولگنلَرِیدَه هَم کَمدَن- کَم جَنگ قِیلگن بُولوُر اِیدِیلَر.
وَلَمَّا رَأَى الْمُؤْمِنُونَ الْأَحْزَابَ قَالُوا هَذَا مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَصَدَقَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَمَا زَادَهُمْ إِلَّا إِیمَاناً وَتَسْلِیماً (احزاب/22) مُؤمِنلَر اوُ فِرقَه لَرنِی کوُرگن وَقتلَرِیدَه: “بُو اَلله پَیغَمبَرِی بِیزلَرگه وَعدَه قِیلگن نَرسَه دِیر ( یَعنِی اِیمتِحاندِیر). اَلله وَ پَیغَمبَرِینِینگ سُوزِی راستدِیر”، دِیدِیلَر وَ (اوُستلَرِیگه باستِیرِیب کِیلَیاتگن فِرقَه لَرنِینگ سان- سَناقسِیزلِیگِی) اوُلَرنِینگ ( اَلله گه بوُلگن ) اِیمان وَ اِطاعَتلَرِینِی یَنَدَه زِیادَه قِیلَدِی حالاص. مُؤمِنلَر حَندَق جَنگِیدَه اوُزلَرِینِی رُوبَرُولَرِیدَه سِکوُلار، مُشرِک “اَحزابلَردَن” باشقَه آدَملَرنِی کوُرَدِیلَرمِی؟ یُوق، اوُلَرنِی هَمَّه سِی سِکوُلارِیستلَر جُملَه دَن اِیدِیلَر. اَلله تَعالَی قُرَیش، غَطَفان سِکوُلارِیستلَرِی اوُچُون “اَحزاب” کَلِیمَه سِینِی اِیشلَتَدِی؛ مَنَه بُو حالَتدَه بَرائَت مَسَلَه سِینِی اوُرتَه گه تَشلَنگن پَیتِیدَه: أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِّنَ الْمُشْرِكِينَ ۙ وَرَسُولُهُ (توبه/3) وَ (اوُشبُو) اَلله وَ اوُنِینگ پَیغَمبَرِی تامانِیدَن آدَملَرگه کَتتَه حَج کوُنِیدَه ( یَعنِی قُربان حَیِیتِی کوُنِیدَه) اَلله وَ اوُنِینگ پَیغَمبَرِی مُشرِکلَردَن بِیزار اِیکَنلِیگِینِی بِیلدِیرِیشدِیر. دَرحَقِیقَت سِکوُلارِیستلَردَن یا اَحزابلَردَن یا مُشرِکلَردَن بَرائَت، بِیزارلِیک اِعلان قِیلِینگن، بُو یِیردَه سِکوُلارِیستلَردَن یا مُشرِکلَردَن یا اَحزابلَردَن بَرائَت قِیلَه مِیز، دِییِیشنِی فَرقِی یُوق. اَحزاب دِیسَک هَم یاکِی مُشرِکلَر دِیسَک هَم، سِکوُلارِیستلَر دِیسَک هَم مَنَه شُو مَفهُومنِی یِیتکَزَدِی.
اَمّا مُنافِقلَر توُدَه سِی وَ مُسُلمانلَرنِی آرَسِیدَگِی جاهِللَر اَیتِیشَدِیکِی، مُسُلمانلَرنِی اوُرتَه سِیدَه هَم “اَحزابنِی” تَشکِیل قِیلسَه بوُلَدِی وَ مُسُلمانلَر هَم توُرلِی- هِیل “اَحزابلَرگه ” اِیگه بُولِیشلَرِی مُومکِین!! وَ مُسُلمانلَر اوُچُون “اَحزاب” لَفظِیدَن فایدَلَنسَه بوُلَدِی وَ…….بَرچَه مُؤمِنلَر مَنَه بُو سَواللَرنِی اَلله تَعالَی دَن سوُرَشلَرِی کِیرَک، اوُ ذات مَرحَمَت قِیلَدِیکِی: «قُل أَأَنتُم أعلَمُ أَمِ اللَّهُ» (بقره/ 140) اَیتِینگ (اِی مُحَمَّد)، اوُلَرنِینگ دِینلَرِینِی سِیزلَر یَحشِیراق بِیلَه سِیزمِی یاکِی اَلله مِی؟
اَلبَتَّه اَلله تَعالَی یَحشِیراق بِیلَدِی وَ قُرآندَه، صَحِیح سُنَّتدَه، خُیرُالقُرُوندَگِی اَئِمَّه لَرنِی رَعیلَرِیدَه مَوجُود بُولگن اَلله تَعالَی تامانِیدَن اَیتِیلگن حَقِیقَتلَرنِی یَشِیرگن کِیشِیلَردَن کُورَه هَم ظالِمراق کِیمسَه بارمِی؟ اوُلَر مَنَه بُو حَقِیقَتلَرنِی یَشِیرِیشَدِی، اَلبَتَّه ظالِمراق باشقَه کِیمسَه یُوق، اَلله تَعالَی اوُلَرنِینگ اِسلامگه زِد ،عَوامنِی فَرِیب بِیرِیش یُولِیدَه اَلله نِی دِینِیگه وَ اَلله نِی بَندَه لَرِیگه ضَربَه اوُرِیش اوُچُون قِیلِینگن عَمَللَرِیدَن آگاهدِیر: وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن کَتَمَ شَهَادَةً عِندَهُ مِنَ اللّهِ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ (بقره/ 140) اوُزِی بِیلَدِیگن گوُواهلِیکنِی اَلله دَن یَشِیرگن کِیمسَه دَن هَم ظالِمراق آدَم بارمِی؟ اَلله قِیلَیاتگن اِیشلَرِینگدَن غافِل اِیمَس.
مَنَه بُو حالَتدَه “اَحزاب” جَرَیانِی حاضِرگِی عَصردَگِی جَمِیعیَت اوُچُون یَنگِی اِیش بُولِیشِی مُومکِین، اَمّا اَحزابلَرنِی ، سِیاسِی پلوُرالِیزمنِی، حِزبگرالِیکنِی، جَمِیعیَتنِی گوُرُوهلَرگه بوُلِیشنِی مَوجُودلِیگِی قَدِیمدَن بار بوُلگن نَرسَه، دارُ الاِسلامدَه هَم مَزدَه کِیلَر، مانوُوِیلَر اوُحشَگنلَر تامانِیدَن وُجُودگه کِیلگن وَ نابُود قِیلِینگن وَ بوُگوُنگِی کوُندَه سِکوُلارِیستلَر (مُشرِکلَر) تامانِیدَن یَنَه قَیتَه دَن تَشکِیللَشتِیرِیلگن؛ شوُندَی بُولگچ “حِزب” وَ “اَحزابلَر” – بَعضِیلَرنِی سُوزِیگه کُورَه – پَرلَه مانتَرِیزم وُجُودگه کِیلتِیرگن وَ غَرب سِکوُلارلَرِینِی مَدَنِیَت مُأَلِّفلَرِی دُنیاگه کِیلتِیرگن یَنگِی غَرب سِکوُلارلَرِینِی مَدَنِیَت مُأَلِّفلَرِی دُنیاگه کِیلتِیرگن یَنگِی حَرَکَت، زَمانَه وِی نَرسَه اِیمَس.
سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُكَ وَأَتُوبُ إِلَيْكَ
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
[1] دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج ۶، ج۱، ص۹، ص ۲۸۷ – ۲۹۰.، مقالات الاسلامیین، علی بن اسماعیل (م ۳۳۰ ق)، به کوشش هلموت ریتر، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
[2] الملل والنحل، الشهرستانی (م ۵۴۸ ق)، ج۱، ص۱۷۹ – ۱۸۱، به کوشش سید کیلانی، بیروت، دارالمعرفه، ۱۳۹۵ ق./ المواقف فی علم الکلام، عبدالرحمن احمد الایجی (م ۷۵۶ ق)، ج۳، ص۶۸۰.، بیروت، عالم الکتب.
[3] فرهنگ لغت منتهی الادب
[4] راغب اصفهانی، المفردات فی الفاظ القرآن الکریم
[5] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۱
[6] عالم، عبدالرحمن، بنیادهای علم سیاست، تهران: نشر نی، چاپ دوم، ۱۳۷۵، ص ۳۴۳.
[7] دوورژه، موریس، احزاب سیاسی، ترجمه رضا علومی، تهران: امیرکبیر، ۱۳۵۷، ص۱۸.
[8] برجسته ترین نظریه پردازان علوم سیاسی در میان سکولاریستها نیز باز به این نگرش رسیده اند . به عنوان مثال می توان به چند مورد اشاره کرد: زیگموند نیومن، حزب سیاسی را سازمانی منضبط از افراد تلاشگر سیاسی جامعه می داند که هدف آنها چیرگی بر حکومت است و برای برخورداری از پشتیبانی مردم، با گروه یا گروههای دیگر که باور متعارض دارند به رقابت می پردازد . / موریس دوورژه در کتاب اصول علم سیاست می گوید: « هدف مستقیم احزاب به چنگ آوردن قدرت با شرکت در اعمال آن است . احزاب در پی آنند که در انتخابات ، کرسهایی به دست آورند ، نمایندگان و وزرایی داشته باشند و حکومت را به دست گیرند . »(احزاب سیاسی ، دکتر حسن محمدی نژاد ، ص39-38- .) / گتل می گوید : « حزب سیاسی مرکب از گروهی از شهروندان کم و بیش سازمان یافته است که به عنوان یک واحد سیاسی عمل می کنند و با استفاده از حق رای خود می خواهند بر حکومت تسلط پیدا کنند و سیاستهای عمومی خود را عملی سازند . »(بینادهای علم سیاسی ، عبدالرحمان عالم ، ص ۳۴۳ ) / ﻣﺎﻛﺲ ﻭﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ : ﺍﺣﺰﺍﺏ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺟﻤﻌﻴﺘﻬﺎﻱ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭﻱ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﻛﻮﺷﻨﺪ ﺭﺅﺳﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻗﺪﺭﺕ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺍﻣﺘﻴﺎﺯﺍﺕ ﻣﺎﺩﻱ ﻭﻣﻌﻨﻮﻱ ﭼﻮﻥ ﺗﺤﻘﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻱ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺩﻟﺨﻮﺍﻩ ﺧﻮﺩ ﻳﺎ ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺷﺨﺼﻲ ﻳﺎ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺩﺳﺖ ﻳﺎﺑﻨﺪ.
[9] جناح (Faction) :مجموع گروه یا گروه هایی که با اهداف و دیدگاه های مشترک در کوتاه مدت و یا بلند مدت به منظور رقابت و کسب قدرت سیاسی، در داخل یک حکومت یا حزب گرد هم می آیند، بدون این که دارای ماهیت رسمی و شخصیت حقوقی باشند. جناح را بخشی از یک واحد یا جریان سیاسی دانسته اند .جناح تشکلی است که لزوماً مداومت ندارد و بنا بر ضرورت و به مناسبت هایی تشکیل می شود. بر این اساس جناح برخلاف حزب: …. به سرعت یا به تدریج می توانند به مرور زمان، مواضع خود را تغییر دهند و شناسایی خود را دچار مشکل کنند.( جمال زاده ، ناصر ، اصطلاحات سیاسی ، قم، پارسیان ، ۱۳۸۲، ص ۳۸)
[10] جبهه (Front): سازمانی که نمایندگان سیاسی طبقات و اقشار مردمی برای نیل به یک هدف مشترک در آن متحد می شوند و به خاطر منافع مشترکی که در برنامه جبهه منعکس می شود , مبارزه می کنند . جبهه با حزب فرق دارد زیرا حزب , سازمان یک طبقه یا گروه اجتماعی و یا حتی بخشی از یک طبقه ( مثل احزاب دموکرات و جمهوری خواه آمریکا که هرکدام نماینده جناحی از سرمایه داری آمریکا هستند ) است که بر اساس منافع آن طبقه یا گروه اجتماعی تشکیل می شود و هدف آن , مبارزه در راه تحقق آن اهداف و نیل به آن منافع است .( آقا بخشی , علی , افشاری راد , مینو , فرهنگ علوم سیاسی , پیشین , ص ۲۵۹)
[11] مورییس دوورژه درکتاب «جامعه شناسی سیاسی» خود،در مورد گروههای ذی نفوذ و فشار چنین می گوید: «گروههای ذی نفوذ مستقیمادر فتح قدرت و اجرای آن مشارکت نمی کنند،بلکه در حالی که خارج از قدرت باقی می مانند،آن را متأثر می سازند و بر آن «فشار» وارد می کنند. گروههای ذینفوذ در پی تأثیر بر زمامدارانند، نه آن که زمامدارانی از خود را به قدرت بنشانند.»/ یکی از تفاوت های بین احزاب و گروههای ذینفوذ ،درجه مسلک گرائی آنان است.احزاب سیاسی تلاش دارند تا بطور علنی و رسمی قدرت سیاسی را مستقیما در دست بگیرند و یا در آن شریک شوند تا بتوانند به اهداف خود که در اساسنامه بطور واضح و عمومی اعلام کردهاندجامعه عمل بپوشانند. در حالی که گروههای ذینفوذ(منظور گروههای فشار) نمی خواهند قدرت را در دست بگیرند یا حتی در آن مشارکت کنند،بلکه خود بخشی از طبقه حاکم بشمار می روند ولی جزو هیئت حاکمه نیستند.(کریم نیا) احزاب ،اکثرا به تجمیع منافع پرداخته در حالی که گروههای فشار به پیوند منافع افراد توجه داشته و با بدست آوردن یک خواسته و کسب رضایت افراد مانع از دست زدن به رفتارهای خشونت آمیز می شود.(نقیب زاده،1387) حزب سیاسی گردهمایی بزرگتری است ودر سیاستهای کشور آشکارا نقش حیاتی ایفا می کند،اما گروه فشار، محفل محدودی دارد وبا ماندن در پشت پرده نقش خود را بازی می کند.حزب سیاسی در سیاست شرکت دارد زیرا ماهیت آن سیاسی است ، اما گروه فشار چنین هدفی ندارد.(عالم،1388،360)
[12] گروه (Group):هنگامی که اشخاصی چند به دلیل یا به دلایلی دور هم گرد آیند , معمولا آنها را یک جمع , یک دسته , یک فرقه , یک انجمن و یا یک گروه می نامند . گروه واحدهای سازمانی نسبتا کوچکی است که هر فرد در طول حیات خود عضویت تعدادی از آنها را می پذیرد. تنوع میان این گروههای کوچک که به مناسبتهای مختلف (سیاسی , ورزشی , اقتصادی , اداری , فنی و جز اینها ) ممکن است تشکیل شود , بسیار زیاد است . هریک از این گروههای کوچک و مختلف , شیوه رفتار و آداب رسوم و معتقدات ویژه ای را به وجود می اورد که آثار خود را برطرز تفکر , رفتار و توقعات اعضای خویش باقی می گذارد .( آقا بخشی , علی , افشاری راد , مینو , فرهنگ علوم سیاسی , پیشین , ص ۲۸۰)