Алавий шиъаларининг жараёнига нисбатан ғуллотларни нуфузи
Холид хўромий
Алавий шиъаларининг харакати умавий шиъаларини харакатига нисбатан паралел равишдаги бир жараён бўлиб, улар исломий шўрога асосланган хукуматни ва уни муассасаларини қайтариш ва салтанатли хукуматларга қарши мубораза қилишарди.
Бу харакатларни ақидасини асоси, имом Али алайхиссаломгача бўлган даврда мусулмонларнинг ўртасида ривож топган шариат усулларига кўра бўлган,имом Али ва у кишидан кейинги аиммаларни даврида хам амалларни равиши ва юқоридагиларни сўзига асосланган холда давом этди.
تشیع علوی جریانی موازی با تشیع اموی تلاشی جهت بازگرداندن حکومت شورای اسلامی و نهادهای مرتبط با آن و مبارزه با حکومتهای سلطنتی و زیر مجموعه های آن بود .
مبنای عقیدتی این جریان نیز همان اصول شریعتی بود که تا امام علی علیه السلام در میان مسلمین رواج داشته و بر مبناي روش عمل و سخنان والا و عميق امام علی و ائمه ی پس از وی ادامه داشت.
منهج پیامبر و قرآن ثابت نموده است جهت تثبيت و قوام اسلام نيازي به دروغ پردازي و بناي پايه‌هاي آن بر دروغ و تعصب و دشنام و ناسزا نبوده است. ما درکل قرآن و سنت صحیح نبوی حتی یک دروغ و تهمت در مورد شیطان و یاران او نمی بینیم.
شیعیان علی نیز که خود را به عنوان ادامه دهنده ی این منهج می دانسته اند ضمن پایبندی به آن، سعی نموده است به عنوان مسلک مدارا و دوستي با خودي و تحمل مخالف به خود هویت مستقلی ببخشد.
با رعایت این روند شیعه ی علی در طول تاریخ نماد ومسلک ظلم ستيزي و مبارزه با باطل، مسلک پويايي و تدبرعميق علمي و معرفتي در جهان طبيعت و دنياي درون و آيات الهي، و تلاشی جهت بازگرداندن حکومت به سبک اسلامی آن بوده است.
بدون شک این روند خطر جدی برای کفارآشکار(اهل کتاب، شبهه اهل کتاب و مشرکین) و پنهان (منافقین) بوده است که به نحوی قدرت مورد دلخواه خود را از دست داده بودند .
به همین دلیل جهت ضربه زدن و ممانعت از تحقق چنین هدفی، ممانعت از دسترسی عوام به چنین اندیشه های نابی، انتقام از فاتحین سرزمینها و از بین برنده ی حاکمیتها، کفار آشکار و پنهان جریانی موازی با آن را تولید کرده اند که تاریخ به جریان غلات (کفار پنهان داخلی) مشهور شده است و منافقین پرچمدار آن بوده اند .
علاوه بر این دشمنان کافر، حکومتهای ظالم حاکم بر مسلمین نیز جهت ضربه زدن به این جریان از هر گونه جنگ روانی کوتاهی نکرده اند. اینها به خوبی درک کرده بودند که غیر ممکن است کسی علی گونه و حسین گونه اسلام را فهمیده باشد اما مرتب توسري بخورد و زير بار هر خفت و خواري برود، مگر امکان دارد بر چنين فرد آزادیخواه، عدالت طلب، جسور و گستاخي حکومت کرد؟
غلات نیز به خوبی دریافته بودند که بازگشت حکومت به سبک اسلامی آن مساویست با وحدت و قدرت یابی مجدد مسلمین و تولد کسانی چون علی بن ابی طالب و عمر فاروق و ابوبکر صدیق و این به هیچ وجه به نفع آنها نبود ، چون اینها به تجربه دریافته بودند که چنین بازگشتی می تواند چقدر برایشان محدودیت، ذلت و ضرر در بر داشته باشد .
اینها به خوبی می دانستند که الله متعال می فرماید: تِلۡكَ أُمَّةٞ قَدۡ خَلَتۡۖ لَهَا مَا كَسَبَتۡ وَلَكُم مَّا كَسَبۡتُمۡۖ وَلَا تُسَۡٔلُونَ عَمَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ (بقرة/ 141) «آن گروه پیشین، همه درگذشتند،هرچه کردند برای خود کردند و شما نیز هرچه کنید به سود خویش کنید و شما مسئول کار آنان نخواهیدبود».
و همچنین می دانستند که قرآن یکی از اهداف آمدن پیامبران را رفع اختلافات میان انسانها معرفی می‌کند. رسول الله صلی الله علیه وسلم نیز توانست تفرقه ملت عرب و حتی سایر ملل را به وحدت تبدیل کند و کسانی چون امام علی رضی الله عنه با آنکه خود را بهترین گزینه برای جانشینی رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌دانست و بارها اعلام کرد که شایسته‌ترین فرد برای خلافت است اما هرگز حاضر نشد به خاطر مصلحت شخصی وحدت جامعه را به خطر اندازد و حتی بارها به خلفا در حفظ وحدت و اقتدار جامعه‌ی اسلامی مشورت و یاری داد و همه تلاش خود را برای تحقق وحدت به کار بست . پس سیره ی سیاسی و عملی علی بن ابی طالب رضی الله عنه یعنی آموزش چگونگی حفظ وحدت و صرف نظر کردن از مصالح شخصی به خاطر حفظ وحدت و درک این مهم که وحدت بهترین و مطمئن ترین راه اقتدار مسلمین است.
درک این واقعیت عملی از علی بن ابی طالب توسط مسلمین یعنی سم کشنده برای نابودی غلات . به همین دلیل غلات با زنده کردن اختلافاتی چون اختلاف جزئی امام علی با بعضی از اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم بر سر خلافتی که هزاروچهارصد سال پیش پایان یافت و… مسلمین را به جان هم انداخته اند .
پس اینها (که هم اکنون تحت عنوان شیعیان انگلیسی شناخته شده اند) جهت ممانعت از وحدت میان مسلمین و قدرت گیری مجدد آنها و تشکیل مجدد حکومت به سبک شورائی و اسلامی آن از هر دسیسه و دروغی به خدا و رسولش نیز ابائی ندارند چه رسد به سایر مخلوقات . به همین دلیل به سادگی همین دروغهای خود را بر قرآن تحمیل می کنند تا بتوانند وحدت مسلمانان را از بین ببرندو مانعی اساسی در بازگشت مجد و عزت مسلمین در تشکیل حکومت یکپارچه ی اسلامی گردند .
در این صورت هرگز نباید این تفرقه اندازان را انسانهائی احمق و ناآگاه فرض کرد، بلکه بیماری مهلکی هستند که از درون جسم مسلمین را ضعیف نموده اند و حتی عده ای از مسلمین جاهل را نیز ناخواسته در مسیر اهداف خود قرار داده اند .
1-Ла илаха- тоғутга куфр келтириш, яъни аллохни шариатидаги қонунларга қарши бўлган барча программаларни, қонунларни, йўлларни рад қилиш, оёқ ости қилиш дегани бўлади.
2-Иллаллох- аллохга иймон келтириш, яъни биз намозларимизда доимий қиладиган ахд бўлади:[1]
« إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ»
“сенгагина ибодат қиламиз ва сендангина ёрдам сўраймиз” бўлиб, бизлар мана шу ахдга биноан ўзимизни барча ибодий ишларимизни, хаётимизни,кундалик ишларимизни, оиламизни, хокимиятни,қонунни,таълим ва маориф сохасини хаммасида ўзимизни аллохга топширамиз.
Бутун тарих давомида мана бу икки асосга ана ўша асрдаги пайғамбарни канали орқали бўйсинган хар қандай шахс ислом доирасига кирибди, яна бир марта қайтариб айтаман,бошқача қилиб айтганда мана бу икки асос, илдизга бўйсиниш охирги пайғамбарни канали орқали бўлиши лозим.
Бу дунёда бу шахсни исломи қабул қилинади, энди бу шахсни қалбида нима борлигини ё нималар кечаётгани ё рост ва ёлғон экани бу аллохга , қиёмат кунига топширилади. У бу дунёда ислом доирасига кирган ва биз уни қалбидаги нарсадан хабаримиз йўқ.
Мана энди росулуллох саллаллоху алайхи васаллам бир неча дақиқани ичида қаршисидаги кишиларга етказиб бера оладиган содда,тушунарли, равшан ислом қайси эканини тушуниб олгандирсизлар? Мукаллаф бўлган хар қандай ёшдаги инсон ўзи эга бўлган саводидан қатъий назар ё уни қабул қилади ё рад қилади.
[1]که در جلسه ی قبل به صورت موردی به چند مورد اساسی آن ها اشاره کردیم.
لا اله= کفر به طاغوت، یعنی رد کردن و زیر پا گذاشتن تمام برنامه ها، قوانین و راههائی که بر خلاف قانون شریعت الله باشند.[1]
الا الله = ایمان به الله، یعنی همان تعهدی که ما در نماز میدهیم: « إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ» که بر اساس این تعهد، تمام امورعبادی خود را، همچون کار، زندگی، خانواده، حکومت، قانون، آموزش و پرورشو همه چیز خود را به الله می سپاری.
در طول تاریخ، هر کسی که تسلیم این دو اصل (لا اله= کفر به طاغوتو الا الله = ایمان به الله)، از کانال پیامبر آن عصر شده، دوباره باید تأکید شود، تسلیم شدن به این دو اصل باید از کانال پیامبر آن عصر یا به تعبیر دیگر آخرین پیامبر باشد؛ در این صورت،چنین شخصی وارد دایره ی دین اسلام شده و در دنیا اسلام او پذیرفته می شود، و اینکه در قلباین شخص چه میگذرد، راست و دروغ قلبش به خدا و روزقیامت برمی گردد و در دنیا در دایره ی دین اسلام قرار گرفته است و ما چیزی از قلبش نمی دانیم.
الان باید متوجه شده باشید که، آن اسلام ساده، روشن و قابل فهم کدام است که رسول الله صلی الله علیه وسلم در عرض کمتر از چند دقیقه به شخص می رساند؟ و شخص مکلفی با هر میزان از سواد یا درهررده ی سنی که قرار داشت یا آن را قبول یا ردش می کرد.
[1]که در جلسه ی قبل به صورت موردی به چند مورد اساسی آن ها اشاره کردیم.
Барча пайғамбарлар одамларни вохид динга даъват қилишда эргашадиган собит ва муштарак усул, бу икки содда аммо мухим илдиздан иборат эди,ўша даврдаги пайғамбарни канали орқали мана бу икки асосга таслим бўлган хар бир киши ислом доирасига кирарди. Аллох таоло мана бу икки муштарак асос,илдиз хақида мархамат қилади:
Аниқки, биз хар бир умматга:”аллохга ибодат қилинглар ва тоғутдан (шайтон, бутлар, золимлар) йироқ бўлинглар”, (деган вахий билан) бир пайғамбар юборганмиз.
Биз сиздан илгари юборган хар бир пайғамбарга хам:”хеч қандай илох йўқ, магар менгина бордирман, бас менгагина ибодат қилинглар,” деб вахий юборгандирмиз.
Шу сабабли аллох таоло мана бу мазмунни тасдиқлаб мархамат қиладики:
اصول مشترک و ثابتی که تمام پیامبران، در دعوت مردم به این دین واحد، از آن پیروی می کردند، دو اصل ساده اما مهم بیشتر نبوده، که هر کسی تسلیم این دو اصل، از کانال پیامبر همان دوره می شده،در دایره ی دین اسلام قرار می گرفته است. الله متعال در مورد این دواصل مشترک می فرمایند:
وَلَقَد بَعَثنا في كُلِّ أُمَّةٍ رَسولًا أَنِ اعبُدُوا اللَّهَ وَاجتَنِبُوا الطّاغوتَ (نحل/36)، ما به ميان هر ملّتی پيغمبری را فرستاده‌ايم (و محتوای دعوت همه‌ی پيغمبران اين بوده است) كه خدا را بپرستيد و از طاغوت (شيطان، بتان، ستمگران و غيره) دوری كنيد.
وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا نُوحِي إِلَيْهِ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدُونِ (انبياء/25)، ما پيش از تو هيچ پيغمبری را نفرستاده‌ايم، مگر اين كه به او وحی كرديمكهمعبودی جز من نيست، پس فقط مرا پرستش كنيد.
به همین دلیل، خداوند در تأیید این مفهوم می فرماید: فَمَن يَكفُر بِالطّاغوتِ وَيُؤمِن بِاللَّهِ فَقَدِ استَمسَكَ بِالعُروَةِ الوُثقى لَاانفِصامَ لَها (بقره/256)، بنابراين كسی كه طاغوت را انکار و رد نماید و از آننافرمانی كند و به خدا ايمان بياورد، به محكم‌ترين دستگیره چنگ زده،اصلاً پاره شدن ندارد.
و رسول الله صلی الله علیه وسلم هم درابتدای دعوت خود، اولین چیزی که به مخاطبین به عنوان رسالتش می گفت(قبل از نازل شدن احکام اجرائی جامعه)، همین دو اصل را برای مردم بیان می کردند و می فرمود: يَا أَيُّهَا النَّاسُ، قُولُوا: لا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ تُفْلِحُوا؛ به همین سادگی.
Агар биз “уч абзор” канали орқали хамма қози сифатида қабул қиладиган вохид шўро ва вохид умматга эга бўлмас эканмиз ва шахс агарда Қуддомани хаддидаги жиноятларни қилган тақдирда хам, такфир шартларида узри борлиги ё такфир монеъликлари сабабли ва вохид улил амр шўросининг вохид ижмоъси йўқлиги учун – салохиятга эга бўлган якка қози сифатида- биз у кишини поклай хам олмаймиз, такфир хам қилолмаймиз. Шунингдек бу шахс мана шўрони йўқлиги боис – салохиятга эга якка қози сифатида- қилаётган гунохида давом этади, бу шахс бизни кўз- қарашимиз ва бизни ижтиходимиз бўйича жиноятчи, бидъат ахли хисобланади. Бу шахс ўзини ё гурухини,тўдасини, мазхабини назарида ўзини бидъат ахли деб хисобламаслиги хам мумкин, хатто уни ақидасига қарама-қарши ақидага эга бўлганимиз ё уни ишларига қарама-қарши ишларни қилганимиз боис бизларни бидъат ахли деб санаши хам мумкин. Бу ерда вохид шўро ва вохид ижмоъга эга салохиятли ва бизларни орамизда хукм чиқарадиган ва бизларни ўртамизда хужжатни қоим қиладиган қозини йўқлиги сабабли, бизларни хар биримиз ўзимизни хақ деб хисоблаб мухолиф тарафни жиноятчи, бидъат ахли дейишимиз табиий.
Мана бунга ўхшаш ўринларда биз фалон гурухни бидъат ахли деб биламиз. Яъни, ана ўша фалон гурух бизни назаримизда бизни ижтиходимизда бу амал ё сўз куфр бўлади, аммо ўзларини назарида эса таъвил ва ижтиход хисобланади; шу сабабли хам биз уларни такфир қила олмаймиз ва ислом доирасидан хам чиқариб юбора олмаймиз, фақат уларга ахли бидъат деймиз холос.
Бу ахли бидъат қачонгача давом этади? Вохид улил амр шўроси ана ўша “уч абзор” орқали келиб қози сифатида ўзини охирги хукмини содир қилгунича ва хаммага хужжатни қоим қилгунича ва ўзини ташхиси, қазовати билан ихтилофларнинг умрини тугатиб бизлар бидъат деб санаётган нарсаларга хотима бергунича давом этади. Мана бу ерда қозини, қазоватни ўрнида туриб охирги хукмни содир қиладиган фақат шўро бўлади ва фақат қози барча одамлар, гурухлар, партиялар, мазхаблар устидан хужжатни қоим қилади ва ўзини вохид ижмоъси билан охирги хукмни содир қилади. Бу ерда хеч қайси шахс, гурух, мазхаб, тафсир, партия “меъёр, ўлчов” сифатида ўзига хос назари билан бошқа мазхаб гурухлари, тафсирлари, турли-хил жамоатларни устидан хужжатни иқома қилиш салохиятига эга эмас. Мана бу салохиятни “уч абзор” воситасида вужудга келган улил амри шўросига топшириш керак бўлади.
