Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Пиёда шуда аз навори совтийи шайх мужохид : Абу Хамза мухожир  хўромий.

(20- қисмат)

Масалайи дигарики уламо барои ин холатхойи изтирорий ба он ишора кардан ин астки агар бейни ду амир ё хукумати бадили изтирорийи исломийки мисли хам хастанд ва дар ек сатх қарор доранд жанги рух бидихад ва еки бо зури аслаха бар он еки ғолиб бишавад оники бо зури аслаха пируз шуда аст амири муслимин ва хоким мешавад ва жанг бо он нодуруст аст.

Бале, агар кейфияти хар ду мисли хам бошад мо мегуем оники бо аслаха ва қудрат хокимиятро дар даст гирифта аст дигар қиёми шахси дигарики чизи бехтар аз ин наметавонад биёварад ва чизи мисли хамин меоварад ва кейфиятиш мисли хамин аст ( қиёмиш) дуруст нест,балки бейни ин чанд гурухики мисли хам хастанд – барои жиловгири кардан аз рехта шудани хуни муслимин ва соири мусибатхойи тафарруқ ва жангхойи дохилий – оники зудтар аз хамма бо зури аслаха қудратро ба даст гирифта аст ва назмиро барқарор карда аст бехтар аз дигарони астки хам кейфияти худишон мисли инхост ва хам шикаст хурданд; барои хамин аз жанг бо ин хоким ва жойгузин кардани чизи дигари мисли ин химоят намекунем.

Ибни Хожар асқаланий рохимахуллох дар фатхул бори мегуяд: “ фуқахо ижмоъ карданд бар вожиб будани пейравий аз султони мутағаллиб ( касики бо ғалаба ва шамшир султон шуда аст) ва жиход кардан хамрох бо у ва инки итоат кардан аз у бехтар аст аз хуруж бар у ;зеро ғейри  ин мужиби хунрези ва фитна мегардад” [1]

Имоми Ахмад Ханбал рохматуллохи алайхи мегуяд: “ касики бар онхо бо шамшир( зур ва қудрат) ғалаба пейдо кард то инки халифа гашт ва амирул мўъминин номида шуд, бар ахадики иймон ба худованд дорад халол нестки бимонад ( вафот кунад) ва имоми одил ё ситамкори набинад ( надошта бошад). пас у амирул мўъминин аст ( ва лав инки бо шамшир хам амир шуда бошад) [2]

Бо ин сухани имоми Ханбал мумкин аст ин хадиси росулуллох саллаллоху алайхи васалламро бехтар мутаважжих бишавемки мефармояд:

«مَنْ مَاتَ لا بَيْعَةَ عَلَيْهِ مَاتَ مَوْتَةَ جَاهِلِيَّةٍ »[3]

«مَنْ خَلَعَ يَدًا مِنْ طَاعَةٍ لَقِيَ اللَّهَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ لا حُجَّةَ لَهُ “. قَالَ:” وَمَنْ مَاتَ وَلَيْسَ فِي عُنُقِهِ بَيْعَةٌ مَاتَ مَيْتَةً جَاهِلِيَّةً» .[4]

Касики даст аз фармонбурдори бикашад ( байъати худро бишканад) дар мувожиха бо худованд дар рузи қиёмат; далили бар амалиш нахохад дошт ва хамчунин касики бимирад ва байъати бар гардани худ надошта бошад; бар марги жохилий мурда аст.

Чун араби жохилият рахбари вохид надоштандки аз у самъ ва тоах дошта бошанд касики бидуни байъати чанин имоми одил ё ситамкори бимирад дар ин сифати итоат накардан ва харакат накардан бар асоси вахдати фармондехи ва вахдати дастур мисли арабхойи жохилий шуда аст.

Нуктаи жолиб ин астки росулуллох саллаллоху алайхи васаллам баён мекунадки чизхойи аз султон мусалмон назди шумо бад буд боз ин чизхо боис нашавад шумо аз байъат бо у фосила бигирид ва аз у жудо бишавид:

: مَنْ كَرِهَ مِنْ أَمِيرِهِ شَيْئًا فَلْيَصْبِرْ عَلَيْهِ ، فَإِنَّهُ لَيْسَ أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ خَرَجَ مِنَ السُّلْطَانِ شِبْرًا ، فَمَاتَ عَلَيْهِ إِلَّا مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً[5]

Дар инжостки боз мефахмемки чиро бузургворони чун Хасан ва Хусайн розиаллоху анхума ва дигарон ба шохи чун Муовия байъат медихандки худи Муовия на ба Али байъат дод ва на ба Хасан ибни Алики хар ду халифайи бар хаққи муслимин буданд ва у боғий буд. Дар инжо Хасан ва Хусайн розиаллоху анхума кори ба журми Муовия ва хазорон нафар аз атрофиёни у надоранд, балки бароишон мухим ин аски худишон дар масири дуруст харакат кунанд.

Тамоми ин ривоятхо марбут ба замони астки жамоати вужуд дошта бошад ва ин жамоат амири вохид дошта бошад, холо агар чанин жамоати ва чанин амири вужуд надошта бошад ва тафарруқ хоким бошад тибқи ривояти Хузайфа:

تَلْزَمُ جَمَاعَةَ الْمُسْلِمِينَ وَإِمَامَهُمْ قُلْتُ فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُمْ جَمَاعَةٌ وَلَا إِمَامٌ قَالَ فَاعْتَزِلْ تِلْكَ الْفِرَقَ كُلَّهَا وَلَوْ أَنْ تَعَضَّ بِأَصْلِ شَجَرَةٍ حَتَّى يُدْرِكَكَ الْمَوْتُ وَأَنْتَ عَلَى ذَلِكَ. [6]

Бехтарин гузина кунорагири аз тамоми фирақи мутафарриқ сифориш мешавадки маъмулан ба далили вужуди фирқайи ножия

«لَا تَزَالُ طَائِفَةٌ مِنْ أُمَّتِي يُقَاتِلُونَ عَلَى الْحَقِّ ظَاهِرِينَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ”.»[7]

« “لَنْ يَبْرَحَ هَذَا الدِّينُ قَائِمًا يُقَاتِلُ عَلَيْهِ عِصَابَةٌ مِنْ الْمُسْلِمِينَ حَتَّى تَقُومَ السَّاعَةُ»[8]

Дар баробари жанги хамишаги ва тахмилий секуляристхо бар муслимин:

وَ لا يَزالُونَ يُقاتِلُونَکُمْ حَتَّي يَرُدُّوکُمْ عَنْ دينِکُمْ إِنِ اسْتَطاعُوا(بقره/217)

Чанин мовқеияти мумкин аст марбут ба маконхойи истисноий дар руйи замин бошадки шахс тавони хижрат ба самти ин фирқайи ножияро надошта бошад ва дар ин миён фирақи мухталифи гир карда бошад. чун секуляристхо хамиша то рузи қиёмат бо мо межанганд ва то рузи қиёмат хам ошкоро тоифайи аз муслимин дар баробари онхо межанганд ва хамма онхоро мешносанд ва инхо бархақ хастанд.

(идома дорад……..)


[1] شرح النووى جلد ۱۲ ص۲۲۹

[2] اصول السنه-امام احمد- المعتمدا في أصول الدين ص ۲۳۸- الأحكام السلطانية لأبي يعلى صفحه۲۰ -طبقات الحنابلة لأبي‌يعلى (جلد ۱ ص ۲۴۱-۲۴۶)- في اعتقاد أهل السنة- اللالكائي جلد۱ صفحه۱۶۰

[3] مسلم في صحيحه (1851)

[4] رواه مسلم

[5] متفق علیه

[6] متفق علیه

[7] مسلم (1923)

[8] مسلم (1922)

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Пиёда шуда аз навори совтийи шайх мужохид : Абу Хамза мухожир  хўромий.

(19- қисмат)

То он замон мо танхо метавонем масалан бигуемки хукумати Умар ибни Абдулазиз аз ин лахоз бехтар аз хукумати маъмун аббосий аст, ва хукумати Умар ибни Абдулазиз дар ин заминахо дар даражайи болотар қарор дорад ва хукумати маъмун дар ин заминахо дар даражайи бадтари қарор дорад.

Хадафи аслийи ек мусалмон табдили дуборайи ин сабки хукуматхойи бадили изтирорий ба хилафату ала минхажин нубувват ва берун рафтан аз ин холати изтирорий аст, аммо агар бейни ду хукумати бадили изтирорий исломий мажбур бишавем аз ек аз онхо химоят кунем аз они химоят мекунемки ба хақ ва қонуни шариати аллох ва хилафату ала минхажин нубувват наздиктар аст. Мо аз они химоят мекунемки кейфиятиш бехтар аст ва моро ба жилов мебарад ва ба хилафату ала минхажин нубувват наздиктар мекунад, на оники аз кейфияти бадтари бархурдор аст ва моро ба ақаб бармегардонад ва аз хилафату ала минхажин нубувват дуртаримон мекунад.

Дар чанин холати агар бейни ду хукумати бадили изтирорий исломий бар сари “ кейфияти хукумат” жанги иттифоқ биёфтад, оники моро ба ақаб бармегардонад ва жилов харакати моро ба самти хилафату ала минхажин нубувват сад мекунад ахли бағий мешавад.

. وَإِن طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا ۖ فَإِن بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الْأُخْرَىٰ فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّىٰ تَفِيءَ إِلَىٰ أَمْرِ اللَّهِ ۚ فَإِن فَاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا ۖ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ(حجرات/9)

Хар гох ду гурух аз мўъминон бо хам ба жанг пардохтанд, дар миёни онон сулх барқарор созид. Агар еки аз онон дар хаққи дигари ситам кунад ва таъадди варзад ( ва сулхро пазиро нашавад), бо он дастаики ситам мекунад ва таъадди меварзад бижангид то замоники ба суйи итоат аз фармони худо баргардад ва хукми уро пазиро мешавад. Харгох бозгашт ва фармони худоро пазиро шуд, дар миёни ишон додгарона сулх барқарор созид ва ( дар ижройи мавод ва анжоми шароити он) қист бакор барид, чироки худо муқситинро дуст дорад.

 Мо бисёр бадтир аз хукуматхойи бадили изтирорий исломий дар торих доштаем ва алъон хам дорем. Ек намунаро бароитон таъриф кунам мумкин аст жолиб бошад: нақл астки дар дўврони Махдий аббосий бодиянишини иддаойи пайғамбари кард. Уро дастгир карда назди халифа оварданд. Махдий гуфт: оё ту пайғамбари? Гуфт: бале! Махдий пурсид: ба суйи чи касони мабъус шудайи?!

Гуфт: магар гузоштид ба суйи каси мабъус шавам? Субх мабъус шудам, аср дастгирам кардид!

Хукуматхойи бадили изтирорий исломий интури метавонанд жилови бисёри аз мункаротро бигиранд. Аммо хукуматхойи куффорий чун дини секуляризм ва муртаддини махаллий чи? Иддаойи худойи хам кунид кори ба коритон надорад ва балки тахти унвони озодийи баён ва ақида ва озодийхойи шахсий ва ғейрих рохро бароитон боз мекунанд. Барои ек мусалмон зарурий астки ташхис бидихад кудом систем онро ба жилов мебарад ва ба хилафату ала минхажин нубувват ва уммати вохид ва жамоати вохид наздики он мекунад ва кудом еки на.

Нуктаи дигарики ба ин холати изтирорий бармегардад ва аз екпорчаги кунуний муслимин мухофизат мекунад ин астки дар холатхойи миёни ек амир ва рахбари солих аммо заиф бо ек амир ва рахбари фожири қавий, мусалмон гир мекунандки аз кудом еки химоят кунанд? Касони чун имоми Ахмад бин Ханбал рохимахуллох сифориш мекунандки жониби амири фожири қавийро бигирем ва мегуяд:” аммо фарди фожир қувватиш барои мусалмонон ва фужуриш барои нафси худиш аст ва аммо солихи заиф салохиш барои нафсиш ва заъфиш барои мусалмонон аст, пас бояд ба хамрохи қавийи фожир қитол намуд ва пайғамбар саллаллоху алайхи васаллам фармуданд:

:«وَإِنَّ اللَّهَ يُؤَيِّدُ هَذَا الدِّينَ بِالرَّجُلِ الْفَاجِر»

“ худованди мутаол ин динро бо фарди фожир нусрат мебахшад.”   Дар инжо мумкин аст мутаважжих бишавемки чиро дар жанги бейни Абдуллох ибни Зубайр онхамма бузургвор ба хотири манофеъи кулли жомеъайи муслимин жониби хокими фожири қавий бани Умайяро гирифтанд на жониби Абдуллох ибни Зубайр солихи заифро. Нафъи хокими фожир ва қавийи бани Умайя дар он холати изтирор барои умуми муслимин буд ва фужуриш ба худиш бармегашт.[1]

(идома дорад……..)


[1] (سنن دارمی ـ باب : «ان الله يؤيد هذا الدين بالرجل الفاجر» ـ صحفه ۳۱۴ ـ شماره ۲۵۱۷ 

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Пиёда шуда аз навори совтийи шайх мужохид : Абу Хамза мухожир  хўромий.

(18- қисмат)

Дар чанин холати ё аз ин хукумати маризи исломийки жойи хилафату ала минхажин нубувватро гирифта дури мекунем ва аз он истефода намекунем ва он хамма мафосидро мутахаммил мешавем ва хатто заминахойи тасаллути куффорро ва афроди фожиртариро фарохам мекунемки зараришон барои дин ва дунёйи муслимин бузургтар аст, ё инки аз ин хукумати маризи исломий ва амири фожир он барои татбиқи аксари қавонини шариати аллох ва дафъи амири фожиртари исломий ё дафъи кофари хорижий ва мунофиқин ва ғуллоти дохилий ва озодсози сарзаминхойи куффор истефода мекунемки, тамоми футухоти муслимин баъди аз Хасан ибни Али розиаллоху анхума то замони усмонийхо бар хамин асос буда аст.

Замоники росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мефармояд:

وَإِنَّ اللَّهَ لَيُؤَيِّدُ هَذَاالدِّينَ بِالرَّجُلِ الْفَاجِر[1].

Ва ё мефармояд:

إنَّ الله يؤَيِّدُ الدِّينَ بِأَقْوَامٍ لا خَلاقَ لَهُمْ[2]

Яъни аллох таоло ин динро бо шахси фожир ё ақвом ва гуруххойики хеч хейр ва ажри ухравий насибишон намешавад ёри медихад ва пирузиш мекунад. Дар ин холат рахбари фожири мусалмон астки зарар карда аст, ва фужуриш ба худиш бармегардад ва хейриш ба муслимин.

Ин шахс ба нафси худиш зарар карда аст ва фужуриш хам ба худиш ё гурухиш ва хизбиш ё мазхабиш бармегардад ва бар дигар муслимин тахмил намешавад, ва зарари ин , бисёр камтар аз зарари астки ек амири фожиртар ва ё куффори ошкори хорижий ва муртаддин мумкин аст ба муслимин ворид кунанд, ва дар ин холати зарурат, жойгузини солихи хам барои ин шахс ё ин қовм вужуд надошта бошад. тахаммули ин шахси фожир ё гурух  ва хизб ва қовм ва мазхаби фожир ба ин далил астки мафсидаш аз фожиртар аз худиш ё аз кофари ошкор ва муртаддин барои муслимин камтар аст, ва бо тахаммули ин, мафсидаи бузургтар дафъ мешавад.

Ин хам фарқ намекунад ин шахс ё қовм ё хизб ва довлати фожир ек хамзабон ва хаммазхаб аст ё на, мухим ин аст ек мусалмони фожири аст ва нажод ва мазхабиш хам барои мо фарқи надорад. Чун баъзихо хастанд дар холати изтирор, фожири даруни мазхаби худишонро тахаммул мекунанд аммо моли мазохиби дигариро на.

Хатто иддайи аз бародарони мо дар ин холати изтирорийки пеш омада аст ва онхамма сарзаминхойи муслимин тавассути насронийхо ва куффори секуляри хорижий ва яхуд ва муртаддини махаллий ишғол шуда аст ба бахунахойи ман дароварди мисли холи будани саф аз гунохкорон ва фожирон ва олуда шудахойи фикрий ва рафторий ва пок будани саф ва ғейрих пушти муслиминро холи мекунанд ва дар жибхайи муттахиди муслимин бар алайхи душманони муттахид ширкат намекунандки ин хам ек новъи олудаги фикрий аст дар шикл ва қолиби дигари.

Аз аходиси росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ровшан астки ин хукуматхойи бадили изтирорий хам ба сурати калон ба ду дастаи

«مُلْكًا عَاضًّا” ва  «مُلْكًا جَبْرِيّاً»

  Тақсим мешаванд. Хар кудом аз ин ду новъ хам ба нисбатики ба ахдоф ва мақосиди шариати аллох наздиктар бошанд ё дуртар бошанд бейни худишон ба дастахойи мухталиф ва кейфиятхойи мухталифи тақсим мешаванд. Еки зулмиш бештар аст еки камтар, еки исрофкор аст  дигари на, еки кейфиятиш бехтар аст еки бадтар, еки нохолисиш бештар аст ек камтар, хулоса хар кудом ек жойи нақси доранд ва то замоники дубора табдил нашуданд ба хилафату ала минхажин нубувват ин нохолисихо ва нақсхо бартараф намешаванд.

Барои хамин астки дар ин холати изтирорийки пеш омада аст дар баробари ин мункароти ин султонхо ва шохон бояд сабр кард:

مَنْ كَرِهَ مِنْ أَمِيرِهِ شَيْئًا (و فی روایه : من رَأَي من أَمِيرِهِ شيئا يَكْرَهُهُ) فَلْيَصْبِرْ عَلَيْهِ، فَإِنَّهُ لَيْسَ أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ خَرَجَ مِنَ السُّلْطَانِ شِبْرًا، فَمَاتَ عَلَيْهِ إِلَّا مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً [3]

Касики аз чизи аз хокимиш бадиш омад ё чизи азаш дид ва наздиш нописанд буд, бояд сабр кунад. Ба дурустики хар каси аз султониш ба андоза ек важаб дур шавад, ба марги жохилий аз дунё рафта аст. Мушаххас астки ин сабр ба далили хамсафар будан бо ин хоким ё ризоят ба ин сифати зиштиш нест, балки ба далили қарор гирифтани мо дар холати изтирорий аст ва бадили бехтар аз ин хам надорем ва то замони пейдо шудани заминахойи пейдоиши ин бадил сабр мекунем ва вазъро бадтар ва фосидтар немекунем.

(идома дорад……..)


[1] متفق علیه

[2] أخرجه أحمد (5/45) ، والطبرانى/ أخرجه الإسماعيلى (( معجم شيوخه ))(1/406) ، والطبرانى (( الأوسط ))(1948) و (( الصغير ))(132) ، والضياء (( المختارة ))(5/231// 1863) أخرجه النسائى (( الكبرى ))(5/279/8885) ، وابن حبان (4517) ، وابن حزم (( المحلى ))(11/113) ، والضياء (( الأحاديث المختارة ))(6/234/2251

[3] متفق علیه

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Пиёда шуда аз навори совтийи шайх мужохид : Абу Хамза мухожир  хўромий.

(17- қисмат)

Пас муслимин бо хамин бадани бемор ва ноқис ва гохи олуда хам, то замони расидан ба саломати комил, ибодотироки танхо аз коноли ин бадани бемор метавонистанд анжом бидихандро таътил ва рахо накарданд. Чун яқин доштанд хамчунонки Умар ибни Хаттоб ва Усмон ибни Афвон розиаллоху анхума гуфтанд:

« إنَّ اللهَ یَزَعُ بالسُّلطان ما لا یَزَعُ بالقرآن»

Худованд бо қудрати хукумати, кориро ба анжом мерасонадки бо қуръон ба анжом намерасонад.

Далоили қуръоний ва хазорон хадиси росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ва хазорон жилди китоби фиқхий наметавонад жилови жанги тахмилий секуляристхоки жузъви зотишон астро бар муслимин бигирадки аллох таоло фармуда:

:وَلَا يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْحَتَّىٰيَرُدُّوكُمْ عَن دِينِكُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا (بقره/217)

Ва тамоми ин манобеъи шаръий боз ба танхоий наметавонанд боиси дафъи соири куффор ва муртаддин ва контроли мунофиқин ва секулярзадахо бишаванд, ва хатто тамоми ин манобеъи шаръий ба танхоий наметавонанд танхо бо панд ва андарз ва насихат

«أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَآَمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ»

ро дар жомеъа пиёда кунанд то заминахои муносиб

«فَلْيَعْبُدُوا رَبَّ هَذَا الْبَيْتِ»

Барои бандагони аллох фарохам бишавад, тамоми ин манобеъи шаръий хатто наметавонанд тафарруқро дар мавориди аз бейн бибаранд ё хатто кам рангиш хам кунанд, ё хатто жилови ек дузд ё қотил ё зинокор ва машрубхўр ва гарданагириро бигирадки мусалмони заифул иймони хам хаст аммо танхо аз қудрат ва зури махлуқот метарсад на аз қудрат ва зури далоили ровшан ва қотиъи қонуни шариати аллох ва суннатхойи ровшан ва қавий росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ва онхамма китоби фиқх ва тафсири қавий ва мохками уламойи исломки ба хазорон жилд хам мерасад.

Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ба унвони хакимтарин ва бо басираттарин ва маслахат андиштарин ва одилтарин шахсики аллох таоло дар мовридиш мефармояд:

: وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ (قلم /4)

Ва замоники аз хамсариш уммул мўъминин Оиша розиаллоху анхо дар мовриди ахлоқ ва рафтори росулуллох пурсида мешавад дар жавоб мегуяд:

: “كَانَ خُلُقُهُ الْقُرْآنَ “[1]

Аммо боз чанин шахсияти азими дар баробари куффори секуляри қурайш ва соири куффори яхудий дар Мадина ва насронийхойи Нажрон ва мунофиқини дохилий ва таъмини ахдоф ва мақосиди шариат натавонист бо қуръон ва панд ва мазъиза коришро ба пеш бибарад ва мажбур ба хижрат ва жанг ва қитол ва эъдод ва ижройи худуд ва ғейрих он хам аз коноли қудрати хукумати шуд.

Пас дубора баргаштем ба қовли Умар ва Усмон розиаллоху анхума:

: «إنَّ اللهَ یَزَعُ بالسُّلطان ما لا یَزَعُ بالقرآن»

Ва инки оё бо худованд бо қудрати хукумати, кориро ба анжом мерасонадки , бо қуръон ба анжом намерасонад бемор шудани хилафату ала минхажин нубувват метавонем аз инхамма вожиботики танхо аз коноли ин бадани бемор ва олуда мешавад анжом дод даст бикашем ва хаммайи ин вожиботро тарк кунем? Мусалламан хейр.

Дар робита бо ин бадани беморики бояд ин фарзхо ва ибодоти мухтасси худишро анжом бидихад муслимин қавоидиро барои амал дар ин холатхойи изтирорий ба вужуд оварданд. Мисли қоидайи

«دفع أعظم المفسدتین باحتمال أدناهما»

ки тибқи ин қоида машруъият ва жоиз будани қитол тахти иморати рахбар ва амири фожир барои анжоми ин вазоифи хукумати матрах мешавад. Бахусус дафъи душмани кофари ишғолгарики пас аз иймон ба аллох хеч фарзи айни муқаддамтар аз ин нестки хатто соири фарзхоро хам тахтиш шуъои худиш қарор медихад.

(идома дорад………)


[1] البخاري، مسلم، الترمذي، النسائي، أبي داود، ابن ماجة، مالك، الدارمي، أحمد

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Пиёда шуда аз навори совтийи шайх мужохид : Абу Хамза мухожир  хўромий.

(16- қисмат)

Дар хар сурат ин хукумати мулукият ва шохигари бани Умайя дар холати изтирорий мовриди пазириш воқеъ шудки дар ин хукумати бадили изтирорий ба хукми “ аз зарурот тубихул махзурот” асхоби зиёдий хам вужуд доштанд ва бил ижбор барои пархез аз бадтар  ва анжоми ек вожиби шаръий ба он байъат хам доданд. Вожиб чиро? Чун анжоми вожибхойи дигари аз тариқи ин хукумат анжом мешаванд ва агар ин хукумат набошад дигар вожибот хам анжом намешаванд.

.  مَا لاَ يَتِمُّ الْوَاجِبُ إِلاَّ بِهِ؛ فَهُوَ وَاجِبٌ.

Мо дар холати зарурат замоники хўроки тамиз ва халолро аз даст медихем ва надорем, барои хифзи жонимон ба гушти мурдор ва чизхойи дигарики нахий шуданд панох мебарем, ва хурдани ин гушти мурдор барои хифзи жонимон бар мо вожиб мешавад то ин заруратимон рафъ бишавад ва дубора ба таоми солим ва халол даст пейдо кунем. Чун хифзи жон вожиб аст ва танхо аз тариқи ин гушти мурдор астки мо метавонем жонимонро нажот бидихем пас хурдани ин гушти мурдор хам вожиб мешавад. Замони хамки хилафату ала минхажин нубувватро аз даст додем ва надорем барои хифзи динимон ва исломимон ба хукумати бадили исломий панох мебарем то ин заруратимон хам рафъ бишавад ва дубора ба халафату ала минхажин нубувват  баргардем.

Ин хам медонем замоники мо дар холати зарурат қарор мегирем ва мажбур мешавемки масалан барои хифзи жонимон гушти мурдор бухурем ба далили хифзи жонимон аст на ба далили инки масалан аз буйи ин мурдор ё аз мазайи ин мурдор ё аз ранги ин мурдор хушимон меояд; нахейр, мо хийли хам аз ин лоша бадимон меояд. Далил ва иллат ва хадафи истефодамон аз ин гушт, танхо хифзи жонимон аст ва расидан ба ин хадаф аст, ва замоники ба ин хадафимон расидем онро хам дур мендозем.

 إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنزِیرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَیْرِ اللّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ بَاغٍ وَلاَ عَادٍ فَلا إِثْمَ عَلَیْهِ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ ‏(بقره/173)

Танхо мурдор ва хун ва гушти хук ва ончи номи ғейри худо ( ба хенгоми забх) бар он гуфта шуда бошад бар шумо харом карда аст. Ва ле он касики мажбур шавад ( ба хотири хифзи жон аз он ашёъи харом бухурад ) дар суратики алоқаманд ( ба хурдан ва лаззат бурдан аз чанин чизхо набуда аст) ва мутажовиз ( аз хадди садди жуъ хам) набошад, гунохи бар у нест. Бегумон худованд бахшанда ва мехрабон аст.

Бидуни шак хифзи дин муқаддам бар хифзи жон, мол ва дунё ва тамоми хостахойи дунёвий мост ва табиий астки агар мо барои хифзи динимон дар холати изтирор қарор бигирем ночор бояд ба асбоби шаръий панох бибаремки динимонро хифз кунемки болотар аз жонимон ва соири мутаъаллиқоти дунёвимон аст.

Холо замоники онхамма сахоба ба ек хукумати бадили изтирорий исломий ризоят медиханд ба далили хифзи дин ва расидан ба ахдофи астки доранд, на ба далили таъйид ва мувофиқат бо инхидоми хилафату ала минхажин нубувват ё ба далили таъйиди аъмолики Муовия аз замони Али ибни Аби Толиб то замони Хасан ибни Али барои расидан ба чанин мақоми анжом дода аст; на, асбоб ва тағйироти манфийки муслимин дар худишон ба вужуд оварда буданд ин бузургонро дар холати изтирор қарор дода буд ва ба ин натижа расида будандки барои фарор аз тафарруқ, хотима доданд ба кушт ва куштори миёни муслимин, шуруъи  мужаддади футухоти исломийки аз марги Усмон то алъон мутаваққиф шуда буд, бозгашти рифох ва амният ба миёни муслимин  ва далоили хуби дигарики аз онхо бехабарем абзори ғейри аз ин хукумати бадили изтирорий исломий вужуд надорад, ва ночор бояд дар вазъи изтирорий мовжуд аз ин абзори нозил ва бадили исломий истефода кард.

Замоники инсон дар холати изтирор қарор мегирад машаххас астки бо амри оддий сарукалла намезанад, замоники наметавони истода намоз бихони ва нишаста намозитро мехони яъни ек айби дар бадан ба вужуд омада аст аммо боз намозитро тарк намекуни, ва бо вужуди он айб боз нишаста намозитро мехони, холо агар мажбур бишави дирозкаш намозитро бихони ин хам возих ва ровшан нишон медихадки айби бузургтари дар жисмит хастки  наметавони фаризаи намозро дар холати оддияш анжом бидихи аммо боз намозитро тарк намекуни ва анжомиш медихи. Тамоми ин айбхо монеъи он намешавандки ту натавони намозитро бихони хатто агар мушкилоти дар заминайи поки ё нопоки либос ва ё вузуъ гирифтан ё нагирифтан ё тавоноий бар таяммум кардан ё накардан хам бароят пеш биёяд ва дар холати изтирори бадтари хам қарор бигири боз наметавони ба хотири ин холатхо фарзи айн намозро тарк куни.

Холо хилафату ала манхажин нубувват аз бейн рафта аст то қонуни шариати аллохро ба шикли комил ва шаръий он ижроъ кунад ва вазоифи худишонро ба шикли комил анжом бидихад, ва ба жойиш муслимин дар ин холати изтирорий сохиби ек бадани бемор ва ек хукумати бадили исломий шуданд бо кулли айб ва нуқсики бояд ин вазоифро анжом бидихад ва қонуни шариати аллохро ба хар мезоники метавонад ижро кунад ва онро таътил накунад.

(идома дорад……..)

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Пиёда шуда аз навори совтийи шайх мужохид : Абу Хамза мухожир  хўромий.

(15- қисмат)

Ишон замоники мутаважжих мешавандки асбоби хифзи кулли жамоатро надорад ва ижтиход мекунадки метавонад масалан бештар аз 70 дар садишро дошта бошад, ташхис медихад бехтар аз они астки бо азоби тафарруқ ва соири офатхо тамомро аз даст бидихад, барои хамин астки ба хамин андак хам басанда мекунадки:

ما لا يُدرَكُ كُلُّه ، لا يُترَكُ جُلُّه  .

Ин чизи андакики ишон ба он даст ёфтанд, дар баробари он чизики аз даст дода буд андак аст; (хар чандки барои асри мо дар аксари сарзаминхойи мусалмоннишин даст ёфтан ба хамин андак хам дар хадди ек орзу боқий монда аст) ; масалан: тамом шудани жанг ва куштори бейни муслиминки аз қатли Усмон ибни Афвон розиаллоху анху то он замон шуруъ шуда буд, муттахид шудани муслимин тахти ек парчам, аз саргири футухоти муслимин ва густариши сарзаминхойи исломий, замингир шудан ва дар тангно қарор гирифтани хавориж ва ғуллот ва мавориди дигарики мо дар ин дўврони кутох шохидиш будем.

Он чизики лозим аст барои чандимин бор ба он ишора бишавад ин астки : возих аст ин тағйир аз хилафату ала минхажин нубувват ба шохигари тавассути мардум заминахояш фарохам шуд ва куффори пинхони дохилий ва ошкори хорижий аз онхо суъистефода карданд, бозгашт ба он хам танхо ва танхо бо тағйир дар худи мардум ба даст меояд, чун :

:  إِنَّ اللّهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ(رعد/11)

Худованд хол ва вазъи хеч қовм ва миллатиро тағйир намедихад магар инки онон ахволи худро тағйир диханд.

Мо хам акнун тибқи фармудайи росулуллох саллаллоху алайхи васаллам алъон дар бейни дуто хилафату ала минхажин нубувват хастем; еки он хилафату ала минхажин нубувватики пас аз марги ишон ба вужуд омад ва мо асбоби аз даст доданишро фарохам кардем ва баъди аз 30 сол аз дастиш додем ва дигари хилафату ала минхажин нубувватики баъди аз ин хукуматхойи шохигари хушунат талаб ва мустабид меоядки бояд асбоби ба даст оварданишро тахия кунем ва дубора ба дастиш беёварем.

Тамоми хукуматхойики бейни ин ду хилафату ала минхажин нубувват бо кинор находани назорати мардумий ва бо нобуд кардани шўройи улил амри вохид тибқи қонуни шариати аллох бар асоси еки аз мазохиб ва тафосири исломий хукм карданд мартабайи нозил ва бадали изтирорий хилафату ала минхажин нубувват хастандки аз дорул исломи муслимин химоят карданд, ва муслимин то бозгашти мужаддади хилафату ала минхажин нубувват ва ба хукми зарурат чун танхо аз коноли ин хукуматхои бадили изтирорий исломий метавонистанд хийли аз вожиботи шаръийро анжом бидиханд ва аз худишон дар баробари жанги хамишаги мушрикин ё хамин секуляристхо жихати муртад кардани муслиминки жузви сифоти зотий онхо шуда аст

«وَ لا يَزالُونَ يُقاتِلُونَکُمْ حَتَّي يَرُدُّوکُمْ عَنْ دينِکُمْ إِنِ اسْتَطاعُوا» (بقره/217)

Химоят кунанд ва аз худишон дар баробари соири куффори ошкор ва пинхони дохилий ва ғуллот химоят кунанд, хифзи ин мартабайи нозили хукумати исломий ва хукуматхойи бадили изтирорийро то расидани мужаддади ба хилафату ала минхажин нубувват бар худишон лозим ва хатто жихати мумониъат аз муртад шудани муслимин ва жихати хифзи мафохим ва мухтавойи чохоргонайи дини ислом вожиб медонистанд,

مَا لاَ يَتِمُّ الْوَاجِبُ إِلاَّ بِهِ؛ فَهُوَ وَاجِبٌ

Дар ин сурат ровшан астки чигуна муслимин бо тағйири худишон асбоби аз даст рафтани неъмати хилафату ала  минхажин нубувватро фарохам кардан ва ин хилафату ала минхажин нубувват табдил шуд ба хукумати шохигари мулукиятки то кунун мо дар ашкол ва кучак ва бузурги бо он даст ва панжа нарм мекунем. Аллох таоло мефармояд:

وَاتَّقُواْ فِتْنَةً لاَّ تُصِیبَنَّ الَّذِینَ ظَلَمُواْ مِنکُمْ خَآصَّةً وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ (انفال/25)‏

Хувиштанро аз бало ва мусибати ба дур доридки танхо домангири касони намегардадки ситам мекунанд ( балки агар жилови ситамкорон гирифта нашавад, хушук ва тар ба гунохи онон месузад) ва бидонидки худованд доройи кейфари сахт ва мужозоти шадид аст. Ва росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мефармояд:

:« لتُنْقَضَنَّ عُرَى الْإِسْلَامِ ،عُرْوَةً عُرْوَةً , فَكُلَّمَا انْتَقَضَتْ عُرْوَةٌ، تَشَبَّثَ النَّاسُ بِالَّتِي تَلِيهَا ، وَأَوَّلُهُنّ نَقْضًا الْحُكْمُ، وَآخِرُهُنَّ الصَّلَاةُ» 

Дастгирахойи ислом еки ба ек шикаста мешавад, харгох ек дастгира нобуд шавад мардум ба ончи наздики он аст чанг мезананд, аввали онхо шикастани хукм аст ва охари онхо намоз аст. Бо шикастани хукм кардан аз коноли хилафату ала минхажин нубувват мардум ба ончи наздик буд чанг заданд. Балки муслимини он  замон ба хукумати шохигарийи бани Умайя чанг заданд ва ба тадриж дастгирахо еки баъди аз дигари шикаста шуданд то ба зомони мо расида аст ва фитнаики он замон истортиш зада шуда аст хануз домангири мо хам хаст он хам бо шиддати бештари.

(идома дорад……..)

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Пиёда шуда аз навори совтийи шайх мужохид : Абу Хамза мухожир  хўромий.

(14- қисмат)

Аммо медонем ин хам боз ба маънийи тухий шудан аз мафохим ва ахдоф ва мақосиди хилофат набуд, балки дар низоми шохигари бани Умайя ва бани Аббос ва Усмонийхо хам ин ахдоф дар шикли заифтар ва ноқистари дунбол мешуданд,  ва тамоми талоши инхо хам дар масири пиёда кардани қавонини шариат буд аммо бар асоси тафсир ва мазхаби хосси на бар асоси раъйи уммати вохид ва жамоати вохидики ижмоъи вохидиро ироя бидихад, чун уммати вохид ва жамоати вохид нобуд шуда буд ва пас аз фовти сахоба ва тобеъин ба жойиш умматхойи мутаъаддид ва жамоатхойи мутаъаддиди ба вужуд омаданд ва шўрои улил амри набудки инхоро дўври хам жамъ кунад. Дар ин сурат ин низомхойи шохигари мисли умавиён ва аббосиён ва усмонийхоро мешавад таркиби аз низоми хилофат ва шохигари донистки ба сабки худишон ва ба нисбатхойи мухталифи ахдоф ва мақосиди исломийро дунбол мекарданд.

Ба дунболи ин сабкхойи хукумати екпорча ва таркибий мо шохиди хурда шохони будаем ва алъон хам дар қолиби шох ва раисжумхур ва ғейрих хастемки хадафишон танхо шохигари ва хукмроний худишон буда аст на ахдоф ва мақосиди ислом, ва аксаран исломро хам қурбонийи шохигари ва хукмроний ва мақосид ва ахдофи дунёвий худишон карданд, ва аз ислом ба унвони ек абзор истефода карданд, ва ба кулли пас мондахойи низоми хилофат ва мафохим ва ахдоф ва мақосиди шариат кинор находа шуд ва хаммаги қурбоний қудратталабий ва жохталабий хокимон шуд.

Хилофати Хасан ибни Али розиаллоху анхума хамчун хукумати исломий росулуллох саллаллоху алайхи васаллам еки аз бузургтарин неъматхойи будки аллох ба муслимин бахшида буд, иллати асосийки Хасан ибни Али розиаллоху анхумаро аз руйи ночори мажбур ба вогузори қудрат ба Муовия ва тағйири ин неъмат  ва аз даст рафтани ин неъмат дар миёни муслимин кардро бояд ба тағйироти рабт додки муслимин дар худишон ба вужуд оварда буданд чун :

ذَلِکَ بِأَنَّ اللّهَ لَمْ یَکُ مُغَیِّراً نِّعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَى قَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمْ وَأَنَّ اللّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ‏(انفال/53)

Ин бидон хотир астки худованд хеч неъматироки ба гурухи дода аст тағйир намедихад магар инки онон холи худро тағйир диханд ( ва дигар шойистаги неъмати худоро надошта бошанд ва балки сазовори ниқмат гарданд) ва бегумон худованд шинавойи ( ақвол ва ) огох ( аз афъоли мардумон) аст.

Бале, ин интиқоли қудрат, ба тадриж ин интиқол аз комил ба ноқис ва сипас ноқистарро танхо дар Хасан ибни Али розиаллоху анхума ва Муовия набинид, инро дар костихо, маъойиб ва тағйироти бибинидки дар мардум ижод шуда, ва чанон халифайиро ба чанон кори водор ва мажбур мекунад, ва дар нихоят хамин тағйирот ва маъойиб мардумро ба тарафи хокимияти шохон ва золимин мекашонад:

وَکَذَلِکَ نُوَلِّی بَعْضَ الظَّالِمِینَ بَعْضاً بِمَا کَانُواْ یَکْسِبُونَ ‏(انعام/129)

Ва хамонгуна бархи аз ситамгаронро хамниши бархи дигар мегардонем, ва ин ба хотири аъмоли астки анжом медоданд.

Медонемки аллох таоло бо жамоати вохид аст ва тафарруқ хам аз сифоти мушрикин аст, он абзорики метавонад баъди аз дўврони нубувват ва баъди аз росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ба сурати комил аз жамоати муслимин мухофизат кунад хилафату ала манхажин нубувват аст, дар ғиёби ин ва дар холати изтирорий хукумати бадили исломий бехтарин гузина аст, ва дар ғиёби ин бадили изтирорий хам муслимин дар мовқеъиятхойи хассоси қарор мегирандки танхо мажлиси шўройи мужохидин онхостки метавонад ба сурати заифтари аз ин жамоати вохид нигахдори кунад. Алъон саййидина Хасан дар бейни бевафоийи атрофиён, тафарруқ ва харж ва марж, қахти ва гурснаги, хатари мунофиқини дохилий ва куффори ошкори дохилий ва хорижий,  ва дар кул хатари инхидоми муслимин ва ширки тафарруқ ва хифзи хукумати худиш бо чанон хукумати бадили исломий қарор дорад.

Ширки тафарруқ ва он офатхойи дигарики саййидина Хасан розиаллоху анху бо он даргир буданд куллан боиси нобудийи муслимин мешавад, мисли он чизики мо дар андалус бо собиқайи 781 сол хукумати муслимин мушохидаш кардем, холо чи расид ба нобудийи уммат ва жамоат, аммо хукумати бадили исломий метавонад хаддиақал мовжудияти ислом ва ек жамоати заифиро хифз кунад, ва вақойеъи торихий хам собит карданд хақ бо ишон буд. Албатта шароит хам тури шуда астки бештар аз ин аз дастиш барнамеояд ва тибқи ояи:

:  فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ  (تغابن /16)

Ва фармудаи росулуллох саллаллоху алайхи васаллам:

مَا نَهَيْتُكُمْ عَنْهُ فَاجْتَنِبُوهُ وَمَا أَمَرْتُكُمْ بِهِ فَافْعَلُوا مِنْهُ مَا اسْتَطَعْتُمْ[1]

Аз тафарруқики тавоноий ва абзорхойи нобудишро надорад пархез мекунад, ва аз амрики дар мовриди хукуматдори хаст ба андозайи тавониш ба пеш меравад, ва аз ду зарар ахаффуз зарарайнро интихоб мекунад.

(идома дорад……….)


[1]   بخاری، مسلم و ترمذی

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Пиёда шуда аз навори совтийи шайх мужохид : Абу Хамза мухожир  хўромий.

(13- қисмат)

Ё ибни Хажар хайматий мегуяд: дар пеймони сулх, қарор бар он шудки жонишини Муовия, тавассути шўройи мусалмонон таъйин гардад. [1]

Барои хамин вазиъат ва чанин шурути будки мебинем Муовия мегуяд: “ ман охарин халифа аввалин подшох хастам!?” [2]

Дар инжо ек халифаки дар хамма чиз бар Муовия бартари дошт, танхо дар масалайи хукмрони ба далоили мушаххас ва аз руйи ночори ва изтирор жойи худишро ба ин шох медихад. Ин еки аз далоили будки сахоба хаммаги минжумла Хасан ва Хусайн ва дигарон ба чанин хукумати байъат доданд.

Дар воқеъ набояд чанин тасаввур бишавадки масалан ек инқилоб рух дода аст ва хукумат аз риша дигаргун шуда аст, на интури набуд, чун агар интури буд на Хасан ва Хусайн ва на хеч сахобайи ба қиймати жонишон хам тамом мешуд ижозайи чанин кориро намедоданд, инхо хам бо вужуди чанин бузургони журъати чанин тағйиротиро надоштанд. Далилиш хам қиёми Хусайн розиаллоху анху бар алайхи хокимияти Язид буд, чун аз замони Язид ба баъад астки мо бо навосоноти шохиди тағйир дар соири находхойи хукумати ва мардуми ва дар нихоят шохиди онхамма тафарруқ ва нобасомони ва рукуд будаем.

Бале, ба мурури замон ва бар асари вафот ва қурбоний шудани ин ширмардон будки мо шохиди тағйирот ва навоқиси асосий хастем, замоники дар замони Абдулмалик бин Марвон аксари тобеъин хам аз дунё рафта буданд ин ноқиссози густариши бештари пейдо мекунадки ,инхам аз шохи ба шохи дигар фарқ дошт. Умар ибни Абдулазиз ек чизи буд Марвон бин Мухаммад хам чизи дигари буд.

Ибни Холдунки, идома дихандайи рохи касони чун Абу Бакр Туртуший андалусий дар нигариши илмий ба жомеъа ва торих аст ва аз у ба унвони падари жомеъашиносий хам ном бурда мешавад, дар мовриди ин интиқоли қудрат аз хилофат ба подшохи мегуяд: хар чанд низоми хилофат ба низоми подшохий тағйир ёфт, аммо ин тахаввул, махдуд буд ва бисёри аз мавозин ва зерсохтхойи хилофати исломий хамчунон дар низоми подшохий ижро мешуд. [3]

Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам қаблан дар ин замина фармуда будки :

«ابْنِي هَذَا سَيِّدٌ، وَلَعَلَّ اللَّهَ أَنْ يُصْلِحَ بِهِ بَيْنَ فِئَتَيْنِ مِنَ المُسْلِمِينَ».[4]

“ ин фарзандам, оқо ва сарвар аст ва чи басо худованд, ба василайи у , миёни ду гурухи азими аз мусалмонон, ислох барқарор созад”. Ва Хасан ибни Али розиаллоху анхума хам интури ин мушкил ба вужуд омадаро ислох кард аммо боз мефармояд: “ хамоно ман, дар холики пеш аз хар каси, сазовори хилофат будам, ( аз он кинорагири кардам) ва бо Муовия байъат кардам ва намедонемки саранжом ин байъат, мужиб ба вужуд омадани фитнайи миёни шумо хохад шуд ва ё то муддати бароитон судманд хохад буд”. [5]

Хасан ибни Али розиаллоху анхума мисли падариш хам хокими машруъи муслимин буд ва хам хокимияти Хижоз ва Ироқ ва Яманро пас аз падариш дар ихтиёр дошт ва дар мовзеъи қудрати будки падариш буд. Аммо мажбур мешавад барои ислохи бейни ин ду гурухи азими аз муслимин бейни бад ва бадтар, бадро интихоб кунад;аммо хамин баде баъадхо бадтар ва бадтарин хам аз он берун омадаки то алъон хам идома дорад.

Замоники Хасан бин Али розиаллоху анхума хукуматро ба Муовия меспорад мегуяд: “ эй Муовия! Худованд, замоми умури уммати Мухаммадро ба ту сипорд ва намедонам воқеан расидан ба ин мақом, ба хотири сифати хуби будки дар ту вужуд дошт ва ё инки бар акс, ба хотири вужуди шарри дар ту буд “. Онгох ин ояро тиловат кардки :

:«وَإِنْ أَدْرِي لَعَلَّهُ فِتْنَةٌ لَكُمْ وَمَتَاعٌ إِلَى حِينٍ» (انبياء/111)

“ ман намедонам, шояд ин, озмуни барои шумо бошад ва ( шояд шуморо) то муддати бахраманд созад ( ва бароитон муфид бошад) [6]

Дар воқеъ хукумати Муовия исторти тағйири хилофат ба подшохи ва ек мархалайи гузар махсуб мешавад, ин тағйири хокимият ба шохигари аз замони худиш шуруъ мешавад ва бо мурусий шудани хокимият тасбит мешавад, аз нигохи Абу Аъло Мавдудий интихоби Язид аз иштибохоти фохиши Муовия ва қадам гузоштани хақиқий аз хилофат ба мулукият ва шохигари буд. Аз нигохи фирақи кунуний маъруф ба ахли суннат он чизики бунёни машруъияти хулафойи рошидин талаққий мешавад ижмоъи ахли хал ва ақд ва шўрои улил амри вохиди муслимин аст. Ин шўростки аз Абу Бакр то  Хасан бин Али розиаллоху анхумаро интихоб мекунад ва инро Али розиаллоху анху дар номахоиш ба Муовия ёдовари мекунад ва дар инжо ин шўрои улил амр астки тавассути Муовия заиф ва сипас нобуд мешавад.

(идома дорад………)


[1]الصواعق ‌المحرقه (2/299)

[2]البدایة والنهایة : ج 8 ص 16

[3]النظریات  السیاسیۀ، اثر ریس، ص194 به نقل از: المقدمۀ از ابن خلدون.

[4] صحيح البخاري – التوحيد (7109) سنن النسائي – الأذان (644) مسند أحمد – باقي مسند المكثرين (3/6) مسند أحمد – باقي مسند المكثرين (3/35) مسند أحمد – باقي مسند المكثرين (3/43) مستدرك الحاكم : 3 / 174

[5]فضائل الصحابۀ (2/769). سند اين روايت صحيح است.

[6]المعجم الكبير (3/26). سند اين روايت حسن است.

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Пиёда шуда аз навори совтийи шайх мужохид : Абу Хамза мухожир  хўромий.

(12- қисмат)

Аходиси росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ровшан мекунандки муслимин дар масири харакати худишон баъди аз замони росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ва дўврони набувват то рузи қиёмат сегуна хукуматро хоханд дид:

: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم :

تَكُونُ النُّبُوَّةُ فِيكُمْ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ تَكُونَ، ثُمَّ يَرْفَعُهَا إِذَا شَاءَ أَنْ يَرْفَعَهَا، ثُمَّ تَكُونُ خِلَافَةٌ عَلَى مِنْهَاجِ النُّبُوَّةِ ، فَتَكُونُ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ تَكُونَ، ثُمَّ يَرْفَعُهَا إِذَا شَاءَ أَنْ يَرْفَعَهَا، ثُمَّ تَكُونُ مُلْكًا عَاضًّا، فَيَكُونُ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ يَكُونَ ، ثُمَّ يَرْفَعُهَا إِذَا شَاءَ الله ُأَنْ يَرْفَعَهَا ، ثُمَّ تَكُونُ مُلْكًا جَبْرِيّاً ، فَتَكُونُ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ تَكُونَ ، ثُمَّ يَرْفَعُهَا إِذَا شَاءَ أَنْ يَرْفَعَهَا ، ثُمَّ تَكُونُ خِلَافَةٌ عَلَى مِنْهَاجِ النُّبُوَّةِ ، ُثمَّ سَكَتَ.[1]

  1. Хилофати мутобиқи манхаж ва равиши росулуллох.
  2. خِلَافَةٌ عَلَى مِنْهَاجِ النُّبُوَّةِ.
  3. Дўврони подшохики ба ду дастаи калон тақсим мешавадки, баъзихо танхо бо хушунат хамрох буданд,

ثُمَّ تَكُونُ مُلْكًا عَاضًّا،

Ва баъзихо илова бар он бо истибдод ва худкомаги хам ба масири худишон идома доданд,

  1. ثُمَّ تَكُونُ مُلْكًا جَبْرِيّاً

Бозгашти хилофат мутобиқи манхаж ва равиши росулуллох.

خِلَافَةٌ عَلَى مِنْهَاجِ النُّبُوَّةِ

дар хукумати хулафои пас аз росулуллох саллаллоху алайхи васаллам хилафату ала манхажин нубувват мо шохиди ду асли мухим хастем еки: асли мухимми назорати хаммагони бар амалкарди дохили хоким ва хукумат ва довлати муслимин, ғейри аз масоили амнияти ва равобити бейналмилалийки худи рахбарон мушаввиқи чанин назорати буданд чунончи:

Абу Бакр сиддиқ розиаллоху анху дар ин замина мегуяд: “ агар ник ва дуруст амал кардам, маро ёри кунид ва агар бад ва нодуруст рафтор намудам, ислохам намойид” [2]

Умар Форуқ розиаллоху анху хам мегуяд: “махбубтарин мардум назди ман каси астки уйуби маро ба ман мутазаккир шавад”. [3]

Ва нез фармуда аст: “ аз он метарсамки хатои аз ман сар занад, аммо хеч ек аз шумо журъат накунид ба ман тазаккур дихид”. [4]

       Усмон розиаллоху анху хам мегуяд: “ агар дар китоби худо ояи ёфтидки бар асоси он, бояд маро дар қайд ва банд намойид, пас хатман ин корро анжом дихид” [5].

Али розиаллоху анху хам мегуяд: “ ин, хаққи шумост ( ки худ, зимоми умуритонро ба хар касики бихохид, биспорид) ва хеч кас дар он хаққи надорад магар инки худитон, уро зимомдори хувиш қарор дихид. Ман нез бидуни ( хост ва пуштивонайи) шумо хеч вилояти бар шумо надорам”. [6]

·        Ва асли мухимми дигар дар хилафату ала манхажин нубувват шўрои улил амр аст. Дар чанин системи умури қобили ижтиход хам аз коноли шўрои вохид ва ижмоъи вохид ироя мешавад барои хамин астки мо дар ин дўврон чизи ба номи мазхаб намебинем ва хар чи хаст ислом аст ва бо вужуди онхамма сахоби ва тобеъини олим ва донишманди мо шохиди пейдойиши мазохиб ва сабки асри шохигари бани умайя ва бани аббос ва ғейрих нестем.

Дар мовриди тули умри ин хилафату ала манхажин нубувват пас аз фовти росулуллох саллаллоху алайхи васаллам худи ишон мефармояд:

خِلافَةُ النُّبُوَّةِ ثَلاثُونَ سَنَةً ثُمَّ يُؤْتِي اللَّهُ الْمُلْكَ أَوْ مُلْكَهُ مَنْ يَشَاءُ[7]

“ хилофати нубувват , си сол аст ва пас аз он, худованд, подшохиро бар хар касики бихохад, медихад”. Ё мефармояд:

الْخِلاَفَةُ فِي أُمّتِي ثَلاَثُونَ سَنَةً، ثُمّ مُلْكٌ بَعْدَ ذَلِكَ.[8]

Медонемки росулуллох саллаллоху алайхи васаллам дар робиъул аввал соли 11 хижрий вафот карданд ва Абу Бакр Сиддиқ халифа шуданд ва Хасан бин Али розиаллоху анхума хам дар робиъул аввал соли 41 хижрий, солики ба соли қахти шухрат ёфта буд, ижборан даст аз хилофат кашид ва қудрати хукуматиро ба Муовия вогузор кард, ва хилофат дақиқан 30 сол тул кашид; инхам еки аз нишонахойи ғейри қобили инкори нубуввати росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ва мўъжизаи ғейри қобили китмон астки аллох таоло аз забони росулиш онро нишон дода аст.

Хасан ибни Али розиаллоху анхума танхо аз қудрати хукумати даст кашид ва соири находхойи хукуматий пас аз хоким шудани Муовия хануз ба сурати мустақил ба хаёти худишон идома медоданд, системи закот, системи халли масоили фиқхий, системи қазоват ва ғейрих хамони будки дар хилофати Хасан вужуд дошт. Хатто еки аз шурути Хасан ибни Али розиаллоху анху бо Муовия ин астки Муовия дар сохтори хукумати худиш, мутобиқи китоби худо ва суннати пайғамбари акбар саллаллоху алайхи васаллам ва равиши хулафойи рошидин амал кунад. Гуфта шуда аст еки дигар аз шароити сулхи Хасан ибни Али бо Муовия ин будки пас аз Муовия,Хасан ибни Али зимоми умурро ба даст гирад. [9]

Ва Муовия хам қовл додки чунончи замони тавони рахбари мусалмононро надошта бошад, зимоми умурро ба Хасан розиаллоху анху биспорад. [10]  

(идома дорад……..)


[1] روى الإمام أحمد عن النعمان بن بشير/ وروى الحديث أيضًا الطيالسي والبيهقي في منهاج النبوة، والطبري ، والحديث صححه الألباني في السلسلة الصحيحة، وحسنه الأرناؤوط

[2]البداية و النهاية (6/306).

[3]البداية و‌النهاية (6/305).

[4]الشيخان ابوبكر و عمر، ص231.

[5]الشيخان ابوبكر و عمر ص231 و نظام‌ الحكم في عهد الخلفاء ‌الراشدين ص 198.

[6]مسند احمد (524).

[7]سنن‌ابي‌داود، شرح عون‌المعبود (12/259) و صحيح سنن‌ (3/879). صححه آلبانی

[8] الترمذي عن سعيد بن جمهان

[9]فتح الباري (13/70).

[10]سير‌اعلام‌النبلاء (3/264).

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Дарсхойи муқаддамотий/ дарси шишум : чи бояд кард? Вахдати огохона, хадафманд ва харакатий.

Пиёда шуда аз навори совтийи шайх мужохид : Абу Хамза мухожир  хўромий.

(11- қисмат)

  • Мовриди чохоруми мо дар ин дарс: пуштибоний аз умуми муслимин бо жон ва мол ва забон ва қалб аст.

Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мефармояд:

مَثَلُ الْمُؤْمِنِينَ فِي تَوَادِّهِمْ، وَتَرَاحُمِهِمْ، وَتَعَاطُفِهِمْ کمَثَلُ الْجَسَدِ إِذَا اشْتَكَى مِنْهُ عُضْوٌ تَدَاعَى لَهُ سَائِرُ الْجَسَدِ بِالسَّهَرِ وَالْحُمَّى[1]

Сифати мўъминон дар дусти ва мехрабоний ва атфи таважжух  ва пойидани екдигар хамчун сифати бадан аст. Харгох андоми аз бадан ба нола ва фиғон дарояд, хамма андомхойи тан бо он хамдард мешаванд ва бо шаб зиндадори ва таб ва ларз бо он хамово мегардад.

Мисли хамон мусалмоники он яхудий аз бани қайнақоъро ба хотири ихонат ба он хохари мусалмониш дар бозор кушт, хар чандки худиш хам тавассути яхудийхо шахид шуд, ва росулуллох саллаллоху алайхи васаллам хам бо хаммаи бани қайнақоъки аз ин мужримин химоят карда буданд эълони жанг кард ва дар нихоят хаммаро берун рехт. Чиро? Чун дифоъ аз дин ва жон ва номус ва обру ва арз ва мол ва соири хуқуқи муслимин бар ухдаи хамма аст. Бахусус агар аз тарафи ек кофар поймол бишавад.

. وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ (توبه/71)

Мардон ва занони мўъмин, бархи валий ва ёварони бархи екдигар хастанд.

Инжо ек истисноъ дар масалайи пуштибоний вужуд дорадки ба пуштибоний аз муслимини бармегардадки аз дорул куфр ба дорул ислом хижрат накарданд. Дар чанин холати танхо замони мешавад ба хотири дин аз онхо пуштибоний кардки бо он хукумат ё хизби кофар ё дорул куфр пеймоний нисбаста бошем. Яъни ин муслимини ғейри мухожир ва сокин дар дорул куфрро танхо замони метавонем ба хотири дин аз онхо пуштибоний низомий ва моддий кунемки ин пуштибоний бар алайхи кофарики мо бо у пеймон бастаем набошад, ва мо пеймон шикан набошем ба хотири ек мусалмони ғейри мухожирики худишро аз хийли чизхо ва хийли химоятхойи муслимин махрум карда аст:

: إِنَّ الَّذِینَ آمَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَاهَدُواْ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَالَّذِینَ آوَواْ وَّنَصَرُواْ أُوْلَئِکَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاء بَعْضٍ وَالَّذِینَ آمَنُواْ وَلَمْ یُهَاجِرُواْ مَا لَکُم مِّن وَلاَیَتِهِم مِّن شَیْءٍ حَتَّى یُهَاجِرُواْ وَإِنِ اسْتَنصَرُوکُمْ فِی الدِّینِ فَعَلَیْکُمُ النَّصْرُ إِلاَّ عَلَى قَوْمٍ بَیْنَکُمْ وَبَیْنَهُم مِّیثَاقٌ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ (انفال/72)

Бегумон касоники иймон оварданд ва мухожират карданд ва бо жон ва моли худ дар рохи худо жиход намуданд, ва касоники ( мухожиринро) панох доданд ва ёри намуданд бархи аз онон ёрони бархи дигаранд. Ва аммо касоники иймон оварданд ва лекин мухожират нанамуданд( ва бо вужуди тавоноий ба дорул ислом напайвастанд, хечгуна таъаххуд ва масулияти ва ) вилояти дар баробари онон надорид то он гохки мухожират мекунанд. Агар ( чанин мўъминони ғейри мухожири аз дасти зулм ва жури дигарон) ба сабаби динишон аз шумо кўмак ва ёри хостанд, кўмак ва ёри бар шумо вожиб аст, магар замоники мухолифони онон гурухи бошандки миёни шумо ва ишон пеймон бошад. худованд мебинад ончироки мекунид.

Бо ин тўвзихоти мухтасар дар мовриди

«بُنْيَانِ الْمَرْصُوصِيَشُدُّ بَعْضُهُ بَعْضًا»

Сохтумони сурбий ё ба қовли мо пулодинки ек қисмати он, қисмати дигариро мохкам нигах медорад лозим аст ба анвоъйи дорул исломхо ва жойгох ва вазифайи муслимин дар баробари ин сохтумонхо ишора кунем.

Дорул исломхо ба ду новъ тақсим мешаванд еки хукумати шўроийи исломий хилафату ала манхажин нубувват ва дигари мартабайи нозил ва бадали изтирорий хилафату ала манхажин нубувват.

Қабли аз сухбат кардан дар мовриди хилафату ала манхажин нубуват лозим аст ек нуктаро ёдовари кунам ва он хам равиши имомони ахли суннат дар бархурди бо бузургон ва иштибохоти онхостки дар миёни ғейри арабхо ношнохта аст.

Гох тафсир, тахлил ва осибшуносий ек сухан ё ек воқеайи торихийки посухи барои ниёзхойи рузи мо дорад ва мунтабиқ бо тамоми меъёрхои шаръий хам аст боз барои иддайи аз азизон хукми тўвхинро дорад; дар холики агар мо худимон ин масоилро интурики хаст шарх надихем душманони мо мисли мусташриқин ва мунофиқин ва секулярзадахо ва муртаддин хатман ба он шеваики худишон мехоханд шархиш медиханд ва шарх хам доданд, мо бояд бо ровшангари ва ошкоро кардан ончики вужуд дорад рохро бар ин душманони ошкор ва пинхон бибандем. Еки аз ин маворид сейри тахаввулоти сегонайи астки росулуллох саллаллоху алайхи васаллам барои жомеъаи муслимин ироя дода аст.

(идома дорад……..)


[1] متفق علیه. البخاری مع الفتح، کتاب الأدب، باب رحمة الناس والبهائم (10/438)، (ش: 6011)؛ ومسلم فی کتاب البر والصلة، باب تراحم المؤمنین وتعاطفهم (4/2000)، (ش: 2586).