مُقَدّمات دَرسلَرِی/ بِیرِینچِی دَرس: دِین نِیمَه؟ سِکوُلارِیستلَر بِیزلَردَن قَیسِی دِیننِی هاحلَه شَه دِی؟
(17-قیسم)
اَحزاب یا مُشرِکلَر یاکِی بوُگوُنگِی کوُندَگِی زَبان بِیلَن اَیتگندَه سِکوُلارِیستلَر حاکِمِیَت، قانوُن اِیشلَب چِیقَه رِیش، اِطاعَت وَ بوُیرُوقگه بُویِینسِینِیش، جَزا وَ مُکافات بِیرِیش مَنَه بُو دُنیادَه اِنساندَن تارتِیب آلِینِیب بوُتوُنلَی اَلله تَعالَی نِی اِیختِیارِیگه بِیرِیلِیشِینِی قَبُول قِیلِیشمَسدِی. شوُنگه اَساسلَنگن حالدَه لا اِله -اِلّا الله تَوحِیدِینِی اَساسِیگه کوُرَه، یَعنِی اَوَّل بِیرِینچِی بوُلِیب بَرچَه اِلاهلَرنِی نَفِی قِیلِیش طاغُوتگه اوُزلَرِینِی چِیگرَه لَرِیدَن چِیتگه چِیقِیب حَتَّی اِلاهِی بوُیرُوقلَرگه خِلاف رَوِیشدَه اِلاهِی حُدوُدلَرگه قَدَم باسگن قانوُن اِیشلَب چِیقَه رُوچِیلَرگه، قانوُن اِیشلَب چِیقَه رِیب اوُنِی اِجرا قِیلگنلَرگه کُفر کِیلتِیرِیشلِیک یَعنِی ( لا اِلَهَ) وَ حاکِمِیَتدَه، قانُون اِیشلَب چِیقَه رِیشدَه، اِطاعَتدَه، مُکافاتنِی اِجرا قِیلِیشدَه، عِبادَتدَه، باشقَه بِیر تاماندَن فَریادلَرگه جَواب بِیرِیشدَه اَلله نِی یَگانَه لِیگِینِی اِثبات قِیلِیشگه قَرشِی مُبارَزَه وَ مُخالِفَت قِیلِیب چِیقِیشگن اِیدِی. اوُلَر مَنَه شُو اوُرِینلَرگه قَرشِی جَنگ قِیلِیشگن. ” لا اِلَهَ” وَ “اِلّا الله” مَنَه شُو مَعنادَه بُولگن.
مَنَه بُو حالَتدَه، تِیرمِینالاگِیَه مَنبَعلَرِینِی وَ قِرآن آیَتلَرِینِی کوُرِیب چِیقِیش آرقَه لِی قوُیِیدَگِی اِنکار قِیلِیب بوُلمَیدِیگن حَقِیقَتنِی قوُلگه کِیرِیتَه مِیز: بَشَر تامانِیدَن وُجُودگه کِیلتِیرِیلگن “اَحزابلَر” یاکِی “مُشرِکلَر” یاکِی “سِکوُلارِیستلَر” دِینِی یاکِی بوُگوُنگِی کوُننِی تَعبِیرِی بِیلَن اَیتگندَه “سِکوُلارِیزم” دِینِی، قَدر- قِیمَتدَه وَ جایگاهدَه اِیمَس، بَلکِی دُنیاوِی وَظِیفَه لَرنِی تَرکِیبِی قِیسمِی بُویِیچَه اِسلام دِینِیگه اوُحشَه گن دِیندُور.
وِیلسان مَدَنِیَت وَ دِین کِتابِیدَه یازَه دِیکِی: دُنیاوِیگرلِیک یاکِی دُنیانِی اوُزِیگه خاصلِیگِی بُویِیچَه بِیر اِدِییالاگِیَه وَ دِیندُور. مَنَه بُو اِدِییالاگِیَه نِی ناتِیقلَرِی وَ تَبلِیغچِیلَرِی آگاه حالدَه اِعتِقادنِی غَیرِی طَبِیعِی نَرسَه لَرنِینگ مَفهُوملَرِی وَ اِیشلَرِی بُویِیچَه بَرچَه شَکللَرِینِی، هَمدَه اوُنگه خاص بُولگن وَظِیفَه لَرِینِی بِیر چِیتگه اوُلاقتِیرِیب خَطا قِیلِیشَه دِی.
وِیلیَم مَک دانالد آچِیق- آیدِین اِعلان قِیلَه دِیکِی: “سِکوُلارِیزم” کِینگ – کوُلَملِی مَعنادَه دِیننِی بِیر نَوِیدوُر، کوُرِینِیب توُرگه نِیدِیک بوُندَی عَمَلِی حالَتدَه سِکوُلارِیزم بِیلَن دِیننِی اوُرتَه سِیدَه قَرَمَه – قَرشِیلِیک مَوجُود اِیمَس.
مَنَه بُو صُورَتدَه ، سِکوُلار کافِرلَرنِی اوُزلَرِی هَم اِعتِراف قِیلِیب توُرِیشگه نِیدِیک، “سِکوُلارِیزم ” هَم اِسلام دِینِینِی بَرابَرِیدَه بَرچَه شَرِیعَتلَرِی بِیلَن بِیرگه بِیر دِیندُور،اَلله تَعالَی سِکوُلار اَحزابلَرگه قَرَتَه: «لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ» دِییِیشلِیککَه بوُیرُوق بِیرِیشِینِی مَعناسِی نِیمَه؟ یَعنِی:
- بَرچَه دِینلَر اَلله تامانِیدَن کِیلگن بوُلِیشِی شَرط اِیمَس. بلکی بشر هم دیننی وجودگه کیلتیریشی مُومکِین. دِیننِی صَحِیح مَعناسِیدَن آگاه بُولمَه گنلِیکلَرِی سَبَبلِی جُودَه کوُپچِیلِیک دُوچار بُولَه دِیگن خَطالَردَن بِیرِی شوُکِی، اوُلَرنِی فِکرِیچَه دِین اَلبَتَّه اَلله تامانِیدَن کِیلگن بُولِیشِی کِیرَک. یوُق بوُندَی اِیمَس.
- “لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ” یَعنِی نِیمَه دِیگه نِی؟ یَعنِی سِکوُلار اَحزابلَرنِی یا “مُشرِکلَرنِی” اوُزِی وُجُودگه کِیلتِیرگن دَستوُرلَرِی هَم دِین حِسابلَه نَدِی، اِسلام دِینِینِی بَرابَرِیدَگِی دِیندُور. مَنَه بُو “لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ” وَ قُرآندَگِی اوُنگه اوُحشَه گن باشقَه آیَتلَر آرقَه لِی آسان قوُلگه کِیرِیتسَه بُولَه دِیگن نَرسَه دوُر.
(دوامی بار……)