Муқаддамот дарслари/ биринчи дарс: дин нима? Секуляристлар бизлардан қайси динни хохлашади?
(15-қисм)
Мана бу холатда шуни айтиш лозимки, дин истелохда ё “осмоний” бўлади; яъни бир пайғамбар уни олиб келади ва олиб келган нарсаларини хаммаси аллох тарафидан келтирилган ёки бўлмасам “осмоний” бўлмайди; яъни инсонни ўзи томонидан вужудга келтирилган фикрлар ва ақидалардан иборатдур. Албатта яхудият ва насрониятга ўхшаб исломдан бурилиб кетган ва адашган йўлдан юриб кетиб булғанган шариатлар, мана бу икки “дин” дан ташкил топган, аммо шунга қарамасдан улар умумий маънода ислом динидан адашганлар хисобланишади ва уларга ўзларини динлари бўлмиш ислом динидан нохақ ғулув қилмасликларини, адашиб кетмасликларини, пайғамбари хотам саллаллоху алайхи васаллам кўрсатган тўғри йўлга қайтишликлари лозимлигини таъкид қилинади:
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ غَيْرَ الْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعُوا أَهْوَاءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِنْ قَبْلُ وَأَضَلُّوا كَثِيرًا وَضَلُّوا عَنْ سَوَاءِ السَّبِيلِ (مائده/77)
Айтинг: “эй ахли китоб, динингизда нотўғри томонга тажовуз қилманг ва ( ислом келишидан) илгари йўлдан озган ва кўпларни йўлдан оздирган хамда тўғри йўлдан чиқиб кетган қавмнинг нафси хаволарига эргашманг!
Хар қандай суратда, башарий “дин” инсон томонидан вужудга келтирилган ва инсон баъзи рухий ва ижтимоъий сабаблар учун баъзи ишончларга эргаша бошлайди, сехрли кучларга эътиқод қилишга ёки худони,жаннатни,жаханнамни,хаёлий таносухни (дунодунни) вужудга келтиришга ёки кундалик хаётдаги ишларни идора қилиш учун қонунларни ишлаб чиқаришга ўхшайди. Башар томонидан вужудга келтирилган “дин”ларга эргашувчиларни қуръон адабиётида “мушриклар ё ахзоблар” лафзи билан номланган, яъни “ахзоб” ё “мушрикин” ёки “валлазина ашроку” жумлалари қуръонда танхо ишлатилган бўлса, бу сўзлардан мақсад ахли китоб ё шибхи ахли китоб кофирлари эмас, балки фуқахоларни ўртасида “мушрикин” лафзи билан танилгандур, [1] албатта шуни хам зикр қилиб ўтиш лозимки, фуқахоларни баъзиси ахли китобдан бошқа мушриклар иборасини секуляристларни устида фойдаланишган, мана буни баробарида ахли китоб мушриклари истелохи хам ишлатилган,мана бу буюк кишилар мушрикин лафзини ахли китобни ё шибхи ахли китобни кофирлари учун “шаръий” эмас, балки “лафзий” , “луғавий” мақсадда фойдаланишган.
“Мушрикин ё ахзоблар” гурухидаги кишиларни “ошкора ва очиқ” иқрор бўлишларича, улар ўзларини қонунларини осмоний шариатлардан олишмаган, балки ўзларининг худо ва ғайб олами ва жаннат ва жаханнам ва башарият ва атрофдаги жахон хақидаги фикрларини, тасаввуротларини, ғояларини ўзлари билан бошқаларни, атроф мухитни , ғайритабиий мухитни ўртасидаги алоқаларни танзим қилиш ва қонун ишлаб чиқариш бўйича меъёр, деб хисоблашади, улар хеч қайси бир илохий қонунлар ва ахкомларга эргашишмасди; ўзларини манфаъатларини ва моддий,маънавий табақаларини сақлаб қолиш учун хатто башарий ғоялар қўшилиб қолган ва тахминан тахрифий (ўзгартирилган) қолибга тушиб қолган ва илохий хабар,сўзлардан кўра кўпроқ башарни ғояларига ўхшайдиган осмоний шариатларнинг ахкомларини ва дастурларини қабул қилишдан хам бош тортишарди.
(давоми бор……)
[1] بعضی از فقها از عبارت مشرکین غیر اهل کتاب استفاده کرده اند که در برابر این اصطلاح مشرکین اهل کتاب هم به کار رفته که سازگاری با منابع اصلی شرعی ندارد.هر چند که امثال ما هم مدتها در این اشتباه رایج افتاده بودیم اما جامعه ی کفار اهل کتاب یا شبهه اهل کتاب جوامعی متمایز از جامعه ی کفار «مشرک» و مشرکین بوده و هست.