Мушриклар ва уларнинг ислом шариатидаги таъвил ахлини ўзаро сўзлашув адабиётидаги хукмлари

Мушриклар ва уларнинг ислом шариатидаги таъвил ахлини ўзаро сўзлашув адабиётидаги хукмлари.

Бисмиллах валхамдуллах.

Аммо баъад: ассаламу алайкум ва рохматуллохи ва барокатух.

Савол.

Бизларнинг яхудий кофирларига ё насронийларни кофирларига кофир дейишимиз уларни аччиғини чиқаради ва ба аллохни буйруғидир. Ва аллохни буйруғини ижро қилиш хам ибодат бўлади. яхудий ва насронийларни мушрик дейиш ибодат эмасми?

Ж: баъзи бир кишилар кофирларнинг  аччиғини чиқариш учун шаръий бўлмаган сўзлар таркибини ишлаб чиқаради ва хатто уларни шахсиятини хақорат қилишга хам боришади. Бу ерда кофирларни аччиғини чиқаришни ибодат деб далил қилиб олишган. Аллох таоло мархамат қилиб айтадики:

 لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ (فتح/29)

Улар сабабли кофирларни хафа қилиш учундир.

Агар мана бу оятни диққат билан тахлил қилиб чиқадиган бўлсак, кофирларни хафа қилишдаги мухим нуқталарни тушуниб етамиз. Аллох таоло айтадики:

مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ ۚ وَالَّذِينَ مَعَه:

Мухаммад аллохнинг пайғамбаридир. У билан бирга бўлган ( мўъмин) лар.

أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ

Кофирларга қахрли

 رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ ۖ:

Ўз ораларидаги ( мўъминлар) билан эса рахм- шафқатлидирлар.

يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا:

Уларни ( мудом) аллохдан фазл-мархамат ва ризолик  тилаб рукуъ, сужуд қилаётган холларида кўрасиз.

سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ ۚ

Уларнинг юзларида сажда изидан ( қолган) белги аломатлар бордир.

لِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ ۚ :

мана шу уларнинг тавротдаги мисолларидир.

وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنجِيلِ:

уларнинг инжилдаги мисоллари эса

كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَىٰ عَلَىٰ سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ

худди бир шохлар чиқариб, қувватга киргач, йўғонлашиб, ўзини новдасида тик турган, дехқонларни лол қолдирадиган ўсимликга ўхшайди.

لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ ۗ  

улар сабабли кофирларни хафа қилиш учундир.

وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا ‏(فتح/29)

Аллох иймон келтириб, яхши амаллар қилган зотларга мағфират ва улуғ ажр-мукофот ваъда қилгандир.

Имоми Бағавий рохимахуллох мана бу оятни тафсирида айтадики: аллох сахобаларни кўпайтириб уларга қудрат берди ва бу нарса кофирларни ғазабига сабаб бўлди. Мана шунга ўхшаш аллох таоло мархамат қиладики:

لايَصِيبُهُمْ ظَمَأٌ وَلَا نَصَبٌ وَلَا مَخْمَصَةٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَطَئُونَ مَوْطِئًا يَغِيظُ الْكُفَّارَ وَلَا يَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَيْلًا إِلَّا كُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ ۚ (توبه/120)

Зеро аллох йўлида уларга бирон ташналик, машаққат, очлик етса ва кофирларни ғазаблантирадиган бирон қадам боссалар душманга бирон зиён етказсалар, албатта улар учун бу ишлари сабабли яхши амал ёзилур.

Шу билан бирга сийрат китобларида келтирилишича росулуллох саллаллоху алайхи васаллам худайбия воқеасида Абу Жахлдан ғанимат қилиб олинган туяни қурбонлик қилдилар, чунки қийматлик , эгаси машхур бўлган туяни ушлаб турмасдан ,худди оддий туядай суйиб юборишлик ўша  шахсга нисбатан хақорат хисобланар эди . ибни Қоййим рохимахуллох мана бу воқеани хужжат қилиб айтадики: худайбия қиссасида  қуйидаги нуқтага диққат қилинса ўринли бўлар эди. Аллохнинг  душманларини ғазабини келтириш  мустахабдир. Аллохнинг  душманини ғазабини келтирган холатда аллохга ибодат қилган киши сиддиқлар мақомидан жуда катта насибага эга бўлади.

Очиқ ва равшан кўриниб турганидек, аллохни шариатини манзури ва илм ахлининг кофирларни ғазабини келтириш борасидаги ишлардан қилган хулосаси уларни хақорат қилиш, ёмон сўзлар билан сўкиш эмас, балки ўзига хос ибодатларни махсус қилиш ва умумий маънода шариатга мувофиқ равишда аллох учун уларни хафа қилишдир.

Кофирларни намоз , рўза, хаж , жиходни кўриш ва аллохни шариатини йўлга қўйиш ва бу йўлда ислом диёрини тараққиётга эришишини кўриш ва мана бунга ўхшаш масалалар уларни хафа қилади.  Мўъминларни тараққиётга эришиб ўсишларини кўришга тоқатлари йўқ, шу сабабли хам рухий  ва қуролли жангларни йўлга қўйиш билан ўзларини ғазабларини эълон қилишади ва кўриб турганимиздек мўъминларни  махсусан ислом диёрларини тараққиёти ва ўсишига тўсқинлик қилишга харакат қилишади.

مُشرِکلر و اولرنینگ اسلام شریعتده گی تَعویل اهلینی اوزارا سوزلشُو آدبیاتِده گی حُکملری.

مُشرِکلر و اولرنینگ اسلام شریعتده گی تَعویل اهلینی اوزارا سوزلشُو آدبیاتِده گی حُکملری.

بسم الله و الحمد الله .

اما بعد: السلام علیکم و رحمة الله و برکته.

سوال .

بیزلرنینگ یَهودی کافرلرگه یا نَصرانی لرنی کافرلریگه کافر دِییشیمیز اولرنی اچّیغینی چِقَرَدی و بو الله نی بویروغی. و الله نی بویروغینی اِجرا قِلِش هَم عِبادت بُولادی. یهودی و نصرانی لرنی مُشرک دِییش عِبادت ایمسمی؟

ج: بعضی بیر کیشی لر کافرلرنی اچّیغینی چیقَریش اوچون شرعی بولمَگن سوزلر تَرکیبینی اِشلَب چِقرشَدی و حَتی اولرنی شَخصیاتنی حَقارَت قِلِشگه هم باریشَدی. بو یِیرده کافرلرنی اچّیغینی چیقریشنی عبادت دیب دلیل قِلِب آلِشگن.

الله تعالی مَرحَمَت قِلِب ایتدیکی:

 لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ (فتح/29)

اولر سببلی کافرلرنی حَفه قیلیش اوچوندیر.

اگر منه بو آیَتنی دِقّت بیلن تَحلیل قِلِب چِقه دِگن بولسَک، کافرلرنی حَفه قیلیشدَگی مُهم نُقته لرنی توشونیب ییِتَه میز. الله تعالی ایتدکی:

مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ ۚ وَالَّذِينَ مَعَهُ:

محمد الله نینگ پَیغَمبَریدیر. او بیلن بیرگه بولگن( مؤمن) لر.

أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ: کافرلرگه قَهرلی

رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ ۖ:  اوز آره لریده ( مؤمنلر بیلن) ایسه رَحم- شَفقَتلی دیرلر.

يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا : اولرنی ( مودام) الله دَن فَضل-مَرحَمت و رِضالیک تیلب رُکُوع،سُجُود قلیاتگن حالّریده کُورورسیز.

سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ ۚ: اولرنینگ یوزلرده سَجده ایِزیدن ( قالگن) بیلگی الامتلر باردیر.

ٰلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ ۚ :  منه شو اولرنینگ تَوراتده گی مِسال لردیر.

وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنجِيلِ:   اولرنینگ انجیلده گی مِسال لر ایسه

كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَىٰ عَلَىٰ سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ

حُودّی بیر شاهلر چقریب، قوّتگه کیرگچ، یُوغانلشیب، اوُز ناوده سیده تیک تورگن، دِحقان لرنی لال قالدردیگن اوُسِیملیک گه اوحشیدی.

لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ ۗ   : اولر سَبَبلی کافرلرنی حَفه قیلیش اوچون دیر.

وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا ‏(فتح/29)

الله ایمان کیلتیریب، یَحشی عَمَل لر قیلگن ذاتلرگه مَغفرَت و اولوغ آجر- مُکافات وَعده قیلگندیر.

امامی بَغَوی رَحمَه الله مَنه بو آیاتنی تَفسیریده ایتدکی: الله صحابه لرنی کوپَیتریب اولرگه قُدرَت بیردی و بو نَرسه کافرلرنی غَضَبیگه سَبَب بولدی. مَنه شونگه اوحشَش الله تعالی مرحمت قیلدکی:

لَا يُصِيبُهُمْ ظَمَأٌ وَلَا نَصَبٌ وَلَا مَخْمَصَةٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَطَئُونَ مَوْطِئًا يَغِيظُ الْكُفَّارَ وَلَا يَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَيْلًا إِلَّا كُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ ۚ (توبه/120)

زیرا الله یولیده اولرگه بیران تَشنه لیک، مَشَقّت، آچلیک یِیتسه و کافر لرنی غَضَبلنتیرَدِگن بِران قَدَم باسَّه لر دُشمن گه بیران زیان یتگز سه لر ، البته اولر اوچون بو ایشلر سَبَب لی یَخشی عَمَل یازلور.

شوبیلن بِیرگه سیرَت کتاب لریده کیلتیریلیشیچه رسول الله صلی علیه وسلم حُدیبیه واقِعَسِ ده ابو جهل دَن غَنیمَت قیلیب آلینگن تویه نی قربان لیک قیلدی لر، چونکی قیمتلیک، ایگه سی مَشخور بولگن تویه نی اوشلب تورمَسدَن خُودّی عادّی بر تویه دَی سویِیب یوباریشلیک اوشه شخص گه نِسبَتا حَقارَت حِسابلنَر ایدی ابن قایم رحمه الله منه بو واقعنی حُجّت قیلیب ایتدکی :حدیبیه قِصّه سِده قویدَگی نُقته گه دِقّت قیلینسه اورینلی بولر ایدی. الله نی دشمنلرینی غَضَبنی کیلتیریش مُستَحَب دیر. الله نی دشمنینی غضبنی کیلترگن حالتده الله گه عبادت قیلگن کیشی صیدّیق لر مَقامِدَن جوده کتّه نَصِیبه گه ایگه بولادی.

آچیق و روشن کورینیب تورگنیدیک، الله نی شریعتینی منضوری و علم اهلینینگ کافرلرنی غضبنی کیلتیریش باره سیده گی ایشلریدن قیلینگن خُلاصه سی اولرنی حَقارَت قیلیش، یامان سوزلر بیلن سوکیش ایمس، بلکی اوزیگه خاص عبادتلرنی مخصوص قیلیش و عُمومی مَعناده شریعتگه مُوافق رَوشده الله اچون اولرنی حَفه قلشدیر.

کافرلرنی نماز،  روزه، حج، جهادنی کورش و الله نی شَریعَتینی یولگه قوییش و بو یولده اسلام دیارینی مُوفّقیَتلَرگه ایریشییشلرینی کوریش اولرنی حَفه قیلدی.  مؤمنلرنی تَرَقّیاتگه ایریشیب اوسیشلرینی کوریشگه تاقَه تلری  یوق. شو سَبَبلی هم روحی و قورالّی جنگلر آرقه لی مؤمِنلرنی تَرَقّّیاتگه ایرشیشیگه توسقینلیک قیلیب مخصوصا اسلام دِیارینی اوسیشیگه مانِع بولشگه حَرَکت قیلیشَدی.

Шиъа- сунний ва уларнинг тарихдаги ўрни

Шиъа- сунний ва уларнинг тарихдаги ўрни

Холид хўромий

“Шиъа” аслида эргашганлар маъносини билдиради, масалан Иброхим шиъалари,яъни Иброхимга эргашганлар ёки алини шиъалари хам алига эргашганлар маъносида келади ёки бўлмасам фиръавн шиъалари хам фиръавнга эргашганлар маъносини билдиради ва ……..хаказо. “Ахли суннат” хам пайғамбаримиз саллалллоху алайхи васалламни суннатларига  эргашганлар маъносида келган.

Энди бу ерда диққат қиладиган бўлсак,хар икки таърифда хам бир-бирига қарама-қаршиликни кўрмаймиз,алини шиъаси яъни қуръон ва росулуллох саллаллоху алайхи васалламни суннатига ва Али розиаллоху анхуни хукумат бошқаруви шевасига  эргашадиган мусулмонлар дегани бўлади.

Шундай бўлгач бир мусулмон хам Али шиъаси бўлиши хам мумкин ва хам росулуллох саллаллоху алайхи васалламни суннатларига эргашувчилардан бўлиши хам мумкин, хам пайғамбарни ахли байтини яхши кўради ва хам росулуллох саллаллоху алайхи васалламни суннатларига амал қилади, бундай шахс хам шиъа ва хам сунний бўлади ва комил мусулмон хам  бўла олади. Бундан хулоса чиқарадиган бўлсак,шиъа ва суннийни ўртасида хеч қандай қарама-қаршилик мавжуд эмас ва хеч ким бу икковини бир-бирига қарши қўя олмайди.

Ахли суннат деб маъруф бўлган фирқалардаги имомларни барчаси бир кўринишда Али шиъаларидан бўлишган. Уларнинг шиъа гурухларидан қилган химоятлари ва аббосий, умавий хукуматларидан ўзларини узоқ тутишларини ўзи, қилган иддаоларига содда ва энг яхши далил бўла олади.

Мана бу хақиқатга яқин ва жохилий таъассубдан узоқ бўлган кўз-қарашдаги исм эмас ,балки ундаги аслий мазмун мухимдир; ўзини фирқаларни бирига нисбатлаган хар қандай мусулмон, пайғамбаримиз саллаллоху алайхи васалламни канали орқали тоғутга куфр  келтириб аллохга иймон келтирадиган ва шаходатайнни айтадиган ва доим қуръон ва суннат бўйича иш олиб борадиган, хамда ихтилоф қилишдан нафратланадиган бўлса, бундай мусулмон бошқа фирқалардаги ўзини биродарларидан хеч қандай фарқи йўқ,уммат ва ижмоъи вохид ташкил бўлиши учун  минтақа бўйича ёки жахон миқёсидаги улил амр шўроси ташкил бўлгунича, хар бир шахс фиқхий масалалар бўйича ўзи яхши кўрган мазхабига сахих далиллар билан таъассубга берилмасдан эргашишга хаққи бор. Бу ердаги энг мухим нарса, муштарак динни асоси бўйича вужудга келган муштарак нуқталар ва муштарак манфаъатлар доирасидаги вахдат йўлини махкам ушлаш керак бўлади.

 Биз мана бу услубни қўллаш орқали исломни махкам ушлаймиз ва  мана шу исломда барча фирқалар, мазхаблар душманчилик, кина,тахқир,лаънат, нифоқ, ёлғон, ширк, хурофот, бидъат,суннатдан безор қилиш, ёмон гумон ва ……лардан узоқлашган холатда жойлашиш имконига эга бўлади. Худди шу ислом ўзига эргашган мусулмонларга вахдат, мухаббат, хурмат, садоқат, тавхидни яхши кўриш,суннат, ширк ва бидъатни ёмон кўришни, жамиятни  ислох қилиш,тозалаш йўлида тўхтовсиз харакат қилиш, масъулиятларни бажаришни юклайди, сахоба розиаллоху анхум ва ахли байт алайхиссаломни барчалари мана шу йўлда жон беришган эди.

Шундай экан агар бир “мусулмон” шахс ахли байт ёки Али шиъаларини аиммаларига нисбатан кина-қудурат сақлайдиган бўлса, у сунний эмас, балки носибий хисобланади; агар бир “мусулмон” мўъминларни оналарига –розиаллоху анхум- нисбатан дилида кина-қудурат сақлайдиган бўлса, у хам шиъа эмас, балки мусулмонларни вахдатини душмани хисобланади. Хар икки холатда хам шахс “мусулмон” холида қолади, аммо адашган ва жиноятчи мусулмон хисобланади.

شِیعَه –سُنِّی وَ اوُلَرنِینگ تَرِیخدَگِی اوُرنِی

شِیعَه –سُنِّی وَ اوُلَرنِینگ تَرِیخدَگِی اوُرنِی

خالِد هُورامِی

“شِیعَه اَصلِیدَه اِیرگشگنلَر مَعناسِینِی بِیلدِیرَدِی، مَثَلاً اِبراهِیم شِیعَه لَرِی،یَعنِی اِبراهِیمگه اِیرگشگنلَر یاکِی عَلِینِی شِیعَه لَرِی هَم عَلِیگه اِیرگشگنلَر مَعناسِیدَه کِیلَدِی یاکِی بُولمَسَم فِرعَون شِیعَه لَرِی هَم فِرعَونگه اِیرگشگنلَر مَعناسِینِی بِیلدِیرَدِی وَ ……هَکَذا. “اَهلِی سُنَّت” هَم پَیغَمبَرِیمِیز صَلی الله علیه وسلمنی سُنَّتلَرِیگه اِیرگشگنلَر مَعناسِیدَه کِیلگن.

 اِیندِی بُو یِیردَه دِقَّت قِیلَدِیگن بُولسَک، هَر اِیکِّی تَعرِیفدَه هَم بِیر-بِیرِیگه قَرَمَه- قَرشِیلِیکنِی کوُرمَیمِیز، عَلِینِی شِیعَه سِی یَعنِی قُرآن وَ رَسول الله صلی الله علیه وسلّمنِی سُنَّتیِگه وَ عَلِی رَضی الله عَنهُ نِی حُکوُمَت باشقَرُوِی شِیوَه سِیگه اِیرگشَدِیگن مُسُلمانلَر دِیگنِی بُولَدِی.

شُوندَی بُولگچ بِیر مُسُلمان هَم عَلِی شِیعَه سِی بُولِیشِی هَم مُومکِین وَ هَم رسول الله صلی الله علیه وسلمنی سُنَّتلَرِیگه اِیرگشُوچِیلَردَن بُولِیشِی هَم مُومکِین، هَم پَیغَمبَرنِی اَهلِی بَیتِینِی یَحشِی کوُرَدِی وَ هَم رسول الله صلی الله علیه وسلمنِی سُنَّتلَرِیگه عَمَل قِیلَدِی، بُوندَی شَخص هَم شِیعَه وَ هَم سُنِّی بُولَدِی و کامِل مُسُلمان هَم بُولَه آلَدِی. بُوندَن حُلاصَه چِیقَرَدِیگن بُولسَک، شِیعَه وَ سُنِّینِی اوُرتَسِیدَه هِیچ قَندَی قَرَمَه- قَرشِیلِیک مَوجُود اِیمَس وَ هِیچ کِیم بُو اِیکّاوِینِی بِیر- بِیرِیگه قَرشِی قوُیَه آلمَیدِی.

اَهلِی سُنَّت دِیب مَعرُوف بُولگن فِرقَه لَردَگِی اِماملَرنِی بَرچَه سِی بِیر کوُرِینِیشدَه عَلِی شِیعَه لَرِیدَن بُولِیشگن. اوُلَرنِینگ شِیعَه گوُرُوهلَرِیدَن قِیلگن حِمایَتلَرِی وَ عَبَّاسِی، اوُمَوِی حُکوُمَتلَرِیدَن اوُزلَرِینِی  اوُزاق توُتِیشلَرِینِی اوُزِی،قِیلگن اِدَّعالَرِیگه سَادَّه وَ اِینگ یَحشِی دَلِیل بُوله آلَدِی.

  مَنَه بُو حَقِیقَتگه یَقِین وَ جاهِلِی تَعَصُّبدَن اوُزاق بُولگن کوُز- قَرَشدَگِی اِسم اِیمَس، بَلکِی اوُندَگِی اَصلِی مَضموُن مُهِمدِیر؛ اوُزینِی فِرقَه لَرنِی بِیرِیگه نِسبَتلَگن هَر قَندَی مُسُلمان، پَیغَمبَریِمِیز صلی الله علیه وسلمنِی کَنَلِی آرقَلِی طاغُوتگه کُفر کِیلتِیرِیب الله گه اِیمان کِیلتِیرَدِیگن وَ شَهادَتَین نِی اَیتَدِیگن وَ دائِم قُرآن وَ سُنَّت بُویِیچَه اِیش آلِیب بارَدِیگن، هَمدَه اِختِلاف قِیلِیشدَن نَفرَتلَنَدِیگن بُولسَه، بُوندَی مُسُلمان باشقَه فِرقَه لَردَگِی اوُزِینِی بِرادَرلَرِیدَن هِیچ قَندَی فَرقِی یُوق، اوُمَّت وَ اِجماعِ واحِد تَشکِیل بُولِیشِی اوُجُون مِنطَقَه بُویِیچَه یاکِی جَهان مِقیاسِیدَگِی اوُلِی الاَمر شُوراسِی تَشکِیل بُولگوُنِیچَه، هَر بِیر شَخص فِقهِی مَسَلَه لَر بُویِیچَه اوُزُی یَحشِی کوُرگن مَذهَبِیگه صَحِیح دَلِیل لَر بِیلَن تَعَصُّبگه بِیرِیلمَسدَن اِیرگشِیشگه حَقِّی بار. بُو یِیردَگِی اِینگ مُهِم نَرسَه، مُشتَرَک دِینِّی اَساسِی بُویِیچَه وُجُودگه کِیلگن مُشتَرَک نُقتَه لَر وَ مُشتَرَک مَنفَعَتلَر دائِرَسِیدَگِی وَحدَت یُولِینِی مَحکَم اوُشلَش کِیرَک بُولَدِی.

بِیز مَنَه بُو اوُصلوُبنِی قوُلَّش آرقَلِی اِسلامنِی مَحکَم اوُشلَیمِیز وَ مَنَه شُو اِسلامدَه بَرچَه فِرقَه لَر، مَذهَبلَر دُشمَنچِیلِیک،کِینَه، تَحقِیر،لَعنَت،نِفاق،یالغان،شِرک، خُرافات، بِدعَت،سُنَّتدَن بِیزار قِیلِیش، یامان گوُمان وَ …….لَردَن اوُزاقلَشگن حالَتدَه جایلَشِیش اِمکانِیگه اِیگه بُولَدِی. حُودِّی شوُ اِسلام اوُزِیگه اِیرگشگن مُسُلمانلَرگه وَحدَت،مُحَبَّت،حُرمَت، صَداقَت،تَوحِیدنِی یَحشِی کوُرِیش، سُنَّت، شِرک وَ بِدعَتنِی یامان کوُرِیشنِی، جَمِیعَتنِی اِصلاح قِیلِیش تازَلَش یُولِیدَه تُوحتاوسِیز حَرَکَت قِیلِیش، مَسؤُلِیَت لَرنِی بَجَرِیشنِی یُوکلَیدِی ،صَحابَه رضی الله عَنهُم وَ اَهلِی بَیت عَلَیهِ السّلامنِی بَرچَه لَرِی مَنَه شُو یُولدَه جان بِیرِیشگن اِیدِی.

شُوندَی اِیکن اَگر بِیر “مُسُلمان” شَخص اَهلِی بَیت یاکِی عَلِی شِیعَه لَرِینِی اَئِمَّه لَرِیگه نِسبَتاً کِینَه- قُدُرَت سَقلَیدِیگن بُولسَه، اوُ سُنِّی اِیمَس، بَلکِی ناصِبِی حِسابلَنَدِی؛ اَگر بِیر “مُسُلمان” مُؤمِنلَرنِی آنه لَرِیگه – رَضِیَ الله عَنهُم- نِسبَتاً دِیلِیدَه کِینَه – قُدُرَت سَقلَیدِیگن بُولسَه، اوُ هَم شِیعَه اِیمَس، بَلکِی مُسُلمانلَرنِی وَحدَتِینِی دُشمَنِی حِسابلَنَدِی. هَر اِیکِّی حالَتدَه هَم شَخص “مُسُلمان” حالِیدَه قالَدِی، اَمّا اَدَشگن وَ جِنایَتچِی مُسُلمان حِسابلَنَدِی.

شیعه – سنی وجایگاه تاریخی آنها

شیعه – سنی وجایگاه تاریخی آنها

به قلم: خالد هورامی

«شیعه» به معنی پیرو آمده است، مثل شیعه ابراهیم، یعنی پیروان ابراهیم، یا شیعه علی به معنی  پیروان علی یا حتی شیعه ی فرعون به معنی پیروان فرعون و…  . «اهل سنت» نیز یعنی پیروان سنت پیامبر صلی الله علیه وسلم.

اگر دقت کنیم میان این دو تعریف هیچ  تعارض و تضادی نمی بینیم ، شیعه ی علی یعنی مسلمانی که تابع قرآن و سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم  و شیوه ی حکومتداری علی رضی الله عنه است.

 در این صورت ممكن است یک مسلمان هم شیعه علی باشد و هم پیرو سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم ، هم اهل بیت پیامبر را دوست داشته باشد و هم مطابق سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم  عمل كند، چنین شخصی هم شیعه هم سنی و هم مسلمان كامل است.  پس هیچ تناقضی  میان شیعه و اهل سنت وجود ندارد تا کسی بخواهد آنها را در برابر هم قرار دهد.

تمام امامان فرق معروف به اهل سنت به نحوی شیعه علی رضی الله عنه بوده اند. حمایتهای آنها از نهضتهای شیعی و برائت و دوری آنها از حکومتهای عباسی و اموی خود بهترین و ساده ترین دلیل این مدعاست.

در این نگرش واقع بینانه و بدور از تعصب جاهلی،اسم مهم نیست محتوا مهم است؛ هر مسلمانی که خود را به یکی از فرق منتسب نموده است چنانچه با کفر به طاغوت و ایمان به الله از کانل پیامبر خاتم صلی الله علیه وسلم ایمان داشته باشد و شهادتین را بر زبان براند و سرو كارش با قرآن و سنت باشد واز اختلاف پراكنی نفرت داشته باشدهیچ فرقی با سایر برادران خود در سایر فرق ندارد، و این مهم نیست که تا زمان تشکیل شورای اولی الامر منطقه ای و جهانی جهت تشکیل امت و اجماعی واحد  در مسائل فقهی هر كس از هر مذهبی كه دوست دارد با دلیل صحیح و بدون تعصب پیروی كند، مهم این است كه حول همان نقاط مشترک و منافع مشترکی که بر اساس دین مشترک به وجود آمده اند مسیر وحدت را درپیش بگیرند.

با در پیش گرفتن این اسلوب است که ما اسلام را محکم گرفته ایم اسلامی كه در آن همه ی فرق و مذاهب به دور از دشمنی، كینه، توهین، لعنت، نفاق، دروغ، شرک، خرافات، بدعت‌گرایی، سنت زدایی، سؤ ظن و…. جادارند. این همان اسلامی است که برای پیروان مسلمانش وحدت، محبت، احترام، صداقت، حب توحید و سنت، بغض شرک و بدعت، تلاش پی گیر برای اصلاح و پاک‌سازی جامعه، و قیام به مسئولیت‌هایی را به ارمغان می آورد كه صحابه رضی الله عنهم اجمعین و اهل بیت علیهم السلام  بخاطر آن جان دادند.

حالا اگر «مسلمانی» با اهل بیت و ائمه ی شیعیان علی علیهم السلام كینه داشته باشد او سنی نیست، بلكه ناصبی است؛ و اگر «مسلمانی» با امهات المومنین –رضی الله عنهم- كینه داشته باشد او نیز شیعه نیست، بلكه دشمن وحدت مسلمین است. در هر دو حالت شخص  «مسلمان» باقی می ماند اما مسلمانی منحرف و مجرم .

Савол: хозирда наж дий Айман Аззавохирий Бағдодийнинг довла партиясини  Ямандаги умумий маконларга қилган хамлаларини  қоралаб чиқяпти ва мана бу хамлалардан ўзини поклигини изхор қилган, сизни назарингизда мана бу қоралашлар манхажий, илдизларга боғлиқми ё фақат таблиғот ва оммавий ахборот  воситалари учунми

Савол: хозирда наж дий Айман Аззавохирий Бағдодийнинг довла партиясини  Ямандаги умумий маконларга қилган хамлаларини  қоралаб чиқяпти ва мана бу хамлалардан ўзини поклигини изхор қилган, сизни назарингизда мана бу қоралашлар манхажий, илдизларга боғлиқми ё фақат таблиғот ва оммавий ахборот  воситалари учунми?

Алқоида ихвонул муслиминдаги Саййид Қутб манхажининг  эргашувчилари бўлган доктор Абдуллох Изом ва Усома бир Лодин  томонидан ташкил қилинган замондан ,то Айман Аззавохирий ва Абу Мусъаб Зарқовий унга аъзо бўлгунича бўлган даврда  хам, уларнинг биринчи даражаги  мақсадлари бутун дунё секуляр кофирлари, махсусан американинг исломий диёрларга қилаётган босқинчилик ва хамлаларини тўхтатиш ва бу босқинчиларни қувиб чиқариш бўлган. Сўфийлар ё шиъалар ё бошқа фирқалар ёки исломий мазхабларга диққатни қаратиш , мана бу бирлашган миллатли  жамоатнинг  иш режасида умуман бўлган эмас.

Шундай бўлгач довла Завохирий ва Абу Мусъаб Зарқовийни наждий ақидаларининг бошқаруви остида алқоидани қорнидан туғилди , довла мана бу икковининг наждият ақидаларини антитезидан чиқиб келган синтез  эди.

Яъни сизлар кўриб турганингиздек 1393 йил 29 исфанд ойида довланинг Ямандаги наждийлар  жамоати икки масжидни портлатишди. Бу ерда зайдийлар ва шофеъийлар намоз ўқиш ва мавлуд маросимини учун хозир бўлишган эди, бу портлатишни оқибатида 140 нафар ўлди ва 345 нафар захмий бўлди.  Мана бу талафот аёллар, болалар, қариялар ва ёшлардан иборат мусулмонларни ташкил қилар эди, алқоида буни қоралаб чиқди. Аммо бу қоралаш уларнинг сўфийлар ва шиъа зайдийларини мушрик дейишликдаги ихтилофлари натижасига боғлиқ эмас, балки шайх Усома бин Лодин ва ибни Таймия ( иккинчи навли салафиятни намояндаси) нинг  қолдиқларини борлиги , мудофаъа қилишни тушуниш ва мусулмонларни масжидлар, бозорлар ва умумий маконларда ўлдиришдан  четланиш хақидаги тафаккурлари сабаб бўлган. Албатта довла мана бу ерда ўзини наждият манхажини сидқидилдан татбиқ қилди.

Мана бу ерда алқоида ўзининг оммавий ахборот воситалари ва рухий жангларида довлани тизгини йўқлиги, хаддидан ошиб кетишда муттахам қилиб, ибни Таймиянинг мудофаъа масаласидаги фикрларига уларни қайтишга чақирса хам ,аммо воқеиятда уларнинг икковини хам  манхажи наждийдир. Алқоида хам ўзини вақтида Саъда, Санъо, Умрон ва Абиннинг умумий маконларида зайдийларни хадафга олган, буни натижасида юзлаб бегунох  мусулмонлар ўлдирилди , шу сабабли Аззавохирий наждийни алқоидаси билан наждий довлани жамоатини орасига фарқ қўйиб бўлмайди. Мана бу суратда Айман Аззавохирий наждийни алқоидасининг  мусулмонлар деган  жумладан бўлган манзури ,сўфий ва шиъа бўлмаган ахли суннатдан иборат эди .

Наждий Айман Аззавохирийнинг алқоидасини  ташқи кўринишдаги фарқи,яъни  бугунги кундаги алқоида мана бу заминада  ахли суннатни авом халқига  нисбатан салафиятни учинчи навига эргашмайди. Аммо довла бизнинг замонамиздаги наждият манхажини комил айни ўзидир;  шу сабабли баъзилар мана бу икки наждий партияни  фарқи,уларни сиёсий хилма-хиллигида ё идорий ишларига боғлиқ деб ўйлашади. Агарчи нихоятда жузъий, илтиқотий  бўлса хам ,воқеият мана бу икки жараённи манхажий ихтилофларига ишора қилиб турибди.

Мана бу суратда бугунги кундаги Завохирий наждий алқоида билан  наждий довлани орасидаги  ўзига мухолиф мусулмонлар , махсусан сўфийлар ахли ва шиъалар борасидаги ихтилофлари нихоятда илдиз отиб кетган келишмовчилик эмас, балки уларни ихтилофи биринчи даражали ишлар, сиёсий ва идорий манфаъатлар , алқоида партиясини илтиқотий  бўлишлигидадир. Чунки Усома бин Лодиндан кейинги алқоида жамоат холидан мазхаб ва партия  томонга интилаётган , ўртадаги муштарак душман яъни америкага қарши  жангларда барча тафсирлар ва исломий мазхабларга нисбатан битта бошпана вазифасини ўтайдиган ,”уч абзор”дан  бири хисобланган жамоат, Айман Аззавохирий ишини бошлагандан сўнг,  фақат ўзини хохиш-истакларини  орқасидан юрган бошқа партияларга ўхшаш бир наждий партияга айланган.

سوال: حاضرده نَجدی اَیمن الظواهری بَغدادینینگ دَوله پَرتیَه سینی یَمَن ده گی عُمومی مَکانلرگه قیلگن حَمله لرینی قارَلب چیقیاپتی و مَنه بو حَمله لردَن اوزینی پاکلیگینی اِضحار قیلگن، سیزنی نَظرینگیزده مَنه بو قارَلشلر مَنهَجی، اِلدِیزلرگه باغلیقمی یا فقط تبلیغات و عامّه وی  اَخبارات واسیطه لری اوچُونمی؟

سوال: حاضرده نَجدی اَیمن الظواهری بَغدادینینگ دَوله پَرتیَه سینی یَمَن ده گی عُمومی مَکانلرگه قیلگن حَمله لرینی قارَلب چیقیاپتی و مَنه بو حَمله لردَن اوزینی پاکلیگینی اِضحار قیلگن، سیزنی نَظرینگیزده مَنه بو قارَلشلر مَنهَجی، اِلدِیزلرگه باغلیقمی یا فقط تبلیغات و عامّه وی  اَخبارات واسیطه لری اوچُونمی؟

اَلقایده اِخوانُ المُسلمِینده گی  سَیّد قطب مَنهَجینینگ ایرگه شوچیلری بولگن دَکتر عبدالله عِظام واسامه بن لادن تامانیدن تشکیل قیلینگن زَماندَن تا اَیمَن الظواهری و مُصعَب زَرقاوی اونگه اَعضَی بولگونیچه بولگن دَورده هم، اولرنینگ بیرینچی دَرَجه ده گی   مَقصَدلری بُوتون دُنیا سکولار کافرلری،مَحصُوصًا اَمیریکه نینگ اِسلامی دِیارلرگه قیله یاتگن باسقینچیلیک و حَمله لرینی توحته تیش و بو باسقینچیلرنی قُوویب چیقه ریش بولگن. صُوفیلر یا شیعه لر یا باشقه فِرقه لر یاکی اِسلامی مَذهَبلرگه دیقّت نی قه رَ تیش مَنه بو بیرلشگن میلّتلی  جَماعَتینینگ ایش  ریجه سیده  عُمومًا بولگن ایمَس.

شوندَی بولگچ دَوله ظواهری و ابو مُصعَب زَرقاوینی نَجدی عَقیده لرینینگ باشقه رُووِی آستیده اَلقایده نی قارنیدَن توغیلدی، دَوله منه بو اِیکّاوینینگ نَجدیَت عَقیده لرینی اَنتیتیزی دَن  چیقیب  کیلگن سِینتِیز ایدی.

یَعنی سیزلر کوریب تورگه نینگیزدیک 1393 ییل اِسفند آییده دَوله نینگ یَمَن دَگی نَجدی لر جَماعتی ایکّی مَسجِیدنی پارتله تیشدی. بو ییرده زَیدیلر و شافعیلر نَماز اوقیش و مَولود مَراسیمی اوچون حاضر بولیشگن ایدی، بو پارتله تیشنی عاقیبتیده 140 نَفَر اولدی و 345 نفر یَرَدار بولدی. منه بو تلفات عَیال لر، باله لر، قرییه لر و یاشلردن عِبارت مُسُلمانلرنی تشکیل قیله ر  ایدی، القایده بونی قارَلب چیقدی. امّا بو قاره لش اولرنینگ صُوفیلر و شیعه زَیدیلرینی مُشرک دِییشلیک دَگی اِحتلاف لری  نَتیجه سیگه باغلیق ایمَس، بَلکی شَیخ اسامه بن لادن و اِبن تَیمیَه ( ایکّینچی نَولی سَلفیَتنی نَمایَنده سی)نینگ قالدیق لرینی بارلیگی، مُدافعه قیلیشنی توشونیش و مُسُلمانلرنی مَسجید لر، بازارلر و عُمومی مَکانلرده اولدیریشدَن چیتله نیش حَقیده گی تفَکّورلری سَبب بولگن. البتّه دَوله مَنه بو ییرده اوزینی نَجدیت مَنهَجینی صِیدقیدیل دَن تطبیق قیلدی.

منه بو ییرده اَلقایده اوزینینگ عامّه وی  اَخبارات واسیطه لری و رُحی جَنگلریده دَوله نی تیزگینی یوقلیگی،حَدّیدَن آشیب کیتیشده مُتّهم قیلیب، ابن تیمیه نینگ مُدافعه مَسَله سیدَگی فِکرلریگه اولرنی قیتیشگه چَقیرسه هَم، امّا واقعیتده اولرنینگ ایکّاوینی هم مَنهَجی نَجدیدیر. القایده هَم اوزینی وَقتیده صَعده، صَنعا، عُمران و آبیننینگ عُمومی مَکان لریده زَیدیلرنی حَدَفگه آلگن، بونی نَتیجه سیده یُوزلب بیگوناه مُسُلمانلر اولدیریلدی، شو سَبَبلی الظواهری نَجدینی اَلقایده سی بیلن نَجدی دَوله نی جَماعتینی آرَسیگه فرق قوییب بولمیدی. منه بو صُورَت ده   اَیمن الظواهری نَجدینی اَلقایده سینینگ مُسُلمانلر دیگن جُومله دَن بولگن مَنظُوری صُوفی و شیعه بولمه گن اهلی سُنّت دَن عِبارَت ایدی.

 نَجدی اَیمن الظواهرینینگ اَلقایده سینی  تشقی کورینیشدَگی  فرقی، یَعنی بُوگونگی کونده گی   بو القایده مَنه بو زَمینه ده  اهلی سُنّتنی عَوام حَلقیگه نِیسبَتا سَلفیَتنی اُوچینچی نَویگه ایرگشمَیدی. امّا دَوله بیزنینگ زَمانه میزدَگی   نَجدیَت مَنهَجینی کامل عَین  اوزیدیر، شو سَبَبلی بَعضیلر منه بو اِیکَی نَجدی پَرتیَه نی فرقی ، اولرنی سِیاسی هیلمه- هیل لیگیده  یا اِداری  ایشله ریگه  باغلیق دیب اویله شَدی. اگرچی نِهایت ده جُوزعِی ، اِلتقاطِی  بولسه هم ،واقعیت منه بو ایکّی جَرَیانّی مَنهَجی اِختلافلریگه اِشاره قیلیب توریبدی.

منه بو صُورتده بوگونگی کونده گی ظواهری نَجدی اَلقایده بیلن نَجدی دَوله نی آرَسیده گی اوزیگه مُحالِف مُسُلمان لر، مَحصُوصًا صُوفیلر اَهلی و شیعه لر بارَسیدَگی  اِحتلافلری نِهایتده  اِیلدیز آتیب کیتگن کیلیشماوچیلیک ایمَس، بَلکی اولرنی اِحتلافی بیرینچی دَرَجه لی  اِیشلر، سِیاسی و اِداری مَنفعَتلر، اَلقایده  پَرتیَه سینی اِلتقاطِی  بُولیشلیگیده دیر. چونکی اسامه بن لادن کیینگی اَلقایده جَماعَت حالیدَن مَذهَب و پَرتیَه تامانگه اِینتیله یاتگن،اورته دَگی  مُشترَک دُشمَن یَعنی اَمیریکه گه  قرشی جَنگلرده  بَرچه  تفسیرلر و اسلامی مَذهَبلرگه نییبتا بیتّه باشپَنه  وَظیفه سینی  اوتَه یدیگن، ” اُوچ اَبزاردَن” بیری حِسابلنگن جَماعَت، اَیمَن الظواهری ایشینی باشله گندن سُونگ، فقط اوزینی حاحیش – اِستکلرینی آرقه سیدَن یورگن باشقه پَرتیَه لرگه اُوحشَش بیر نَجدی پَرتیَه گه ایلنگن.

هم اکنون القاعده ی نجدی ایمن الظواهری حملات حزب دوله ی بغدادی را به مکانهای عمومی در یمن محکوم می کند و از این حملات برائت کرده، به نظر شما این محکوم کردنها منهجی و ریشه ای است یا فقط تبلیغی و رسانه ای است؟

س3. هم اکنون القاعده ی نجدی ایمن الظواهری حملات حزب دوله ی بغدادی را به مکانهای عمومی در یمن محکوم می کند و از این حملات برائت کرده، به نظر شما این محکوم کردنها منهجی و ریشه ای است یا فقط تبلیغی و رسانه ای است؟

ج: القاعده از زمان تاسیس آن توسط پیروان منهج سید قطبی اخوان المسلمین چون دکتر عبدالله عزام و اسامه بن لادن تا زمانی که نجدی هائی چون ایمن الظواهری و ابومصعب زرقاوی به عضویت آن در آمدند اولویت آن متوقف کردن حملات و اشغالگری های کفار سکولار جهانی و بخصوص آمریکا به سرزمینهای اسلامی و بیرون راندن این اشغالگران بود و پرداختن به حکم اهل تصوف یا شیعیان و سایر فرقه ها و مذاهب اسلامی اصلاً در دستور کار این جماعت بین المللی نبود.

در این صورت می توان گفت که دوله از بطن القاعده ی تحت مدیریت عقاید نجدی الظواهری و ابومصعب زرقاوی متولد شد، و دوله در واقع سنتزی بود که از آنتی تز عقاید نجدیت این دو به وجود آمد.

یعنی: زمانی که شما می بینید که در 29 اسفند 1393ش جماعت نجدی دوله در یمن دو مسجد را منفجر می کند که در آن زیدی ها و شافعی ها جهت ادای نماز و مراسم مولودی حضور داشتند و طی آن 140 کشته و 345 زخمی از زنان و کودکان و پیران و جوانان مسلمان بر جای گذاشت و القاعده آن را محکوم می کند به دلیل اختلاف آنها در مشرک خواندن اهل تصوف و شیعیان زیدی نیست، بلکه به دلیل ماندگاری پس مانده های منهج شیخ اسامه بن لادن و اندیشه های ابن تیمیه (نماینده ی سلفیت نوع دوم) در فهم تترس و دوری از کشتار مسلمین در مساجد و بازارها و اماکن عمومی[1] و همچنین به دلیل تطبیق صادقانه ی منهج نجدیت توسط دوله است.

در اینجا هر چند القاعده در جنگ رسانه ای و روانی خود دوله را به بی‌قید و بند بودن و زیاده‌ روی در ریختن خون‌ها متهم می کند و به آراء ابن تیمیه در مساله ی تترس ارجاع می دهند، اما واقعیت این است که منهج هر دوی آنها نجدی است و القاعده نیز در اماکن عمومی صعده و صنعا و عمران و ابین همین زیدی را مورد هدف قرار داده است که صدها مسلمان بی گناه به قتل رسیده اند و نمی توان در این زمینه فرقی بین القاعده ی نجدی الظواهری با جماعت نجدی دوله گذاشت. در این صورت منظور القاعده ی نجدی ایمن الظواهری از به کار بردن مسلمین در واقع مسلمین اهل سنت غیر صوفی و غیر شیعی هستند.

در اینجا ظاهر تفاوت القاعده ی نجدی ایمن الظواهری به این بر می گردد که القاعده ی کنونی در این زمینه، از سلفیت نوع سوم نجدیت نسبت به عوام اهل سنت تبعیت نمی کند، اما دوله نمونه ی عینی و کامل منهج نجدیت در زمان ماست؛ به همین دلیل عده ای اختلاف بین این دو حزب نجدی را به تفاوت سیاسی و یا برسر اداره امور ربط می دهند اما واقعیتها به اختلافات منهجی این دو جریان اشاره دارد هر چند جزئی و التقاطی باشد.  

در این صورت اختلاف بین القاعده ی نجدی کنونی الظواهری با دوله ی نجدی در باره ی مسلمین مخالف خود و بخصوص اهل تصوف و شیعیان اختلافی ریشه‌دار نیست، بلکه اختلاف برسر اولویت‌ها و منافع سیاسی – اداری و التقاطی بودن حزب القاعده است. چون القاعده پس از اسامه بن لادن از جماعتی فرا مذهبی و فرا حزبی – که یکی از «3ابزار» نازل و سقفی برای تمام تفاسیر و مذاهب اسلامی در جنگ با دشمن مشترک یعنی آمریکا بود، – با روی کار آمدن ایمن الظواهری نجدی تبدیل شده است به حزبی نجدی که مثل سایر احزاب دنبال خواسته های حزبی خودش است.


[1] «مولوی عبدالله»، از اعضای «انصار الشریعه» یمن در صفحه فیس بوک خود نوشت: در مساجد طیف‌های مختلفی تردد می‌کند و به همین دلیل جایز نیست، مورد هدف قرار گیرند و هرکس در این خصوص تردید دارد، به دیدگاه «ابن تیمیه» درباره مسئله «التترس» مراجعه کند .

“ Умда” номли китобни сохиби , алқоиданинг хозирги рахбари доктор  Айман Аззавохирий билан қайси масалаларда келишмовчиликлари бор? Умдани сохиби  жиход ахлига  қарши  яхудийлар ва салибийларни фойдасига ишлайдими

“ Умда” номли китобни сохиби , алқоиданинг хозирги рахбари доктор  Айман Аззавохирий билан қайси масалаларда келишмовчиликлари бор? Умдани сохиби  жиход ахлига  қарши  яхудийлар ва салибийларни фойдасига ишлайдими?

Ж: доктор Фазл ва доктор Айман Аззавохирийни хар иккови табиблардан бўлиб ,бир-бири билан қадимдан дўст бўлишган. Доктор Фазл Яманда қўлган тушади ва Мисрни секуляр  давлатига  топширилади. У ерда бир қанча йил зиндонда бўлгач ,нихоятда кўп ахли жиходни қаршилигига дучор бўлган бир мурожаатни ёзади.

Одатда турли-хил мутахассисликларни ичида, махсусан мухим ва хаётий мутахассислик бўлган аллохни йўлидаги жиход борасида хам назарларнинг  хилма-хиллиги, ихтилофлар  бўлиши табиий. Фақатгина ихтиёрида хилма-хил шўролар бўлган якка бир рахбарни ўзи мана бу ихтилоф, келишмовчиликларга  бархам бериши  ва буйруқ бирлиги, буйруқ содир қилиш бирлиги , фирқаланишдан  келиб чиқадиган ички қонли жанглар ва бошқа мусибатларни юзага чиқишини  олдини олишга қодир бўлади. Аммо бу ерда бизни бахсимизга алоқаси бўлган нуқта шуки,доктор Фазл ё саййид имом Шариф, Абдулқодир ибни Абдулазиз “умдату фи эъдадил уддах” номли асарни эгасини  исмидан  химояланиш хақида айтадики: бугунги кунларда мусулмонларни диёрларидаги умум одамларга хамла қилиб, мехмонхоналарни, биноларни ,транспорт воситаларини портлатиш билан аллохни йўлидаги жиходдан бахра оламиз деб ўйламайман. Агарчи  инсоний қалқонларни ўлдириш мумкинлиги ва химояланиш хақидаги иддаолар бўлишига қарамасдан мана бу ишларни барчаси жоиз эмас.   [1]

Доктор Айман Аззавохирийнинг жиходнинг таниқли бу чехрасини сўзларига нисбатан билдирган реакцияси эътиборни жалб қилади, чунки кўриб турганимиздек доктор Фазлни сўзларига жавоб тариқасида 200 сахифалик “табраъа” номли китобини ёзади. Мана бу китобда бостириб бориб  хамла қилиш , хамлага хамла билан жавоб бериш,химояланиш, инсоний ва молий қалқонлар  хақидаги  мавзуда матлаблар ва доктор Фазлни кўз-қарашига нисбатан жавоб ва ўзининг  назари хам ироя берилган эди.  [2]

Аммо наждийларни доимий одатларига кўра, яъни сахих исломий фиқхдан озроқ бахра олган одамлардек қаршисидаги тарафни америка ва махаллий тоғутларни  хизматчиси ,яхудий ва салибий  жибхасини ходими эканликда  ва мана шунга ўхшаш масалалар билан уни муттахам қилади. Бу томонда умдани сохиби  хам Айман Аззавохирийни беадаблик билан бир-бирларини қарғашгача боради ва уни Судан каби давлатларга боғланиб  қолганликда айблайди.  Бу ерда икки нуқтани айтиб ўтиш лозим бўлади:

1-Афсуски наждият тухмат қилиш, мухолифларини гумрох  ва гумрох қилувчи ,бидъат ахли ва хавориж,муматтиъана тоифаси, муртад,мушрик, сотқин ва ………деган номлар билан  шариатга қарши равишда муттахам қилишда қўллари нихоятда узун , аммо бу тухматларни исботлаш учун аниқ шаръий, қазоий  текширувлар лозим бўлади.                      

2-Мен мана бу кишиларни жиход ва қуролли жангда Холид ибни Валидни ўрнида кўраман ,бу кишиларни хато қилишлари хам табиий холат. Бу азизларни росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ва Абу Бакр розиаллоху анхуга ўхшаш мужтахид рахбарлар бошқариши лозим ,агар мана бундай рахбарлар бўлмайдиган бўлса,ўтган хатолар хатто фожеаларнинг  яна такрорланиши, давом этиши  кутилади. 


[1] لا أظن أن التعرض لعامة الناس في بلدان المسلمين اليوم من الجهاد في سبيل الله في شيء مثل ما حدث من تفجير الفنادق والعمارات ووسائل النقل، هذا كله لا يجوز ولو بدعوى جواز قتل الترس

[2] التبرئة؛ رسالة فی تبرئة أمة القلم والسیف من منقصة تهمة الخور والضعف

عُمده” ناملی کتابنیر صاحِبینی القایده نینگ حاضرگی رَهبری دَکتر ایمان الظواهری بیلن قیسی مَسَله لرده کیلیشماوچیلیک لری بار؟ “عُمده” نی صاحِبی جهاد اهلیگه قرشی یَهُودیلر و صَلیبیلرنی فایده سیگه ایشلیدیمی؟

عُمده” ناملی کتابنیر صاحِبینی القایده نینگ حاضرگی رَهبری دَکتر ایمان الظواهری بیلن قیسی مَسَله لرده کیلیشماوچیلیک لری بار؟ “عُمده” نی صاحِبی جهاد اهلیگه قرشی یَهُودیلر و صَلیبیلرنی فایده سیگه ایشلیدیمی؟

ج: دَکتر فَضل و دَکتر اَیمان الظواهرینی هَر ایکّاوی طبیب لردَن بُولیب، بیر-بیری بیلن قدیمدَن دُوست بولیشگن. دَکتر فضل یَمَنده قولگه توشَدی و مِصرنی سکولار دَوله تیگه تاپشیریله دی. او ییرده بیر قنچه ییل زِندانده بُولگچ، نِهایتده کوپ اهلی جهادنی قرشیلیگیگه دُچار بولگن بیر مُراجَعَتِنی یازه دی.

آدَتده تورلی-هیل مُتَخَصّیصلیک لرنی ایچیده، مَحصُوصًا مُهِم و حَیاتی مُتَخَصّیصلیک بولگن الله نی یولیده گی جهاد بارَسیده هم نَظرلرنینگ  هیلمه-هیل لیگی، اِحتلافلر بار بولیشی طبیعِی. فقطگینه اِحتیاریده هیلمه-هیل شُورالر بولگن یَکّه بیر رَهبَرنی اوزی منَه بو اِحتلاف،کیلیشماوچیلیک لرگه بَرهَم بیریشی و یویروق بیرلیگی، یویروق صادِر قیلیش بیرلیگی، فرقه له نیشلر کیلیب چیقه دیگن ایچکی قانلی جنگلر و باشقه مُصِیبتلرنی یوزَگه چیقیشیگه  مانِع بوله دی. اما بو ییرده بیزنی بَحثیمیزگه عَلاقه سی بولگن نُوقته شُوکی، دَکتر فضل یا سَیّد اِمام شَریف، عبدالقادر ابن عبدالعزیز “عُمدَة فی اِعداد العُدّه” ناملی اَثرنی ایگه سینی اِسمِیدن حِمایَله نیش حَقیده ایته دیکی: بوگونگی کونلرده مُسُلمان لرنی دِیارلریده گی عُمُوم آدَملرگه حَمله قیلیب، مِهمانخانه لرنی، بینا لرنی، تِرَنسپارت واسطه لرینی پارتله تیش بیلن الله نی یولیده گی جهاد دَن بَهره آله میز دیب اویله مَیمَن. اگرده اِنسانی قه لقانلرنی اولدیریش مُومکین لیگی و حِمایه له نیش حَقیده گی اِدّعالر بولیشیگه قه رَمَسدَن مَنه بو ایشلرنی بَرچه سی جایز ایمسدیر.  [1]

دکتر ایمان الظواهرینینگ جهادنینگ ته نیقلی بو چِیهره سینی سُوزلریگه نِسبَتا بیلدیرگن رِیاکسِیه سی اِعتبارنی جَلب قیله دی، چُونکی کوریب تورگه نیمیزدیک دَکتر فَضلنی سوزلریگه جَواب تریقه سیده 200 صَحِیفه لیک “تبرعه” ناملی کتابنی یازَدی. مَنه بو کتابده باستیریب باریب حَمله قیلیش، حَمله گه حَمله بیلن جَواب بیریش، حمایه له نیش، انسانی و مالی قه لقانلر حَقیده گی مَوضُوع ده مَطلب لر و دَکتر فضلنی کوز-قه رَشیگه نِسبَنا جَواب و اوزینینگ نَظری هَم اِرایه بیریلگن ایدی. [2]

امّا نَجدیلرنی داعِمی آدَتلریگه کُوره، یَعنی صَحِیح اِلسلامی فِقهدَن آزراق بَهره آلگن آدَملردیک قرشیسیده گی طرَفنی اَمیریکه و مَحَلّی طاغوتلرنی حِذمَتچیسی، یَهُودی و صَلیبی جیبهه سینی خادیمی ایکه نلیکده و مَنه شُونگه اوُحشَش مَسَله لر بیلن اونی مُتّهم قیله دی. بو تامانده عُمده نی صاحیبی هم اَیمان الظواهرینی بی آدَبلیک بیلن بیر-بیرله رینی   قه رغَشگه چه  بارَدی و اونی سُودَن گه  اوحشَش  دَولتلرگه باغلیق بولیب قالگن لیکده اَیبله یدی. بو ییرده اِکّی نُوقته نی ایتیب اوتیش لازم بوله دی:

1-اَفسُوسکی نَجدیَت تُوحمَت قیلیش، مُحالفلرینی گُومراه و گومراه قیلوچی، بدعَت اَهلی و حَوارج،مُمَتّعَنه طایفه سی، مُرتد، مُشرک، ساتقین و…….دیگن ناملر بیلن شُریعُتگه قرشی رُویشده مُتّهم قیلیشده قُولّه ری نِهایتده اُوزُون ، امّا بو تُوحمَت لرنی اِصبات لش اوچون اَنیق شَرعی ، قضایی تیکشیرولر لازم بوله دی.

2- مین مَنه بو کیشیلرنی جهاد و قُورَالّی جَنگده خالد ابن ولیدنی اورنیده کورَمَن، بو کیشیلرنی حَطا قیلیشلری هَم طبیعِی حالت. بو عَزیزلرنی رسول الله صلی الله علیه وسلم و ابو بکر رضی الله عنه گه اُوحشَش مُجتهِد رَهبَرلر باشقه ریشی لازم، اگر منه بوندی رهبرلر بولمیدیگن بولسه، اوتگن حَطالر حَتّی فاجیعه لرنی یَنه تکرارله نیشی ، دَوام ایتیشی کوتیله دی.


[1] لا أظن أن التعرض لعامة الناس في بلدان المسلمين اليوم من الجهاد في سبيل الله في شيء مثل ما حدث من تفجير الفنادق والعمارات ووسائل النقل، هذا كله لا يجوز ولو بدعوى جواز قتل الترس

[2] التبرئة؛ رسالة فی تبرئة أمة القلم والسیف من منقصة تهمة الخور والضعف