شَرعِی دُشمَنشُوناسِی (3) عُمُومِی صوُرَتدَه تَن آلِیش وَ اِیچکِی یَشِیرِین کافِرلَر یا مُنافِقلَر وَ سِکوُلارزَدَه لَر بِیلَن مُعامَلَه قِیلِیش رَوِیشِی
مُقَدّمات دَرسلَرِی / بِیشِینچِی دَرس
شَرعِی دُشمَنشُوناسِی (3) عُمُومِی صوُرَتدَه تَن آلِیش وَ اِیچکِی یَشِیرِین کافِرلَر یا مُنافِقلَر وَ سِکوُلارزَدَه لَر بِیلَن مُعامَلَه قِیلِیش رَوِیشِی
(73- قیسم)
بُو گپ اوُنِی اوُغلِی عَبدُالله گه یِیتِیب کِیلگن پَیتِیدَه، اوُ رَسُول الله صلی الله علیه وسلّمنِی آلدِیگه کِیلِیب اَیتدِیکِی: اِی رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلّم، مِینگه یِیتِیب کِیلگن خَبَرلَرگه کوُرَه آتَم عَبدُالله اِبنِ اُبَی سَبَبلِی سِیزگه یِیتِیب کِیلگن سوُزلَر سَبَبلِی اوُنِی اوُلدِیرماقچِیسِیز، دِیب اِیشِیتدِیم؟ اَگر حَقِیقَتدَه مَنَه بُو اِیشنِی قِیلماقچِی بُولسَنگِیز، مِینگه بُویُورِینگ اوُزِیم بُونِی عَمَلگه آشِیرَی، اَلله گه قَسَمکِی، خَزرَجلِیکلَرنِی اوُرتَسِیدَه مِیندَن کوُرَه آتَه سِیگه یَحشِیلِیک قِیلَدِیگنراق کِیشِی تاپِیلمَیدِی، اَگر باشقَه بِیر کِیشِی بُو اِیشنِی قِیلَدِیگن بُولسَه آتَمنِی قاتِیلِینِی آدَملَرنِی آرَسِیدَه یوُرِیشِیگه طاقَت قِیلَه آلمَیمَن- دَه، آتَمنِی قاتِیلِینِی اوُلدِیرِیب قوُیَه مَن، دِیب قوُرقَمَن. بُونِی عاقِبَتِیدَه بِیر کافِر سَبَبلِی قوُلِیم مُسُلماننِی قانِیگه بِیلَنَدِی وَ جَهَنَّم اَهلِیدَن بُولِیب قالَمَن. عَبدُالله رَسُول الله صلی الله علیه وسلمگه مَنَه بُو سُوزنِی اَیتگن اِیدِی، اَمّا رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلّم مَرحَمَت قِیلَدِیلَرکِی: بِیز آتَه نگگه نِسبَتاً فَقَط یوُمشاقلِیک قِیلَمِیز، اوُ بِیزنِی آرَمِیزدَه بار بُولَر اِیکَن بِیز اوُنگه بِیر دوُستدِیک مُناسَبَتدَه بُولَمِیز. [1]
کوُرِیب توُرگنِینگِیزدِیک عَبدُ الله بِیر کافِر سَبَبلِی قوُلِی مُسُلماننِی قانِیگه بِیلَنِیشِیدَن وَ جَهَنَّم اَهلِیدَن بُولِیب قالِیشدَن قوُرقَردِی. بُو یِیردَه رَسُول الله صلی الله علیه وسلم جَهَنَّم اَهلِیدَن بوُلمَیسَن، دِیمَه دِیلَر. بَلکِیم اوُنگه نِسبَتاً بِیر دوُستدِیک مُناسَبَتدَه بُولِیشلَرِینِی اَیتدِیلَر.
رسول الله صلی الله علیه وسلم اِیچکِی پِینهان کافِرلَر، مُنافِقلَر بِیلَن دائِم مُوراسَه قِیلِیب عُذرلَرِینِی قَبُول قِیلگنلِیکلَرِی سَبَبلِی،اوُلَر رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلمنی نِهایَتدَه ساددَه هَر قَندَی گپگه اِیشانَوِیرَدِیگن کِیشِی، دِیب بِیلِیشَردِی: «وَ مِنهُمُ الَّذِینَ یؤْذُونَ النَّبىِ وَ یقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَیرٌ لَّكُم» (توبه/۶۱)، اوُلَرنِینگ آرَسِیدَه پَیغَمبَرگه آزار بِیرَدِیگن وَ “اوُ ( یَعنِی پَیغَمبَر) قوُلاق توُتگوُچِی ( یَعنِی اِیشِیتگن نَرسَه سِیگه اِیشانَوِیرَدِیگن کِیشِی)” دِییدِیگن کِیمسَه باردِیر. اَیتِینگ: (حَه اوُ) سِیزلَر اوُچُون یَحشِیلِیک بُولگن نَرسَه گه قوُلاق توُتگوُچِی، اَلله گه اِیمان کِیلتِیرُوچِی، مُؤمِنلَرگه اِیشانَدِیگن وَ سِیزلَرنِینگ آرَنگِیزدَگِی اِیمان کِیلتِیرگن ذاتلَر اوُچُون رَحمَت- مَرحَمَت بُولگن ذاتدِیر.
مَنُه بُو گوُرُوهنِی عَدَدِی اوُزگرِیب توُرَردِی، بَعضِی وَقتلَردَه کوُپراق وَ بَعضِی وَقتلَردَه کَمراق. اَمّا عُمُومِی قِیلِیب اَیتگندَه اوُلَرنِی عَدَدِی کوُپ بوُلِیب غَیرِی رَسمِی بِیر گوُرُوهنِی تَشکِیل قِیلِیشَر وَ آشکارَه عَمَل قِیلِیشَردِی،چوُنکِی اوُلَرنِی رَهبَرِی کافِر وَ مُنافِق اِیکَنِی اَنِیق بُولگن اِیدِی، اوُلَر رَسُول الله صَلّی اَلله عَلَیهِ وَسلمگه نِسبَتاً آشکارَه مُخالِفَت قِیلِیشَردِی. جَنگلَردَه قَتنَشمَسلِیک اوُچُون بَهانَه لَر کِیلتِیرِیب عُذر سُورَشَردِی وَ قَتنَشِیشمَسدِی،اَگر قَتنَشگن تَقدِیرلَرِیدَه هَم اوُحُد جَنگِیدَه قِیلِیشگنِیدِیک جَنگ باشلَنِیشِیدَن آلدِین مُسُلمانلَرنِی رُوحِیَه سِینِی ضَعِیفلَشتِیرِیش اوُچُون لَشکَردَن بُولِینِیب اوُلَرنِی تَشلَب کِیتِیشَردِی.رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلّمنِی دَعوَتلَرِینِی عَیبلِی قِیلِیش، اوُ کِیشِیگه قَرشِی رُوحِی جَنگلَرنِی یوُلگه قوُیِیش بِیلَن شوُغوُللَنِیشَردِی وَ زَهَرلِی سُوزلَرنِی تَرقَتِیشَردِی، شُو سَبَبلِی هَم اوُلَرنِی قِیلَدِیگن اِیشلَرِی اِجتِمائِی شَکلگه کِیرگن بِیر حَرَکَتدِیک اِیش آلِیب بارِیشَردِی، مُؤمِنلَرنِی اَکثَرِی مَنَه بُو جَماعَتنِی تَنِیشَردِی.
دُشمَن اِیکَنلِیکلَرِیدَه شُبهَه بُولمَگن مُنافِقلَر وَ سِکوُلارزَدَه لَر بِیلَن یُومشاقلِیک،مُوراسَه گه قوُشِیلگن تَواضِعلِی مُعامَلَه قِیلِیشلِیک، قُدرَت مَوجُود بُولگن پَیتدَه مَعناگه اِیگه بوُلَدِی وَ اوُزِینِی ثَمَرَه سِینِی بِیرَدِی. اَمّا مُسُلمانلَر مَنَه بُوندَی قُدرَتگه ( آدَملَرنِی قُدرَتِی بُولَدِیمِی یا حُکوُمَت قُدرَتِی بُولَدِیمِی) اِیگه بوُلِیشمَسَه، آرَدَگِی یُومشاقلِیکلَر، مُوراسَه اوُزِینِی مَفهُومِینِی قوُلدَن بای بِیرَدِی وَ زَلِیللِیک،حارلِیک حالَتِینِی کوُرسَتَدِی.
(دوامی بار…….)
[1]– نزهة الفضلاء 1/58؛ البداية والنهاية 6/338؛ تفسير ابن كثير 4/395