Ғуллот ва фирқагарийлик ширкининг кенгайиши ва эрон исломий фавқулодда хукумати учун тазаловга бир фурсатни пайдо бўлиши

Лутфуллох Бегий/ Бона

Аллох таоло қуръонда мархамат қиладики:

مُنِيبِينَ إِلَيْهِ وَاتَّقُوهُ وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُشْرِكِينَ * مِنَ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَكَانُوا شِيَعًا ۖ كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ (روم/31-32)
إِنَّ الَّذينَ فَرَّقُوا دينَهُمْ وَ کانُوا شِيَعاً لَسْتَ مِنْهُمْ في‏ شَيْ‏ءٍ إِنَّما أَمْرُهُمْ إِلَي اللَّهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِما کانُوا يَفْعَلُونَ (انعام/159)

Ширк хақида хам мархамат қиладики:

إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعِيدًا (نساء/116)

Шундай экан шайтон ва уни муридлари хам фирқагарийлик ширк эканини яхши билишади ва аллох таоло хам ширкдан бошқа барча гунохларни агар хохласа кечиради. Шайтон мана бу калит ўрнидаги қуролдан ғофил бўлиб қолиб кетган,деб ўйламанглар. Шайтон шу даражада зийракки, аниқ хадаф ва илдизни ўзига зарба уришга харакат қилади. Шунинг учун агар кириб келишни хохласа худди мана бу эшикдан кириб келади.

Исломий хукумат ва унга боғланган улил амр шўроси ва бу ерда вужудга келган уммат, хамда шу йўлда хосил бўлган ижмоъгина динни сақлашни замонатчиси ва фирқаланиб кетишни,фирқагарийлик ширкини олдини олувчи омилдир.

Имоми Али розиаллоху анху мана бу мухим нарсани нихоятда зариф холатда баён қилган ва тафарруқни келиб чиқиш иллатини, Усмон ибни Аффонни замонидаги хукуматнинг мушкилотида экани, яъни (хокимият эхтикори,ўзбилармончилик ва шўродан узоқлашиш) ва баъзи мусулмонларни кескин ва бетоқатлик билан харакат қилиши,деб билади.

Имоми Али жамал жангини воқеъасидан олдин айтган эдики: “аллох таоло бизларга ислом сабабли иззатни берди ва у билан бизни фахрланадиган даражага етказди ва хорлик,ўзаро кинали бўлиш,бир-биримиздан узоқ бўлишдан нажот бериб,барчамизни биродар қилди. Шу тарзда аллох таоло одамларни дини исломда юришларини ва уларни ўртасида хақ барқарор бўлишини, аллохни китоби уларга пешво бўлишини хохлади, бир замонга етиб келгач мана бу киши (Усмон) мана шу одамларни қўлида ўлдирилди. Шайтон уларни итоат қилмасликка васваса қилди ва бу умматни бир-бирига қарши қилиб қўйди, бу умматни хам бошқа ўтган умматларга ўхшаш фирқа- фирқа бўлиб кетиши намоён бўлди…….” ^[1]

Мана бу тахлилда, хам хукуматни навига ва шўродан узоқлашиб кетишга ( асосий ва мухим омил сифатида),хамда эътироз қилувчи кимсаларни кўрсатган реакциясига хам ишора қилиб ўтилган. Мана шу шахслар кейинчалик имом Алини ўлими ва карбало фожеасида энг кўп ролни ўйнашди ва тарих давомида мусулмонларни фирқа-фирқа бўлиб кетиши ва Усмон ибни Аффонни хукмронлик давридан бошлаб у кишини ўлдирилиш давригача бўлган муддатда хам ғуллотни ошкора зохир бўлиши қулоғимизга чалинади.

Мана бу асосий омил( нубувват манхажига асосланган исломий хукумат) сустлашиб, муовияни замонида эса бузилгандан сўнг зарурат хукми бўйича мазхаблар вужудга келди, аммо бу мазхабларни орасида нихоятда зариф ва бошқа мазхабларни воситасида намоён бўлган ғуллот мазхаби мусулмонларни фирқаланиш водийсига тортиб кетди. Шофеъий, ханафий, ханбалий ва …….ларни ўртасидаги дахшатли жанглар ва мухолиф фирқадаги минглаб мусулмонларни ўлдирилиши, мана ширкга булғанган кўз-қарашни намунасига яққол мисол бўла олади.

Мазхаблар

қоидасига биноан вужудга келган эди, аммо «الضرورات تبیح المحظورات»

мана бу ғуллот ўзини аввалги қадамларини одамларни алдаш учун,ислом денгизидан келиб чиққан мазхабларнинг атрофидан бошлади,лекин озгинадан сўнг йўлларини қийшайтириб бехуда гапларни айтиш,ширкка асосланган ёлғонларни қўшиш, кина,таъассуб,шариатни хукмларига эътибор бермаслик, шубха-гумонлар кўчасига кириш жарлигига тушишди, охирида эса шариатни бир четга суриб қўйишгача боришди. Барчамизга аниқ ва ошкор бўлиб кўриниб турган нарса шуки, ла илаха иллаллохни зохири ва ботини шу даражада тиниқ ва қатъий холатда кўринади,уни тафсир, изох, тахриф, уни маъносини орасига қўштирноқ очиб қўйишга хам ўрин хам йўқ, ёшу-қари, саводли ё бесавод одамлар учун тушунарлидир.

Аллохни хузуридаги дин исломдир,

﴿إِنَّ ٱلدِّينَ عِندَٱللَّهِ ٱلۡإِسۡلَٰمُ﴾

Зайдий, ханафий, моликий, шофеъий, ханбалий, зохирий ва …….салафий, мадхалий, сунний, шиъа ва бошқаларга ўхшаш унвонлар аллохни назарида дин ва у зотни рисолатини ўрнига қабул қилинмайди ва мана бу осмоний дин бўйича бўлак-бўлак бўлишлар ва фирқа-фирқа бўлиб кетишлар,асл тавхидга нуқсон тушишини бошланиши ва ширк водийсига ботиб кетишликдир. Имоми Мухаммад Ғаззолий қандай хам чиройли жумлани келтирган экан: мен шариат бўйича қуръон мазхабига ва ақлий жихатдан эса хужжат мазхабига эгаман.

Мана бу кўриниш бўйича бир гурух кишилар қуйидаги нарсаларга ишонишади:

-Дин аллох томонидан, мазхаб эса башар томонидан вужудга келтирилгандир.

-Динда хеч қандай зиддият, нуқсон топилмайди,лекин айбсиз ва бенуқсон мазхаб мавжуд эмас.

-Дин инсонларни аллохни тавхидига ва миллатларни ўртасида иттиходга даъват қилади,аммо мазхаблар, мана бунга ўхшаш иддаолар қилишига қарамасдан тафрақа ва ихтилофга даъват қилишни булоғи хисобланади.

-Дин одамларни эътиборини аллохга тортадиган бўлса, мазхаблар одамларни диққатини инсонларга тортади.

-Динни фахмлаш ва исботлаш нихоятда осон ва содда,лекин мазхабни исботи минглаб жилдли китобларга,бахсларга, изохларга ва тафсирга эхтиёж бордир.

-Дин аллохни китобидир,лекин мазхабда минглаб ажойиб ва ғаройиб китоблар мавжуд.

-Динда хурофот топилмайди,аммо хурофотсиз ва инхирофсиз мазхабни топиб бўлмайди.

-Дин бутун тарих давомида иттиходга ва хар бир миллатни ифтихор қилишига сабаб бўлган бўлса, мазхаблар уларни орасида тафрақани бошланишига, бадбахт бўлишларига боис бўлган.

-Ва ……….

Исломий мазхабларга нисбатланган мазхабий фирқагарлар ўтган замонда хам, хозирги асрда хам бехуда тортишувлар ботқоғига ботиб юришибди, бир кишини бир мазхабдан бошқа бир мазхабга ўтиши, гохида худди нотўғри йўлдан кетаётган автобус ва поезддаги ўриндиқни алмаштиришига ўхшайди, хозирги вазиятдаги суннийни шиъага айланиши ёки шиъани сунний бўлиб қолиши исломга хеч қандай фойда хам келтирмайди ва зарар хам етказмайди. Бу ерда мавжуд бўлган хар қандай фойда ва зарар, мана бу фирқаларни ўртасидаги иттиход ва тафарруқдадир, иттиходни ягона йўли хам исломий хукуматни ташкил қилиб уни химоя қилишдадир,буни натижасида эса улил амр шўросини ва мана бу шўрони дилидан хосил бўладиган умматни ва нихоят эса вохид ижмоъни мусулмонларга ироя беради.

Бу дегани автобус ва поездни йўлини ўзгартириб тўғри йўлга солиш ва кўзланган хадафга эришишдир.

Аллох биродарларимдан бирини рахмат қилсин,у ўзини менга ёзган номасида ёзган эдики:” бизларни ичимиздаги хутба ўқувчилар, намоздан сўнг махаллий муллоларнинг ла илаха иллаллохни баланд овоз билан айтишлари зарурат юзасидан бўлганини тушунишлари учун 400 йилдан ошиқ вақт ўтиб кетди. Мана буни айтишлик ,қуролни кучи билан “ла илаха илла исмоил”, дейдиган хом гўшт ейдиган вахший кимсаларга нисбатан ишлатилган эди. Наузу биллах ( албатта хозирда хам буни тушуниб етмаган кишилар мавжуд) улар жонидан кечиб жанг қилаётган мужохидларни ахли бидъат ,деб номлашади.

Бир гурух кишилар орадан 1300 йил ўтганига қарамасдан ўзларини мазхаблари билан динни ўртасидаги фарқни тушуниб етишгани йўқ, улар мазхабларининг зарурат хукми ва исломий хукуматни, улил амр шўросини мавжуд эмаслиги сабабли вужудга келганини тушуниб етишлари учун орадан яна 400 йил ўтиши хам мумкин. Бундан ташқари орамизда нубувват манхажига асосланган исломий хукумат ва вохид улил амр шўроси бўлмас экан, усул бўйича вохид умматга хам эга бўлмаслигимизни ва вохид умматга эга бўлмагандан сўнг эса вохид ижмоъ, вохид дин, иззатга хам эга бўлолмаслигимизни, янги мазхабларни пайдо бўлиши эса мусулмонлар учун тафарруқ, хорликга ўхшаш фожеъали оқибатларга сабаб бўлишини тушуниб етишлари учун эса яна 400 йил ўтиши керакдир?

“ислом ва секуляризм динининг ўзаро алоқалари” номли китоби, “ 8 қисматли муқаддамот дарслари” ва “узр ба жахл” китоби,ахли суннат бўлган сиз жанобларни 800 йил олдинроққа олиб боради, буни қабул қилишни хохлайсизми ё хохламайсизми бу айни воқеиятдир. Албатта уламойи суъ вар рувайбиза ва мунофиқларни тўдаси( секулярзодалар) айёр, хийлагар тулкидек одамлар мана бу воқеиятларни тушуниб етишларини ва одамларнинг тафарруқдан тийилиб вахдатга эришишларини хохлашмайди, чунки улар секуляризм дини ва бутун жахон,махаллий тоғутлар ўртада тафарруқни оловини янада кучайтириб, одамларни хақиқий вахдатга эришмасликлари йўлида уларни олдига қўйишган мухим вазифани бажариш билан машғулдирлар.” [2]

Хозирги вазиятда эрон исломий заруратли хукуматдаги шўролар ва озод фикрли фазоларнинг ахли суннат учун вужудга келиши, бир неча асрлардан буён интизор бўлиб кутилган бир фурсат эканини ва мусулмонларни ақидаси ва рафторидаги ғуллот қолдирган доғларни поклаш учун бир абзор эканини тушуниб етишимиз керак.

[1] طبري ، ج 6 ص 3141

[2] هر سه از آثار شیخ ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله هستند

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ