دسته: مطالب به زبان ترکی(اویغوری، اوزبیکی، قزاقی، تورکمن و…)

مُقَدّمات دَرسلَرِی/ بِیرِینچِی دَرس: دِین نِیمَه؟ سِکوُلارِیستلَر بِیزلَردَن قَیسِی دِیننِی هاحلَه شَه دِی؟

(18-قیسم)

• اِیندِی “سِکوُلارِیزم دِینِینِی” کِیلِیب چِیقِیشِی قَیِیرگه وَ قَیسِی دَورگه بارِیب تَقَلَه دِی؟ “سِکوُلارِیزم دِینِینِی” اِیلدِیزِی قَیِیرگه وَ قَیِیردَن باشلَنگن؟ اوُنِی باشلَنغِیچ نوُقطَه سِی قَیِیردَه؟

اَگر بِیز قُرآنگه وَ رَسُول الله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّمنِی صَحِیح سُنَّتلَرِیگه مُراجَعَت قِیلَه دِیگن بُولسَک، شوُنِی توُشوُنِیب یِیتَه مِیزکِی، “سِکوُلارِیزم دِینِینِی” کِیلِیب چِیقِیشِی اِنسان پَیدا بوُلگن زَمانگه وَ اَلله نِی حُکمِینِی، قانوُنِینِی  اوُرنِیگه  باشقَه حُکم وَ قانوُن قوُیِیلگن دَورگه بارِیب تَقَلَه دِی؛  بِیرِینچِی بوُلِیب اَلله نِی  حُکمِینِی اوُرنِیگه باشقَه حُکمنِی قوُیگن کِیمسَه شَیطان بُولَه دِی، بوُلِیب هَم بُو اِیشنِی اوُزِینِی نَفسانِی بَهانَه سِی بِیلَن اَلله نِینگ آدَمگه سَجدَه قِیلِیش حَقِیدَگِی بوُیرُوغِیدَن باش تارتَه دِی؛ مَنَه بوُنِی کِیتِیدَن شَیطان آدَمنِی اَلله نِینگ قانوُنِینِی وَ دَستوُرِینِی بِیر چِیتگه قوُیِیش بُویِیچَه قوُزغَه توُچِیسِیگه اَیلَه نَدِی وَ آدَمنِی جَنَّتدَن چِیقَه رِیب یُوبارِیلِیشِیگه سَبَب بوُلَدِی.

مَنَه بُو کوُز- قَرَش بُویِیچَه، “سِکوُلارِیزم دِینِینِی” اَساسچِیسِی شَیطان دِیسَه بوُلَه دِی، توُرلِی- هِیل دَورلَردَه اِنساننِی اوُزِی مُهَیّا قِیلگن شَرائِطلَرنِی حِسابگه آلگن حالدَه هِیلمَه – هِیل نِسبَتلَرگه کوُرَه، مَنَه بُو دِین اِنسانلَرنِی اوُرتَه سِیدَه اِسلام دِینِینِی بَرابَرِیدَه اوُزِینِی مَوجُودِیَتِینِی کوُرسَتَدِی. بُو جُودَه هَم ساددَه نَرسَه: شَیطان آچِیق وَ آشکار اَلله نِی حُکمِی وَ دَستوُرِینِی نَفسانِی وَ نَجادِی دَلِیللَرگه کوُرَه قَبوُل قِیلمَه دِی، شوُنگه اوُحشَش بَرچَه سِکوُلارِیستلَر هَم اَلله نِی قانوُنلَرِینِی وَ دَستوُرلَرِینِی آچِیق وَ آشکارَه قَبُول قِیلِیشمَیدِی وَ اوُزلَرِینِی رَهبَرلَرِی بوُلمِیش شَیطانگه  اِیرگه شِیب تَقلِید قِیلِیشَه دِی.

مَنَه بُو اِیضاحلَر بِیلَن بِیرگه بِیز اَوَّلگِی سَوالِیمِیزنِی بِیرِینچِی قِیسمِیگه یِیتِیب کِیلدِیک، بُو قوُیِیدَگِیلَردَن عِبارَت: سِکوُلارِیستلَر هَم دِینگه اِیگه وَ بوُ دِیننِی اوُلَرنِی اوُزلَرِی وُجُودگه کِیلتِیرگن؛ اوُنِی اَساسِیگه کوُرَه اوُلَر دِیننِی بَرچَه توُرت مَعناسِینِی تَطبِیق قِیلِیشَه دِی وَ حَیاتلَرِیدَه اوُنِی اِجرا قِیلِیشَه دِی. یَعنِی:

1. اوُلَر اوُزلَرِینِینگ خاص حاکِمِیَتلَرِیگه وَ حُکوُمَت قُدرَتِیگه اِیگه.
2. اوُلَر اوُزلَرِیگه خاص قانوُنلَرگه ،دَستوُرلَرگه وَ قِیلِینِیشِی کِیرَک بوُلگن یاکِی کِیرَک بوُلمَه گن نَرسَه لَرگه اِیگه.
3. اوُلَر اوُزلَرِینِینگ فُقَرالَرِیدَن مَنَه بُو قانوُنلَرگه وَ حُکوُمَت اَحکاملَرِیگه رِعایَه قِیلِیشنِی، اوُنگه اِطاعَت قِیلِیشنِی، بوُیِینسِینِیشنِی طَلَب قِیلِیشَه دِی.
4. اوُلَر اوُزلَرِینِی قَضاوَت، جَزالَش وَ مُکافات بِیرِیش سِیستِیمَه سِیگه اِیگه وَ اوُزلَرِیدَگِی جَزالَش وَ مُکافات بِیرِیش اَحکاملَرِیگه مُناسِب رَوِیشدَه جَزا وَ مُکافات بِیرِیشَه دِی.

دِیننِی هَر توُرت مَعناسِی وَ مَفهُومِی سِکوُلارِیستلَردَه مَوجُود. مَنَه بُو صُورَتدَه، “سِکوُلارِیزم دِینِی” “اِسلام دِینِینِی” بَرابَرِیگه چِیقَه دِی وَ بِیر کِیشِی هَم “سِکوُلارِیزم دِینِیگه” وَ هَم “اِسلام دِینِیگه” اِیگه بوُلَه آلمَیدِی. هَم شَیطاننِی دِینِیگه وَ هَم اَلله نِی قانوُنلَرِیگه اِیرگه شَه آلمَیدِی. هَم اَلله نِی حاکِمِیَتِینِی وَ هَم شَیطاننِی حاکِمِیَتِینِی قَبُول قِیلَه آلمَیدِی. اَلله تَعالَی اِنسانگه اِیککِی قَلبنِی بِیرگن اِیمَسکِی، قَلبنِی بِیرِینِی اِسلام “دِینِی”گه بِیرسَه اِیککِینچِیسِینِی اِیسَه شَیطاننِی “دِینِی” گه بِیرسَه:   

  مَّا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِّن قَلْبَیْنِ فِی جَوْفِهِ (احزاب/4) “الله بِیران کِیشِینِی اِیچِیدَه اِیککِی یوُرَک قِیلگن اِیمَسدِیر،” مَنَه بُو اِیککِی یوُلنِی تَنلَش آرقَه لِی اِنسان یا مُسُلمان یا سِکوُلار (مُشرِک) بُولَه دِی؛ کُفر وَ اِیماندَن تَرکِیب تاپگن مُسُلمان وَ کافِر دِیگن مَعجُون مَوجُود اِیمَس. حَقنِی بَعضِی قِیسمِی بِیلَن کُفرنِی بِیر قِیسمِینِی بِیرگه تَرکِیب قِیلِیب یَنگِی مَعجُون یَسَب بوُلمَیدِی یاکِی مُسُلماننِی بِیشتَه لِیک اَصلِی کافِرلَرگه   1-الَّذِينَ هَادُوا 2- وَالصَّابِئِينَ 3- وَالنَّصَارَىٰ 4- وَالْمَجُوسَ 5- وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا، قوُشِیب کوُلگِیلِی بِیر حالَتدَه جاهِللِیک بِیلَن مُسُلمان یَهُودِی یا مُسُلمان صابِیئِن یاکِی مُسُلمان نَصرانِی یا مُسُلمان مَجُوسِی یا مُسُلمان مُشرِک دِیگن نَرسَه نِی یَسَب بوُلمَیدِی؛ شوُندَی تَرکِیبنِی اِیستَیدِیگن کِیمسَه لَر یا شَرعِی مَنبَعلَرگه نِسبَتاً جاهِل بوُلگن مُؤمِنلَر یاکِی مُسُلمانلَرگه قَرشِی رُوحِی جَنگلَرنِی مُدِیرِیَت قِیلِیشنِی وَ اِیچکِی جَنگلَرنِی، تَفَرُّقنِی وَ مُسُلمانلَرنِی مُسُلمانلَر بِیلَن مَشغُول قِیلِیشنِی قَصد قِیلگن آگاه دُشمَنلَر بوُلِیشَه دِی، یاکِی بوُلمَسَم مَنَه بُو اِیککِی تَرکِیبدَن فایدَه لَه نِیب اوُچِینچِی اوُرتَه دَگِی اَلله بِیلَن شَیطاندَن تَرکِیب تاپگن یُولنِی وُجُودگه کِیلتِیرِیشنِی هاحلَیدِیگن کِیمسَه لَردُور، مَثَلاً فَلانچِینِی اَیتِیشِیچَه اوُ هَم مُسُلمان وَ هَم سِکوُلار (مُشرِک) دوُر، اَلله تَعالَی مَنَه بُو تَرکِیب حَقِیدَه مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی:    أُولَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ حَقًّا ۚ وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُّهِينًا (نساء/151).  “اَنَه اوُشَه لَر حَقِیقِی کافِرلَردِیر. بوُندَی کافِرلَر اوُچُون حار قِیلگوُچِی عَذابنِی تَیّارلَب قوُیگنمِیز.”

(دوامی بار……)

درس های مقدماتی/ درس اول:  دین چیست؟ سکولاریست ها از ما چه دینی می خواهند؟

(18-قسمت)

حالا خاستگاه و منشأ پیدایش «دین سکولاریسم» به کجا و چه تاریخی بر می گردد؟ «دین سکولاریسم» ریشه اش کجاست و از کجا ریشه گرفت؟ ابتدای آن کجا بود؟

چنانچه ما به قرآن و سنت صحیح رسول الله صلی الله علیه وسلم مراجعه کنیم به روشنی متوجه می شویم که منشأ «دین سکولاریسم» به زمان پیدایش انسان و جایگزینی حکم و قانونی به جای حکم و قانون الله بر می گردد؛ و اولین کسی که حکمی را جایگزین حکم الله کرد شیطان است. که با بهانه های نفسانی، از دستور الله مبنی بر سجده ی بر آدم سرپیچی کرد؛ و به دنبال آن شیطان محرک آدم جهت کنار گذاشتن قانون و دستور الله و اخراج آدم از بهشت شد. 

در این نگاه، می توان بنیانگذار «دین سکولاریسم» را شیطان دانست که در دوره های مختلف و با توجه به زمینه هایی که خود انسان ها فراهم کرده اند، به نسبت های مختلف، این دین توانسته در میان انسان ها و در برابر دین اسلام ابراز وجود کند.  خیلی ساده است: شیطان واضح و آشکارا حکم و دستور الله را به دلایل نفسانی و نژادی قبول نکرد تمام سکولاریستها هم واضح و آشکارا قوانین ودستورات الله را قبول ندارند و از رهبر خودشان شیطان پیروی و تقلید می کنند.

با این توضیح ما به پاسخ بخشی از سؤال اولمان رسیدیم و آن این که: سکولاریست ها نیز دین دارند، دینی که خودشان تولید کرده اند؛ که بر اساس آن هر چهار معنی دین را تطبیق می دهند و در زندگی اجرا می کنند. یعنی:

1. حاکمیت و قدرت حکومتی خاص خود را دارند.
2. قانون، برنامه، بایدها و نبایدهای خاص خود را دارند.
3. از شهروندان خود می خواهند که در برابر این قوانین و احکام حکومتی، اطاعت کنند و فرمانبردار باشند.
4. سیستم قضایی و جزا و پاداش دارند و متناسب با احکام خود جزا و پاداش می دهند.       

هر چهار معنی و مفهوم دین را سکولاریست ها دارند. در این صورت، «دین سکولاریسم» در برابر «دین اسلام» قرار می گیرد و کسی نمی تواند هم «دین سکولاریسم» داشته باشد و هم «دین اسلام» را. نمی تواند هم از قوانین شیطان پیروی کند هم از قوانین الله، نمی تواند هم حاکمیت الله را بپذیرد هم حاکمیت شیطان را. الله تعالی دو قلب را در درون کسی قرار نداده است که یکی از این قلبها را به کفارسکولار بدهی و یکی را به دین اسلام :  مَّا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِّن قَلْبَیْنِ فِی جَوْفِهِ (احزاب/4) در انتخاب این دو راه، انسان یا مسلمان است یا سکولار(مشرک)؛ و چیز ترکیبی از کفر و ایمان، مسلمان و کافر وجود ندارد. نمی توان با ترکیب بعضی از حق با بعضی از کفر یک معجون جدید ساخت یا با ترکیب مسلمان با یکی از کفار 5 گانه ی اصلی 1- الَّذِينَ هَادُوا 2- وَالصَّابِئِينَ 3- وَالنَّصَارَىٰ 4- وَالْمَجُوسَ 5- وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا، ترکیباتی خنده دار و جاهلانه مثل مسلمان یهودی یا مسلمان صابئی یا مسلمان نصرانی یا مسلمان مجوسی یا مسلمان مشرک ساخت؛ و تنها کسانی مرتکب چنین ترکیبی می شوند که یا مومن هستند اما به منابع شرعی جاهل، یا دشمنی آگاه هستند که قصد مدیریت جنگ روانی بر علیه مسلمین و تولید تفرق و جنگ داخلی و مشغول کردن مسلمین به مسلمین را دارند و یا اینکه کسانی هستند که قصد دارند از این ترکیب، یک راه سوم و بینابینی مرکب از الله با شیطان، برای خود درست کنند مثلاً فلانی می گوید هم مسلمان است هم سکولار(مشرک) که الله متعال در مورد این ترکیبی ها می فرماید: أُولَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ حَقًّا ۚ وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُّهِينًا (نساء/151). آنان جملگی بیگمان کافرند، و ما برای کافران عذاب خوارکننده‌ای فراهم آورده‌ایم .‏

(ادامه دارد…..)

Муқаддамот дарслари/ биринчи дарс: дин нима? Секуляристлар бизлардан қайси динни хохлашади?

(17-қисм)

Ахзоб ё мушриклар ёки бугунги кундаги забон билан айтганда секуляристлар хокимият, қонун ишлаб чиқариш, итоат ва буйруқга буйинсиниш, жазо ва мукофот бериш мана бу дунёда инсондан тортиб олиниб бутунлай аллох таолони ихтиёрига берилишини қабул қилишмасди. Шунга асосланган холда ла илаха- иллаллох тавхидини асосига кўра, яъни аввал биринчи бўлиб барча илохларни нафий қилиш, тоғутга, ўзларини чегараларидан четга чиқиб хатто  илохий буйруқларга хилоф равишда  илохий худудларга қадам босган қонун ишлаб чиқарувчиларга, қонун ишлаб чиқариб уни ижро қилганларга  куфр келтиришлик яъни (ла илаха), ва хокимиятда,қонун ишлаб чиқаришда, итоатда, мукофотни ижро қилишда, ибодатда, бошқа бир томондан фарёдларга жавоб беришда аллохни ягоналигини исбот қилишга қарши мубораза ва мухолифат қилиб чиқишган эди. Улар мана шу ўринларга қарши жанг қилишган. “Ла илаха” ва “иллаллох” мана шу маънода бўлган.

Мана бу холатда, терминология манбаъларини ва қуръон оятларини кўриб чиқиш орқали қуйидаги инкор қилиб бўлмайдиган хақиқатни қўлга киритамиз: башар томонидан вужудга келтирилган “ахзоблар” ёки “мушриклар” ёки “секуляристлар” дини ёки бугунги кунни таъбири билан айтганда “секуляризм” дини,қадр-қийматда ва жойгохда эмас, балки  дунёвий вазифаларни таркибий қисми бўйича ислом динига  ўхшаган диндур.

Вилсун маданият ва дин китобида ёзадики: дунёвийгарлик ёки дунёни ўзига хослиги бўйича бир идеология ва диндур. Мана бу идеологияни нотиқлари ва таблиғчилари огох холда эътиқодни ғайри табиий нарсаларнинг  мафхумлари ва ишлари бўйича  барча шаклларини, хамда унга хос бўлган вазифаларини  бир четга улоқтириб хато қилишади.

Вилъям Мак Донолд очиқ-ойдин эълон қиладики: “секуляризм” кенг- кўламли маънода динни бир навидур, кўриниб турганидек  бундай амалий холатда секуляризм билан динни ўртасида қарама-қаршилик мавжуд эмас.

 Мана бу суратда, секуляр кофирларни ўзлари хам эътироф қилиб туришганидек, “секуляризм” хам ислом динини баробарида барча шариатлари билан бирга бир диндур, аллох таоло секуляр ахзобларга қарата :”лакум диникум ва лия дин” дейишликка буйруқ беришини маъноси нима? Яъни:

-Барча динлар аллох томонидан келган бўлиши шарт эмас. Балки башар хам динни вужудга келтириши мумкин. Динни сахих маъносидан огох бўлмаганликлари сабабли жуда кўпчилик дучор бўладиган  хатолардан бири шуки, уларни фикрича дин албатта аллох томонидан келган бўлиши керак. Йўқ бундай эмас.

-“Лакум диникум ва лия дин” яъни нима дегани? Яъни секуляр ахзобларни ё “мушрикларни” ўзи вужудга келтирган дастурлари  хам дин хисобланади, ислом динини баробаридаги диндур. Мана бу “лакум диникум ва лия дин” ва қуръондаги унга ўхшаган бошқа оятлар орқали осон  қўлга киритса бўладиган нарсадур.

(давоми бор…….)

مُقَدّمات دَرسلَرِی/ بِیرِینچِی دَرس: دِین نِیمَه؟ سِکوُلارِیستلَر بِیزلَردَن قَیسِی دِیننِی هاحلَه شَه دِی؟

(17-قیسم)

اَحزاب یا مُشرِکلَر یاکِی بوُگوُنگِی کوُندَگِی زَبان بِیلَن اَیتگندَه سِکوُلارِیستلَر حاکِمِیَت، قانوُن اِیشلَب چِیقَه رِیش، اِطاعَت وَ بوُیرُوقگه بُویِینسِینِیش، جَزا وَ مُکافات بِیرِیش مَنَه بُو دُنیادَه اِنساندَن تارتِیب آلِینِیب بوُتوُنلَی اَلله تَعالَی نِی اِیختِیارِیگه بِیرِیلِیشِینِی قَبُول قِیلِیشمَسدِی. شوُنگه اَساسلَنگن حالدَه لا اِله -اِلّا الله تَوحِیدِینِی اَساسِیگه کوُرَه، یَعنِی اَوَّل بِیرِینچِی بوُلِیب بَرچَه اِلاهلَرنِی نَفِی قِیلِیش طاغُوتگه اوُزلَرِینِی چِیگرَه لَرِیدَن چِیتگه چِیقِیب حَتَّی اِلاهِی بوُیرُوقلَرگه خِلاف رَوِیشدَه اِلاهِی حُدوُدلَرگه قَدَم باسگن قانوُن اِیشلَب چِیقَه رُوچِیلَرگه، قانوُن اِیشلَب چِیقَه رِیب اوُنِی اِجرا قِیلگنلَرگه کُفر کِیلتِیرِیشلِیک یَعنِی ( لا اِلَهَ) وَ حاکِمِیَتدَه، قانُون اِیشلَب چِیقَه رِیشدَه، اِطاعَتدَه، مُکافاتنِی اِجرا قِیلِیشدَه، عِبادَتدَه، باشقَه بِیر تاماندَن فَریادلَرگه جَواب بِیرِیشدَه اَلله نِی یَگانَه لِیگِینِی اِثبات قِیلِیشگه قَرشِی مُبارَزَه وَ مُخالِفَت قِیلِیب چِیقِیشگن اِیدِی. اوُلَر مَنَه شُو اوُرِینلَرگه قَرشِی جَنگ قِیلِیشگن. ” لا اِلَهَ” وَ “اِلّا الله” مَنَه شُو مَعنادَه بُولگن.

  مَنَه بُو حالَتدَه، تِیرمِینالاگِیَه مَنبَعلَرِینِی وَ قِرآن آیَتلَرِینِی کوُرِیب چِیقِیش آرقَه لِی قوُیِیدَگِی اِنکار قِیلِیب بوُلمَیدِیگن حَقِیقَتنِی قوُلگه کِیرِیتَه مِیز: بَشَر تامانِیدَن وُجُودگه کِیلتِیرِیلگن “اَحزابلَر” یاکِی “مُشرِکلَر” یاکِی “سِکوُلارِیستلَر” دِینِی یاکِی بوُگوُنگِی کوُننِی تَعبِیرِی بِیلَن اَیتگندَه “سِکوُلارِیزم” دِینِی، قَدر- قِیمَتدَه وَ جایگاهدَه اِیمَس، بَلکِی دُنیاوِی وَظِیفَه لَرنِی تَرکِیبِی قِیسمِی بُویِیچَه اِسلام دِینِیگه اوُحشَه گن دِیندُور.

وِیلسان مَدَنِیَت وَ دِین کِتابِیدَه یازَه دِیکِی: دُنیاوِیگرلِیک یاکِی دُنیانِی اوُزِیگه خاصلِیگِی بُویِیچَه بِیر اِدِییالاگِیَه وَ دِیندُور. مَنَه بُو اِدِییالاگِیَه نِی ناتِیقلَرِی وَ تَبلِیغچِیلَرِی آگاه حالدَه اِعتِقادنِی غَیرِی طَبِیعِی نَرسَه لَرنِینگ مَفهُوملَرِی وَ اِیشلَرِی بُویِیچَه بَرچَه شَکللَرِینِی، هَمدَه اوُنگه خاص بُولگن وَظِیفَه لَرِینِی بِیر چِیتگه اوُلاقتِیرِیب خَطا قِیلِیشَه دِی.

وِیلیَم مَک دانالد آچِیق- آیدِین اِعلان قِیلَه دِیکِی: “سِکوُلارِیزم” کِینگ – کوُلَملِی مَعنادَه دِیننِی بِیر نَوِیدوُر، کوُرِینِیب توُرگه نِیدِیک بوُندَی عَمَلِی حالَتدَه سِکوُلارِیزم بِیلَن دِیننِی اوُرتَه سِیدَه قَرَمَه – قَرشِیلِیک مَوجُود اِیمَس.

مَنَه بُو صُورَتدَه ، سِکوُلار کافِرلَرنِی اوُزلَرِی هَم اِعتِراف قِیلِیب توُرِیشگه نِیدِیک، “سِکوُلارِیزم ” هَم اِسلام دِینِینِی بَرابَرِیدَه بَرچَه  شَرِیعَتلَرِی بِیلَن بِیرگه بِیر دِیندُور،اَلله تَعالَی سِکوُلار اَحزابلَرگه قَرَتَه:  «لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ» دِییِیشلِیککَه بوُیرُوق بِیرِیشِینِی مَعناسِی نِیمَه؟ یَعنِی:

• بَرچَه دِینلَر اَلله تامانِیدَن کِیلگن بوُلِیشِی شَرط اِیمَس. بلکی بشر هم دیننی وجودگه کیلتیریشی مُومکِین. دِیننِی صَحِیح مَعناسِیدَن آگاه بُولمَه گنلِیکلَرِی سَبَبلِی جُودَه کوُپچِیلِیک دُوچار بُولَه دِیگن خَطالَردَن بِیرِی شوُکِی، اوُلَرنِی فِکرِیچَه دِین اَلبَتَّه اَلله تامانِیدَن کِیلگن بُولِیشِی کِیرَک. یوُق بوُندَی اِیمَس.
•   “لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ”  یَعنِی نِیمَه دِیگه نِی؟ یَعنِی سِکوُلار اَحزابلَرنِی یا “مُشرِکلَرنِی” اوُزِی وُجُودگه کِیلتِیرگن دَستوُرلَرِی هَم دِین حِسابلَه نَدِی، اِسلام دِینِینِی بَرابَرِیدَگِی دِیندُور. مَنَه بُو  “لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ”  وَ قُرآندَگِی اوُنگه اوُحشَه گن باشقَه آیَتلَر آرقَه لِی آسان قوُلگه کِیرِیتسَه بُولَه دِیگن نَرسَه دوُر.

(دوامی بار……)

درس های مقدماتی/ درس اول:  دین چیست؟ سکولاریست ها از ما چه دینی می خواهند؟

(17- قسمت)

احزاب یا مشرکین یا به زبان امروزین سکولاریستها نمی پذيرند كه حاکمیت، قانون گذاری، اطاعت و فرمانبرداری، و جزا و پاداش در این دنیا از انسان گرفته شود و تماماً در اختيار الله تعالی قرار بگيرد. و بر همين اساس است كه با اساس توحيد و لا اله – الا الله يعني ابتدا نفی تمام اله‌ها و كفر به طاغوت و تمام قانون گذارانی كه پا را از گليم خود دراز كرده و در حيطه ی الهی و حتی بر خلاف اوامر الهی،  قانون ساخته  و اجرا نموده‌ بودند از يك طرف یعنی (لا اله)، و اثبات يگانگی الله در حاکمیت، قانون گذاری، اطاعت و اجرای پاداش، عبادت و فريادرسی از طرف دیگر، به مبارزه و مخالفت برخاستند. این ها با همین موارد می جنگیدند. «لا اله» و «الا الله» به این معنی.

در این صورت، با پیگیری منابع واژه شناسی و آیات صریح قرآن به این حقیقت غیر قابل انکار می رسیم که: دین «احزاب» یا «مشرکین» یا «سکولاریستها» دینی است که توسط بشر ساخته شده است که به تعبیر امروزین به آن «سکولاریسم» گفته می شود و دینی است مانند دین اسلام در اجزایِ کارکردیِ دنیوی اون، نه در ارزش و جایگاه.

ویلسون در کتاب فرهنگ و دین، می نویسد: دنیوی گری یا قول به اصالت دنیا یک ایدئولوژی و دین است. قائلان و مبلغان این ایدئولوژی، آگاهانه همه ی اَشکال اعتقاد به امور و مفاهیم ماورای طبیعی و وسائط و کارکردهای مختص به آن را طرد و تخطئه می کنند.

ویلیام مک دونالد به صراحت اعلام می کند که: «سکولاریسم» در یک معناى گسترده، نوعى دین است، روشن است در چنین کاربردی هیچ گونه تعارض و تقابلی بین سکولاریسم و دین وجود ندارد.

در این صورت، با این تعاریفی که خود کفار سکولار هم به آن اعتراف دارند باید بگوییم «سکولاریسم» نیز دینی است در برابر دین اسلام با تمام شریعتهایش، و زمانی که الله تعالی امر می کند که به احزاب سکولار گفته شود: «لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ» یعنی چه؟ یعنی:

–        قرار نیست تمام ادیان از جانب الله آمده باشند .  بلکه بشر هم می تواند خودش تولید کننده ی دین باشد. اشتباهی که خیلی ها به علت نا آگاهی به معنی صحیح دین در آن می افتند این است که خیال می کنند دین حتماً از طرف الله آمده. نه اینگونه نیست.

–        “لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ” یعنی چه؟ یعنی برنامه ی خودساخته ی احزاب سکولار یا «مشرکین» یا «سکولاریست ها» نیز دین است دینی در برابر دین اسلام. این چیزی است که خیلی ساده می توان از “لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ” و آیات مشابه آن در قرآن به دست آورد.

(ادامه دارد…….)

Муқаддамот дарслари/ биринчи дарс: дин нима? Секуляристлар бизлардан қайси динни хохлашади?

(16-қисм)

  Мана бундай кишилар ўзларининг ички ижтимоъий алоқаларига боғлиқ бўлган ишларда яъни оилавий алоқаларда, аёл ва фарзанд, қарияларга нисбатан кўз- қарашларида, таълим-тарбияда, тарбия равишида, иқтисодда, бошқалар билан ёки ўзаро  иқтисодий ва тижорий  алоқаларда, хурофот мазхабларига эга бўлишда, турли-хил сиғинишларда ёки дахрий ва атеист бўлишда ва башарни хаётига боғлиқ бўлган бошқа масалаларда, бошқа жамиятлар билан бўладиган   барча сиёсий,маданий,ижтимоъий, иқтисодий  алоқаларда хам уларнинг ўзлари ишлаб чиқарган қонунлардан ва ахкомлардан фойдаланишарди, ўша кунни истелохи бўйича энг тараққий топган, ривожланган ўзларининг тараққий топган фикрларини ишлатишарди, улар бу фикрларни ё  аждодларидан олишган эди ёки ўзларини истакларига биноан ишлаб чиқаришган эди, мана бу хилма-хил секуляр ахзобларни хеч қайси бири ўтмишда хам ёки хозирги замонда хам ё келажакда хам, бизлар мана бу қонунларни аллохни қонунларидан ё  осмоний шариатлардан олганмиз дейишмаган ва дейишмайди хам, балки улар очиқ-ойдин баён қилишадики, бизлар осмоний шариатлардаги қонунларни ўзимиз ишлаб чиқарган қонунларни ўрнига қабул қилмаймиз.

Шу сабабли хам, улар илохий ахкомларни ва дастурларни ўзларининг хаётдаги ишлари бўйича қабул қилишдан бўйин товлаш билан бирга, буларни аввалгиларни достонлари,эскиларни афсоналари ёки жамиятдаги  паст ва  қолоқ , орқада қолган  кишиларга тегишли ахкомлар, сехр,жоду ва…….деб билишарди ва ўзларининг тараққий топган,ривожланган деб саналадиган қўллари билан ишлаб чиқишган қонунлардан фойдаланишарди. Мана бу равишни қуръондаги башарият тарихини барчасида, қурайшдан олдинги давридаги  ахзобларни ё “мушрикларни”  ё секуляристларни тарихидан тортиб бугунги кунгача ишлатилганини кўрамиз.  

Турли-хил ахзобларнинг ё “мушрикларнинг” вужудга келтирган нарсаларини ёнида, бизлар қуръонни гувохлиги остида кўриб турганимиздек, бир неча дахрийлардан (материалист ё атеист) ташқари хамма секуляристлар ё “мушриклар” ўзларидаги булғанишлар билан бирга, уларнинг кўп сонли,хилма-хил “илох”ларини қаторида мушаххас қудратга эга холиқ ва раззоқ зот борлигини қабул қилишарди. Улар ёмғир ёғиш ва ризқ бериш ва фарзанд беришга оид масаларда, умумий қилиб айтганда юқоридан пастга келадиган нарсаларни барчасида (рубубият тавхидини) очиқ-ойдин булғанишлар билан бирга аллохни заиф ва тебранувчан суратда, бошқа қонун ишлаб чиқарувчиларни ва манфаъат жалб қилувчи,зарар дафъ қилувчи марказларни қаторида қабул қилишар эди, хатто уларни баъзиси насроният ва собеъинни ишончларини ва…….хам шахсий масалалар бўйича қабул қилишарди, бутпарастликни нодонлик ва ахмоқлик хисоблашган, бундай кишилар ханифлар номи билан машхур бўлишган, аммо бутун тарих давомидаги турли-хил ахзобларни барчасини муштарак нуқтаси шу бўлганки, харгиз пастдан юқорига қараб жўнатилиши лозим бўлган ва илохий қонунларга итоат қилиш, деб саналган   (улухият тавхиди)ни  комил суратда, аллохни қонунларига ва ахкомларига бўйсинишмасди. Демак улар очиқ булғанишлар ва ошкор адашишлар билан бирга рубубиятни қабул қилишган, худди шу рубубиятдаги адашишлар,бурилишлар уларни улухиятдаги адашишларга,бурилишларга етаклаган  эди.

(давоми бор…….)

مُقَدّمات دَرسلَرِی/ بِیرِینچِی دَرس: دِین نِیمَه؟ سِکوُلارِیستلَر بِیزلَردَن قَیسِی دِیننِی هاحلَه شَه دِی؟

(16-قیسم)

مَنَه بوُندَی کِیشِیلَر اوُزلَرِینِینگ اِیچکِی اِجتِمائِی عَلاقَه لَرِیگه باغلِیق بُولگن اِیشلَردَن یَعنِی عائِلَه وِی عَلاقَه لَردَه، عَیال وَ فَرزَند، قَرِییَه لَرگه نِسبَتاً کوُز- قَرَشلَرِیدَه، تَعلِیم – تَربِیَه دَه، تَربِیَه رَوِیشِیدَه، اِقتِصاددَه، باشقَه لَر بِیلَن یاکِی اوُزَرا اِقتِصادِی وَ تِجارِی عَلاقَه لَردَه، خُرافات مَذهَبلَرِیگه اِیگه بوُلِیشدَه، توُرلِی – هِیل سِیغِینِیشلَردَه یاکِی دَهرِی وَ اَتِیئِست بوُلِیشدَه وَ بَشَرنِی حَیاتِیگه باغلِیق بوُلگن باشقَه مَسَلَه لَردَه، باشقَه جَمِیعیَتلَر بِیلَن بوُلَه دِیگن بَرچَه سِیاسِی، مَدَنِی، اِجتِمائِی، اِقتِصادِی عَلاقَه لَردَه هَم اوُلَرنِینگ اوُزلَرِی اِیشلَب چِیقَرگن قانُونلَردَن وَ اَحکاملَردَن فایدَه لَه نِیشَردِی، اوُشَه کوُننِی اِصطِلاحِی بُویِیچَه اِینگ تَرَقِّی تاپگن، رِواجلَنگن اوُزلَرِینِینگ تَرَقِّی تاپگن فِکرلَرِینِی اِیشلَه تِیشَردِی، اوُلَر بُو فِکرلَرنِی یا اَجدادلَرِیدَن آلِیشگن اِیدِی یاکِی اوُزلَرِینِی اِیستَکلَرِیگه بِنائاً اِیشلَب چِیقَه رِیشگن اِیدِی، مَنَه بُوهِیلمَه – هِیل سِکوُلار اَحزابلَرنِی هِیچ قَیسِی بِیرِی اوُتمِیشدَه هَم یاکِی حاضِرگِی زَماندَه هَم یا کِیلَه جَکدَه هَم، بِیزلَر مَنَه بُو قانوُنلَرنِی اَلله نِی قانوُنلَرِیدَن یا آسمانِی شَرِیعَتلَردَن آلگنمِیز دِییِیشمَه گن وَ دِییِیشمَیدِی هَم، بَلکِی اوُلَر آچِیق- آیدِین بَیان قِیلِیشَه دِیکِی، بِیزلَر آسمانِی شَرِیعَتلَردَگِی قانوُنلَرنِی اوُزِیمِیز اِیشلَب چِیقَرگن قانوُنلَرنِی اوُرنِیگه قَبوُل قِیلمَیمِیز.

 شُو سَبَبلِی هَم، اوُلَر اِلاهِی اَحکاملَرنِی وَ دَستوُرلَرنِی اوُزلَرِینِینگ حَیاتدَگِی اِیشلَرِی بُویِیچَه قَبوُل قِیلِیشدَن بُویِین تاولَش بِیلَن بِیرگه ، بُولَرنِی اَوَّلگِیلَرنِی داستانلَرِی، اِیسکِیلَرنِی اَفسانَه لَرِی یاکِی جَمِیعیَتدَگِی پَست قالاق،آرقَه دَه قالگن کِیشِیلَرگه تِیگِیشلِی اَحکاملَر، سِیحر، جادوُ وَ……دِیب بِیلِیشَردِی وَ اوُزلَرِینِینگ تَرَقِّی تاپگن، رِواجلَنگن دِیب سَنَلَه دِیگن قوُللَرِی بِیلَن اِیشلَب چِیقِیشگن قانوُنلَردَن فایدَه لَه نِیشَردِی. مَنَه بُو رَوِیشنِی قُرآندَگِی بَشَرِیَت تَرِیخِینِی بَرچَه سِیدَه، قُرَیشدَن آلدِینگِی دَوردَگِی اَحزابلَرنِی یا “مُشرِکلَرنِی” یا سِکوُلارِیستلَرنِی تَرِیخِیدَن تارتِیب بوُگوُنگِی کوُنگه چَه اِیشلَه تِیلگه نِینِی کُورَه مِیز.

توُرلِی- هِیل اَحزابلَرنِینگ یا “مُشرِکلَرنِینگ” وُجُودگه کِیلتِیرگن نَرسَه لَرِینِی یانِیدَه، بِیزلَر قُرآننِی گوُواهلِیگِی آستِیدَه کوُرِیب توُرگه نِیمِیزدِیک، بِیر نِیچَه دَهرِیلَردَن (مَتِیرِی اَلِیست یا اَتِیئِست) تَشقَرِی هَمَّه سِکوُلارِیستلَر یا “مُشرِکلَر” اوُزلَرِیدَگِی بوُلغَه نِیشلَر بِیلَن بِیرگه، اوُلَرنِینگ کوُپ سانلِی، هِیلمَه – هِیل “اِلاه”لَرِینِی قَطارِیدَه مُشَخَّص قُدرَتگه اِیگه خالِق وَ رَزّاق ذات بارلِیگِینِی قَبوُل قِیلِیشَردِی. اوُلَر یامغِیر یاغِیش وَ رِزق بِیرِیش وَ فَرزَند بِیرِیشگه آئِد مَسَلَه لَردَه، عُمُومِی قِیلِیب اَیتگندَه یُوقارِیدَن پَستگه کِیلَه دِیگن نَرسَه لَرنِی بَرچَه سِیدَه (رُوبُوبِیَت تَوحِیدِینِی) آچِیق- آیدِین بوُلغَه نِیشلَر بِیلَن بِیرگه اَلله نِی ضَعِیف وَ تِیبرَه نوُچَن صُورَتدَه، باشقَه قانوُن اِیشلَب چِیقَه رُوچِیلَرنِی وَ مَنفَعَت جَلب قِیلوُچِی، ضَرَر دَفع قِیلوُچِی مَرکَزلَرنِی قَطارِیدَه قَبوُل قِیلِیشَر اِیدِی، حَتَّی اوُلَرنِی بَعضِیسِی نَصرانِیَت وَ صابِیئِننِی اِیشانچلَرِینِی وَ ……هَم شَخصِی مَسَلَه لَر بُویِیچَه قَبُول قِیلِیشَردِی، بُوتپَرَستلِیکنِی نادانلِیک وَ اَخماقلِیک حِسابلَشگن، بوُندَی کِیشِیلَر حَنِیفلَر نامِی بِیلَن مَشهُور بوُلِیشگن، اَمّا بوُتوُن تَرِیخ دَوامِیدَگِی توُرلِی- هِیل اَحزابلَرنِی بَرچَه سِینِی مُشتَرَک نوُقطَه سِی شُو بوُلگنکِی، هَرگِیز پَستدَن یوُقارِیگه قَرَب جوُنَه تِیلِیشِی لازِم بوُلگن وَ اِلاهِی قانوُنلَرگه اِطاعَت قِیلِیش، دِیب سَنَلگن (اوُلوُهِیَت تَوحِیدِی) نِی کامِل صُورَتدَه، اَلله نِی قانوُنلَرِیگه وَ اَحکاملَرِیگه بوُیسِینِیشمَسدِی. دِیمَک اوُلَر آچِیق بُولغَه نِیشلَر وَ آشکار اَدَه شِیشلَر بِیلَن بِیرگه رُوبُوبِیَتنِی قَبُول قِیلِیشگن، حوُددِی شوُ رُوبُوبِیَتدَگِی اَدَه شِیشلَر،بُورِیلِیشلَر اوُلَرنِی اوُلوُهِیَتدَگِی اَدَه شِیشلَرگه ،بوُرِیلِیشلَرگه یِیتَکلَه گن اِیدِی.

(دوامی بار…..)

درس های مقدماتی/ درس اول:  دین چیست؟ سکولاریست ها از ما چه دینی می خواهند؟

(16-قسمت)

اينگونه افراد در امور مربوط به روابط درون اجتماعی خودشان اعم از روابط خانوادگی، ديدگاهشان نسبت به زن، فرزند، بزرگسالان، آموزش و پرورش و روش تعليم، اقتصاد، روابط اقتصادی و تجاری با همديگر و ديگران، داشتن مذاهب خرافی و پرستش انواع،  يا دهری و آتئیست بودن و ديگر مسائل مربوط به زندگی بشری درون گروهی و تمام ارتباطات سياسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و … با ديگر جوامع نيز از قوانين و احكامی پيروی مي‌كردند كه خود آن ها آن را وضع کرده بودند، و به اصطلاح روز از مترقی ترين و پيشرفته ترين افكار و ترقيات فكري خودشان پيروی می كردند، که یا از اجداد خود گرفته بودند یا خودشان بر اساس خواسته هایشان تولید کرده بودند و هیچ یک از این احزاب مختلف سکولار چه در گذشته و چه در حال و چه در آینده نگفته و نخواهند گفت که ما این قوانین را از الله و یکی از شریعتهای آسمانی گرفته ایم بلکه واضح و آشکارا بیان می کنند که هیچ یک از قوانین شریعتهای آسمانی را به جای قوانین تولید شده ی خودمان قبول نداریم.

به همين دليل، علاوه بر آن كه از پذيرش احكام و دستورات الهی در امور زندگی خود سرپيچی كردند، بلكه آن ها را اساطير الاولين، داستان‌های كهنه و قديمی، احكام مربوط به افراد پست و عقب مانده‌ی جامعه، سحر و جادو و … می دانستند واز قوانين ساخته‌ی دست خودشان كه نشان از ترقی و پيشرفت به شمار می‌رفت پيروی می‌کردند. این روش ثابتی است که ما در کل تاریخ بشریت در قرآن، و تاریخ احزاب یا «مشرکین» یا سکولاریستها از قبل از قریش تاکنون، مشاهده کرده ایم.

با وجود این تولیداتِ احزاب مختلف سکولار یا «مشرکین»، در عوض، ما به شهادت قرآن مشاهده می کنیم غير از تك و توكی دهری (ماتریالیست یا آتئیست)، همه ی سکولاریستها یا «مشرکین» با آلودگی هائی قبول داشتند كه خالق و رازقی با قدرتی مشخص در کنار «اله» های مختلف و متعدد آنها وجود دارد. آن ها در مسائلی چون باران باریدن و رزق دادن و فرزند دادن و در كل هر آنچه از بالا به پايين می‌آمد (توحيد ربوبيت) با آلودگی های واضحی به صورت ضعیف و متزلزل الله را در کنار سایر قانون گذاران و مراکز جلب منفعت و دفع ضرر قبول داشتند و حتی عده ای از آنها باورهائی از نصرانیت و صابئین و… را نیز در مسائل شخصی پذیرفته بودند و بت پرستی را سبک مغزی و حماقت می دانستند که به حنیفها مشهور بودند اما نکته ی مشترک همه ی احزاب مختلف سکولار در طول تاریخ این بوده است که هرگز زير بار احكام و قوانین الله به صورت کامل كه می‌بايستی خود از پايين به بالا (توحيد الوهيت) می فرستادند نمی رفتند، كه به عنوان اطاعت از اوامر الهی به شمار می‌رفت. پس آن ها با آلودگی های واضح و انحرافاتی آشکار ربوبیت را قبول داشتند و همین انحرافات در ربوبیت بود که آنها را به انحراف در الوهیت کشانده بود.

(ادامه دارد…….)

Муқаддамот дарслари/ биринчи дарс: дин нима? Секуляристлар бизлардан қайси динни хохлашади?

(15-қисм)

Мана бу холатда  шуни айтиш лозимки, дин истелохда ё “осмоний” бўлади; яъни бир пайғамбар уни олиб келади ва олиб келган нарсаларини хаммаси аллох тарафидан келтирилган ёки бўлмасам “осмоний” бўлмайди; яъни инсонни ўзи томонидан вужудга келтирилган фикрлар ва ақидалардан иборатдур. Албатта яхудият ва насрониятга ўхшаб исломдан бурилиб кетган ва адашган йўлдан юриб кетиб булғанган  шариатлар, мана бу икки “дин” дан ташкил топган, аммо шунга қарамасдан улар умумий маънода ислом динидан адашганлар хисобланишади ва уларга ўзларини динлари бўлмиш ислом динидан нохақ ғулув қилмасликларини, адашиб кетмасликларини, пайғамбари хотам саллаллоху алайхи васаллам кўрсатган  тўғри йўлга қайтишликлари лозимлигини  таъкид қилинади: 

 قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ غَيْرَ الْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعُوا أَهْوَاءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِنْ قَبْلُ وَأَضَلُّوا كَثِيرًا وَضَلُّوا عَنْ سَوَاءِ السَّبِيلِ (مائده/77)

Айтинг: “эй ахли китоб, динингизда нотўғри томонга тажовуз қилманг ва ( ислом келишидан) илгари йўлдан озган ва кўпларни йўлдан оздирган хамда тўғри йўлдан чиқиб кетган қавмнинг нафси хаволарига эргашманг!

Хар қандай суратда, башарий “дин” инсон томонидан вужудга келтирилган ва инсон баъзи рухий ва ижтимоъий сабаблар учун баъзи ишончларга эргаша бошлайди, сехрли  кучларга эътиқод қилишга ёки худони,жаннатни,жаханнамни,хаёлий таносухни (дунодунни) вужудга келтиришга ёки кундалик хаётдаги ишларни идора қилиш учун қонунларни ишлаб чиқаришга ўхшайди. Башар томонидан вужудга келтирилган “дин”ларга эргашувчиларни қуръон адабиётида “мушриклар ё ахзоблар” лафзи билан номланган, яъни “ахзоб”  ё “мушрикин” ёки “валлазина ашроку” жумлалари қуръонда танхо ишлатилган бўлса, бу сўзлардан мақсад ахли китоб ё шибхи ахли китоб кофирлари эмас, балки фуқахоларни ўртасида “мушрикин” лафзи билан танилгандур, [1] албатта шуни хам зикр қилиб ўтиш лозимки, фуқахоларни баъзиси ахли китобдан бошқа мушриклар иборасини секуляристларни устида фойдаланишган, мана буни баробарида ахли китоб мушриклари истелохи хам ишлатилган,мана бу  буюк кишилар  мушрикин лафзини ахли китобни ё шибхи ахли китобни кофирлари учун “шаръий” эмас, балки “лафзий” , “луғавий” мақсадда  фойдаланишган.

“Мушрикин ё ахзоблар” гурухидаги кишиларни  “ошкора ва очиқ” иқрор бўлишларича, улар ўзларини қонунларини осмоний шариатлардан олишмаган, балки ўзларининг худо ва ғайб олами ва жаннат ва жаханнам ва башарият ва атрофдаги жахон хақидаги  фикрларини, тасаввуротларини, ғояларини ўзлари билан бошқаларни, атроф мухитни , ғайритабиий  мухитни   ўртасидаги алоқаларни танзим қилиш ва қонун  ишлаб чиқариш бўйича меъёр, деб хисоблашади, улар хеч қайси бир илохий қонунлар ва ахкомларга эргашишмасди; ўзларини манфаъатларини ва моддий,маънавий табақаларини сақлаб қолиш учун хатто башарий ғоялар қўшилиб қолган ва тахминан тахрифий (ўзгартирилган) қолибга тушиб қолган ва илохий хабар,сўзлардан кўра кўпроқ башарни ғояларига ўхшайдиган  осмоний шариатларнинг  ахкомларини ва дастурларини қабул қилишдан хам  бош тортишарди.

(давоми бор……)

---

[1] بعضی از فقها از عبارت مشرکین غیر اهل کتاب استفاده کرده اند که در برابر این اصطلاح مشرکین اهل کتاب هم به کار رفته که سازگاری با منابع اصلی شرعی ندارد.هر چند که امثال ما هم مدتها در این اشتباه رایج افتاده بودیم اما جامعه ی کفار اهل کتاب یا شبهه اهل کتاب جوامعی متمایز از جامعه ی کفار «مشرک» و مشرکین بوده و هست.

مُقَدّمات دَرسلَرِی/ بِیرِینچِی دَرس: دِین نِیمَه؟ سِکوُلارِیستلَر بِیزلَردَن قَیسِی دِیننِی هاحلَه شَه دِی؟

(15-قیسم)

مَنَه بُو حالَتدَه شُونِی اَیتِیش لازِمکِی، دِین اِصطِلاحدَه یا “آسمانِی” بُولَه دِی؛ یَعنِی بِیر پَیغَمبَر اوُنِی آلِیب کِیلَه دِی وَ آلِیب کِیلگن نَرسَه لَرِینِی هَمَّه سِی اَلله طَرَفِیدَن کِیلتِیرِیلگن یاکِی بوُلمَسَم “آسمانِی” بوُلمَیدِی؛ یَعنِی اِنساننِی اوُزِی تامانِیدَن وُجُودگه کِیلتِیرِیلگن فِکرلَر وَ عَقِیدَه لَردَن عِبارَتدوُر. اَلبَتَّه یَهُودِیَت وَ نَصرانِیَت گه اوُحشَب اِسلامدَن بُورِیلِیب کِیتگن وَ اَدَشگن یوُلدَن یوُرِیب کِیتِیب بُولغَنگن شَرِیعَتلَر، مَنَه بُو اِیککِی “دِین” دَن تَشکِیل تاپگن، اَمّا شوُنگه قَرَمَسدَن اوُلَر عُمُومِی مَعنادَه اِسلام دِینِیدَن اَدَشگنلَر حِسابلَه نِیشَه دِی وَ اوُلَرگه اوُزلَرِینِی دِینلَرِی بوُلمِیش اِسلام دِینِیدَن ناحَق غوُلوُ قِیلمَسلِیکلَرِینِی، اَدَشِیب کِیتمَسلِیکلَرِینِی، پَیغَمبَرِی خاتَم صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّم کوُرسَتگن توُغرِی یوُلگه قَیتِیشلِیکلَرِی لازِملِیگِینِی تَأکِید قِیلِینَه دِی:    قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ غَيْرَ الْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعُوا أَهْوَاءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِنْ قَبْلُ وَأَضَلُّوا كَثِيرًا وَضَلُّوا عَنْ سَوَاءِ السَّبِيلِ (مائده/77)  اَیتِینگ: “اِی اَهلِی کِتاب، دِینِینگِیزدَه ناتوُغرِی تامانگه تَجاوُز قِیلمَنگ وَ  (اِسلام کِیلِیشِیدَن) اِیلگرِی یوُلدَن آزگن وَ کوُپلَرنِی یُولدَن آزدِیرگن هَمدَه توُغرِی یوُلدَن چِیقِیب کِیتگن قَومنِینگ نَفسِی هَوالَرِیگه اِیرگشمَنگ!

هَر قَندَی صُورَتدَه، بَشَرِی “دِین” اِنسان تامانِیدَن وُجُودگه کِیلتِیرِیلگن وَ اِنسان بَعضِی رُوحِی وَ اِجتِمائِی سَبَبلَر اوُچُون بَعضِی اِیشانچلَرگه اِیرگه شَه باشلَیدِی، سِیحرلِی کوُچلَرگه اِعتِقاد قِیلِیشگه یاکِی خُدانِی، جَنَّتنِی، جَهَنَّمنِی، خِیالِی تَناسُخنِی (دوُنادُوننِی) وُجُودگه کِیلتِیرِیشگه یاکِی کوُندَه لِیک حَیاتدَگِی اِیشلَرنِی اِدارَه قِیلِیش اوُچُون قانوُنلَرنِی اِیشلَب چِیقَه رِیشگه اوُحشَیدِی. بَشَر تامانِیدَن وُجُودگه کِیلتِیرِیلگن “دِین”لَرگه اِیرگه شُوچِیلَرنِی قُرآن اَدَبِیاتِیدَه “مُشرِکلَر یا اَحزابلَر” لَفظِی بِیلَن ناملَنگن، یَعنِی “اَحزاب” یا “مُشرِیکِین” یاکِی “وَالَّذِین اَشراکُوا” جُملَه لَرِی قُرآندَه تَنها اِیشلَه تِیلگن بُولسَه، بُو سوُزلَردَن مَقصَد اَهلِی کِتاب یا شِبهِ اَهلِی کِتاب کافِرلَرِی اِیمَس، بَلکِی فُقَهالَرنِی اوُرتَه سِیدَه “مُشرِکِین” لَفظِی بِیلَن تَنِیلگندُور، اَلبَتَّه شوُنِی هَم ذِکر قِیلِیب اوُتِیش لازِمکِی، فُقَهالَرنِی بَعضِیسِی اَهلِی کِتابدَن باشقَه مُشرِکلَر عِبارَه سِینِی سِکوُلارِیستلَرنِی اوُستِیدَه فایدَه لَه نِیشگن، مَنَه بُونِی بَرابَرِیدَه اَهلِی کِتاب مُشرِکلَرِی اِصطِلاحِی هَم اِیشلَه تِیلگن، مَنَه بُو  بُویُوک کِیشِیلَر مُشرِکِین لَفظِینِی اَهلِی کِتابنِی یا شِبهِ اَهلِی کِتابنِی کافِرلَرِی اوُچُون “شَرعِی” اِیمَس، بَلکِی “لَفظِی” ، “لوُغهَ وِی” مَقصَددَه فایدَه لَه نِیشگن. [1]

 “مُشرِکِین یا اَحزابلَر” گوُرُوهِیدَگِی کِیشِیلَرنِی “آشکارَه وَ آچِیق” اِقرار بُولِیشلَرِیچَه، اوُلَر اوُزلَرِینِی قانوُنلَرِینِی آسمانِی شَرِیعَتلَردَن آلِیشمَه گن، بَلکِی اوُزلَرِینِینگ خُدا وَ غَیب عالَمِی وَ جَنَّت وَ جَهَنَّم وَ بَشَرِیَت وَ اَطرافدَگِی جَهان حَقِیدَگِی فِکرلَرِینِی،تَصَوُّراتلَرِینِی، غایَه لَرِینِی اوُزلَرِی بِیلَن باشقَه لَرنِی، اَطراف مُهِیطنِی، غَیرِی طَبِیعِی مُهِیطنِی اوُرتَه سِیدَگِی عَلاقَه لَرنِی تَنظِیم قِیلِیش وَ قانوُن اِیشلَب چِیقَه رِیش بُویِیچَه مِعیار، دِیب حِسابلَه شَدِی، اوُلَر هِیچ قَیسِی بِیر اِلاهِی قانوُنلَر وَ اَحکاملَرگه اِیرگه شِیشمَسدِی؛ اوُزلَرِینِی مَنفَعَتلَرِینِی وَ ماددِی، مَعنَه وِی طَبَقَه لَرِینِی سَقلَب قالِیش اوُچُون حَتَّی بَشَرِی غایَه لَر قوُشِیلِیب قالگن وَ تَحمِیناً تَخرِیفِی (اوُزگرتِیرِیلگن) قالِیبگه توُشِیب قالگن وَ اِلاهِی خَبَر، سُوزلَردَن کوُرَه کوُپراق بَشَرنِی غایَه لَرِیگه اوُحشَیدِیگن آسمانِی شَرِیعَتلَرنِینگ اَحکاملَرِینِی وَ دَستوُرلَرِینِی قَبوُل قِیلِیشدَن هَم باش تارتِیشَردِی.

(دوامی بار……)

---

[1] بعضی از فقها از عبارت مشرکین غیر اهل کتاب استفاده کرده اند که در برابر این اصطلاح مشرکین اهل کتاب هم به کار رفته که سازگاری با منابع اصلی شرعی ندارد.هر چند که امثال ما هم مدتها در این اشتباه رایج افتاده بودیم اما جامعه ی کفار اهل کتاب یا شبهه اهل کتاب جوامعی متمایز از جامعه ی کفار «مشرک» و مشرکین بوده و هست.