اجازه راکړي چې دا مسله «اتحاد »د رسول الله صلی الله علیه وسلم د سیرت او د قرآن کریم د واضح آیتونو په رڼا کې مطرح کړو، تر څو د مؤمنانو لپاره «که تعلیم والا دی او که بی سواده » ملموس او نور هم روښانه شی.بإذن الله.
رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمای: الْأَنْبِيَاءُ إِخْوَةٌ مِنْ عَلَّاتٍ، وَأُمَّهَاتُهُمْ شَتَّى، وَدِينُهُمْ وَاحِدٌ.[1]پیغمبران د یوې کورنۍ وروڼه دي، میندې یې جلا دي او دین یې یو دی.
Агарда бир мусулмон шахс тавхидни усуллари,валаъ ва бароъ,тоғутга куфр келтириш ва тавхиддан келиб чиққан бошқа қонун ва хукмлар билан қуролланган бўлса,ўзини тоқатини даражасига қараб ичидаги ва ташқи жамиятдаги шайтонлар билан урушишга,хамда ўзини ва бошқаларни қалбига ноҳуш,ёқимсиз асарини қўйишга улгурган доғларни нобуд қилишга қудрат топа олади.
Аллоҳ таоло мусулмон шахси қўлга киритган мана бу қудратдан фойдаланиш учун даражама-даража мархалаларни доира шаклида тартиблаб қўйган.Агарда шахс қудрати,кучини мана шу йўлда сарфласа, албатта муваффақият қозонади.Мана бу, унинг дунёвий натижалари ва манфаатларидан ташқари бўлган нарсадир.
Ислом мана бу якка,тарқоқ холдаги қудратларни жамлаб,”жамоат” номини остига бирлаштирди ва уни шакллантирди.Мана бу кичик қудратларни барчаси бирлашиб ,янада кўпроқ қудратга эга бўлган ва кичик кучлар бажаришга қодир бўлмайдиган улкан ишларни хам бажаришни уддасидан чиқадиган ,катта ва жўшқин дарёларни ташкил қилиши жуда хам табиий нарсадир.
Жамоатларни ташкил қилишдан мақсад,кичик жилғаларни ва дарёларни улкан денгизга олиб борадиган кўприк,каналларни қуришдан иборат бўлиб,шу орқали исломий хукмларни жорий қиладиган , кенг исломий хукумат ташкил қилинади.Албатта мана бу қудратли хукумат ёинки улкан денгиз,Аллоҳ таоло мусулмонларни иҳтиёрига бериб,танзимлаб қўйган йўлни босиб ўтмасдан бошқа чораси йўқ,чунки тартиб бўйича қудрат шахслардан жамоатга,жамоатдан эса илоҳий хукм ва қонунларни жорий қиладиган хукуматга айланиб бориши керак.
Шахслар жамоат ташкил қилиш йўлида сон-саноқсиз қийинчиликлар,тўсиқларга учраши мумкин,хатто талафотлар бериши хам табиийдир,лекин ҳар қандай суратда хам мана бу мархаладаги унинг асосий вазифаси, жамоат ташкил қилиш ёки унга қўшилишдан иборат бўлади.Жамиятни ислоҳ қилувчи ишлар эса бу вазифани атрофида жойлашгандир.
Худди шунга ўхшаш жамоат хам исломий хукуматга етиш йўлида турли-хил тўсиқларга учраши,хатто бу тўсиқларни қўполлик билан олиб ташлашга мажбур бўлиши хам мумкин,лекин мана шу тўсиқларни олиб ташлаш пайтида уларни биринчи даражада зарур бўлганини, яъни исломий хукуматга етишишдан тўсиб турганини танлаш лозим бўлади.Чунки хукуматни қўлга киритишдан олдинги жамиятнинг ўсиши йўлидаги тўсиқлар билан,хукуматни ташкил қилгандан кейинги тўсиқларни орасида ер билан осмонча фарқ бор.Шунинг учун хам шахсларни,жамоатларни,хукуматни қудратига муносиб равишда шаръий ишларни олиб бориш ва ҳар қандай қарама-қаршиликларни олдини олиш керак бўлади.
Чунки баъзи ушлаб турувчи тўсиқларни олиб ташлаш якка шахсларни қўлидан келмайди,бундай пайтда фақат жамоатларгина буни уддасидан чиқа олади.Шунингдек баъзи тўсиқларни олиб ташлашда жамоатларни кучи етмайди ва хукуматгина буни бажара олиши мумкин,агарда шу ерда жамоат шошма-шошарлик билан ишни амалга оширадиган бўлса,уни манфаатидан кўра зарари кўпроқ бўлиши аниқ нарса.Жуда кўп ўринларда шундай тўсиқ ва монеъликлар борки,жамоат уни олиб ташлашга қодир эмас ва бу шароитда қўйилган ҳар қандай қадам мубораза йўлидан адашиб кетилишига ёки мужоҳидларнинг кучларини бекорга сарфланишига сабаб бўлади.
Мана бу изоҳларни кетида ҳаётий муҳим бўлган”қудратни дарк қилиш ва қудратни амаллари” масаласи турибди,мана шу қудрат тавхид,иймон,жиҳод ва……………орқали шахсга,жамоатга,хукуматга берилгандир.”Шахс ва жамиятни ислоҳ қилиш йўлида аниқ мақсад сари йўналтирилган ва ташкиллаштирилган холда иш олиб борилиши керак,чунки бошқа йўсинда иш амалга оширилса,иш ўхшамаслиги ё самараси кам бўлиши ёки умуман самара бермаслиги хам мумкин.
Айтиб ўтилганидек жамоат номли ташкилотни вужудга келтиришдан мақсад, исломий хукуматни ташкил қилиш эди,мана шу хукумат ташкил қилингандан сўнг жамоат ўзини вазифасини бажарган хисобланади ва хукуматни ичига сингиб кетади.Бу нарса худди дарёни денгизга қўшилиб сингиб кетганига ўхшайди,мубориз мужоҳидлар биринчи хал қилувчи мархалани босиб ўтганларидан сўнг,исломий хукуматни қўл остида жамиятнинг хавфсизлигини таъминлаш йўлидаги вазифаларини бажариш орқали,ишни иккинчи мархаласига ўтишади.Бу вазифалар беш ўринда бўлиб:
1.Дин ва ақида.
2.Жон ва нафс.
3.Насл ва номус.
4.Ақл ва хуш.
5.Мол ва бисот.
Буларга қўшимча равишда жамиятда фақирликни йўқотиш ва одамларни хавфсизлиги,осойишталигини таъминлашга ёрдам беради.Исломий хукумат ташкил бўлгандан ва ҳалқ таъминланганидан,осойишталик ва хавфсизликни (اطعمهم من جوع وآمنهم من خوف ) ўрнатгандан сўнг,жамият ва шахсларни ислоҳ қилиш йўлидаги вазифаларини иккинчи мархаласига ўтишади.Яъни исломий хукумат мана бу мархаладаги вазифасини муваффақият билан амалга ошира олгач,мужоҳидлар ишни кейинги босқичига ўтишади,улар бу босқичда одамлардан хукуматга нисбатан вазифаларини бажаришлари кераклигини талаб қила олишади.
Мана бу ерда шахслар нажот топувчи фирқани ташкил қила олишди ва бу жамоат эса исломий хукуматни ташкил қилишга муваффақ бўлди ва натижада исломий хукумат осойишталик,хавфсизликни таъминлаш йўлидаги вазифасини энг гўзал суратда бажара олди.Мана бундан кейинги охирги мархалада, хукумат ўзини вазифаларини энг яхши кўринишда бажаришга муваффақ бўлгач,одамлардан хам хукумат ва унинг қонунлари олдидаги вазифаларини бажариш талаб қилинади.Мана бу мархалада худуд ҳақидаги масалалар ўртага ташланиб,худудларни ижро қилиш мархаласи хисобланади.Исломий хукумат ҳалқни олдидаги ўзини вазифаларини комил суратда бажаришга эришгач,мана бу худудларнинг аҳкомларини жамиятни устида қўллай олади.
Агар ўтган тарихга назар ташлайдиган бўлсак,Умар розиаллоҳу анҳу исломий хукумат ҳалқнинг олдидаги вазифасини бажармаганлиги боис, ўғрини қўлини кесмади,чунки ўғри ўзини жонини сақлаш учун ўғрилик қилишга мажбур бўлган эди.
Маҳфий холда қилиб бўлмайдиган валаъ ва бароъ,тоғутга куфр келтириш,тавхидни мустаҳкамлашни эълон қилингач,мўъмин киши қаерда эканини ташхис бериши,Аллоҳни ризоятини қўлга киритгач, уни дунёдаги ўзоқ ва яқин мақсадлари нима эканлигини тушуниши лозим бўлган мархала,майдонга киради.Мусулмон киши жамоат ташкил бўлишидан олдинги босқичда турган пайтида,фақат жамоатни қўлидан келадиган ислоҳотлар,ўзгартиришларга оид ишларни бажара оладиган қудратни даъво қилиши мумкин эмас.Шунга ўхшаш нажот топувчи фирқани сифатларига эга бўлган жамоат ташкил бўлган даврида хам,фақатгина исломий хукумат бажаришга муваффақ бўладиган ишларга қўл уриши хам мумкин бўлмайди.
Чунки фақат исломий хукуматгина илоҳий хукмларни ижро қилиш ва олдини олувчи хизматларни ироя қилиш орқали фақирлик,фахш,маст қилувчи ичимликлар ичиш,ўғирлик,тўғри ақидани бузилиши,инсонни қўл-оёғини боғлаб қўювчи бидъатлар,муртад бўлиш,қотиллик,мажбурлаб ақидани ўзгартириш,инсоний ва фитрий озодликларни манъ қилишни босқичларга тақсимлаб чиқа олади.Агар исломий хукумат ташкил бўлишидан олдинги даврда,ҳар қандай шахс ё жамоатлар мана бу муаммоларни илдизи билан суғуриб ташламоқчи бўлса,буни бажара олмаслиги ниҳоятда аниқ нарсадир.Натижада эса систематик равишда даражама-даража бажариладиган, исломий инқилоб ва ислоҳ қилиш тархларидан фойдаланишдан бошқа чораси қолмайди,мана шунга асосланиб мужоҳидлар ўзларини ислоҳ қилиш усулларини ташкиллаштириши лозим бўлади.
Тазаккур беришни ташкиллаштириш пайтида хам,биринчи бўлиб муборазани қайси мархаласида эканимизни аниқлаб олишимиз ва шу мархалага муносиб равишда замон,маконни шароитини ва келажакда дуч келишимиз мумкин бўлган мажбурий холатларни хисоб-китоб қилган холда,ўзимизга ва жамиятга нисбатан бериладиган эслатмаларни табақаларга ажратишимиз,хатто ташкиллаштиришимиз керак бўлади.
Ҳар қандай жамиятда ислоҳ қилишга муҳтож бўлган жуда кўп муаммолар,камчиликлар топилиши табиийдир,лекин жиҳод ва мубораза билан машғул бўлган нажот топувчи фирқанинг мужоҳидини мақсади,шахслардан жамоатга қараб,жамоатдан эса исломий хукуматга томон ривожланишни йўлга қўйишдан иборатдир.У бутун тазаккуротларини мана бу муборазани илгари силжишига сарфлайди ва аслида шариатга қарама-қарши бўлмаса ҳам,лекин ўша мархала учун зарурий бўлмаган тазаккур беришлардан ўзини тияди.Нажот топувчи фирқанинг мужоҳиди яшаб турган кунини жиҳодий эҳтиёжларига қараб тазаккур беради ва бу ишидан кутилган натижани қўлга киритади.
Ҳурматли биродарлар,опа-сингиллар қуйидаги нуқталарга эътибор беришлари жуда хам муҳимдир,кўп шахсларни камчилик ва айблари жамоатга қўшилишлари билан йўқолиб кетади,худди шунга ўхшаш жамоатларни нуқсон ва камчиликлари исломий хукуматга қўшилишларини кетидан ўртадан кўтарилиб кетади.Шундай экан жамоатларни ислоҳ қилиш ва ноўрин камчилик қидиришни олдини олиш учун энг яхши йўл,шахслардан жамоатга,жамоатдан эса исломий хукуматга томон ўсиш жараёнлари учун муносиб шароитни тайёрлаб беришдир.
Манна бу равишни ишлатишни орқасидан, амру-маъруф ва наҳи-мункарни тарк қилиш керак ,деган маъно келиб чиқмайди,балки бутун ислом дунёсининг системаси унга кўра шаклланган амру-маъруф ва наҳий-мункарни тўғри йўналишга солиш,дейилса тўғри бўлади.
Бунга мисол тариқасида,ҳозирги пайтда мусулмонларни зиммасидаги энг муҳим фарз, мусулмон ерларининг баъзи қисмларига маҳаллий муртадларни воситасида бостириб кирган Америка ва Нато бошчилигидаги секулярларни йўқотишдан иборатдир.Шунинг учун мусулмонларни кучини,эътиборини чалғитадиган ҳар қандай тазаккур беришлар, ноўрин бўлиши билан бир қаторда зарарли ва кўп ўринларда шариатга қарама-қарши хам хисобланади.Жуда кўп мусулмонлар таҳорат,ғусл,хайз,нифос ва бошқа ўринларда ўзаро иҳтилофда бўлишликлари ниҳоятда муаммоли масала эмас,лекин ҳозирги шароитда айтиб ўтилган масалалар билан ўзларини овора қилишлари ва мусулмонларни ўртасида бўлинишга сабаб бўлишлари,зарарли ва чалғитувчи бўлиши билан бир қаторда иккита асосий айб хам хисобланади.
1.Динни асосларидан бири хисобланган жиҳод,номозни тайинланган вақтларини хам ўзини вазиятига,шароитига муносиб равишда ўзгартира олади.(хавф номози,номозларни жамлаш,хатто росулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассалламга ўхшаб аср номозини ўтказиб юбориш……………) Жиҳод рўзани хам ўзини таъсирига олиши мумкин,росулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассаллам билан Маккани фатх қилган мужоҳидлар тутган рўзаларини ботил қилишган эди ва …………………
2.Исломий хукуматни химояси остида собит бир фикрни ўртага ташлайдиган,барча фирқа ва мазҳаблардан ташкил топган олий шўрони ўзи мавжуд эмас.Бундан ташқари барча мусулмонлар хам уни тасдиқлаб,
« اطيعوا الله و اطيعوا الرسول و اولي الامر منكم »дейишлари ва хаммалари бир овоздан битта фикрда собит туришлари керак бўлади.Натижада ҳозирги мавжуд вазиятда, мана бундай ишни уддасидан чиқадиган қозини ўзи топилмайди,бундай алғов-далғов замонда битта шахсни ўзи хам даъвогар,хам шикоятчи,хам қози ва бошқаларга нисбатан хукмларни ижрочиси вазифасини бажара олмайди.
Ҳозирги мавжуд вазиятда тазаккур бериш,камчиликларни кўрсатишни ташкиллаштириш,нажот топувчи тоифани касалликларини,айбларини бартараф қиладиган жонкуяр докторни амал қилишига ўхшайди.Мана бу тоифа бизларга фарзандларимиздан хам азизроқ бўлиб,Аллоҳни хукмларини ижро қиладиган исломий хукуматни барпо қилиш йўлида, ташқи босқинчиларга қарши мубораза қилиши учун уни янада қудратли бўлишини ва ривожланишини ҳоҳлаймиз.
Жонкуяр ,аҳдига вафо қилувчи доктор ўзини мутахассислигига тааллуқли бўлган ишларгагина аралаша олади,мужоҳид мусулмон хам жамоатининг яшаб турган кунини эҳтиёжига муносиб равишда ва мана бу ўринлар ҳақида алоҳида илмга эга бўлган суратда амал қилиши лозим.Агар бу хусусиятлар унда топилмайдиган бўлса,уни сукут сақлаши хам ўзига,хам иймонига ва хам бошқаларга фойдалидир.
Тазаккур беришларни ташкиллаштириш яъни шахсларни,жамоатларни,хатто хукуматни ўсишига ва даражама-даража ислоҳотларни ташкиллаштиришга муносиб равишда тазаккур беришни ҳам-оҳанг қилиш демакдир.
Бутун оламлар роббисига ҳамду-санолар бўлсин!Оллоҳ буюк зотдир!
هماهنگی و اشتراک در مصالح و اهداف میان مسلمین و غیر مسلمین
{زنجیره آگاهیهای منهجی}
در بسیاری از برنامه های افتصادی و امنیتی مسلمین در جامعه، میان اهداف و خواسته های مسلمین و غیر مسلمین یک نوع هماهنگی و وحدت در منافع به وجود می آید. ساده تر اینکه می توان گفت که اهداف انقلابی دنیوی مبارزین مسلمان برای تمامی انسانهای دارای فطرتی سالم ،همچون ساخت یک جاده یا مرکز بهداشتی و یا نصب علائم راهنمایی و رانندگی می باشد. به همان میزان یک مسلمان از اینگونه امکانات بهره می برد به همان میزان غیر مسلمان نیز از آن بهره مند می گردد و در پاره ای موارد مسلمانان و غیر مسلمانان مجبور به استفاده از چنین امکاناتی می گردند، چون اگر به عنوان مثال یک مسلمان یا غیر مسلمان از زیر بار قوانین بهداشتی یا علائم راهنمایی و رانندگی شانه خالی کند، تنها خودش به تنهایی دچار ضرر نمی گردد، بلکه علاوه بر آن امنیت دیگران را نیز مورد تهدید و مخاطره قرار می دهد.
Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам томонидан келтирилган охирги шариат ундан олдинги шариатларга ўхшаш инсонлар тарафидан ўзгартириб ташлашни имкони йўқ. Охирги шариат бўлган дини исломни хам комил бўлганлиги ва уни аллох томонидан мухофизат қилиниши эълон қилингач, уни ўзгартириш ё нобуд қилишни хам имкони қолмайди. Биз қиёмат кунигача динни хар 4 маъно ва мафхуми бўйича айб ва нўқсонсиз комил нақш ўйнаш қобилиятига эга бўлган дин ихтиёримизда бордир, яъни бу дин ўзини қўл остидагиларни итоатини жалб қила оладиган даражадаги хукуматий ва қонуний қудратга хам эга бўлишга қодир ва хам ихтиёридаги қудрат ва қонунни кучи билан жазолаш ва мукофот бериш системасини хам ижро қила олади.
دیگر این شریعت آخر که از طرف رسول الله صلی الله علیه و سلم آمده مانند شریعت های پیشین نمی تواند توسط انسان ها تحریف شود.
زمانی که اینگونه اعلام میشود، که آخرین شریعت دین اسلام هم تکمیل شده و با محافظتی که توسط الله از آن میشود امکان تحریف و نابودی آن هم نمیرود؛ ما تا روز قیامت شاهد دینی هستیم که در هر چهار معنا و مفهوم دین،توانائی ایفای نقش کامل و بی عیب و نقصی را دارد.
یعنی، هم می تواند از چنان قدرت حکومتی و قانونی برخوردار شود که اطاعت زیردستانش را جلب کند، و هم می تواند با پشتوانه ی همین قدرت و قانونی که دارد سیستم جزا و پاداش را برقرار کند.
“حمایه له نیش” مَصلحتلی “ضَرُوری، قطعِی، کُولّی” نی کسب قیلیش اوچون بیر اِصطلاح، یا “اَدَه شیش” و “جنایت” نی توغرِیله ش اوچون بیر ابزارمی. (25)
سوال: جوده کوپ آدَملرنی اولدیریلیشیگه و حِمایه له نیش یا باشقه ناملر بیلن مسلمانلرنی ناخق اولیمیگه سبب بوله یاتگن کیمسه لر اهلی عِلم ایمسمی؟ عِلم اهلی اولرنی پاکله ب چیقیشمه دیمی؟ یا بو ییرده باشقه مَسَله بارمی؟
ج: اوّلا سیزنینگ اَهلی عِلم دیگن گه پینگیزدَگی مَنظور قیسی مُلّا، مَولاوی، شَیخلرنینگ گوروهی ایکه نی انیق و روشن بولیشی نهایتده مُهِم. بو ییرده گی باشقه بیر مُهم نوقته گه اشاره قیلماقچیمَن، بو جهاد و اونی پَته لاگِیه سینی بیر نَوی حِسابله نه دی. جهاد و قورالّی جنگده فرمان بیریش بیرلیگی، بویروق بیرلیگی بولیشی لازم، قورالّی جنگ هر قندَی شرایتده کوپ سانلی بولیش، فرقه له نیشنی هَذم قیله آلمیدی. باشقه فکری و اجتهادی جریانلرده ایسه بونی عَکسی بولیب، بیتّه شوراده کوپ سانلیک و هیلمه-هیلّیک بولیشی مومکین.
اسلامده گی رهبریتنی مِعیاری بوییچه، منه بو رَهبَری مُجتهید یاکی شیعه لرنی گه پی بوییچه فقیه بولیشی کیرک. بو باره ده اسلامی مذهبلرنی هیچ قیسینیسی اِحتلاف قیلمه گن.
رَهبَر منه بوندی اورینگه جایله شگچ، جمیعتده گی تورلی-هیل طایفه لرنی مُدیریت قیلیب اولرنی هِدایت بیلن باشقه ره دی. ایندی بو رهبریت بولمه گن تقدیرده منه بو هیلمه-هیل طایفه لر اوزلرینی تَجریبه سی، حطاسیگه کوره حَرکت قیلیب باریشه دی، نتیجه ده اوزلری رهبر و اوزلری هم مِعیار بولیب قالیشه دی.
«التَتَرُّس» اصطلاحی جهت کسب مصلحتی «ضروری، قطعی و کلی»؛ یا ابزاری جهت توجیه «انحراف» و «جنایت» (25)
شیخ المجاهد : ابوحمزه المهاجر هورامی حفظه الله [1]
سوالات (2)
س 6: بیشتر کسانی که باعث کشت و کشتار شده اند و به نام تترس یا هر عنوانی مسلمین را به ناحق کشته اند از اهل علم نبوده اند و اهل علم آنها را تزکیه نکرده اند. مگر غیر از این است؟
ج: ابتدا بسیار مهم است که روشن شود که منظور شما از اهل علم کدام دسته از ملاها و مولوی ها شیوخ است؟ نکته دیگر اینکه لازم است به نکته ی مهمی اشاره کنم که در واقع نوعی آسیب شناسی جهاد و اهل آن به شمار می رود .
در جهاد و جنگ مسلحانه اصل بر وحدت فرماندهی و وحدت دستور است و جنگ مسلحانه تحت هیچ عنوانی تعدد و تفرق را نمی پذیرد، برخلاف جریانات مختلف فکری و اجتهادی که می توانند در شورائی واحد متعدد و مختلف باشند.
معیار برای رهبریت در اسلام هم بر این است که این رهبریت باید مجتهد باشد یا به قول شیعه ها باید فقیه باشد. در این زمینه بین هیچ یک از مذاهب اسلامی اختلافی وجود ندارد .
Даъват ва мубораза йўлида қандай шахслар,жамоатлар зарарлик бўла олади.
Агар эътибор бериладиган бўлса, сўзимизни бошида пайғамбарлар ва солиҳ кишиларни оқимига мувофиқ равишда йўл тутган жамоатлар,хизблар ҳақида эмас,балки бу жараёнларни йўлига тўғаноқ бўлиб, тўғри оқимни ривожланишига тўсиқ бўлаётган шахслар ҳақида суҳбатлашмоқчимиз.
Барча пайғамбарларнинг асосий мақсади бир томондан шахслар ва жамиятни қалбига тавхид хукуматини қонунларини ўрнатиш бўлса,бошқа бир томондан эса тоғутдан юз ўгириш ва ундан узоқлашиш бўлгандир.”لا اله الا الله калимасини усул ва шартлари бўйича аввало тоғутни инкор қилиш ва унга куфр келтириш лозим бўлади,мана бу журъатни қўлга киритгандан сўнг, шахслар ва жамиятни устига Аллоҳни ягона зот эканини исбот қилиб,амалда қўлланилади.
در همین ابتدای امر گفته نشد که چه اشخاصی یا جماعتها و اجزابی مفید و هم مسیر با جریان و برنامه پیامبران و مصلحین قرار گرفته اند. بلکه تأکید بر این امر مهم شد که چه کسانی در مسیر هدفمند و انقلابی آنها قرار نگرفته و در پاره ای موارد مانع رشد صحیح مسیر تکاملی مبارزه می گردند.
هدف اساسی تمامی پیامبران بر پایه ی قوانین و حکومت توحیدی ، در دل افراد و جامعه از یک طرف و دوری گزیدن و کفر به طاغوت از دیگر سو بوده است. به دیگر سخن پیاده نمودن همزمان اصول و شروط «لا اله» و «الا الله» ، ابتدا نفی طواغیت و کفر به آنها و پس از پیدا کردن این جرأت و شهامت، اثبات و تأئید وحدانیت الله در سطح فرد و جامعه.
بدین منوال در پیشرو یا پسرو بودن فعالیتهای جماعتها و احزاب اسلامی معیاری را بدست می آوریم که هدف تمامی پیامبران و اصلاح گران بوده است و آنهم اصلاح گروهی پیشرو و تشکیل حکومتی که مجری احکام و قوانین الهی باشد به جای قوانین اختراعی و وضعی بشر.
