مُقَدّمات دَرسلَرِی/ بِیرِینچِی دَرس: دِین نِیمَه؟ سِکوُلارِیستلَر بِیزلَردَن قَیسِی دِیننِی هاحلَه شَه دِی؟
(18-قیسم)
- اِیندِی “سِکوُلارِیزم دِینِینِی” کِیلِیب چِیقِیشِی قَیِیرگه وَ قَیسِی دَورگه بارِیب تَقَلَه دِی؟ “سِکوُلارِیزم دِینِینِی” اِیلدِیزِی قَیِیرگه وَ قَیِیردَن باشلَنگن؟ اوُنِی باشلَنغِیچ نوُقطَه سِی قَیِیردَه؟
اَگر بِیز قُرآنگه وَ رَسُول الله صَلَّی الله عَلَیهِ وَسَلَّمنِی صَحِیح سُنَّتلَرِیگه مُراجَعَت قِیلَه دِیگن بُولسَک، شوُنِی توُشوُنِیب یِیتَه مِیزکِی، “سِکوُلارِیزم دِینِینِی” کِیلِیب چِیقِیشِی اِنسان پَیدا بوُلگن زَمانگه وَ اَلله نِی حُکمِینِی، قانوُنِینِی اوُرنِیگه باشقَه حُکم وَ قانوُن قوُیِیلگن دَورگه بارِیب تَقَلَه دِی؛ بِیرِینچِی بوُلِیب اَلله نِی حُکمِینِی اوُرنِیگه باشقَه حُکمنِی قوُیگن کِیمسَه شَیطان بُولَه دِی، بوُلِیب هَم بُو اِیشنِی اوُزِینِی نَفسانِی بَهانَه سِی بِیلَن اَلله نِینگ آدَمگه سَجدَه قِیلِیش حَقِیدَگِی بوُیرُوغِیدَن باش تارتَه دِی؛ مَنَه بوُنِی کِیتِیدَن شَیطان آدَمنِی اَلله نِینگ قانوُنِینِی وَ دَستوُرِینِی بِیر چِیتگه قوُیِیش بُویِیچَه قوُزغَه توُچِیسِیگه اَیلَه نَدِی وَ آدَمنِی جَنَّتدَن چِیقَه رِیب یُوبارِیلِیشِیگه سَبَب بوُلَدِی.
مَنَه بُو کوُز- قَرَش بُویِیچَه، “سِکوُلارِیزم دِینِینِی” اَساسچِیسِی شَیطان دِیسَه بوُلَه دِی، توُرلِی- هِیل دَورلَردَه اِنساننِی اوُزِی مُهَیّا قِیلگن شَرائِطلَرنِی حِسابگه آلگن حالدَه هِیلمَه – هِیل نِسبَتلَرگه کوُرَه، مَنَه بُو دِین اِنسانلَرنِی اوُرتَه سِیدَه اِسلام دِینِینِی بَرابَرِیدَه اوُزِینِی مَوجُودِیَتِینِی کوُرسَتَدِی. بُو جُودَه هَم ساددَه نَرسَه: شَیطان آچِیق وَ آشکار اَلله نِی حُکمِی وَ دَستوُرِینِی نَفسانِی وَ نَجادِی دَلِیللَرگه کوُرَه قَبوُل قِیلمَه دِی، شوُنگه اوُحشَش بَرچَه سِکوُلارِیستلَر هَم اَلله نِی قانوُنلَرِینِی وَ دَستوُرلَرِینِی آچِیق وَ آشکارَه قَبُول قِیلِیشمَیدِی وَ اوُزلَرِینِی رَهبَرلَرِی بوُلمِیش شَیطانگه اِیرگه شِیب تَقلِید قِیلِیشَه دِی.
مَنَه بُو اِیضاحلَر بِیلَن بِیرگه بِیز اَوَّلگِی سَوالِیمِیزنِی بِیرِینچِی قِیسمِیگه یِیتِیب کِیلدِیک، بُو قوُیِیدَگِیلَردَن عِبارَت: سِکوُلارِیستلَر هَم دِینگه اِیگه وَ بوُ دِیننِی اوُلَرنِی اوُزلَرِی وُجُودگه کِیلتِیرگن؛ اوُنِی اَساسِیگه کوُرَه اوُلَر دِیننِی بَرچَه توُرت مَعناسِینِی تَطبِیق قِیلِیشَه دِی وَ حَیاتلَرِیدَه اوُنِی اِجرا قِیلِیشَه دِی. یَعنِی:
- اوُلَر اوُزلَرِینِینگ خاص حاکِمِیَتلَرِیگه وَ حُکوُمَت قُدرَتِیگه اِیگه.
- اوُلَر اوُزلَرِیگه خاص قانوُنلَرگه ،دَستوُرلَرگه وَ قِیلِینِیشِی کِیرَک بوُلگن یاکِی کِیرَک بوُلمَه گن نَرسَه لَرگه اِیگه.
- اوُلَر اوُزلَرِینِینگ فُقَرالَرِیدَن مَنَه بُو قانوُنلَرگه وَ حُکوُمَت اَحکاملَرِیگه رِعایَه قِیلِیشنِی، اوُنگه اِطاعَت قِیلِیشنِی، بوُیِینسِینِیشنِی طَلَب قِیلِیشَه دِی.
- اوُلَر اوُزلَرِینِی قَضاوَت، جَزالَش وَ مُکافات بِیرِیش سِیستِیمَه سِیگه اِیگه وَ اوُزلَرِیدَگِی جَزالَش وَ مُکافات بِیرِیش اَحکاملَرِیگه مُناسِب رَوِیشدَه جَزا وَ مُکافات بِیرِیشَه دِی.
دِیننِی هَر توُرت مَعناسِی وَ مَفهُومِی سِکوُلارِیستلَردَه مَوجُود. مَنَه بُو صُورَتدَه، “سِکوُلارِیزم دِینِی” “اِسلام دِینِینِی” بَرابَرِیگه چِیقَه دِی وَ بِیر کِیشِی هَم “سِکوُلارِیزم دِینِیگه” وَ هَم “اِسلام دِینِیگه” اِیگه بوُلَه آلمَیدِی. هَم شَیطاننِی دِینِیگه وَ هَم اَلله نِی قانوُنلَرِیگه اِیرگه شَه آلمَیدِی. هَم اَلله نِی حاکِمِیَتِینِی وَ هَم شَیطاننِی حاکِمِیَتِینِی قَبُول قِیلَه آلمَیدِی. اَلله تَعالَی اِنسانگه اِیککِی قَلبنِی بِیرگن اِیمَسکِی، قَلبنِی بِیرِینِی اِسلام “دِینِی”گه بِیرسَه اِیککِینچِیسِینِی اِیسَه شَیطاننِی “دِینِی” گه بِیرسَه:
مَّا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِّن قَلْبَیْنِ فِی جَوْفِهِ (احزاب/4) “الله بِیران کِیشِینِی اِیچِیدَه اِیککِی یوُرَک قِیلگن اِیمَسدِیر،” مَنَه بُو اِیککِی یوُلنِی تَنلَش آرقَه لِی اِنسان یا مُسُلمان یا سِکوُلار (مُشرِک) بُولَه دِی؛ کُفر وَ اِیماندَن تَرکِیب تاپگن مُسُلمان وَ کافِر دِیگن مَعجُون مَوجُود اِیمَس. حَقنِی بَعضِی قِیسمِی بِیلَن کُفرنِی بِیر قِیسمِینِی بِیرگه تَرکِیب قِیلِیب یَنگِی مَعجُون یَسَب بوُلمَیدِی یاکِی مُسُلماننِی بِیشتَه لِیک اَصلِی کافِرلَرگه 1-الَّذِينَ هَادُوا 2- وَالصَّابِئِينَ 3- وَالنَّصَارَىٰ 4- وَالْمَجُوسَ 5- وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا، قوُشِیب کوُلگِیلِی بِیر حالَتدَه جاهِللِیک بِیلَن مُسُلمان یَهُودِی یا مُسُلمان صابِیئِن یاکِی مُسُلمان نَصرانِی یا مُسُلمان مَجُوسِی یا مُسُلمان مُشرِک دِیگن نَرسَه نِی یَسَب بوُلمَیدِی؛ شوُندَی تَرکِیبنِی اِیستَیدِیگن کِیمسَه لَر یا شَرعِی مَنبَعلَرگه نِسبَتاً جاهِل بوُلگن مُؤمِنلَر یاکِی مُسُلمانلَرگه قَرشِی رُوحِی جَنگلَرنِی مُدِیرِیَت قِیلِیشنِی وَ اِیچکِی جَنگلَرنِی، تَفَرُّقنِی وَ مُسُلمانلَرنِی مُسُلمانلَر بِیلَن مَشغُول قِیلِیشنِی قَصد قِیلگن آگاه دُشمَنلَر بوُلِیشَه دِی، یاکِی بوُلمَسَم مَنَه بُو اِیککِی تَرکِیبدَن فایدَه لَه نِیب اوُچِینچِی اوُرتَه دَگِی اَلله بِیلَن شَیطاندَن تَرکِیب تاپگن یُولنِی وُجُودگه کِیلتِیرِیشنِی هاحلَیدِیگن کِیمسَه لَردُور، مَثَلاً فَلانچِینِی اَیتِیشِیچَه اوُ هَم مُسُلمان وَ هَم سِکوُلار (مُشرِک) دوُر، اَلله تَعالَی مَنَه بُو تَرکِیب حَقِیدَه مَرحَمَت قِیلَه دِیکِی: أُولَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ حَقًّا ۚ وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُّهِينًا (نساء/151). “اَنَه اوُشَه لَر حَقِیقِی کافِرلَردِیر. بوُندَی کافِرلَر اوُچُون حار قِیلگوُچِی عَذابنِی تَیّارلَب قوُیگنمِیز.”
(دوامی بار……)