Исломий уйғониш харакатидаги нафий ва исботни танзимлаш.
Росулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалллам ишни аввалида барчага:”Ростгўйлардан бўлишингиз учун لا اله الا الله денглар”деб буюгандилар.У кишининг хаммадан биринчи бўлиб талаб қилган нарсалари нафий қилиш,йўқ дея олиш бўлган эди,мана бу мархалани босиб ўтилгандан сўнг исбот ва тасдиқлаш келади.
Ҳар қандай мубораза қилувчи шахс шуни яхши билиши лозимки,исломий инқилоблар жараёнини бошланишидан олдин ва кейинги даврини орасида катта фарқ мавжуддир.Барча пайғамбарларни муборазасидаги энг катта ва аниқ услуб,айниқса росулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассалламни мана бу талабларидан олинадиган натижа,ҳар бир муборизнинг раҳбариятдаги,жамиятни уйғотишдаги асосий омили нафий қилиш ёинки яна хам аниқроқ айтадиган бўлсак” لا اله “да марказлашгандир.Мана бу етакчи сиёсат ҳалқни барча қўзғолонлари ва инқилобларидаги асосий ролни бажариб келиши тўлиқ равшан нарсадир.Агарда биз пайғамбарлар томонидан олиб келинган илоҳий хукмларни такомиллашишини жараёнига назар ташлайдиган бўлсак,исботий хукмларни кўпи даражама-даража,аста-секинлик билан миллатни устига қўйиб борилганлигини гувоҳи бўламиз,росулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассалламни ҳаётлик пайтларидаги аҳкомлар хам ўзини комил кўринишига етиб боргунча,даражама-даража суратда 23 йил давомида ўзини даврини бошдан кечирди ва натижада комил бир суратда жамланди.Бу ердаги исботдан бўлган мақсад илоҳларни инкор қилиб,тоғутга куфр келтиргандан сўнг Аллоҳнини рубубийят тавхидидаги ягоналигини исботлаш маъносида эмас,балки шариат хукмларини тўлиқ ўз ичига олиб,шариат ва ибодат хукмларини айни ўзини кўрсатиб бера олган,улуҳият тавхидини бир қисмини исботлаш маъносидадир.
Агар кейинги даврда келган исломни мубораза борасида такомиллашиш оқимига назар ташлайдиган бўлсак,ўзини давридаги замон ва маконни вазиятига муносиб равишда, ҳар бир жамиятни исломий хукм ва буйруқларни таниши ёки танимаслигини даражасига қараб,мана бу жамиятни ўзига хос мавқеиятига ва ўша кунни масалаларига жавоб бера оладиган кўринишда услуб ва тактикаларни амалга ошириларди.Хатто буюк мақсадларга етишиш учун харакат баъзи мархалаларда баъзи исботий хукмларни баён қилишдан четланишга мажбур бўлиши ва мана бу мархаладан ўтиш даврида буни баён қилишга эҳтиёж йўқ,деб ташхис бериши хам мумкин.Фикрий фаолиятлар баён қилинган ёинки бу заминада амаллар бажарилган тақдирда, манъ қилувчи унвонида хам амал қилиши ва мубораза йўли тўсиқлар келтириб чиқариши хам мумкин.
Бизлар Маккий даврни бир неча йилида хижоб,маст қилувчи ичимлик,зино,закот ва ……хоказоларга боғлиқ ахкомларни кўпи мусулмонларга исботий усуллар сифатида баён қилинган эмаслигини ва мана бу Маккий даврда вафот топган мусулмонлар мана бундай хукмлар борлигидан бутунлай бехабар бўлишганини яхши биламиз,росулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламни саҳобаларини бирортаси мана бундай ахкомларни тасаввур ҳам қила олмасди.
Тўғридан-тўғри пайғамбарларни ўзига эргашган ўтган даврлардаги умматлар хам,пайғамбарлари билан бирга, Аллоҳ таолонинг исботий ахкомларни такомиллаштириш йўлини қандай тарзда бажаришини тасаввур қила олишмасди.Аллоҳ таолонинг ўзи хам ахкомларини амалга ошиш замони,мархаласидан олдин лафз ёки фикрий холатда баён қилишни лозим кўрмаган,балки мана бу ахкомларга тегишли оятларни нозил қилишни хам ўзига хос замон ва маконга белгилаб қўйди.
Мана шу сабабли хам харакатни мавжуд вазияти биздан талаб қилаётган нарсага мувофиқ равишда иш олиб боришимиз лозим,агар биздан бирор кимса исботий режаларимиз ҳақида сўрайдиган бўлса,биз уларга ҳозирча бундай исботий нарсалар иҳтиёримизда йўқ эканлигини,хамда хамма нарса ўзининг вақтида аниқ бўлишини айтишимиз лозим.Мана шунда биз ўзимизга мубораза йўлидги асосий усулларни бирига риоя қила олдик,деб айта оламиз.Харакат ўзини мубораза йўлида кунини талабига кўра шундай паст-баландликларга,илгари силжиш ёки орқага қараб кетишларга дучор бўладики,агар бундай шароитларда бир исботий хукмга керакли бўлган ўзига хос мавқеиятдан фойдаланилмайдиган бўлса,хар қандай шиор ташлашлар,эрта ёки ўринсиз туғилиб қолган хукмларни кераги хам бўлмайди.Шуни хам айтиб ўтиш лозимки:харакат нафий яъни инкор қилишга эҳтиёжи бўлган даврда хар қандай шошма-шошарлик билан қўйилган қадам,харакатга зарарлар олиб келиши аниқдир.
Масалан агарда бир жамият секуляризм ва диктаторлик жараёнини инкор қилиниши кераклиги ҳақида қарор қабул қилган бўлса,мавжуд босқинчи секуляр диктаторликни қулатиш ва ўртадан кўтариб ташлаш учун бир шахсни ёки жамоатни ўзини раҳбари сифатида сайлайди.
Мана бу мархалада секуляризмдан безор бўлган ҳалқни қарорига ўзига хос ахкомлар ва исботий шиорлар билан раҳбарлик қилиш ёки уни ташкиллаштириш бутунлай хато ишдир.
Бу дегани бизлар исботий усуллар ,исботий ахкомларга эга бўлмаслигимиз керак дегани эмас,балки мана бу исботий ахкомлар воситаси билан маънавий ва моддий қудратни қўлга киритишга, кичкинагина бўлса хам муносиб имконият пайдо бўлган пайтда,аниқ режалар асосида мана бу мархала учун ўзимизни алоҳида хукм ва қонунларимизга эга бўлишимиз ва ўзимизни бу вазиятга тайёрлаган бўлишимиз лозим.Биз қудратни қўлга киритиш учун керакли бўлган режаларни олдиндан тайёрлаган бўлишимиз керак,шунда бошқалар бизларни хукуматни қўлга олишга қодир эканимизни тушунишади.Бу ердаги мени асосий мақсадим,исломга нисбатланаётган турли-хил жараёнлар,мазхаблар мавжудлигига қарамасдан,хилма-хил фикрлашлар,тафсирлар ,умумий шўрони йўқлиги билан бир қаторда мана бунга ўхшаш эрта ва номуносиб замон,фаслда туғилиб қолган исботий ўринлар ҳақида гапириш ва фикрлаш,қудратни қўлга киритиб хукумат ташкил қилгунга қадар бўлган инқилоб даврида кераксиз нарсадир.Бу даврда исботий ишлардаги муштарак нифийларни асосига суяниш керак,чунки раҳбарлик қилиш ва жамиятнинг раҳбариятини тизгинини қўлга киритиш билан бир қаторда, аввалги айтилган нифийларга хам вафодор қолиш керак бўлади.Ҳалқни мана бу нафий харакатларини ўзини ўрнида тўғри йўл орқали ғалаба сари йўналтириш лозим.
Бизларнинг тоғутга куфр келтиришимиз салбий,секуляризм диктаторлигини хукмларига бўйсинмаслигимиз салбий,мен коммунизмни ҳоҳламайман,мен социал демократларни қонунларига бўйсинмайман,мен синглим,аёлим ва қизимни фасодги кириб кетишини хам истамайман,буларни устида илоҳий хукмларни ўрнига секуляризм қонунлари жорий бўлишига хам йўл қўймайман,мен фахш ва фақирликни хам ҳоҳламайман,мен қўрқув ва нотинчликни ҳаётимни ҳар қандай босқичида хам кўришни истамайман,мени устимда муртад секуляризмни нисбий аҳлоқлари қўлланишини хам ҳоҳламайман ва…………мана булар секуляризмни диктаторлиги ва жоҳилиятни ҳар қандай шакл ва кўринишда бўлишидан қатъий назар қабул қилиб бўлмайдиган,харакатни нафий усуллари хисобланади.Мана булар бизларнинг харакатимизни муборазасини алоҳида сифатларидан бўлиб,мусулмон ҳалқларга жамиятнинг барча табақасида ўзларини диний ва охират манфаатларини сақлаш йўлида илгари силжишларига ёрдам беради.
Нажот топувчи фирқадаги мужоҳид биродарлар ва сингиллар ўзларининг ҳалқига салбий ўринларда шу даражада танилган бўлишлари керакки,одамлар уларни худди ёмғирдан кейин чиққан қўзиқорин сингари эмасликларини,балки мавжуд жоҳилиятга,секуляризм диктаторлигига қарши уларнинг бир аъзоси,уларни сўзлагувчиси ,хамда диний жамиятнинг жараёнини раҳбари эканини билиши зарур.Одамлар нажот топувчи фирқани мужоҳидларини ниҳоятда яхши таниган бўлиши керак,яъни сизларни “йўқ”ингиз билан одамларни”йўқ”и бир хилда бўлиши лозим.
Бизлар ўзимизни жамиятнинг турли-хил табақаларида таништиришимиз керак,мана шунда бизларнинг режаларимиз ҳақиқат талаб инсонларнинг қалбидан жой олади ва шубхасиз бошқалар бизларга ва бизларни келажагимизга ишонч билан қарайдиган даражага етади.Аммо диндор одамлар мавжуд секуляризм кўринишларини барчасига “йўқ”дейдиган даврларда,бизлар уларнинг”йўқ”ини намояндаси бўлишимиз керак ва хукмларнинг исботий кўринишларидаги бизларнинг ўзимизга хос бўлган ҳар қандай харакатимиз, бўйнимизга олган раҳбариятни кучининг ўртасида келишмовчиликлар чиқишига,бўлинишига сабаб бўлади.
Бу ердаги масала келишув,собитликдан пастга тушиш,тавхидни усуллари,вало ва баро,тоғутга куфр келтиришга зарар етиши ва…………ларда эмас,балки буни акси бўйича ноўрин келишувларни олдини олиш ва бизларнинг қудрат,шавкатимизни янада кўпайтирадиган,хамда бизларни буюк мақсадларимиз ва босқинчи душманни устидан ғалаба қозонишимиз йўлида сарф бўладиган ёқилғиларимизни таъминлайдиган кучларни бўлинишдан сақлаб туришдир.
Бизлар нажот топувчи фирқани намояндаси ва одамларни нафратини раҳбарияти сифатида туришимиз ва уларни босқинчи секуляр диктаторлигига,жоҳилиятга қарши “йўқ”ларини етакчиси бўлишимиз лозим,шунда бизлар ҳар қандай бурилиб кетишларни ва бемор,алданган гуруҳларни беҳуда келишувларини олдини олган бўламиз.
Биз ўзимизни зийраклик ва хушёрлигимиз билан муртад секулярларга кўнгил боғлаган кимсаларни барчасига нажот беришимиз ва уларни сафимизга тортишимиз лозим.Агар бизлар ҳалқни муртад секулярларга бўлган нафратининг намояндаси бўла олсак,секуляризмни девонларига,куфр парламентларга киришга улгурган келишувчан,адашган бошқа жамоатлар одамларни жиҳоддан совутиш,уларни алдашга имкониятлари қолмайди ва уларни нажот топувчи фирқадан жудо қилиша олишмайди.Чунки ҳозирги даврга келиб, муртад секулярлар билан айтиб ўтилган ўринларда ҳамтовоқ бўлган кимсаларнинг секулярларга қарши эмаслиги,балки улар оддий ҳалқнинг устига фақирлик,қўрқув,фахшни юклашда шерик эканликлари фош бўлиб бўлган.
Мана шу мархалада одамлар секулярларнинг ким эканлигини,хамда биз секулярларни ҳоҳламаслигимизни,балки мавжуд секуляризмни жоҳил диктаторлигига қарши уларни”йўқ”ини намояндаси эканимизни яхшилаб тушуниб олиши керак.Агарда бизлар мавжуд жоҳилиятга қарши одамларнинг намояндасига айланган қудратли кучга эга бўлсак,шубхасиз одамлар бизларнинг режаларимизни,исботий хукмларимизни хам бемалол қабул қилиб, ҳаётларида амалда қўллашади.Мана энди,нима учун мусулмонларнинг жуда қаттиқ ўрганиб қолишган ичимлик ичишни, биттагина буйруқ орқасидан осонлик билан тарк қилишганини сабаби аниқ бўлади.Ёки маданиятга айланиб бўлган зинокорликни хеч қандай уйни бузмасдан ё эшигини ёпиб ташламасдан ёки уларни фаолиятини тўҳтатмасдан туриб,ўз-ўзидан ўртадан кўтарилиб кетганини иллати хам ошкор бўлади ва……………………
Ҳозирги вазиятда одамлар билан нажот топувчи фирқани ўртасидаги муомалага боғлиқ бўлган яна бир масала бор бўлиб,бу одамлардаги ишончни йўқлигидадир.Бундан мақсад исломга ёки исломий хукмларга нисбатан бўлган ишонч эмас,балки баъзи мужоҳидларни тажрибасини кам бўлганлиги ва ўзларини ислом исми билан таништираётган,аммо аслиятда секулярларни ҳамтовоқлари бўлган, жоҳил секуляризм диктаторлигини тарғиботларидаги хиёнатлари сабабли, ўтган салафлар билан ҳозирги умматни ўртасига тушган фосила(фарқ) хам сабаб бўлган.Одамлар мужоҳидларнинг росулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассалламнинг равишларини қўллаш билан хам мубораза йўналишини олдинга юргиза олишларига ва секуляризм диктаторлигини қулатгандан сўнг қудратни қўлда ушлаб тура олишларига ишонишмайди.Одамлар мужоҳидларнинг садоқат,иҳлос ва жонини фидо қилгунга қадар мубораза қилишига шубха қилмайди,аммо улар мана бу жамоат билан бирга бўлишса,мавжуд вазиятни илоҳий ахкомларга ўзгартира олишлари ва қудрат,хукуматни ушлаб тура олишлари борасида иккиланишади.Одамлар бизларни Туркиядаги аввалида ўзларини исломга нисбатлаб,кейинчалик эса муртад секулярлар билан келишув эшигидан биргаликда чиқиб келган ва одамларни бутун меҳнатларини осмонга учириб юборган исломий хизбларга ўхшашимиздан ва натижада илоҳий хукмларни ижро бўлишини,фақирлик ва қўрқувни кетишини,хамда осойишталик ва хавфсизликни қарор топишини умид қилиш хам етиб бўлмас орзуларга айланишидан…………….. чўчишади.
Ёинки Ироқдаги курдистон исломий жамоати,Ироқнинг курдистон исломий бирлашмаси,Ироқнинг исломий хизблари,Афғанистондаги Раббоний Сайёфнинг жамоатига ўхшаб бутун ўтган меҳнатларни,тўкилган қонларни самарасини икки қўллаб Америка раҳбарлигидаги секуляризм диктаторлигига тақдим қилинишидан ва биргина ажойиб бурилиш билан секуляризм диктаторлигини дўстларига,мужоҳидларга қарши душманга айланишидан ва ўзларини қўл остиларидаги ердаги миллатнинг орзулари оёқ-ости бўлишидан хавфсирашади.
Мана бунга ўхшаш шубха ва иккиланишларга ўтган йиллар давомида, исломий уйғониш харакати нажот топувчи фирқа бошчилигида,турли-хил вазиятларда ва хилма-хил шароитлардаги муносабатлари билан, амалда жавоб бериб келаётган бўлса хам,аммо барибир мана бу жамоатнинг ҳалқни истакларига мувофиқ равишдаги усулларда,масалан тоғутга куфр келтириш,вало ва баро,унга қарши бўлиб турган нафийларда собит туришларини бугунги кунни тили билан эълон қилишлари ва бундан бўйин товламасликлари лозим.
Росулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассалламнинг вахийга эргашган холда Маккада нафий қилган ўринлар билан, қудрат ва хукуматни қўлга киритгандан кейинги даврдаги нафийларини даражаси ва шунингдек қудратни қўлга киритишдан олдин одамларни устида ижро қилинган исботий хукмлар билан қудратни касб қилгандан кейинги ижро қилингандан кейинги хукм ва қонунларни даражаси бир хил бўлган эмаслигига диққат қилишимиз керак.Балки буларга яхшилаб эътибор берилса,росулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассаллам қудрат ва хукуматни қўлга киритишдан олдинги даврдаги нафий,исботлари билан кейингисини орасида ниҳоятда аниқ хисоб-китоб қилинган меёрлар мавжуддир.Ҳар бир озодликни талаб қилаётган мубориз мана шу такомиллашиш йўлларини яхшилаб ўрганиб,ўзини харакатини жоҳилият ва босқинчи секуляризм диктаторлигини устидан қозониладиган ғалаба йўлига олиб бориши ва гуруҳини шавкатини янада ошириши лозим.Мужоҳид мубориз росулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассалламга ўхшаб, қудратни касб қилишдан олдинги ва кейинги гапираётган гаплари,амалларини тартибга солиши керак бўлади,шулар билан бир қаторда ҳар бир даврга боғлиқ бўлган нафий ва исботга оид ишларни бир-бирига мослаган холда олиб бориши ва улар учун муносиб вақтларни белгилаши зарур,у мана бу йўлда ҳеч қандай шубхага ўрин бермаслиги керак.Агарда бу мубораза тўғри йўлидан бурилиб бошлаган бўлса,аниқ ташхис бериб ислох қилишга эҳтиёжи борлигини хам белгилаши лозим бўлади.
Оламларни роббисига ҳамду-санолар бўлсин!Оллоҳ буюкдир!
Муалллиф:Абу Ҳамза мухожир .
Таржимон:Умму Асмо.