Шайх Мухаммад ибни Абдулваххоб рохимахуллох манхажини

Шайх Мухаммад ибни Абдулваххоб рохимахуллох манхажини мухолифлари у киши ва нажд уламоларини  айблаётган нарсалардан  бири , шайх Мухаммад ибни Абдулваххоб рохимахуллох кофирларга таъаллуқли бўлган хукмни мусулмонларга татбиқ қилганлигидир. Кейинги масала эса, Бағдодийнинг  исломий давлатини  жамоати шайх Мухаммад ибни Абдулваххоб ва нажд уламоларини тафаккуротини йўлга қўйишган, аммо уларнинг  ўзлари бу хақида хеч нарса дейишмаган эди. Мана бу сўзлар қайси даражада тўғри бўла олади?  

Ж: Мухаммад ибни Абдулваххоб ўзига мухолиф мусулмонларни мушрик дейиш билан уларни очиқ ва равшан такфир қиларди. Ва бунга мисол хам келтириб айтардики: Абдулқодир Гийлоний ва унга ўхшашлардан сўрашганига ўхшашдир. Мана бу заминада ўнталик нуқсонларда келтиришича,мажбур бўлмаган холатда у хам шундай равишдаги ўзлари таъриф ва чегаралаб қўйишгандек мусулмонлар учун жахолат ва таъвил бобида  эътиборли шаръий узрларни келтиришмайди.  [1][2]

Шайх Ахмад ибни Зайний Дахалон ( 1231- 1304 қамарий) харамайнни имоми, шофеъийларни фақихи,Мухаммад ибни Абдулваххобни асридаги сўфий маслак бўлган зот шайх Мухаммад ибни Абдулваххоб хақида айтадики:

و حمل الآیات القرآنیة التی نزلت فی المشرکین علی اهل التوحید… [3]

Мухаммад ибни Абдулваххоб  мушриклар борасида нозил бўлган қуръон  оятларини ахли тавхидга татбиқ қилган киши эди……

Мухаммад ибни Абдулваххоб ўзини еттинчи рисоласида ибни Сахим ва унга эргашганларга раддия бериб уларни такфир қилади ва Бахутийни ақно китобидаги сўзларини хужжат қилиб айтади: Али ибни Аби Толибни фарёд қилиб чақирган кимса кофирдир ва уни куфрида шак-шубха қилиб уни такфир қилмаган кимса хам кофир бўлади. Шундай экан уларни мусулмон деб хисоблайдиган ва муваххидлар билан бахслашадиган ва муваххидларни хавориж ва кофир дейдиганларни холи қандай бўлар экан. .[4]

Оли саъуд салтанатидаги наждиятнинг энг катта муфтиси ибни Боз ширкни таърифига ёрдам сўраш, фарёд қилиб ўлган ё ғоиб кишиларни  чақириш ёки уларга қурбонлик ва назрлар қилишни мисол тариқасида келтириб айтади:

 ويطلق على الكافر أنه مشرك وعلى المشرك أنه كافر

Кофирга мушрик деб итлоқ қилинади ва мушрикка кофир деб итлоқ қилинади. Шу тарзда қуйидаги натижага келади:  кофир мушрик деб номланади ва мушрик хам кофир деб номланади.  [5]

Наждият мана шунга ўхшаб мусулмонларни нохақ равиш билан  мушриклар сафига қўшиб қўйган пайтида, уларни мушрик дейишдан мақсадлари уни лафзий маъносида эмас, балки уни хукмий маъносида айтишган, шу сабабли хам бундай деб хукм чиқаришган: “мушрикларни ислом миллатидан ташқарида деб санамаган киши, дархақиқат қуръонни тасдиқловчи бўлолмайди, чунки қуръон мушриклар яъни аллохдан бошқага сиғинадиганларни ислом миллатидан ташқарида деб хисоблайди. Ва шу билан бирга уларни такфир қилиб ислом миллатидан чиқаради ва уларга қарши душманчилик қилиб жанг қилишга буюради. Мухаммад ибни Абдулваххоб исломни учинчи ноқис қилувчи нарса хақида айтади: мушрикларни такфир қилмаган ё уларни ислом миллатидан ташқарида эканига шубха қилган  ва ё уларни мазхаби, йўлини тўғри деб санаган кимса кофирдир. .[6]

Энди бир фикрлаб , ўзингни атрофингга бир қараб чиқ, сени назарингда қанча фоиз мусулмонни такфир қилиб бўлади?

Шубхасиз мусулмонлар хокимиятнинг хилофат холатидан бурилиб кетиши ва шохигарлик бидъатига гирифтор бўлиши ва турли хил шўроларни бузилиши ва фирқаланиш касаллиги тарқалганлиги сабабли, назарий ва зохирий масалаларда булғанишган. Аммо тўғри даволаниш йўлидан бурилиб кетиш ва яхудийларни тавхидга асосланган кўз-қарашини қабул қилиш ва мана бундан сўнг мусулмонлардан шаръий узрларни олиб ташлаш ва уларни устида тавхидга асосланган мана бу дунё қараш билан хукм қилиш, буларни барчаси тўғри йўл эмас.

Сахих хадисда келтирилишича , бир яхудий ўзидаги ана шунча  бурилишлар, ширклар бўлишига  қарамасдан росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ва сахоба розиаллоху анхумнинг тавхидидан айб топади ва уларни ширк келтиришда муттахам қилади. [7]

Албоний ўзининг сахих хадислар силсиласида бошқа лафз ва янада кўпроқ изох билан ривоят қилган.  [8]

Сойфий Жухайнани қизи Қутайладан ривоят қилинишича айтадики: яхудийларни олимларидан бири  росулуллох саллаллоху алайхи васалламни олдиларига келиб айтди:  эй Мухаммад агар сизлар ширк келтирмаганингизда қандай яхши қавм бўлар эдингиз. У киши мархамат қилдилар:

  سُبْحَانَ اللهِ، وَمَا ذَاكَ؟،

Субханаллох, бу қайси ширк? Яхудий айтди: қасам ичаётган пайтингизда кабаъга қасам дейсизлар.  Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам бир оз туриб айтдилар:

 إِنَّهُ قَدْ قَالَ: فَمَنْ حَلَفَ فَلْيَحْلِفْ بِرَبِّ الْكَعْبَةِ ،

Ўтган замонда айтганларингиз энди  ўтиб кетди, бундан кейин қасам ичмоқчи бўлган киши каъбани парвардигорига деб  қасам ичсин. Шундан сўнг яхудий айтди: эй Мухаммад, агар сизлар аллохга ширк келтирмаганингизда қандай хам яхши қавм бўлар эдингиз. Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам мархамат қилдилар:

 سُبْحَانَ اللهِ، وَمَا ذَاكَ؟

Субханаллох, бу қайси ширк?Яхудий айтди: сизлар агар аллох ва фалоний хохласа дейсизлар. Росулуллох саллаллоху алайхи васаллам бир оз туриб айтдилар:

 إِنَّهُ قَدْ قَالَ، فَمَنْ قَالَ مَا شَاءَ اللهُ فَلْيَفْصِلْ بَيْنَهُمَا ثُمَّ شِئْتَ .

Ўтган замонда айтганларингиз энди  ўтиб кетди, энди бундан буён бир киши агар аллох хохласа деса, сўнг уни ажратган холда кетидан агар сен хохласанг десин.

Биз хар қандай шароитда хам ,росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ва аввалги сахобаларнинг барчалари 13 йил Маккада яшаган йиллари ,яъни Мадинага келгунча бўлган давр  давомида  ва мана бу яхудийни хабари келгунча Мадинада яшаган пайтларида хам, мана шунча ансорлар хам бўлишига қарамасдан ,уларни хаммаси тавхидни тушунмай қолганликлари ва энг катта ширкни келтиришганини  қабул қила олмаймиз. Росулуллох саллаллоху алайхи васалламдан сўралган эди:

 « أيُّ الذَّنْبِ عِنْدَ اللَّهِ أكْبَرُ؟ قالَ: أنْ تَجْعَلَ لِلَّهِ نِدًّا وهو خَلَقَكَ»[9]

Яъни мана бу хохом яхудий келиб аллох таолога ширк келтиришаётганини айтгунча бўлган давр ичида улар энг катта ширкни келтириш билан яшаб ўтганликлари ва бир яхудийни келиб уларга тавхидни ўргатишлиги ақлга сиғмайдиган нарсадир.

Бу ерда мана бу яхудий росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ва у кишини сахобаларини баёнларини зохиридан нотўғри тушунча чиқарган , тавхид ва ширк масаласини тўғри тушунмаслиги, билмаслиги , нотўғри хулоса чиқаргани сабабли ўша гапларини айтишга жасорат қилган. Аммо кўриб турганимиздек, росулуллох саллаллоху алайхи васаллам бир оз ўйланиб тургач, сўзлашиб туришган мавзуни мана бу яхудий  суистефода қилишини имкони қолмайдиган томонга бурадилар. Лекин аслида росулуллох саллаллоху алайхи васаллам ва сахобалар олдин айтишган сўзлар билан кейинги айтишга буюрилган сўзларни тушунча,мазмуни бир хилдир. Аммо кейинги янги буюрилган лафз душманларни  суистефода қилиши  ва рухий жангларига монеъ бўла олади.

Хозир бизни замонамизда эса бир гурух кишилар яхудийларнинг олими ишлатган адабиёти билан мусулмонларни фақатгина ширк келтириш билан айблабгина  қолмасдан, бир қадам илгари қўйиб уларни мушрик эканликларида муттахам қилишади.   

Сиз хам айтиб турганингиздек мусулмон кишини мушрик дейишликни ўзи яъни  уни такфир қилишдир – бу сизни сўзларингиздан кўриниб турганидек – ва мусулмонларни бу  тарзда такфир қилиш хам дуруст эмас,бу  билан бирданига иккита ишга иқдом қилинади:

1-Аллох таоло ва унинг росули саллаллоху алайхи васаллам мушрик кофирлар хақида содир қилган хукмни  ёинки илм ахли хам мушрик кофирлар хақида айтган сўзларни мана бу шаръий узрларга эга бўлган бечора мусулмонларга татбиқ қилашади. Шайх Абдуллатиф оли шайхга ўхшаганларни сўзларини келтиришади, у киши айтади: мушрикни такфир қилиш ё мушрикларни такфир қилиш хаворижларни усулларидандир ва ахли суннат уламоларининг  бирортаси бу ишни қилмаган. Бу сўзлар аллох таолога  ва пайғамбаримиз саллаллоху алайхи васалламга ва умматни ижмосига раддия беришдир. Бу уятлик иш фақат мана бу раддия билан кофийдир  ва эътироз қиливчи киши ўзини жахолати сабабли  пайғамбарларнинг  дини ва хавориж  мазхабини ўртасида ташхис бера олмаган бўлади.[10]

Мана бу ерда кўриб турганимиздек кофир мушрикларга тегишли бўлган хукмни мусулмонларга татбиқ қилишяпти. Бу аниқ хато ва инкор ё кечириб бўлмайдиган жиноятдир. Аллох таоло ва росули саллаллоху алайхи васаллам ошкор ва бепарда бир гурух  кишиларни кофир, муртад ё мунофиқ деган ном билан таништирган ва агар бир киши мана бу гурухларни кофир эканлигида шубха қиладиган бўлса, уни ўзи хам куфрга дучор бўлади. Аммо наждият мусулмонларни бунга ўхшаш ишлар сабабли хам такфир қилиб юборишади, яъни  аслида кофирлар хақида нозил бўлган хужжатларни мусулмонларни устида ишлатишяпти.

 2-Қўлларидаги харбий ва хукуматий қудратлари соясида  аллох ва уни росули саллаллоху алайхи васалламни динига таъна қилувчи  ва мусулмонларни ақидаларини ташвишини қилаётганлар номи билан сизлар ўзингизни фикрингизни баён қилишингизга монеълик қилиб ,  қурол ва  қўполлик  билан сизга тўсқинлик қилишади. Ўзларига  наждийларни фикрларига  мухолифат қилишни аллох ва росулига таъна қилиш ва мусулмонларни ақидаларини издан чиқиши деб кўрсатишади!  Ўзига мухолифат қилишни аллох ва росулига мухолифат қилиш деб биладиган мана бундай мутакаббирлик бўлиш , ўзини нихоятда юқорида кўриш ва очиқ хатокор бўлишдан аллохни ўзи сақласин!

1295 хижрий қамарий йилларда Маккада ханбалийларни муфтиси бўлган шайх Мухаммад ибни Абдуллох наждий ўзини  

«السُّحُبُ الوابِلةِ علی ضرائِحِ الحنابلة»

номли китобида Мухаммад ибни Абдулваххоб хақида шундай деб ёзади: Мухаммад ибни Абдулваххоб ўзига  қарши агар бир киши мухолифат қилса ёки унга қарши раддия ёзса, у мана бу кишини тўғридан тўғри , очиқ равишда ўлдиришга қудрати бўлмаган. У бирор кишини мана бу одамни кечаси уйида ё кечаси бозорда ўлдириш учун жўнатарди; чунки у ўзини мухолифларини такфир қилиб , уларни ўлдиришни халол қилиб олганди.   [11]

Мухаммад ибни Абдулваххобни невараси, наждиятни алломаси деган ном билан танилган шайх Абдуррохман ибни Хасанни айтишича: хокимларга аллох ва росулини динидаги бирор нарсага таъна ва ажралишни вужудга келтираётган ва мусулмонларни ақидаларини ташвишга солаётганларни олдини олиши вожиб бўлади. Шу билан бирга мушрикларни такфир қилишдан манъ қилаётган ва уларнинг исломни даъво қилаётгани ва шаходат келтираётганини далил қилган холда , мусулмонлар ва ислом умматидан деб хисоблаётганларни зарари исломга махсусан авом одамларга қайтади ва халқни орасида фитна,тўполон келтириб чиқаришига боис бўлади.

Келинглар , сизлар билан довланинг шаръий хайатларига ,марказий қидирув идораларига содир қилинган ва набаъ номли 76 чи мажаллада чоп қилинган баённомани текшириб чиқамиз. Унда айтилишича: “ исломий давлатдаги даъватчилар ва илм талаб қилаётганларга одамларни ширк ва унга тушиб қолишларидан, мушрикларни такфир қилиб туришларидан  огохлантиришлари вожиб бўлади.” Довла бу ерда шайх Мухаммад ибни Абдулваххоб ва нажд уламоларини тафаккуротларини бирма-бир ижро қилишни амалда бажарган. Ўзини қўл остидаги ёрдамчиларига мусулмонлардан мушрик бўлганликда муттахам қилинганларни такфир қилишни вожиб қиляпти,мана бундан хам уларнинг ошкора наждият тафаккуротларининг  содиқ ижро қилувчилари экани аниқ кўриниб турибди.

Довланинг ўзига  мухолиф мусулмонларни мушрик дейиши ва сўнг муттахам қилинган мусулмонларни такфир қилишни вожиб этиши ва буни кетидан уларни  Покистон,Ироқ, Яман, Сумоли, Ливияни масжидлари, суфийлар ва шиъалар жамланадиган маконларда қатли ом қилиши Мухаммад ибни Абдулваххоб ва наждият анча  йиллар олдин  режасини тузиб чиққан ишни амалдаги кўринишидир. Ўзини наждият фикрига эргашувчи деб хисоблайдиган хар бир киши , Мухаммад ибни Абдулваххоб ва довлага ўхшаб амал қилмайдиган бўлса , ё  у даъво қилаётган иддаосига шубха билан қараш керак ёки бу шахс туқия ( ўзини яширадиганлар) ахлидан бўлиб уни ижро қилишга қудрати йўқ ва қулай фурсат етишини кутаётганлар тоифасидан бўлади.  


[1] وفي رسالة الشيخ محمد رسالة في الرد على ابن صباح ، ذُكرت في تاريخ نجد تحقيق ناصر الدين الأسد ص468 في الرد على من اتهمه بتهم ، ورد على ذلك ، إلا أنه قال في أثنائها : “الحمد لله ، أمَّا بعد : فما ذكره المشركون ( لاحظ هنا سماهم مشركين ) عنّي أنني أنهى عن الصلاة على النَّبِيّ -صلى اللَّه عليه وسلم- ، أو أني أقول لو أن لي أمراً هدمت قبة النَّبِيّ -صلى اللَّه عليه وسلم- ، أو أني أتكلم في الصالحين ، أو أنهى عن محبتهم ، كل هذا كذب وبهتان افتراه عليّ الشياطين الذين يريدون أن يأكلوا أموال الناس بالباطل ، مثل أولاد شمسان وأولاد إدريس الذين يأمرون الناس أن ينذروا لهم وينخونهم ويندبونهم ، كذلك فقراء الشياطين الذين ينتسبون إلى الشيخ عبد القادر وهو منهم بريء كبراءة علي بن أبي طالب من الرافضة ، فلما رأوني آمر الناس بما أمرهم به نبيهم -صلى اللَّه عليه وسلم- ألاّ يعبدوا إلا اللَّه وأن من دعى عبد القادر فهو كافر، وعبد القادر منه بريء ، وكذلك من نخى الصالحين أو الأولياء أو ندبهم أو سجد لهم … ” انتهى . والشاهد قوله : ” وأن من دعى عبد القادر فهو كافر ” فهذا نص بأنه يُكفّر من دعى عبد القادر وأمثاله (ومن فعل الشرك أعطى اسمه ، فيُسمى مشركا كافرا )، رسالة أرسلها إلى أحد علماء الأحساء واسمه أحمد بن عبد الكريم ، وهي الرسالة الحادية والعشرون في تاريخ نجد ص346.

[2] فتاوى الأئمة النجدية 3/188

[3] الدرر السنیة فی الرد علی الوهابیة، ص 67./ و کان کثیر من مشایخ ابن عبدالوهاب بالمدینة یقولون: سیضلّ هذا او یضلّ الله به من ابعده و اشقاه، و کان الأمر کذلک. و زعم محمّد بن عبدالوهاب انّ مراده بهذا المذهب الذی ابتدعه اخلاص التوحید و التبری من الشرک، و انّ الناس کانوا علی الشرک منذ ستمائة سنة، و انّه جدّد للناس دینهم، و حمل الآیات القرآنیة التی نزلت فی المشرکین علی اهل التوحید… 

بسیاری از اساتید محمّد بن عبدالوهاب در مدینه می گفتند: زود است که این مرد گمراه شود و خداوند به واسطه او کسانی را که از خودش دور کرده و شقی نموده گمراه سازد، و پیش بینی آنها به وقوع پیوست. محمّد بن عبدالوهاب گمان کرده بود که مقصودش از این مذهبی که اختراع کرده توحید خالص و بیزاری و دوری از شرک است و اینکه مردم از ششصد سال پیش بر شرک بوده اند و او بوده که دینشان را تجدید کرده است. او کسی بود که آیات قرآن را که درباره مشرکان نازل شده بود بر اهل توحید حمل نمود…

[4] الدرر السنیه   ۱۰/۳۶

[5] مجموع فتاوى الشيخ ابن باز” (9/174، 175) /  الشرك فهو صرف بعض العبادة لغير الله، كمن يستغيث بالأموات أو الغائبين أو الجن أو الأصنام أو النجوم ونحو ذلك، أو يذبح لهم أو ينذر لهم، ويطلق على الكافر أنه مشرك وعلى المشرك أنه كافر … فسمى الكفار به كفاراً وسماهم مشركين، فدل ذلك على أن الكافر يسمى مشركاً، والمشرك يسمى كافراً.

[6] الدرر السنية : 291/9

[7] صحيح النسائي 3782 / أنَّ يَهوديًّا أتى النَّبيَّ صلَّى اللَّهُ عليهِ وسلَّمَ فقالَ: إنَّكم تندِّدونَ، وإنَّكم تُشرِكونَ تقولونَ: ما شاءَ اللَّهُ وشئتَ، وتقولونَ: والكعبةِ، فأمرَهُمُ النَّبيُّ صلَّى اللَّهُ عليهِ وسلَّمَ إذا أرادوا أن يحلِفوا أن يقولوا: وربِّ الكعبةِ، ويقولونَ: ما شاءَ اللَّهُ ثمَّ شئتَ

[8] أخرجه أحمد (27138)، وابن سعد في ((الطبقات الكبرى)) (10797)، والطحاوي في ((شرح مشكل الآثار)) (238) / سلسله الحادیث صحیحه البانی جلد ۳ صفحه ۱۵۴/  عبد الله بن يسار عن قتيلة بنت صيفي الجهنية قالت: ” أتى حبر من الأحبار رسول الله صلى الله عليه وسلم فقال: يا محمد! نعم القوم أنتم لولا أنكم تشركون! قال: سبحان الله! وما ذاك؟ . قال، تقولون إذا حلفتم: والكعبة، قالت: فأمهل رسول الله صلى الله عليه وسلم شيئا ثم قال: إنه قد قال، فمن حلف فليحلف برب الكعبة، قال: يا محمد! نعم القوم أنتم لولا أنكم تجعلون لله ندا! قال: سبحان الله! وما ذاك؟ قال: تقولون ما شاء الله وشئت. قالت: فأمهل رسول الله صلى الله عليه وسلم شيئا ثم قال: إنه قد قال، فمن قال: ما شاء الله فليقل معها: ثم شئت” / عبد الله بن یسار از قتیله بنت صیفی الجهنیه که گفت:  حبری (عالمی) از احبار (علمای یهود) نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آمد و گفت: ای محمد شماها چه قوم خوبی می بودید  اگر شرک نمی ورزیدید. فرمود: سبحان الله چه شرکی؟ گفت: وقتی سوگند می خورید می گویید: سوگند به کعبه. پیامبر صلی الله علیه وسلم درنگی کرد سپس فرمود: هرکس از شما سوگند خورد پس به پروردگار کعبه سوگند بخورد. سپس آن یهودی گفت: ای محمد، شماها چه قوم خوبی بودید اگر برای خداوند همتایی قرار نمی دادید. گفت: سبحان الله! یهودی گفت: می گویید: اگر خدا و فلانی بخواهند. پس پیامبر صلی الله علیه وسلم درنگی کرد سپس فرمود: آنچه در گذشته می گفتید هیچ، اما از این به بعد هرکس گفت: «اگر خدا بخواهد»، پس به همراه آن بگوید: «سپس تو بخواهی

[9] بخاری4761/ مسند احمد 6/196

[10] مصباح الضلام   ۵۹۴-۵۹۳

[11] السحب الوابلة علی ضرائح الحنابلة، ص 275. / فانّه کان إذا باینه احد و ردّ علیه و لم یقدر علی قتله مجاهرة یرسل إلیه من یغتاله فی فراشه أو فی السوق لیلا، لقوله بتکفیر من خالفه و استحلاله قتله.

محمد بن عبدالوهاب

  1. یکی از ایراداتی که مخالفین منهج شیخ محمد بن عبدالوهاب رحمه الله و علمای نجد وارد می کنند این است که شیخ محمد بن عبدالوهاب رحمه الله حکمی که متعلق به کفار است را بر مسلمین تطبیق می دهند. و سخن دیگر اینکه جماعت دولت اسلامی بغدادی مجری تفکرات شیخ محمد بن عبدالوهاب و علمای نجد بوده اند و چیزی از خودشان نگفته اند. این سخنان تا چه اندازه صحت دارد؟

ج: محمد بن عبدالوهاب با مشرک خواندن مسلمین مخالف خود به صراحت آنها را تکفیر می کند. و مثال هم می آورد و می گوید : مثل کسانی که از عبدالقادر گیلانی  و امثال او درخواست می کنند. [1] در این زمینه هم در نواقض دهگانه ای که می آورد غیر از حالت اکراه آنهم آنگونه که خودشان تعریف و محدود و مرز بندی کرده اند برای مسلمین سایر عذرهای معتبر شرعی چون جهل و تاویل قائل نیستند.[2]

شیخ احمد بن زينى دحلان (1231 ـ 1304ق) امام‌الحرمین، مفتی و فقیه شافعیه و صوفی مسلک معاصر محمد بن عبدالوهاب در مورد شیخ محمد بن عبدالوهاب می گوید: و حمل الآیات القرآنیة التی نزلت فی المشرکین علی اهل التوحید… [3]  محمد بن عبدالوهاب کسی بود که آیات قرآن را که درباره مشرکان نازل شده بود بر اهل توحید حمل نمود…

محمد بن عبدالوهاب در رساله هفتم خود ردی بر ابن سحیم و پیروان او را می دهد و آن ها را تکفیر می کند و با استناد به سخن بهوتی در کتاب الاقناع می گوید: هرکس علی بن ابی طالب را به فریاد بخواند کافر است و هرکس در کفر او شک کند و او را تکفیر نکند کافر است پس حال آن شخص چگونه است که آن ها را مسلمان می داند و با موحدین به جدل می پردازد و موحدین را خوارج و کافر می نامد.[4]

ادامه خواندن محمد بن عبدالوهاب

Мушриклар аллох билан ўзларини ўртасига восита қўйиб

Мушриклар аллох билан ўзларини ўртасига восита қўйиб олишади ва булар бизларни аллохга яқинлаштиради деб эътиқод қилишади. Аллох таоло ўзи билан махлуқини ўртасидаги хар қандай воситани қабул қилмайди ва бутпарастларнинг  яқинлашиш бахонасида восита қилишларини хам рад қилиб айтадики:

  1. 1-    وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى.

У зотдан ўзга дўстларни ( худо) қилиб олган кимсалар :” биз фақат улар бизни аллохга яқин қилишлари учунгина ибодат қилурмиз.”

Жавоб: агар оятга диққат билан қарайдиган бўлсак мархамат қилинадики:

 وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى (زمر/3)

У зотдан ўзга “дўстлар” ни ( худо) қилиб олган кимсалар: “ биз ( ўша худоларимизга) фақат улар бизни аллохга яқин қилишлари учунгина ибодат қилурмиз”,

Мана бу оятда аллох таоло мушрикларни аллохдан бошқага қилган  ибодатларини маломат қилаётганини  кўрамиз, у зот бу билан ўзига яқинлашиш учун қилинаётган ишларни маломат қилмаяпти ,чунки баъзида  мўъмин кишини  бирор мустахаб ё вожиб амали   хам аллохга яқинлашишига боис бўлади ва бу амал шариатга мувофиқдир. Лекин агарда харом ё ширк амаллари билан аллох таолога яқинлашишни хохлайдиган бўлишса , биз бу ишни шариатга тўғри келмайди деб хисоблаймиз . Шундай экан баъзи бир амалларни восита қилиб аллохга яқинлашишни ўзи қайтарилмаган, балки ибодатларни илохаларга бериб қўйиш ва бу илохаларга аллохни рубубият ва бошқа хусусиятларини бериш шариатда қайтарилгандир.

 مشرکلر الله بیلن اوزلرنی اورتسیگه واسیطه قوییب آلیشدی

مشرکلر الله بیلن اوزلرنی اورتسیگه واسیطه قوییب آلیشدی

مشرکلر الله بیلن اوزلرنی اورتسیگه واسیطه قوییب آلیشدی و بولر بیزلرنی الله گه یقنلشتردی دیب اعتقاد  قیلیشدی. الله تعالی اوزی بیلن مخلوقینی اورتسیده گی هر قندی واسیطه نی قبول قیلمیدی و بوتپرستلرنینگ یقینلشیش بهانه سیده واسیطه قیلیشلرنی هم رد قیلیب ایته دیکی:

  1. وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى.

او ذاتدن اوزگه دوستلرنی ( حدا) قیلیب آلگن کیمسه لر: ” بیز فقط اولر بیزنی الله گه یقین قیلیشلری اوچونگینه عبادت قیلورمیز.

ج: اگر آیاتگه دقت بیلن قَََََریدیگن بولسَک مرحمت قیلینه دیکی:

 وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى (زمر/3)

او ذاتدن اوزگه “دوستلرنی ( خدا) قیلیب آلگن کیمسه لر: بیز ( اوشه خدالریمیزگه) فقط اولر بیزنی الله گه یقین قیلیشلری  اوچونگینه عبادت قیلورمیز”،

ادامه خواندن  مشرکلر الله بیلن اوزلرنی اورتسیگه واسیطه قوییب آلیشدی

مشرکین برای خدا واسطه قرار می دادند

  1. مشرکین برای خدا واسطه قرار می دادند و می گفتند اینها ما را به خدا نزدیک می کنند. خداوند هر گونه واسطه ای بین خودش و مخلوقش را نمی پذیرد و بهانه ی بت پرستها را هم در قرار دادن واسطه هائی که آنها را به خدا نزدیک کند رد می کند و می فرماید: وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى.

ج: اگر به دقت در آیه نگاه کنیم که می فرماید: وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى (زمر/3)   کسانی که جز خدا سرپرستان و یاوران دیگری را برمی‌گیرند (می‌گویند:) ما آنان را عبادت نمی‌کنیم مگر به این دلیل که ما را به خداوند نزدیک کنند.

متوجه می شویم که در این آیه الله تعالی به نکوهش عبادت کردن مشرکین برای غیر الله پرداخته، نه به نکوهش تقرب و اموری که باعث تقرب به او می شوند؛ چون گاه مومن با امری واجب یا مستحب به الله تعالی تقرب می کند که امری شرعی و پسندیده است؛ اما چنانچه با حرامی یا با شرکی بخواهد به الله تعالی تقرب کند ما این تقرب را امری غیر شرعی و ناپسند می دانیم . پس ذات تقرب و قرار دادن وسیله جهت نزدیک کردن خود به الله ممنوع و ناپسند نیست، بلکه دادن عبادت به إله هائی که برای آنها حق ربویت یا سایر مختصات الله تعالی را به آنها داده اند ممنوع و غیر شرعی است.

ادامه خواندن مشرکین برای خدا واسطه قرار می دادند

Мушриклар ва уларнинг ислом шариатидаги, ахли таъвилни ўзаро сўзлашув адабиётидаги хукмлари

Мушриклар ва уларнинг ислом шариатидаги, ахли таъвилни ўзаро сўзлашув адабиётидаги хукмлари. (18)

Бисмиллах валхамдулиллах.

Аммо баъад: ассаламу алайкум ва рохматуллохи ва барокатух.

Саволлар. (1)

1.Сиз ўзингизни матлабларингизда  шайхул ислом ибни Таймия рохимахуллохнинг мушриклар билан ахли китобнинг  орасидаги  фирқалар хақидаги нақл қилинган сўзларни  келтиргансиз. У кишидан мана шу мушриклар ва ахли китобнинг ахли суннатни тўрт мазхабига қарши равофизларнинг хамкорлик қилишлари борасида  хам бирор нарса биласизми?

Сухбатимизни аввалида шуни айтиб ўтиш лозим бўладики, жаъфарийларга хам  ханафий, шофеъий ва бошқа мазхабларга ўхшаш назар билан қараш керак, мана бу мазхаблар ўзини ўрнида бир-бири билан ижтиходий ихтилофларга эгадир. Шиъаларнинг ўзларини бошқалардан ажратишга қасд қилишлари бу уларнинг ўзларини муаммосидир ва улар жуда катта хатога йўл қўйишяпти . бу худдиинки ханафий ё шофеъийлар ўзларини бошқа мазхаблардан ажратиб олаётганга ўхшайди.

Тўрт мазхаб ибораси ва ахли суннат деб танилган мазхабларни фақатгина тўрт мазхабга чегаралаб қўйиш хойрул қурундаги имомларга алоқаси йўқ. Агар хойрул қурунга ва ундан кейинги бир неча асрга  хам назар ташланса, тўрт мазхаб борасида бирор нарса аслан топилмайди. Ахли суннат деб танилган мазхабларни тўрт мазхабга чегаралаб қўйиш шохлар томонидан ўзига хос далилларга асосан қилинган ишдир. Бугунги кунда агар диққат билан қарайдиган бўлсак жаъфарийларни жамиати ханбалийларга қараганда анча кўпроқ ва тахминан моликийлар билан бир сатхда  жойлашишган. Бу ерда энг яхши чора барча фирқалар ва исломий мазхаблар бўйича улил амр шўросини ташкил қилишдир, агар ўзларини  ислом ва мусулмонлар доирасида деб хисоб қилишадиган бўлишса, бошқаларни кўрмаганликга олишмайди ва бошқа исломий мазхабларни хазф қилиб ташлашмайди.

Хозирда  жаъфарийларни орасида хам ханафийлар ва моликийлар ва шофеъийлар ва бошқа мазхабларга ўхшаш  қатъан адашган кимсалар топилади. Агар улар ўзларини шофеъий ё ханафий ё жаъфарий ва бошқалар деб хисоблашган тақдирда хам ўзини ўрнида бошқа мазхабларни хам тан олишлари керак.

Ибни Таймия  шиъаларини орасидаги қуромита ва равофиз каби адашган гурухлар хақида сухбат қиладики: шиъалар унга  мувофиқ бўлган нарсани агар ташайюъ томонидан  ботилни ошкор қиладиган бўлса

 «أن اظهروا شيئا من التشيع الباطل الذي يوافقهم عليه الشيعة»

Шунга қарамасдан бу адашган гурух ва даста шиъалардан ажралган холдадир

« ليسوا زنادقة ولا منافقين »[1]

Улар зиндиқлар деб хам мунофиқ деб хам хисобланишмайди.

Хозирги пайтда бизни ўзимиз хам кўриб турганимиздек, атрофимизда турли хил гурухлар ва дасталар ўзларини шофеъийгар  ва ханафийгар  ва ихвонийгар  ва наждийгар  ва суфийгар  ва мактабийгар ва бошқа мазхаб ва мадраса ва мактаблар, исломий  фирқалардан деб иддао қилиб туришибди. Агарчи улар баъзи нарсаларда мана бу мазхаб ва мадрасалар билан мувофиқ бўлишса хам , аммо амалда мана бу мазхабдаги даъват ва жиход ахлига қарши фаолият қилишяпти ва амалда жахондаги секуляр кофирларни хизматини қилиб туришибди. Буларни аниқ кўриб турибмиз.

Жаъфарийлар хозирда шиъаларни орасидаги мана бу адашган дасталарга инглиз шиъаси деб ном беришган. Ўтган замонларда уларга ғуллот, сафавий шиъаси, равофиз ё бўлмасам  улар таъаллуқ топган фирқалар хаттобия ва дарузий ва  қуромита ва исмоилийя ва …..деб исм берилган .  Умумий қилиб айтганда равофиз деб ўзини рахбарини керакли пайтда танхо ташлаб қўйган уни тан олмаган  кимсаларга айтилади. Шу билан бирга Абу Бакр ва Умар ва Усмонни хам  тан олмаган кишиларга хам равофиз дейилган. Аммо ўзига хос маъносини олиб қарайдиган бўлсак ташайюъни орасидаги ғуллот ва адашган тоифа деб хам айтилган ва шиъаларни ўзи хам улардан ўзларини поклашган ва узоқ тутишган.

Ибни Таймия равофиз хақида изох бериб айтадики: қуромиталар , исмоилийлар ва уларни хамфикрлари ахли суннатга қарши жанг қилган кимсалар бўлишган .Ибни Таймия назарда тутган равофизлар ўзларини ақида, ишонч ва рафторлари бўйича жаъфарий шиъалар томонидан такфир қилинган қуромиталар ва исмоилийларга ўхшашдир. Жаъфарий шиъалар мана бу ғуллот ва шиъаларга нисбатланган адашган тоифаларга эргашган умум кишиларни такфир қилишган, аммо ибни Таймия фақат уларни огох ва узрсиз уламоларини такфир қилган холос. .[2]

Ибни Таймия ўзини асрдошларига ўхшаб шиъаларни орасидаги бу адашган фирқаларни ва ботил шиъаларни ўзларини дастасини махсус исми билан ё умумий равофиз исми билан номлаган. Лекин жаъфарий шиъаларни фикрларини бошқа  исломий мазхабларни фикрларидек фойдаланган, хатто агар мана бу мухолиф раъй ахли суннат деб танилган тамомий мазхабларга қарши бўлган бўлса хам.

Мисол тариқасида келтирадиган бўлсак, шофеъий мазхабидаги Субукий ханбалий мазхабидаги ибни Таймияни назаридан айб топиб айтадики: ибни Таймия аёлни талоқини кечиктириш борасида  тўрт мазхабни  фикрини қўйиб жаъфарий шиъаларни фикрини олган . ибни Таймия хам унга раддия сифатида ўзини “ радду алас субукий” деб номланган машхур китобини ёзади, бу китоб у кишини охирги ёзган китобларидан бўлиб қолган. Бу китобда айтишича: жаъфарий шиъалари уммат деб исмланган мўъминларга киритилгандир.

  فإنهم داخلون في مسمى الأمة والمؤمنين »[3]

Давом этиб айтади:

فإذا كان اسمُ المؤمنين وأمةُ محمدٍ يتناولهم، ولهم نظرٌ واستدلالٌ، ولهم دينٌ يُوجب قصدهم الحق؛ لم يبقَ وَجْهٌ لمنعِ الاعتداد بهم. [4]

Модомики “ мўъминлар” ва “ Мухаммадни уммати” исмлари шиъаларга ишлатиладиган бўлса, уларни ўзларига хос назар ва далиллари борлигини  ва уларни хақда эканини кўрсатиб турган динга  эга эканликларини   хисобга оладиган бўлсак, уларни фикрлари ,кўз қарашларини  инобатга олмасликга хеч қандай далил қолмайди.

Ибни Қоййим хам имомий шиъалари ва уларни фикр ва назарлари хақида мана бундай дунё қарашга эга:

Мутакаббир шахс уларни ёлғонга чиқаришлиги уни мағрур бўлиб кетганлигидандир

«وإن أخطأوا في بعضِ المواضعِ لم يلزم من ذلك أن يكونَ جميعُ ما قالوه خطأ».

Имомия шиъалари баъзи жойларда хатоларга дучор бўлишган бўлса хам , бу билан уларни хамма айтганлари хато бўлади дегани эмасда..[5] 

Албатта мана бу илм ахлини бошқа бир исломий мазхабдаги  илм ахли хақидаги назари бўлади. Турли хил исломий мазхаблардаги авом хақида ибни Таймия айтадики: агар бир оммий киши хужжат билан гапирадиган бўлса , у мана бу масалада ижтиход ахли хисобланади;  агарчи бошқа масалаларда ахли ижтиход бўлмаса хам. Чунки ижтиход ажратиш, бир- биридан афзал кўриш  ва бўлакларга  бўлиниш қобилиятига эга.  [6]

Хозирги кунда кўриб турганимиздек, ханафият, моликий, шофеъий ва жаъфарий ва ханбалий ва наждий ва ихвоний ва суфий ва ……ларга нисбатланган миллионлаб нафарлар жахондаги секуляр  кофирларни сафида ахли даъват ва жиходни қаршисида жанг қилаётганига қарамасдан, биз уларни барча мазхабларни орасидан уларни четга суриб қўйишга далилимиз йўқ.

Ибни Таймия ўзини замонидаги мана бу адашган тоифалардан сухбат қилиб ва мушрик кофирларни яхудий ва насоро кофирларидан ажратиб айтадики:

  وَالرَّافِضَةُ هُمْ مُعَاوِنُونَ لِلْمُشْرِكِينَ وَالْيَهُودِ وَالنَّصَارَى عَلَى قِتَالِ الْمُسْلِمِينَ، [7]

У мана шунга ўхшайдики наждиятни бир гурухи Хафтар секулярни ва бошқа жахоний кофирларни  сафида Ливияда туриб ,ахли суннат деб машхур бўлган хилма –хил фирқаларни ўлдириш билан машғулдир, чунки у ерда бирорта шиъа жаъфарий топилмайди. Сумоли, Моли ва африкани шимоли ва хатто Яманни олиб қарасак хам наждият тафаккурини бир қисмидан ё ханбалий мазхабни бир бўлагидан ажраб чиққан наждийларнинг  мушрик, яхудий, насоро кофирларини сафида туриб даъват ва жиход ахлига қарши жанг қилиб юришибди. Жаъфариш шиъаларини орасидаги равофизлар хам мана шунга ўхшаш. Ибни Таймияни айтишича:

  دائماً یوالون الکفار من المشرکین والیهود والنصارى ویعاونونهم على قتال المسلمین ومعاداتهم .[8]

Кофирларни жумладан мушриклар, яхудлар, насороларни ўзларига бошлиқ қилиб олиб, уларни мусулмонларга қарши жангларда ва уларга душманчилик қилишда қўллаб қувватлашади……. ва мусулмонларни қаршисида яхуд, насоро ва мушриклар билан бирга дўст бўлиб мухаббатлашиб юришади. .[9]

Мана шу кунларда фосид оли саъуд режими наждият тафаккуроти ва наждий муфтилари билан ижро қилиб келаётган вазифаларидир.  Яъни агар сиз хар қандай диёрда мусулмонларни дунё кофирлари томонидан бостирилиб ўлдирилаётганини  кўрсангиз, мана бу ишлар ё оли саъудни химояси остида ё фатвоси билан ё совуқ уриши ё доллори билан амалга ошаётган ёки тўғридан тўғри қуролли жангларда мусулмонларни қатли ом қилишда қатнашаётган бўлади. Бизлар мана бунга ўхшаш сахналарни афғонистон, чечен, сумоли, ироқ ва сурия, яман ва Миср ва Ливия ва бошқа жойларда кўрдик.

Ибни Таймия ахли суннат деб машхур бўлган фирқаларни орасидаги қадариялар дастаси хақида айтадики: мана бу кишиларга насороларни баъзи ахлоқлари , расмлари аралашиб кетгандек, насороларда хам мушрикларни баъзи расм , одоблари топилади. Тақдирга нисбатан худди мушрикларга ўхшаб фикрлашади. .[10]

Мана бундан сўнг ибни Таймия ахли суннат  деб машхур бўлган  мазхабларни орасидан келиб чиққан мўътазила дастаси хақида таърифлаб айтадики:  мана бу қадария дастасини мўътазила дастасига солиштириб  айтади, улар мажусийларга ўхшайди. Худди мушрикларга ўхшаш кишилардир..[11]

Шу билан бирга ибни Таймия бидъат ахли хақида айтади: мана бу масалалар хақида ( ақида , сифат, тақдир, иймон , ваийд ва бошқалар) хатога учраса : умумий иймон усулларида мушрик ва ахли китобдан бўлган кофирлардан ажралган холда бўлишса хам , лекин бидъат ахлини тўдасидан хисобланади………албатта мужтахидларни иттифоқига биноан,  мана бу масалаларда хато хам қилишларига қарамасдан кофир деб хисобланишмайди.

Уларни ( кофир ва мусулмон) деб номланган икки гурухдан бирига қабул қилишдан бошқа чора йўқлигини хисобга оладиган бўлсак, ижтиходда хатолари бўлса хам аллох ва росулига иймон келтирган мўъминлар сафиша  қўйишимиз маълум. Уларни шубхалари ахли китоб ва мушрикларникидан кўра аниқроқдир. Шу сабабли хам улар мусулмонлар сафига қўйилади. Уммати исломнинг аввалдан то хозирги кунгача умумий хато қилувчилар хақидаги амал қилиш услуби мана шундай бўлган. Ислом хукмлари худди бошқаларга хам ижро бўлгандек уларни устида хам ижро қилинган. Мухаммад саллаллоху алайхи васаллам олиб келган нарсага иймон .[12]

келтирган киши, Мухаммад олиб келган нарсага куфр келтирган кимсадан кўра бир неча мартаба яхшироқдир. Агар мана бу мўъмин кишида бидъатни баъзи турлари хавориж, шиъа, муржиъа, қадария ё бошқа  бидъатлар топилса хам.  .[13]


[1] ان كثيرا من الناس لا يعلم باطن حال القرامطة لانهم انما يظهرون موالاة آل محمد صلى الله عليه وسلم ولا ريب ان كل مؤمن يجب عليه ان يواليهم وان اظهروا شيئا من التشيع الباطل الذي يوافقهم عليه الشيعة الذين ليسوا زنادقة ولا منافقين ولكن فيهم جهل وهوى تلبس عليهم فيه بعض الحق كما ان هؤلاء الجهمية وافقهم من العلماء والامراء في بعض ما يظهرونه من لم يكن من الزنادقة المنافقين لكن كان فيهم جهل وهوى لهم…

[2] ابن تیمیه ، منهاج السنه ج۳ ص ۳۵۶.

[3] الرد علی السبکی، ج 2 صص 659-660./ وقد تنازع الناس في أهل الأهواء والبدع هل يعتد بخلافهم؟ على قولين مشهورين في مذهب أحمد ومذهب أبي حنيفة وغيرهما، وهذا قول عامة أصحاب الشافعي، وهو اختيار أبي الخطاب وغيره من أصحاب أحمد، وأكثر الناس يقولون: إنه يعتد بخلافهم إذا كانوا من أهل الملَّة، فإنهم داخلون في مسمى الأمة والمؤمنين

[4]الرد علی السبکی، ج 2 صص 661-662./  وذلك أنهم وإِنْ كانوا ضالين فيما خالفوا فيه أهل السنة والجماعة فلا يلزم ضلالهم في كل شيء، لا سيما إذا كان قد وافقهم بعض أهل السنة والجماعة في تلك المسائل، ولا يجوز أن يكون الله أقام عليهم الحجة بقول منازعيهم الذين لم يَقُمْ دليل شرعي على عصمتهم، فإنَّ أدلةَ الإجماع إنما دلت على عصمة المؤمنين بلفظ المؤمنين ولفظ الأمة؛ كقوله تعالى: {وَيَتَّبِعْ غَيرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ} [النساء: 115]، وقوله – صلى الله عليه وسلم -: “لا تجتمع أمتي على ضلالة”. فإذا كان اسم المؤمنين وأمة محمد – صلى الله عليه وسلم – يتناولهم، ولهم نظرٌ واستدلالٌ، ولهم دين يُوجب قصدهم الحق= لم يبقَ وَجْهٌ لمنع الاعتداد بهم. فإنَّ المانع من الاعتداد بهم: إما عدم العلم، وإما سوء القصد؛ فَمَنْ لم يكن عارفًا بأدلة الشرع فهو عاصٍ بخلافهم ، يجب عليه اتباع العلماء.والعامة قد تُنُوزعَ في الاعتداد بخلافهم؛ والأكثرون لا يعتدون بخلافهم.

وحقيقة الأمر: أَنَّ العامة مقلدة للعلماء، فيمتنع أن يجتمع العلماء على شيء ينازعهم فيه العامة، وإذا قُدِّرَ عاميٌ يتكلم بلا حجة فهذا جاهل لا قول له، وإنْ تكلَّمَ بحجةٍ فهو من أهل الاجتهاد في تلك المسألة، وإِنْ لم يكن من أهل الاجتهاد في غيرها، فإنَّ الاجتهاد مما يقبل التبعيض والتجزؤ؛ فأكثر العلماء يخفى عليهم بعض الشرع، فلو لم يكن المجتهد إلا مَنْ يَعرف جميعَ الأحكام أو يمكنه معرفة جميع الأحكام= لم يكن في الأمة مجتهد، اللهم إلا أن يكون مثل أبي بكر الصديق – رضي الله عنه – الذي لم يُعرف أنه أخطأ في مسألة من مسائل الشرع فاجتهد اجتهادًا يخالف نصًّا، بخلاف غيره ..

[5] ابن قیم، الصواعق المرسلة على الجهمية والمعطلة 2/617 ؛ الناشر : دار العاصمة – الرياض ، الطبعة الثالثة ، 1418 – 1998

تحقيق : د. علي بن محمد الدخيل الله قد تواطئوا على الكذب عن أهل البيت ففي القوم فقهاء وأصحاب علم ونظر في اجتهاد وإن كانوا مخطئين مبتدعين في أمر الصحابة فلا يوجب ذلك الحكم عليهم كلهم بالكذب والجهل! وقد روى أصحاب الصحيح عن جماعة من الشيعة وحملوا حديثهم واحتج به المسلمون، ولم يزل الفقهاء ينقلون خلافهم ويبحثون معهم، والقوم وإن أخطأوا في بعض المواضع لم يلزم من ذلك أن يكون جميع ما قالوه خطأ حتى يرد عليهم هذا لو انفردوا بذلك عن الأمة؛ فكيف وقد وافقوا في قولهم من قد حكينا قولهم وغيره ممن لم تقف على قوله

[6] ابن تیمیه، الرد علی السبکی ج 2 ص 663. / إذا قُدِّرَ عاميٌ يتكلم بلا حجة فهذا جاهل لا قول له، وإنْ تكلَّمَ بحجةٍ فهو من أهل الاجتهاد في تلك المسألة، وإِنْ لم يكن من أهل الاجتهاد في غيرها، فإنَّ الاجتهاد مما يقبل التبعيض والتجزؤ/  نیز : جامع المسائل (4/ 56 – 57)، منهاج السنة (8/ 299)، الاستقامة (2/ 93)، بغية المرتاد (ص 500)، جواب الاعتراضات المصرية (ص 76، 78)

[7] مجموع الفتاوی . کتاب الجهاد (3/546)

[8] المنهاج ۳/۳۷۸

[9] ابن تیمیه ، منهاج السنه ج ۲۸ ص ۴۷ – ۴۸۳./ ابن تیمیه ، منهاج السنه ج۳ ص ۳۵۶.

[10] ابن تیمیه ، منهاج السنه ج ۸ ص ۲۲۶ – ۲۶۰.

[11] ابن تیمیه ، منهاج السنه ج ۳ ص ۱۰۳ – ۱۰۴.

[12] ابن تیمیه ، منهاج السنه ج ۱۲ ص ۴۹۶.

[13] ابن تیمیه، منهاج السنه ج ۳۵ ص ۲۰۱.

مشرکلر و اولرنینگ اسلام شریعتیده گی، اهلی تَعویلنی اوزرا سوزلشو آدبیاتده گی حکملری

مشرکلر و اولرنینگ اسلام شریعتیده گی، اهلی تَعویلنی اوزرا سوزلشو آدبیاتده گی حکملری. (18)

بسم الله والحمد الله.

اما بعد: السلام علیکم و رحمة الله و برکته.

سوال (1)

  1. سیز اوزینگیزنی مطلبلرینگیزده شیخ اللسلام ابن تیمیه رحمه الله نینگ مشرکلر بیلن اهلی کتابنینگ آره سیده گی فرقه لر حقیده گی نقل قیلینگن سوزلرنی کیلتیرگنسیز. او کیشیدن منه شو مشرکلر و اهلی کتابنینگ اهلی سُنّتنی تَورَت مَذهبیگه قرشی رَوافضلرنینگ هَمکارلیک قیلیشلری باره سیده هم بیرار نَرسه بیله سیزمی؟

صُحبتیمیزنی اوّلیده شونی ایتیب اوتیش لازم بوله دیکی، جَعفریلرگه هم حَنَفی، شافعی و باشقه مذهبلرگه اوخشش نَظر بیلن قرَش کیرَک، مَنه بو مَذهَبلر اوزینی اورنیده بیر-بیری بیلن اجتهادی اخطلافلرگه ایگه دیر. شیعه لرنینگ اوزلرنی باشقه لردن اجرَتیشگه قصد قیلیشلری بو اولرنینگ اوزلرنی مُعماسیدیر و اولر جوده کتّه حطا گه یول قوییشیَپتی. بو حودّءِنکه حَنَفی یا شافعیلر اوزلرنی باشقه مَذهبلردَن اجرَتیب آلیاتگنگه اوخشیدی.

ادامه خواندن مشرکلر و اولرنینگ اسلام شریعتیده گی، اهلی تَعویلنی اوزرا سوزلشو آدبیاتده گی حکملری

فرق بین مشرکین با اهل کتاب

فرق بین مشرکین با اهل کتاب

شما در مطالب خود از شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله در مورد فرق بین مشرکین با اهل کتاب نقل قول کردید. آیا از او در مورد روافض که با همین مشرکین و اهل کتاب بر علیه 4مذهب اهل سنت همکاری می کنند چیزی می دانید؟

در همین ابتدا لازم است که به جعفری ها مثل سایر مذاهب حنفی و شافعی وغیره همچون مذهبی در کنار سایر مذاهب نگاه کرد که تمام این مذاهب در مواردی با همدیگر اختلافات اجتهادی دارند. اینکه شیعیان قصد داشته باشند خودشان را از دیگران جدا کنند مشکل خودشان است و دارند اشتباه بزرگی می کنند مثل این است که حنفی ها یا شافعی ها بخواهند خودشان را از سایر مذاهب جدا کنند.

 عبارت 4 مذهب و محدود کردن مذاهب معروف به اهل سنت در 4 مذهب ربطی به ائمه ی خیرالقرون ندارد و اصلاً ما در میان خیرالقرون و حتی چند قرن بعدی هم چیزی به نام 4 مذهب نداریم و محدود کردن مذاهب معروف به اهل سنت به 4 مذهب توسط شاهان آنهم به دلایلی خاص صورت گرفته است، امروزه اگر به دقت نگاه کنیم جمعیت جعفری ها از حنبلی ها بیشتر است و تقریباً با مالکی ها نیز در یک سطح هستند. بهترین گزینه تشکیل شورای اولی الامر تمام فرق و مذاهب اسلامی است نه نادیده گرفتن و یا حذف مذاهب مختلف اسلامی مادام که در دایره ی اسلام و مسلمین قرار گرفته اند.

ادامه خواندن فرق بین مشرکین با اهل کتاب

مسلمانلرنی ریاکسیه سی.

مسلمانلرنی ریاکسیه سی.

اِسلامنی باشله نیش دَوریده گی  مُسُلمانلر اوزلریگه یَقین بولگن کافرلرنینگ اوُزاقراقده گی  کافرلرنی قرشیسیده گی مَغلوبِیَتی سَبَبلی غَمگین بولیشگن و بُو مَغلوبِیَتنی اوزلریگه نِسبَتاً هَم  زَربه  دیب بیلیشر اِیدی. اَهلی کِتاب بُولگن روملیکلرنینگ  شِبهی  اَهلی کِتاب بُولمِیش اِیرانلیک  مَجُوسلردَن  یینگیلیشی سَبَبلی مُسُلمانلرنینگ  شَرعِی  رِیاکسِیه سی، غَمگینلیکلریگه  جَواب تریقه سیده  الله تعالی مَرحَمَت قیله دیکی:

الم * غُلِبَتِ الرُّومُ ‏* فِی أَدْنَى الْأَرْضِ وَهُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ ‏* فِی بِضْعِ سِنِینَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِن قَبْلُ وَمِن بَعْدُ وَیَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ ‏* بِنَصْرِ اللَّهِ یَنصُرُ مَن یَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِیزُ الرَّحِیمُ ‏* وَعْدَ اللَّهِ لَا یُخْلِفُ اللَّهُ وَعْدَهُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ ‏* یَعْلَمُونَ ظَاهِراً مِّنَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ ‏.(روم/ ۱-۶)

آ.ل.م. جُوده یَقین جایده روم مَغلوُب بُولدی. (لیکن) اولر بو مَغلوبِیَتلریدَن سُونگ بیر نیچه ییل اِیچیده اَلبتّه غَلبَه قیله جَکلر. اَوّلوُ آخیر بَرچه ایش الله نینگ ( اِیزمیده) دِیر. اوُشه  کونده  مُؤمِنلر الله ( روملیکلرنی) غالیب قیلگنی اوچون شادله نُورلر. (الله) اوُزی حاحله گن  کیشینی غالیب قیلور. او قدرَت و رَحم-شَفقت  ایگه سِیدیر. ( بو) الله نینگ وَعدَه سِیدیر. الله اوز  وَعدَه سیگه  حَلاف قیلمَس. لیکن کوُپ آدَملر بیلمَسلر. اولر آخیرَتدَن غافیل-بِیخَبَر بُولگن حالّریده فقط حَیاتی دُنیانینگ ظاهیریگینه بیلورلر.

حَه،کوُریب تورگه نینگیزدیک، بو اَهلی کِتاب بیلن شِبهی اَهلی کِتابنینگ آرَسیده گی  جَنگ گه نِسبَتا بیر مُسُلمانّی  کوُرسَتگن رِیاکسیه سی  اِیدی، اوزینگیز  بیر  قه رَنگلر  الله تعالی نُصرَتینی کیمگه بیریَپتی؟ او ذاتنی نُصرَتیگه کیملر لاییق بولادی؟ مَنه بو بیر مُسُلمانّی بولرنی هَمّه سیگه نِسبَتاً بِیلدیرگن رِیاکسییَه سی  بُوله دی، بو جَرَیانده الله نی  نُصرَتی  کافرنی قرشیسیده گی باشقه بیر کافرگه نَصِیب قیلگن، لیکن مَنه بو کافر مُسُامانلرنی شَریعَتیگه مِهر جِهَتِیدَن یَقینراق، اِسلام  اولرنی دینیگه هَم یَقینراقدیر. الله تعالی اوزی بوُنی تشحِیص بیرگن، شِبهی اَهلی کِتابنی اِیسه مُسُلمانلر بیلن آرَسیده گی مَسافه سی  اَنچه اوُزاق بولیب، اَمّا نَصرانیلرنی اَهلی کتاب بوُلگن کافرلری اِیسه یَقین بولیشه دی. شو سَبَبلی هَم سکولاریستلر رُوحی جَنگ پَیتیده مُسُلمانلرگه اوزاقراق بولگن تامانگه طرَفدارلیک قیلیب اولرنی حِمایه قیلیشر ایدی. اگرده هَر اِیکّی کافردَن جِذیه آلینسه هَم، مُسُلمانلر اولرنی تماماً عَکسینی قیلیشگن.  

Мусулмонни реакцияси.

Мусулмонни реакцияси.

Исломни бошланиш давридаги мусулмонлар ўзларига яқин бўлган кофирларнинг узоқроқдаги кофирларни қаршисидаги мағлубияти сабабли  ғамгин бўлишган ва бу мағлубиятни ўзларига нисбатан хам зарба деб билишар эди. Ахли китоб бўлган румликларнинг  шибхи ахли китоб бўлмиш эронлик мажуслардан енгилиши сабабли мусулмонларнинг шаръий реакцияси, ғамгинликларига жавоб тариқасида  аллох таоло  мархамат қиладики:

الم * غُلِبَتِ الرُّومُ ‏* فِی أَدْنَى الْأَرْضِ وَهُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ ‏* فِی بِضْعِ سِنِینَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِن قَبْلُ وَمِن بَعْدُ وَیَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ ‏* بِنَصْرِ اللَّهِ یَنصُرُ مَن یَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِیزُ الرَّحِیمُ ‏* وَعْدَ اللَّهِ لَا یُخْلِفُ اللَّهُ وَعْدَهُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ ‏* یَعْلَمُونَ ظَاهِراً مِّنَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غَافِلُونَ ‏.(روم/ ۱-۶)

Алиф,Лам,Мим. Жуда яқин жойда рум мағлуб бўлди. (лекин) улар бу мағлубиятларидан сўнг бир неча йил ичида  албатта ғалаба қилажаклар. Аввалу охир барча иш аллохнинг (измида) дир. Ўша кунда мўъминлар аллох ( румликларни) ғолиб қилгани учун шодланурлар. ( аллох) ўзи хохлаган кишини ғолиб қилур. У қудрат ва рахм –шафқат эгасидир. ( бу) аллохнинг ваъдасидир. Аллох ўз ваъдасига халоф қилмас. Лекин кўп одамлар билмаслар. Улар охиратдан ғофил-бехабар бўлган холларида фақат хаёти дунёнинг зохиринигина билурлар.

Ха, кўриб турганингиздек,  бу  ахли китоб билан шибхи ахли китобнинг орасидаги жангга нисбатан бир мусулмонни кўрсатган реакцияси эди, ўзингиз бир қаранглар аллох таоло нусратини кимга беряпти? У зотни нусратига кимлар лойиқ бўлади? Мана бу бир мусулмонни буларни хаммасига нисбатан билдирган реакцияси бўлади, бу жараёнда аллохни нусрати кофирни қаршисидаги бошқа бир кофирга насиб қилган, лекин мана бу кофир мусулмонларни шариатига мехр жихатидан яқинроқ, ислом уларни динига хам яқинроқдир. Аллох таолони ўзи буни ташхис берган, шибхи ахли китобни  эса мусулмонлар  билан орасидаги   масофаси анча узоқ бўлиб, аммо насронийларни ахли китоб бўлган кофирлари эса яқин бўлишади. Шу сабабли хам секуляристлар рухий жанг пайтида мусулмонларга узоқроқ бўлган томонга тарафдорлик қилиб уларни химоя қилишар эди. Агарда хар икки кофирдан жизъя олинса хам , мусулмонлар уларни тамоман аксини қилишган.