درس های مقدماتی/ درس اول:  دین چیست؟ سکولاریست ها از ما چه دینی می خواهند؟

درس های مقدماتی/ درس اول:  دین چیست؟ سکولاریست ها از ما چه دینی می خواهند؟

(15-قسمت)  

در این صورت، می توان گفت که دین یا اصطلاحاً «آسمانی» است؛ یعنی پیامبری آمده و هر چه آورده از طرف «الله» سرچشمه گرفته، یا «آسمانی» نیست، یعنی حاصل افکار و عقاید ساخته شده توسط خود انسان است. البته شریعت های منحرف شده از اسلام مثل یهودیت و نصرانیت که مسیر انحراف را طی کرده اند و آلوده شده اند ترکیبی از این دو«دین» شده اند اما با این وجود در معنی عام آن منحرفین دین اسلام هستند و به آنها سفارش می شود که به ناحق در دین خود که همان اسلام است دچار غلو و انحراف نشوند و به راه راستی برگردند که پیامبر خاتم صلی الله علیه وسلم نشان داده است: قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ غَيْرَ الْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعُوا أَهْوَاءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِنْ قَبْلُ وَأَضَلُّوا كَثِيرًا وَضَلُّوا عَنْ سَوَاءِ السَّبِيلِ (مائده/77) بگو: ای اهل کتاب! به ناحق در دین خود راه افراط مپوئید و از اهواء و امیال گروهی که پیش از این گمراه شده‌اند و بسیاری را گمراه کرده‌اند و از راه راست منحرف گشته‌اند ، پیروی منمائید .‏

در هر صورت، «دین» بشری، ساخته ی انسان است و انسان به سبب برخی نیازهای روانی و اجتماعی به پیروی از برخی باورها کشیده شده است، مانند اعتقاد به نیروی جادویی یا تولید خدا و بهشت و جهنم و دونادون خیالی و يا توليد قوانيني جهت اداره ی امور زندگی روزمره ی خود. پیروان «دین» ساخته شده توسط بشر در ادبیات قرآنی تنها با لفظ «مشرکین یا احزاب» نام گذاری شده اند، یعنی هر جا کلمه ی «احزاب» یا «مشرکین»  و «الذین اشرکوا» به تنهایی در قرآن به کار رفته منظور کفار اهل کتاب یا شبه اهل کتاب نیستند، بلکه در میان فقها  با همان لفظ «مشرکین» شناخته شده اند[1] البته لازم به ذکر است که بعضی از فقها از عبارت مشرکین غیر اهل کتاب هم برای سکولاریستها استفاده کرده اند که در برابر این، اصطلاح مشرکین اهل کتاب هم به کار رفته که منظور این بزرگواران از به کار گیری لفظ مشرکین برای کفار اهل کتاب و شبهه اهل کتاب «لفظی» و «لغوی» بوده نه «شرعی».

«مشرکین یا احزاب» در واقع كسانی هستند كه «آشکارا و واضح» اقرار می کنند که قوانین خودشان را از شریعتهای آسمانی نگرفته اند بلکه افكار، تصورات و انديشه‌های خودشان در مورد خدا و جهان غیب و بهشت و جهنم و بشريت و جهان اطراف را، معيار قانون گذاری و تنظيم روابط خود با ديگران و محيط اطراف و ماوراءالطبيعه می‌دانند، و از هيچ يك از قوانين و احكام الهی تبعيت و پيروی نمي‌كردند؛ و جهت حفظ منافع و طبقه‌ی مادی و معنوی خودشان، حتی از پذيرش کامل احکام و برنامه های شریعت های آسمانی كه انديشه‌های بشری زيادی در آن ها رسوخ كرده است و تقريباً قالب تحريفی به خود گرفته و بيشتر به انديشه‌های بشری شباهت دارد تا كلام و پيام الهی، از آن هم خودداري می کنند.

(ادامه دارد……)


[1] بعضی از فقها از عبارت مشرکین غیر اهل کتاب استفاده کرده اند که در برابر این اصطلاح مشرکین اهل کتاب هم به کار رفته که سازگاری با منابع اصلی شرعی ندارد.هر چند که امثال ما هم مدتها در این اشتباه رایج افتاده بودیم اما جامعه ی کفار اهل کتاب یا شبهه اهل کتاب جوامعی متمایز از جامعه ی کفار «مشرک» و مشرکین بوده و هست.

Муқаддамот дарслари/ биринчи дарс: дин нима? Секуляристлар бизлардан қайси динни хохлашади?

Муқаддамот дарслари/ биринчи дарс: дин нима? Секуляристлар бизлардан қайси динни хохлашади?

(14-қисм)

Шу ерда берилиши мумкин бўлган савол шуки, “дин” сўзи фақат хақ динга нисбатан ишлатиладими?

Олдин хам ишора қилиб ўтилганидек, гохида қуръонда келган “дин” сўзидан мақсад – уни тўғри ё нотўғри бўлишидан қатъий назар – миллатларни хузурида қабул қилинган бир миллатнинг  ишончларидур. Худди қуйидаги оятда айтилганидек:

لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ (کافرون/6)

“Сизларнинг динингиз ўзларингиз учун, менинг диним ўзим учундир!”

Оятни мана бу жойидаги “дин” сўзи хақ “дин” га нисбатан ишлатилган эмас, балки бу динни тўғри ё нотўғри бўлишидан қатъий назар одамлар мана бу динга эргашиб кетишган ва эътиқод қилишган. Секуляризм ва бутпарастлик аллох томонидан нозил бўлиши ёки аллох таоло бутпарастликни бирор пайғамбарга одамларга таълим бериши учун  вахий қилганлиги   мумкин эмас. Аммо шунга қарамасдан аллох таоло мушрикларни ё ахзобларни ё секуляристларни ишончларини “дин” деб номлайди.

Шу сабабли хам фиръавн хам одамларни орасида мавжуд бўлган куфрларни, нотўғри ва ғалат ишончларни “дин” деб хисоблаган эди ва у ўзини мана бу “дин” ни мудофаъа қилувчиси,деб биларди, Мусо (алайхиссалом) унга қарши қиём қилган эдилар. Яъни хақиқатда башар томонидан вужудга келтирилган “ дин”, аллох томонидан нозил қилинган “ дин” ни муқобилига қарши чиққан эди. Аллох таоло мархамат қиладики:

  وَقَالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِی أَقْتُلْ مُوسَى وَلْیَدْعُ رَبَّهُ إِنِّی أَخَافُ أَن یُبَدِّلَ دِینَکُمْ أَوْ أَن یُظْهِرَ فِی الْأَرْضِ الْفَسَادَ (غافر/26)،

Фиръавн деди: “мени қўйинглар, Мусони ўлдирай. (қани) у парвардигорига дуо-илтижо қилсин-чи, унга нажот берармикин? Дархақиқат мен (Мусо) сизларнинг динингизни ўзгартириб юборишидан ёки ер юзида бузғунчиликни авж олдиришидан қўрқмоқдаман”.

Агарчи биз уларни ботил деб санаган тақдиримизда хам, қуръон хос ва умумий маънода  ислом “дини” дан ташқари бошқа “дин”лар мавжудлигини  эътироф қилади; аммо мана бу “дин” мавжуд ва унга эргашувчилар хам бор. Шундай бўлгач, “дин” сўзи росулуллох саллаллоху алайхи васаллам олиб келган хақ динга нисбатан  хам ва мушрикларни динига ўхшаган ботил “ дин”га нисбатан хам ишлатилади.  

Шунга асосланган холда, аллох таоло инсон ё секуляризм томонидан вужудга келтирилган “дин”га эргашишни баробарида мархамат қиладики:

 أَفَغَیْرَ دِینِ اللّهِ یَبْغُونَ (آل‌عمران/۸۳)،

Аллохнинг динидан ўзга дин истайдиларми?!

Бошқа бир ўринда аллох таоло мархамат қиладики:

هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِینِ الْحَقِّ (توبه/33، فتح/۲۸، صف/۹)

Ёки мархамат қиладики:

وَأَخْلَصُوا دِينَهُمْ لِلَّهِ (نساء/146)

“динларини аллох учун холис қилган зотлар”

Шу сабабли хам аллох таоло таъкидлаб айтадики, барча насх бўлган шариатларни, мушрик( секуляр) ахзобларни дини бўлмиш секуляризм динини баробарида фақат ислом “ дини” қабул қилинади, у зот мархамат қиладики:

 إِنَّ الدِّینَ عِندَ اللّهِ الإِسْلاَمُ (آل‌عمران/۱۹)

Албатта аллох наздида мақбул бўладиган дин фақат ислом динидир.

Шунингдек мархамат қиладики:

 وَمَن یَبْتَغِ غَیْرَ الإِسْلاَمِ دِینًا فَلَن یُقْبَلَ مِنْهُ (آل عمران/۸۵)

Кимда-ким исломдан ўзга дин истаса,бас (унинг дини аллох хузурида) харгиз қабул қилинмайди ва у охиратда зиён кўргувчилардандир.

(давоми бор…….)

مُقَدّمات دَرسلَرِی/ بِیرِینچِی دَرس: دِین نِیمَه؟ سِکوُلارِیستلَر بِیزلَردَن قَیسِی دِیننِی هاحلَه شَه دِی؟

مُقَدّمات دَرسلَرِی/ بِیرِینچِی دَرس: دِین نِیمَه؟ سِکوُلارِیستلَر بِیزلَردَن قَیسِی دِیننِی هاحلَه شَه دِی؟

(14-قیسم)

شُو یِیردَه بِیرِیلِیشِی موُمکِین بوُلگن سَوال شوُکِی، “دِین” سوُزِی فَقَط حَق دِینگه نِسبَتاً اِیشلَه تِیلَه دِیمِی؟

آلدِین هَم اِیشارَه قِیلِیب اوُتِیلگه نِیدِیک، گاهِیدَه قُرآندَه کِیلگن “دِین” سوُزِیدَن مَقصَد – اوُنِی توُغرِی یا ناتوُغرِی بوُلِیشِیدَن قَطعِی نَظَر- مِللَتلَرنِی حوُضوُرِیدَه قَبوُل قِیلِینگن، بِیر مِللَتنِینگ اِیشانچلَرِیدُور. حوُددِی قوُیِیدَگِی آیَتدَه اَیتِیلگه نِیدِیک:    لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ (کافرون/6)   “سِیزلَرنِینگ دِینِینگِیز اوُزلَرِینگِیز اوُچُون، مِینِینگ دِینِیم اوُزِیم اوُچُوندِیر!”

آیَتنِی مَنَه بُو جایِیدَگِی “دِین” سوُزِی حَق “دِین”گه نِسبَتاً اِیشلَه تِیلگن اِیمَس، بَلکِی بُو دِیننِی توُغرِی یا ناتوُغرِی بوُلِیشِیدَن قَطعِی نَظَر آدَملَر مَنَه بُو دِینگه اِیرگه شِیب کِیتِیشگن وَ اِعتِقاد قِیلِیشگن. سکوُلارِیزم وَ بوُتپَرَستلِیک اَلله تامانِیدَن نازِل بوُلِیشِی یاکِی اَلله تَعالَی بوُتپَرَستلِیکنِی بِیرار پَیغَمبَرگه آدَملَرگه تَعلِیم بِیرِیشِی اوُچُون وَحِی قِیلگنلِیگِی مُومکِین اِیمَس. اَمّا شوُنگه قَرَمَسدَن اَلله تَعالَی مُشرِکلَرنِی یا اَحزابلَرنِی یا سِکوُلارِیستلَرنِی اِیشانچلَرِینِی “دِین” دِیب ناملَیدِی.

شُو سَبَبلِی هَم فِرعَون هَم آدَملَرنِی آرَسِیدَه مَوجُود بُولگن کُفرلَرنِی، ناتوُغرِی وَ غَلَط اِیشانچلَرنِی “دِین” دِیب حِسابلَه گن اِیدِی وَ اوُ اوُزِینِی مَنَه بُو “دِین”نِی مُدافَعَه قِیلوُچِیسِی، دِیب بِیلَردِی، مُوسَی (عَلَیهِ السَّلام) اوُنگه قَرشِی قِیام قِیلگن اِیدِیلَر. یَعنِی حَقِیقَتدَه بَشَر تامانِیدَن وُجُودگه کِیلتِیرِیلگن “دِین”، اَلله تامانِیدَن نازِل قِیلِینگن “دِین”نِی مُقابِیلِیگه قَرشِی چِیققَن اِیدِی. اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی:

  وَقَالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِی أَقْتُلْ مُوسَى وَلْیَدْعُ رَبَّهُ إِنِّی أَخَافُ أَن یُبَدِّلَ دِینَکُمْ أَوْ أَن یُظْهِرَ فِی الْأَرْضِ الْفَسَادَ (غافر/26)، فِرعَون دِیدِی: “مِینِی قوُیِینگلَر، مُوسَی نِی اوُلدِیرَی. (قَه نِی) اوُ پَروَردِیگارِیگه دُعا- اِیلتِیجا قِیلسِین – چِی، اوُنگه نَجات بِیرَرمِیکِین؟ دَرحَقِیقَت مِین (مُوسَی) سِیزلَرنِینگ دِینِینگِیزنِی اوُزگرتِیرِیب یُوبارِیشِیدَن یاکِی یِیر یوُزِیدَه بوُزغوُنچِیلِیکنِی  عَوج آلدِیرِیشِیدَن قوُرقماقدَه مَن.”

اَگرچِی بِیز اوُلَرنِی باطِل دِیب سَنَه گن تَقدِیرِیمِیزدَه هَم، قُرآن خاص وَ عُمُومِی مَعنادَه اِسلام “دِینِی”دَن تَشقَرِی باشقَه “دِین” لَر مَوجُودلِیگِینِی اِعتِراف قِیلَه دِی؛ اَمّا مَنَه بُو “دِین” مَوجُود وَ اوُنگه اِیرگه شُوچِیلَر هَم بار. شوُندَی بوُلگچ، “دِین” سُوزِی رَسُول الله صلی الله عَلَیهِ وَسَلَّم آلِیب کِیلگن حَق دِینگه نِسبَتاً هَم وَ مُشرِکلَرنِی دِینِیگه اوُحشَه گن باطِل “دِین” گه نِسبَتاً هَم اِیشلَه تِیلَه دِی.

شوُنگه اَساسلَنگن حالدَه، اَلله تَعالَی اِنسان یا سِکوُلارِیزم تامانِیدَن وُجُودگه کِیلتِیرِیلگن “دِین” گه اِیرگه شِیشنِی بَرابَرِیدَه مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی:  أَفَغَیْرَ دِینِ اللّهِ یَبْغُونَ (آل‌عمران/۸۳)، اَلله نِینگ دِینِیدَن اوُزگه دِین اِیستَیدِیلَرمِی؟!   باشقَه بِیر اوُرِیندَه اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی:   هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِینِ الْحَقِّ (توبه/33، فتح/۲۸، صف/۹)  یاکِی مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی:   وَأَخْلَصُوا دِينَهُمْ لِلَّهِ (نساء/146)  “دِینلَرِینِی اَلله اوُچُون خالِص قِیلگن ذاتلَر”

شَو سَبَبلِی هَم اَلله تَعالَی تَأکِیدلَب اَیتَه دِیکِی، بَرچَه نَسح بُولگن شَرِیعَتلَرنِی، مُشرِک( سِکوُلار) اَحزابلَرنِی دِینِی بوُلمِیش سِکوُلارِیزم دِینِینِی بَرابَرِیدَه فَقَط اِسلام “دِینِی” قَبوُل قِیلِینَه دِی، اوُ ذات مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی:   إِنَّ الدِّینَ عِندَ اللّهِ الإِسْلاَمُ (آل‌عمران/۱۹)اَلبَتَّه اَلله نَزدِیدَه مَقبُول بوُلَه دِیگن دِین فَقَط اِسلام دِینِیدِیر.  شوُنِینگدِیک مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی:  وَمَن یَبْتَغِ غَیْرَ الإِسْلاَمِ دِینًا فَلَن یُقْبَلَ مِنْهُ (آل عمران/۸۵)  کِیمدَه – کِیم اِسلامدَن اوُزگه دِین اِیستَه سَه، بَس ( اوُنِینگ دِینِی اَلله نِی حوُضوُرِیدَه) هَرگِیز قَبوُل قِیلِینمَیدِی وَ اوُ آخِیرَتدَه زِیان کوُرگوُچِیلَردَندِیر.

(دوامی بار……)

درس های مقدماتی/ درس اول:  دین چیست؟ سکولاریست ها از ما چه دینی می خواهند؟

درس های مقدماتی/ درس اول:  دین چیست؟ سکولاریست ها از ما چه دینی می خواهند؟

(14-قسمت)

سؤالی که ممکن است در اینجا مطرح شود این است که آیا واژه ی «دین» تنها برای دین حق به کار می رود؟

همچنان که اشاره شد، گاهی مراد از واژه ی «دین» در قرآن، باورهای پذیرفته شده ی ملتی از ملت‌هاست، صرف نظر از درست یا نادرست بودن آن. همان‌گونه که در این آیه ی «لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ» (کافرون/6) دین تان از آن خودتان و دین من نیز برای خودم. در این جا مشخص است که واژه ی «دین»  صرفاً برای «دین» حق به کار نمی‌رود، بلکه به آن چه که مردم درست یا نادرست به آن گرایش پیدا کرده اند و اعتقاد پیدا کرده اند، به کار می‌رود. غیر ممکن است که سکولاریسم و بت پرستی از طرف الله نازل شده باشد و الله تعالی سکولاریسم و بت پرستی را به پیامبری وحی کرده باشد تا به مردم آموزش بدهد. اما با این وجود، الله تعالی باورهای مشرکین یا احزاب یا سکولاریستها را «دین» می داند.

به همین دلیل است که فرعون نیز باورهای غلط و کفریات موجود در میان مردم را «دین» می دانست و خود را مدافع «دین»ی می دانست که موسی (علیه السلام) علیه آن قیام کرده بود. یعنی در واقع، «دین» تولید شده توسط بشر در برابر «دین» نازل شده توسط الله در برابر هم قرار گرفته بودند. الله متعال می فرماید: وَقَالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِی أَقْتُلْ مُوسَى وَلْیَدْعُ رَبَّهُ إِنِّی أَخَافُ أَن یُبَدِّلَ دِینَکُمْ أَوْ أَن یُظْهِرَ فِی الْأَرْضِ الْفَسَادَ (غافر/26)، ‏فرعون (به اطرافيان و مشاوران خود) گفت: مرا رها کنید تا من موسي را بكشم و او پروردگارش را (برای نجات خود از دست من) به فرياد بخواند. من از اين می‌ترسم كه دین شما را تغيير دهد، يا اين كه در زمين فساد را گسترش دهد.

قرآن به وجود «دین»ی غیر از «دین» اسلام در معنی خاص و عام آن اعتراف می‌کند، هر چند ما آن ها را باطل به شمار بیاوریم؛ امّا «دین»ی است که وجود دارد و پیروانی هم دارد. در این صورت، واژه ی «دین» شامل آن چه را که حقّ است مانند دینی که رسول خاتم صلی الله علیه و آله و سلم آورده، و آن چه را که باطل است مانند دین مشرکین (یا احزاب یا سکولاریستها) می‌شود.

بر همین اساس، الله تعالی در برابر پیروان «دین» ساخته شده توسط انسان یا سکولاریسم می فرماید: أَفَغَیْرَ دِینِ اللّهِ یَبْغُونَ (آل‌عمران/۸۳)، آیا جز «دین» الله چیز دیگری را مى‏خواهید؟ دنبال چیز دیگری هستید؟ همچنین فرموده‌: هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِینِ الْحَقِّ (توبه/33، فتح/۲۸، صف/۹) خداست كه پيغمبر خود (محمّد) را همراه با هدايت و «دین» راستين روانه كرده است. یا می فرماید: وَأَخْلَصُوا دِينَهُمْ لِلَّهِ (نساء/146) ‏و دین خود را خالصانه از آن الله كنید.  ‏

به همین دلیل است که خداوند تأکید می کند، که در برابر تمام شریعت های نسخ شده و «دین» سکولاریسم که دین احزاب مشرک (سکولار) است، تنها «دین» اسلام نزد الله پذیرفتنی است و می فرماید: إِنَّ الدِّینَ عِندَ اللّهِ الإِسْلاَمُ (آل‌عمران/۱۹) بدون شک دین نزد الله همان اسلام است. و همچنین می فرماید: وَمَن یَبْتَغِ غَیْرَ الإِسْلاَمِ دِینًا فَلَن یُقْبَلَ مِنْهُ (آل عمران/۸۵) هر كسی غير از دین اسلام، دین دیگری را انتخاب کند، از او قبول نمی شود و پذيرفته نمي‌شود.

(ادامه دارد…..)

Муқаддамот дарслари/ биринчи дарс: дин нима? Секуляристлар бизлардан қайси динни хохлашади?

Муқаддамот дарслари/ биринчи дарс: дин нима? Секуляристлар бизлардан қайси динни хохлашади?

13-қисм)

Мана бу оят билан пайғамбарга хитоб қилинган пайтда, росулуллох саллаллоху алайхи васаллам 23 йил қилинган давомли муборазалар ва харакатлар натижасида исломий инқилобни ғолибликка етказган эдилар ва ислом амалда бир тузум, хукумат қудрати хамда ақидавий, фикрий, ахлоқий, тарбиявий, маданий, ижтимоъий, сиёсий, иқтисодий давлат сифатида барча қисматларига ўрнашган эди, мана шундан сўнг секуляр (мушрик) араб қабилаларининг сиёсий хайъатлари араб ярим оролининг турли-хил минтақаларидан росулуллох саллаллоху алайхи васаллам томонга келишарди ва мусулмон бўлишарди; мана шу тарзда росулуллох саллаллоху алайхи васаллам уни ижро қилиш учун юборилган рисолатни комил адо қиладилар!” 

Зикр қилиб ўтилган оятлардаги “дин” сўзидан мақсад, ана ўша комил тузумдир, бу тузум инсонларнинг хаётидаги хукуматий, қонуний, эътиқодий, фикрий, ахлоқий, амалий ишларга ва итоат қилишга,жазолашга, мукофот беришга ўхшаш  барча жихатларини,ўлчовларини ўз ичига олади.

“Дин” сўзини қуръонда маърифа ё накра ва мужаррад ё музоф суратида ўрганиб чиққан кишини хар бири, баён қилинган қисқача тўрт маъносидан ташқари уни вазиятини, тузулишини мушаххас қилиб берадиган   учта умумий маъносини хам тушуниб етади:

« إِنَّ الدِّینَ عِندَ اللّهِ الإِسْلاَمُ» (آل عمران/ ۱۹)

1-Албатта аллох наздида мақбул бўладиган дин фақат ислом динидир.

2-“Дин” сўзини баён қилишдан мақсад, ақидаларни усули ва ислом динини қонунларидир, шунингдек аллох таоло мархамат қиладики:

«شَرَعَ لَکُم مِّنَ الدِّینِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلَاتَتَفَرَّقُوا فِیهِ … (شوری/۱۳) 

(Эй мўъминлар, аллох) сизлар учун хам диндан нухга буюрган нарсани ва биз сизга ( яъни Мухаммадга) вахий қилган нарсани, (шунингдек)  биз Иброхим,Мусо ва Ийсога буюрган нарсани – шариат (қонун) қилди. – “Динни барпо қилинглар ва унда фирқа-фирқа бўлиб бўлинманглар!”

3-Шунингдек, гохида “дин” сўзидан мақсад қонунларга ва дастурларга ва  миллатларни ишончларига эътиқод қилиш бўлади, энди бу ерда бу ишончларни тўғри ё нотўғри эканлигидан қатъий назар. Худди аллох таоло росулуллох саллаллоху алайхи васалламга мушрик кофирларга қуйидаги оятларни айтишни дастур берганидек:    

لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ (کافرون/6)

“Сизларнинг динингиз ўзларингиз учун, менинг диним ўзим учундир!”

(давоми бор……..)

مُقَدّمات دَرسلَرِی/ بِیرِینچِی دَرس: دِین نِیمَه؟ سِکوُلارِیستلَر بِیزلَردَن قَیسِی دِیننِی هاحلَه شَه دِی؟

مُقَدّمات دَرسلَرِی/ بِیرِینچِی دَرس: دِین نِیمَه؟ سِکوُلارِیستلَر بِیزلَردَن قَیسِی دِیننِی هاحلَه شَه دِی؟

(13-قیسم)

مَنَه بُو آیَت بِیلَن پَیغَمبَرگه خِطاب قِیلِینگن پَیتدَه، رَسُول الله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم 23 یِیل قِیلِینگن دَواملِی مُبارَزَه لَر وَ حَرَکَتلَر نَتِیجَه سِیدَه اِسلامِی اِنقِلابنِی  غالِبلِیککَه یِیتکزگن اِیدِیلَر وَ اِسلام عَمَلدَه بِیر توُزوُم، حُکوُمَت قُدرَتِی هَمدَه عَقِیدَه وِی،فِکرِی، اَخلاقِی، تَربِیَه وِی، مَدَنِی، اِجتِمائِی، سِیاسِی، اِقتِصادِی دَولَت صِیفَتِیدَه بَرچَه قِسمَتلَرِیگه اوُرنَشگن اِیدِی، مَنَه شوُندَن سُونگ سِکوُلار( مُشرِک) عَرَب قَبِیلَه لَرِینِینگ سِیاسِی هَیئَتلَرِی عَرَب یَرِیم آرالِینِینگ توُرلِی- هِیل مِنطَقَه لَرِیدَن رَسُول الله صلی الله علیه وَسَلَّم تامانگه کِیلِیشَردِی وَ مُسُلمان بوُلِیشَردِی؛ مَنَه شُو طَرزدَه رَسُول الله صَلّی الله عَلَیهِ وَسَلّم اوُنِی اِجرا قِیلِیش اوُچُون یُوبارِیلگن رِسالَتنِی کامِل عَدا قِیلَه دِیلَر!”

ذِکر قِیلِیب اوُتِیلگن آیَتلَردَگِی “دِین” سوُزِیدَن مَقصَد، اَنَه اوُشَه کامِل توُزُومدِیر، بُو توُزُوم اِنسانلَرنِینگ حَیاتِیدَگِی حُکوُمَتِی، قانوُنِی، اِعتِقادِی، فِکرِی، اَخلاقِی، عَمَلِی اِیشلَرگه وَ اِطاعَت قِیلِیشگه، جَزالَشگه، مُکافات بِیرِیشگه اوُحشَش بَرچَه جِهَتلَرِینِی ، اوُلچاولَرِینِی اوُز اِیچِیگه آلَه دِی.

“دِین” سوُزِینِی قُرآندَه مَعرِیفَه یا نَکرَه وَ مُجَرَّد یا مُوضاف صُورَتِیدَه اوُرگه نِیب چِیققَن کِیشِینِی هَر بِیرِی، بَیان قِیلِینگن قِیسقَه چَه توُرت مَعناسِیدَن تَشقَرِی اوُنِی وَضِیعَتِینِی، توُزوُلِیشِینِی مُشَخَّص قِیلِیب بِیرَه دِیگن اوُچتَه عُمُومِی مَعناسِینِی هَم توُشوُنِیب یِیتَه دِی:  

  1. « إِنَّ الدِّینَ عِندَ اللّهِ الإِسْلاَمُ» (آل عمران/ ۱۹) اَلبَتَّه اَلله نَزدِیدَه مَقبُول بُولَه دِیگن دِین فَقَط اِسلام دِینِیدوُر.
  2. “دِین” سوُزِینِی بَیان قِیلِیشدَن مَقصَد، عَقِیدَه لَرنِی اوُصُولِی وَ اِسلام دِینِینِی قانوُنلَرِیدِیر، شوُنِینگدِیک اَلله تَعالَی مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی:   «شَرَعَ لَکُم مِّنَ الدِّینِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلَاتَتَفَرَّقُوا فِیهِ … (شوری/۱۳)  (اِی مُؤمِنلَر، اَلله ) سِیزلَر اوُچُون هَم دِیندَن نوُحگه بُویُورگن نَرسَه نِی وَ بِیز سِیزگه ( یَعنِی مُحَمَّدگه) وَحِی قِیلگن نَرسَه نِی، (شوُنِینگدِیک) بِیز اِبراهِیم، مُوسَی وَ عِیسَیگه بُویُورگن نَرسَه نِی – شَرِیعَت (قانوُن) قِیلدِی. – “دِیننِی” بَرپا قِیلِینگلَر وَ اوُندَه فِرقَه – فِرقَه بوُلِیب بوُلِینمَنگلَر!”
  3. شُونِینگدِیک، گاهِیدَه “دِین” سوُزِیدَن مَقصَد قانوُنلَرگه وَ دَستوُرلَرگه وَ مِللَتلَرنِی اِیشانچلَرِیگه اِعتِقاد قِیلِیش بوُلَه دِی، اِیندِی بُو یِیردَه بُو اِیشانچلَرنِی توُغرِی یا ناتوُغرِی اِیکَنلِیگِیدَن قَطعِی نَظَر. حوُددِی اَلله تَعالَی رَسُول الله صَلَّی الله عَلَیهِ  وَسَلَّمگه مُشرِک کافِرلَرگه قوُیِیدَگِی آیَتلَرنِی اَیتِیشنِی دَستُور بِیرگه نِیدِیک:  لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ (کافرون/6)  “سِیزلَرنِینگ دِینِینگِیز اوُزلَرِینگِیز اوُچُون، مِینِینگ دِینِیم اوُزِیم اوُچوُندِیر!”

(دوامی بار…..)

درس های مقدماتی/ درس اول:  دین چیست؟ سکولاریست ها از ما چه دینی می خواهند؟

درس های مقدماتی/ درس اول:  دین چیست؟ سکولاریست ها از ما چه دینی می خواهند؟

(13-قسمت)

این آیه دقیقاً زمانی پیامبرش را مورد خطاب قرار می دهد که رسول الله صلی الله علیه و سلم پس از بیست و سه سال تلاش و مبارزات مستمر، انقلاب اسلامی را به پیروزی رسانده و اسلام عملاً به عنوان نظام و قدرت حکومتی، دولتی عقیدتی، فکری، اخلاقی، تربیتی، مدنی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را با تمامی اجزا و تفاصیل آن مستقر کرده و پس از آن بود که هیئت های سیاسی قبایل سکولار (مشرک) عرب، پیاپی از نواحی مختلف شبه جزیره ی عربستان به سوی رسول الله صلی الله علیه و سلم می آمدند و مسلمان می شدند؛ این گونه بود که رسول الله صلی الله علیه و سلم رسالتی را که برای اجرای آن مبعوث شده بود، کاملاً ادا کرد!”

مراد از واژه ی «دین» در این آیاتی که ذکر کردم همان نظام کاملی است که شامل تمام جنبه ها و ابعاد مختلف زندگی انسان همچون امور حکومتی، قانونی، اعتقادی، فکری، اخلاقی، عملی و اطاعت کردن و مجازات و پاداش دادن است.

هر کسی که واژه ی«دین» را در قرآن به صورت معرفه یا نکره و مجرد یا مضاف، مورد بررسی قرار بدهد، علاوه بر این چهار معنی جزئی که تا الان بیان شده، متوجه سه معنی کلی هم می شود که  وضع و ساختار آن را مشخص می‌نماید:

  1. دين واحد نزد الله، اسلام است: إِنَّ الدِّینَ عِندَ اللّهِ الإِسْلاَمُ(آل عمران/ ۱۹)  بي گمان دين در پيشگاه خدا اسلام است. 
  2. هدف از بیان واژه ی «دین» ، اصول عقاید و قوانین دینی اسلام است، همان‌گونه که در این فرموده ی الله تعالی آمده است: «شَرَعَ لَکُم مِّنَ الدِّینِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلَاتَتَفَرَّقُوا فِیهِ … (شوری/۱۳)  الله دینی را برای شما (مؤمنان) بيان داشته و روشن کرده است كه آن را به نوح توصيه كرده است و ما آن را به تو وحی و به ابراهيم و موسی و عيسی سفارش کرده‌ايم (به همه‌ی آن ها سفارش كرده‌ايم كه) دين را برپا داريد و در آن تفرقه نكنيد.
  3. همچنین گاهی مراد از واژه ی«دین»، اعتقاد به قوانين، برنامه ها و باورهای پذیرفته شده ی ملتی از ملت‌هاست، صرف نظر از درست یا غلط بودن آن باورها. همان‌گونه که الله تعالی به رسول الله صلی الله علیه وسلم دستور داده که به کافران مشرک (سکولار) بگوید: لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ (کافرون/6) دین خودتان برای خودتان، و دین خودم برای خودم! ‏

(ادامه دارد……)

Муқаддамот дарслари/ биринчи дарс: дин нима? Секуляристлар бизлардан қайси динни хохлашади?

Муқаддамот дарслари/ биринчи дарс: дин нима? Секуляристлар бизлардан қайси динни хохлашади?

(12-қисм)

Аллох таоло мана бу икки оятда мархамат қиладики, у зотни назари бўйича, инсонларнинг дунёвий хаётларида қабул қилинадиган соғлом тузум, бу аллохни қонунларига итоат қилиш ва аллохга бандалик қилиш асосида яшаладиган тузумдур, шундай бўлгач аллохдан бошқага итоат қилишга асосланган барча тузумлар рад қилинади ва ботил бўлади, одатда бу тузумлардан  аллох  рози бўлмайди; чунки аллох ўзининг махлуқи, мулки, бандаси бўлган ва уни мулкида бошқа инсонлар каби хаёт кечирадиган инсон, мана бу хақни ўзига беришига ва худони қонунларидан бошқа қонунлар асосидаги хукмронликка итоат қилишига ва худодан бошқага бандалик қилиб яшашига ва аллохдан бошқани дастурларига, қонунларига эргашилишига харгиз рози бўлмайди.

Аллох таоло бошқа бир ўринда мархамат қиладики:

هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ ( توبه/۳۳)

У (аллох) ўз пайғамбарини хидоят ва хақ дин билан- гарчи мушриклар хохламасалар-да – барча динларга ғолиб қилиш учун юборган зотдир.

Аллох азза ва жалла мана бу оятда мархамат қиладики, у зот пайғамбарини хақ тузум (ислом) билан жўнатган, у инсонларнинг хаёти учун энг сахих тузумдир, мана бу рисолатни мақсади хам исломни бошқа тузумларни устида устун, афзал, ғолиб  қилишликдур. Бошқа бир жойда мархамат қиладики:

‏وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ بَصِيرٌ‏ (انفال/۳۹)

То (дунёда) бирон фитна-алдов қолмай, бутун дин фақат аллох учун бўлгунга қадар улар билан жанг қилинлар! Энди агар (кофирликдан) тўхтасалар, бас, албатта аллох қилаётган амалларини кўргувчидир.

Мана бу оятда хам аллох таоло мусулмонларга дастур берадики, секуляристлар динининг илдизини қуритиш ва ислом динини барпо қилиш учун ер юзида фитна қолмагунича жанг қилишга буйруқ беряпти; бошқа бир ибора билан айтганда, аллохни дастурларини баробарида турган ва башар томонидан вужудга келтирилган зулмга,исёнга асосланган барча тузумлар ер юзидан тозалаб ташланмагунича ва барча одамлар аллох таолонинг шариатидаги қонунларга, дастурларга холисона итоат қилиб бандалик қилмагунича ва ер юзида фақатгина ягона дин яъни ислом қолмагунича жанг қилинглар,деяпти. Аллох таоло бошқа бир жойда мархамат қиладики:  

–        إِذَا جَاء نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ* وَرَأَیْتَ النَّاسَ یَدْخُلُونَ فِی دِینِ اللَّهِ أَفْوَاجًا* فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ کَانَ تَوَّابًا (نصر/1- 3)

(Эй Мухаммад), қачон аллохнинг ёрдами ва ғалаба келса ва одамлар тўп-тўп бўлишиб аллохнинг дини (ислом) га кираётганларини кўрсангиз, дархол парвардигорингизга хамд айтиш билан (у зотни хар қандай “шерик” лардан) покланг ва у зотдан мағфират сўранг! Зеро, у тавбаларни қабул қилгувчи бўлган зотдир.

(давоми бор……)

مُقَدّمات دَرسلَرِی/ بِیرِینچِی دَرس: دِین نِیمَه؟ سِکوُلارِیستلَر بِیزلَردَن قَیسِی دِیننِی هاحلَه شَه دِی؟

مُقَدّمات دَرسلَرِی/ بِیرِینچِی دَرس: دِین نِیمَه؟ سِکوُلارِیستلَر بِیزلَردَن قَیسِی دِیننِی هاحلَه شَه دِی؟

(12-قیسم)

اَلله تَعالَی مَنَه بُو اِیککِی آیَتدَه مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی، اوُ ذاتنِی نَظَرِی بُویِیچَه، اِنسانلَرنِینگ دُنیاوِی حَیاتلَرِیدَه قَبُول قِیلِینَه دِیگن ساغلام توُزُوم، بُو اَلله نِی قانوُنلَرِیگه اِطاعَت قِیلِیش وَ اَلله گه بَندَه لِیکنی نظری بوییچه، انسانلرنینگ دنیاوی حیاتلریده قبول قیلینه دیگن ساغلام توزوم، بو ا قِیلِیش اَساسِیدَه یَشَه لَه دِیگن توُزُومدُور، شوُندَی بُولگچ اَلله دَن باشقَه گه اِطاعَت قِیلِیشگه اَساسلَنگن بَرچَه توُزُوملَر رَد قِیلِینَه دِی وَ باطِل بُولَه دِی، عادَتدَه بُو توُزُوملَردَن اَلله راضِی بوُلمَیدِی؛ چوُنکِی اَلله اوُزِینِینگ مَخلوُقِی، مُلکِی، بَندَه سِی بوُلگن وَ اوُنِی مُلکِیدَه باشقَه اِنسانلَر کَبِی حَیات کِیچِیرَه دِیگن اِنسان، مَنَه بُو حَقنِی اوُزِیگه بِیرِیشِیگه وَ خُدانِی قانوُنلَرِیدَن باشقَه قانوُنلَر اَساسِیدَگِی حُکمرانلِیککَه اِطاعَت قِیلِیشِیگه وَ خُدادَن باشقَه گه بَندَه لِیک قِیلِیب یَشَه شِیگه وَ الله دَن باشقَه نِی دَستوُرلَرِیگه، قانوُنلَرِیگه اِیرگه شِیلِیشِیگه راضِی بوُلمَیدِی.

 اَلله تَعالی باشقَه بِیر اوُرِیندَه مَرحَمَت قِیلَدِیکِی:    هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ ( توبه/۳۳)  اوُ (اَلله) اوُز پَیغَمبَرِینِی هِدایَت وَ حَق دِین بِیلَن – گَرچِی مُشرِکلَر هاحلَمَه سَلَر-دَه – بَرچَه دِینلَرگه غالِیب قِیلِیش اوُچُون یُوبارگن ذاتدِیر.

اَلله عَزَّه وَ جَلَّه مَنَه بُو آیَتدَه مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی، اوُ ذات پَیغَمبَرِینِی حَق توُزُوم( اِسلام) بِیلَن جوُنَتگن، اوُ اِنسانلَرنِینگ حَیاتِی اوُچُون اِینگ صَحِیح توُزُومدِیر، مَنَه بُو رِسالَتنِی مَقصَدِی هَم اِسلامنِی باشقَه توُزُوملَرنِی اوُستِیدَه اُوستوُن، اَفضَل، غالِب قِیلِیشلِیکدوُر. باشقَه بِیر جایدَه مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی:

‏وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ بَصِيرٌ‏ (انفال/۳۹)

تا (دُنیادَه) بِیران فِتنَه- اَلداو قالمَی، بوُتُون دِین فَقَط اَلله اوُچُون بُولگوُنگه  قَدَر اوُلَر بِیلَن جَنگ قِیلِینگلَر!

مَنَه بُو آیَتدَه مُسُلمانلَرگه بوُیرُوق بِیرِیلِیشِیچَه، دِین کامِل صُورَتده اَلله گه تِیگِیشلِی بوُلگوُنگه قَدَر وَ ……..جَنگ قِیلِینِیشِی کِیرَک.

مَنَه بُو آیَتدَه هَم اَلله تَعالَی مُسُلمانلَرگه دَستوُر بِیرَه دِیکِی، سِکوُلارِیستلَر دِینِینِینگ اِیلدِیزِینِی قوُرِیتِیش وَ اِسلام دِینِینِی بَرپا قِیلِیش اوُچُون یِیر یوُزِیدَه فِتنَه قالمَه گوُنِیچَه جَنگ قِیلِیشگه بوُیرُوق بِیریَپتِی؛ باشقَه بِیر عِبارَه بِیلَن اَیتگندَه، اَلله نِی دَستوُرلَرِینِی بَرابَرِیدَه توُرگن وَ بَشَر تامانِیدَن وُجُودگه کِیلتِیرِیلگن ظُلمگه، عِصیانگه اَساسلَنگن بَرچَه توُزُوملَر یِیر یوُزِیدَه تازَه لَب تَشلَنمَه گوُنِیچَه وَ بَرچَه آدَملَر اَلله تَعالَی نِینگ شَرِیعَتِیدَگِی قانوُنلَرگه، دَستوُرلَرگه خالِیصانَه اِطاعَت قِیلِیب بَندَه لِیک قِیلمَه گوُنِیچَه وَ یِیر یوُزِیدَه فَقَطگِینَه یَگانَه دِین یَعنِی اِسلام قالمَه گوُنِیچَه جَنگ قِیلِینگلَر، دِییَپتِی. اَلله تَعالَی باشقَه بِیر جایدَه مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی:

    إِذَا جَاء نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ* وَرَأَیْتَ النَّاسَ یَدْخُلُونَ فِی دِینِ اللَّهِ أَفْوَاجًا(نصر/1- 2)  ” (اِی مُحَمَّد)، قَچان اَلله نِینگ یاردَمِی وَ غَلَبَه کِیلسَه وَ آدَملَر توُپ- توُپ بُولِیشِیب اَلله نِینگ دِینِی (اِسلام(گه  کِیرَیاتگنلَرِینِی کوُرسَنگِیز،دَرحال پَروَردِیگارِینگِیزگه حَمد اَیتِیش بِیلَن (اوُ ذاتنِی هَر قَندَی “شِیرِیک” لَردَن) پاکلَنگ وَ اوُ ذاتدَن مَغفِیرَت سوُرَنگ! زِیرا، اوُ تَوبَه لَرنِی قَبوُل قِیلگوُچِی بوُلگن ذاتدِیر.

(دوامی بار…..)

درس های مقدماتی/ درس اول:  دین چیست؟ سکولاریست ها از ما چه دینی می خواهند؟

درس های مقدماتی/ درس اول:  دین چیست؟ سکولاریست ها از ما چه دینی می خواهند؟

(12- قسمت)

الله تعالی در این دو آیه می فرماید که از دید او، یک نظام سالم و پسندیده برای زندگی دنیوی انسان ها، نظامی است که مبتنی بر اطاعت از قوانین الله و بندگی الله باشد و به این ترتیب، سایر نظام هایی که مبتنی بر اطاعت از سلطه ی غیر الله است، مردود و باطل هستند و طبیعتاً مورد رضایت الله نیستند؛ زیرا الله برای انسانی که مخلوق، مملوک، بنده و تربیت شده ی اوست و در ملکوت او مثل سایر مردمان زندگی می کند، هرگز راضی نیست که این انسان، این حق را به خود بدهد، در زیر سایه ی اطاعتِ از سلطه و قانون غیر خدا و بندگی غیر خدا زندگی کند و پیرو دستورات و قوانین و برنامه های غیر او باشد.

الله متعال در جای دیگری می فرماید:

–        هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ ( توبه/۳۳)  الله است كه پيغمبر خود (محمّد) را همراه با هدايت و دين راستين فرستاده است تا اين دین كامل را بر همه‌ي دین ها پيروز کند هرچند كه مشركین (سکولاریستها) خوششان نیاید و چنین چیزی را نپسندند.

خدای عزوجل در این آیه می فرماید که او پیامبرش را با همان نظام حقی (اسلام) فرستاده است که صحیح ترین نظام ها برای زندگی انسان هاست وهدف رسالتش نیز این است که اسلام را بر سایر نظام ها و سیستم ها برتری دهد و پیروزش کند. در جای دیگر الله متعال می فرماید:

–        ‏وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ بَصِيرٌ‏ (انفال/۳۹)  و با آنان (مشرکین = سکولاریستها)جنگ كنيد تا فتنه‌ای باقي نماند و دين، خالصانه از آن الله بشود؛ پس، اگردست کشیدند و دین اسلام را قبول کردند، دست از آن ها برداريد، چرا كه الله مي‌بيند چيزهایی را كه انجام می دهند.

در این آیه نیز الله تعالی به مسلمانان دستورمی دهد که برای ریشه کنی دین سکولاریستها و برپایی دین اسلام تا جایی بجنگند که هیچ فتنه ای در زمین باقی نماند؛ به عبارتی دیگر، تا زمانی بجنگند که تمام نظام های مبتنی بر بغی و تمرد تولید شده توسط بشر در برابر دستورات خداوند از کره ی زمین برچیده شوند، و همه ی مردمان، خالصانه مطیع و بنده ی قوانین و برنامه های شریعت خدای متعال شوند و تنها یک دین بماند آنهم دین اسلام. در جای دیگر الله متعال می فرماید:

–        إِذَا جَاء نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ* وَرَأَیْتَ النَّاسَ یَدْخُلُونَ فِی دِینِ اللَّهِ أَفْوَاجًا* فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ کَانَ تَوَّابًا (نصر/1- 3) هنگامی كه ياری الله و پيروزي (و فتح مكّه) فرا مي‌رسد. ‏و مردم را مي‌بيني كه دسته دسته و گروه گروه داخل دين الله مي‌شوند (و به اسلام ايمان مي‌آورند). پروردگار خود را سپاس و ستايش كن، و از او آمرزش بخواه. الله بسيار توبه ‌پذير است.

(ادامه دارد……)