تعارفي درسونه/پنځم درس: شرعي دښمن پېژندنه (4)/په شرعي ادبياتو کې د مرتد پېژندنه او مرتدین او له مرتدین ډلو سره د چلند څرنګوالی(19)
ښه ، اوس موږ د متهم تورن د جرم ثابتولو او د تکفیر د شرایطو ته راځو
موږ مخکې هم وویلي چې اصل هغه څوک چې زموږ قبلې ته لمونځ کوي او زموږ ذبیحه خوري هغه مسلمان دی،او هغه د مسلمانانو له ټولو مزایاو څخه ګټه پورته کوي مګر د هغه څه خلاف دا ثابت شي: مَنْ صَلَّى صَلاتَنَا وَاسْتَقْبَلَ قِبْلَتَنَا وَ أَكَلَ ذَبِيحَتَنَا فَهُوَ الْمُسْلِمُ، لَهُ مَا لَنَا وَعَلَيْهِ مَا عَلَيْنَا.پر دې سربیره مو وویل چې ارتداد او مرتد کیدل یو جرم دی او دا تر ټولو سخت جرم دی چې یو مسلمان یې کوي او دا په حدودو پورې اړه لري او حدود له قضاوت سره تړلي دي.نو په هم دا خاطر الله تعالی هر چا ته د دې علم نه دی ورکړی.او د هغه پوهه عمومي حالت نه لري،او د یو شخص قضیه ډیره درانده ده، او قضايي بهیر او د پریکړې صادرول هم پیچلي او درانه دي.
او هم داسې نه شي کېدای د مثال په توګه، هغه د غلا یا تښتونې یا فصاص ، او ورته نورو قضیو لپاره سزا صادره کړه.د جرم ثابتولو، سزا صادرولو او د سزا د اجرا کولو لپاره فلټرونه او مرحلې په پام کې نیول شوي، چې په دې قضايي برخه کې ځانګړې تخصص ته اړتیا لري.
اوس په دې قضایي نظام کې چې یو عمومي ریاست هم لري او د ځانګړو قاضیانو پورې اړوند ځانګړی او تخصصي ریاست، څنګه باید ثابته کړو چې یو شخص مرتد دی؟ او یو څوک چې تورن شوی وي باید له کومو مرحلو څخه تیر شي او له کومو فلټرونو څخه تیر شي ترڅو د ارتداد حتمي پریکړه صادر کړي او بیا د دې پر ځای چې هغه ته مسلمان ووایو، هغه ته مرتد وایو؟ په دې برخه کې څلور ځانګړي مرحلې دي چې د قبلې خلک په دغو څلورو مرحلو باندی اتفاق کړي دی:
– لومړی ګام د جرم ثابتول دي: باید پاملرنه وشي.یو مسلمان چې په داسې خطرناک جرم تورن شوی .او که دا تور ثابت شي، هغه ته به د مرتدین او مرتد په توګه د سزا ورکړل کي به شامل شي.
– اول بايد په هغه تور ثابت شي، او معمولاً د اهل قبلې خلکو د دې تور د ثابتولو لپاره درې لارې وړاندې کړې، چې بايد په دې ډول ثابت شي:
۱- د یو شخص د جرم د ثابتولو لومړۍ قضیه د تورن شخص اقرار او اعتراف دي. يعني مانا دا چې شخص پخپله اعتراف کوي چې هغه داسې عمل یا وینا کړې وي چې د ارتداد سره مخ شوي دي.د بېلګې په توګه ووایو: زه سیکولر یم، یا زه کمونیست او ډیموکراټ یم، یا زه PKK یم، یا زه یهودی، مسیحی، مجوسی او داسې نو ریم.ما یو څه وویل چې زه دلته راوست دي.
اوس، ځینې خلک په دې نظر دي چې که یو څوک د ارتداد له دغه ډول جرم څخه انکار وکړي، سزا به پرې نه اجرا کېږي او موږ به راتلونکو ګامونو ته مخه نه کړو.امام شافعي رحمه الله په کتاب الام کې وايي: “من قيل أنه لا يُصلي فَأنْكَرَ صدق”یو چا ته وویل شول چې لمونځ نه کوي؛ خو دغه کس انکار وکړ (او ویې ویل: زه لمونځ کوم)، د داسې کس دا انکار له هغه څخه د حق خبره منل کیږي.
يعنې که يو څوک تورن شي او ورته وويل شي چې ته سيکولريست، کمونست، ډيموکراټ، پي کې کې، يهودو، نصراني او داسې نور يې او دا شخص يې ردوي، موږ يې خبره منو او ووايو چې رښتيا وايي او عذر يې منو؛حتی که موږ هغه یو له منافقینو او سیکولرانو څخه وګڼو او د هغه په دروغ، منافقت، قسم خوړلو او نورو فسادونو کې شک ونه کړو.خو بیا هم موږ د هغه عذر منو او د هغه خبرې رښتیا ګڼو. ولې؟
ځکه چې په دې مشخصو او پېژندل شویو شرایطو کې د چا عذر یوازې یو ځل منل کېږي او که هغه هماغه ښکاره او معلوم جرم تکرار کړي چې په قصدي او په خپله خوښه د ارتداد سبب کېږي، نو عذر یې نه منل کېږي.برسېره پر دې، دا ډول شخص موږ ته نا معلوم دی او تر اوسه یې له مسلمانانو څخه نه دی جلا کړی او ځان د الله تعالی د شریعت د ټولو احکامو تابع ګڼي.
