Шайх Абу Хамза хўромий: муқаддамот дарслари / бешинчи дарс:Шаръий душманшиносий (4) шаръий адабиётдаги муртадларни аниқлаш ва муртадларга, уларни жибхасига қандай муносабатда бўлиш
Шайх Абу Хамза хўромий хафизахуллохни аудио тасмасидан ёзиб олинган.
(97- қисм)
Демак, мушаххас бўлдики, хукм содир бўлган замонда, истисно ва нодир ўринлар хисобга олинмайди ва хукм танилган,ошкор ва маъруф бўлган аксариятга нисбатан содир бўлади ва мана шу хукмга амал қилинади. Холати мажхул истиснолар хам ахволлари мушаххас бўлган пайтида ўзига хос хукмларга шомил бўлишади.
Хотиб ибни Балтаъа розиаллоху анху яхши мисол бўлади. Ўтган дарсларимизда хам ишора қилганимиздек, мана бу хурматли сахоба Умар розиаллоху анху уни такфир қилишгача борадиган ишни қилиб қўяди, Умар розиаллоху анху уни устида кофир хукмини чиқаради ва росулуллох саллаллоху алайхи васаллам хам бу хукмга эътироз билдирмайдилар ва мана бу содир қилган хукминг хато демайдилар,балки бу хақида тахқиқ қилишни,текширишни лозим деб биладилар ва мана бу тахқиқотларни натижасида мушаххас бўладики, Хотиб розиаллоху анху иртидодни қасд қилган эмасди, яъни мақсади муртад бўлиш бўлган эмас, балки таъвил қилган ва мана бундай шахс бу узрлари билан бирга такфир қилинган бўлса хам; аммо мана бу хукмий иртидод бўлган эди ва энди хақиқат равшан ва мушаххас бўлгач уни муртад эмаслиги маълум бўлгач, уни устидаги иртидод хукми ундан олиб ташланади.
Мана бу ерда Умар ибни Хаттоб розиаллоху анхуни шошилган деб айта оламиз, баъзи бир уламоларни айтишича, шошилган ва мана бу шахсни устидаги иртидод хукми хато бўлган. Аммо умумий қоидага қараган пайтимизда шуни кўрамизки, уни устида хукмий иртидодни берганлигини кўрамиз, бу орада биз кутдик ва текширувларни натижасида у кишини хақиқий муртад эмаслиги ва бу хукм хукмий иртидод экани ва муртадларни орасида роиж бўлган ишни қилганлиги мушаххас бўлди. Хукмий иртидод ва хақиқий иртидод мана шундай мушаххас бўлади ва бу мусулмонларни нажоти учун бир абзордир.
Бу худди қотиллик қилган ва қотиллик жинояти бўйича қўлга олинган кишига ўхшайди, яъни шахс ошкора қотиллик қилгандан ва бу жиноят бўйича қўлга олингандан сўнг, мана бу шахс қотил ва ундан қасос олиниши керак ,дейилади, аммо келтирилган далил ва хужжатлар шуни кўрсатадики, мана бу шахс ўлдиришни қасд қилмаган ,балки бу жиноятни ўзи истамаган холда қилиб қўйган экан. Демак, уни устидаги қотиллик жинояти олиб ташланади ва масалан дия беради. Мана бу мархалани ташхис бериш хам мутахассисларга ва алохида қозиларга тегишли иш бўлиб, хар қандай одам бу ишни бажаришга қодир эмас.
Мана бу савол жуда кўпчиликни ўйлантириши мумкин, энди мана бу кишиларни қалбидаги уларни қасдини,ниятини қандай қилиб фахмлай оламиз? Далиллар ва гувохларга қаралади. Бўлмасам инсонларни қалбида нима бўлаётганини аллохдан бошқа хеч ким билмайди ва бизлар фақат кўриб турганимиз зохирига,далилларга ва гувохларга қараб мана бу шахсларни қасдини била оламиз, албатта хатога дучор бўлишимиз эхтимоли хам мавжуд. Яъни жиноятчи шахс келтирадиган далиллари билан бизларни алдаши хам мумкин, аммо биз барибир зохирга,далилларга кўра хукм чиқарамиз ва фақатгина бу ердаги далиллар бизларга шахснинг қотилликни қасддан қилганми ё қасддан бўлмаганини кўрсатади.
Бир шахс бошқа бир шахсни оёғига ўқ отади, аммо у мана шу жарохат сабабли яллиғланиб вафот топади ва бошқа бир шахс қасддан ўқни олдинги шахсни бошига отиб ўлдиради. Уларни хар иккиси бизларни қасдимиз ўлдириш эмасди,дейди. Мана буларни қайси бири рост айтганини сен қаердан фахмлайсан? Уларни қайси бирининг қилган иддаъоси тўғри ва қайсинисики ёлғон эканини қаердан биласан? Гувохлар ва далилларга асосан фахмлайсан.
Ёки икки нафар бир-бири билан хазиллашади ва уларни бири иккинчисини сувга итариб юборади,натижада сувда бўғилиб ўлади, бошқа бир киши эса бир нафарни бошини сувга тиқиб олиб ўлгунича ушлаб туради. Мана буларни хар иккиси ўлдиришни қасд қилмаганликларини иддаъо қилишади. Сен уларнинг қайси бири рост айяпти ва қайсиниси ёлғон айтаётганини қаердан биласан? Албатта далиллар ва гувохлар орқали.
(давоми бор……)