کیمده –کیم اسلامدن اوزگه دین ایسته سه، بس هرگیز قبول قیلینمه یدی و او اخرتده زیان کورگوچی لرده ندیر.
ایندی بیر شخص کیلیب مین منه بو آیتنی قبول قیلمیمن دیدی. کافرنی کافر دیب حسابله میدیگن کیمسه نینگ کفرینی معیاری، آیتنی 1. آگاه حالده 2. قصددن 3. اوزینی حاحشی و احتیاری بیلن رد قیلگن کیشینی معیاری بیلم بیر هیل بوله دی. بو ییرده شخصنینگ حجتنی رد قیلمسدن توریب، “شبهه” و “تعویل” گه دچار بولیشی فرق قیله دی.
Бешталик кофирларни кофир деб хисобламайдиган ва тоғутга куфр келтиришни ўзи улар учун хеч қандай маънони англатмайдиган кимсалар бор,улар мусулмонларнинг тоғутга куфр келтиришларига хам монеъ бўлишади; мана буларни хукми нима? Бундай кишиларни ўзи кофир бўла оладими? Ёки мана бу кишилар махаллий муртадларни хам такфир қилишмайди, ахир улар биз куфр келтиришимиз лозим бўлган тоғутлардан хисобланмайдими?
Ибни Қоййим рохимахуллохни (751 х) сўзига кўра:
« الواجب علی العبد أن يعتقد أن كل من دان بدين غير الإسلام فهو كافر».[1]
Агар хар қандай кимса исломдан ўзга динга эргашган бўлса, уни кофир деб эътиқод қилиши хар бир бандага вожиб бўлади.
Биз мусулмонларнинг орасидан фақатгина 1.Огох холда 2. Қасддан 3.Ўзини ихтиёри ва хохши билан хужжатларни рад қилган кимсаларни такфир қила оламиз. Мисол тариқасида аллох таоло мархамат қиладики:
کسانی هستند که این طاغوتهای 5 گانه را کافر نمی دانند و اصلاً چیزی به نام کفر به طاغوت برایشان معنی ندارد و در برابر کفر به طاغوت مسلمین هم مانع شده اند؛ حکم اینها چیست؟ آیا اینها خودشان کافر می شوند؟ یا می بینم که مرتدین محلی را هم تکفیر نمی کنند که اینها هم طاغوت هستند که باید به آنها کفر کنیم .
به قول ابن القيم (٧٥١ هـ) رحمه الله: « الواجب علی العبد أن يعتقد أن كل من دان بدين غير الإسلام فهو كافر».[1] بر هر بندهای واجب است که معتقد باشد هر کسی که به دینی غیر از اسلام دیانت کند پس او کافر است.
ما از میان مسلمین تنها کسی را تکفیر می کنیم که 1- آگاهانه 2- عمداً 3- به میل خودش و اختیاری نصوص را رد کند. چون مناط کفرِ اهل قبله ای که کافر را کافر نداند، تکذیب و رد کردن نصوص است.
به عنوان مثال الله تعالی فرموده است: وَمَن يَبْتَغِ غَيْرَ الإِسْلاَمِ دِيناً فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ (آل عمران/85) و هر کس که دینی غیر از اسلام انتخاب کند، هرگز از او پذیرفته نخواهد شد، و او در آخرت از زیانکاران است.
حالا شخصی بیاید و بگوید من این آیه را قبول ندارم . پس مناط کفر کسی که کافر را کافر نداند، دقیقاً مناط کفر کسی است که آیه ای را 1- اگانه 2- عمداً 3- به میل خودش و اختیاراً تکذیب کند نه اینکه شخص دچار «شبهه» و «تأویل» شده باشد بدون آنکه نصّی را تکذیب کرده باشد.
حکم باید مقیّد به کافر دانستن کافری شود که بر کفرش اجماع است نه در آن کافری که در کفرش اختلاف است و به قول ابن تیمیه در «الردُ علی البکري»: وَأَمَّا مَنْ أَنْكَرَ مَا ثَبَتَ بِالتَّوَاتُرِ وَالْإِجْمَاعِ فَهُوَ كَافِرٌ بَعْدَ قِيَامِ الْحُجَّةِ.[2] و اما کسی که آنچه را که با تواتر و اجماع ثابت شده است انکار کند، پس او بعد از اقامهی حجّت کافر است.
کسی که کافر اصلی را کافر نداند، یعنی کسی که بر کفرش با ذکر اسمش «نص» آمده است، مانند یهود و نصاری، و کسی که اینها را تکفیر نکند به اطلاق کافر است و تأویل آوردن نفعی برایش نمیرساند؛ مگر اینکه گمان جهل یا تاویل به آن برود. قاضی عیاض در کتابش «الشفا» میگوید: و برای همین کافر میدانیم شخصی را که کافر نداند کسی را که به غیر ملّت مسلمانان از دیگر ملل دیانت بکند یا دربارهی آنها توقف کند یا شک کند یا مذهبشان را صحیح بداند، اگرچه به همراه آن اسلام را هم از خود ظاهر گرداند و به آن معتقد باشد و به باطل بودن همهی مذاهبِ غیر آن، اعتقاد داشته باشد. پس او کافر است با آشکار کردن آنچه که مخالف آن (اسلام) است.[3]
و باز به نقل از قاضی ابوبکربن العربی میگوید: قاضی ابوبکر میگوید: برای اینکه توقیف (نصوصی که در آن توقّف شده) و اجماع، این دو، بر کفرشان اتفاق دارند، پس کسی که در آن توقّف کند به تحقیق که نص و توقیف را تکذیب کرده و در آن شک کرده است. و تکذیب یا شک در آن جز از شخص کافر واقع نمیشود.[4]
این مساله را با تکفیر اهل قبله ای که بر کفرش اجماع وجود ندارد و بر آن اختلافی وجود دارد اشتباه نگیرید. ابن تیمیه می گوید: وَمَا زَالَ السَّلَفُ يَتَنَازَعُونَ فِي كَثِيرٍ مِنْ هَذِهِ الْمَسَائِلِ وَلَمْ يَشْهَدْ أَحَدٌ مِنْهُمْ عَلَى أَحَدٍ لَا بِكُفْرِ وَلَا بِفِسْقِ وَلَا مَعْصِيَةٍ.[5] و سلف پیوسته در بسیاری از مسائل با هم نزاع میکردند و هیچ یک از آنان بر دیگری گواهی به کفر یا فسق یا معصیت نمیداد.
به عنوان مثال می بینیم که عمر بن خطاب جزئی از لوازم و حقوق « لَا إِلَٰهَ إِلَّا اللَّه » از او غائب شد و در کفر تخفیف گیرندگان حکم زکات شک کرد بخاطر اینکه به شهادتین تلفظ میکردند و به حدیث عصمت خون و اموال کسی که لَا إِلَٰهَ إِلَّا اللَّه را تلفظ کند احتجاج کرد.
عمر بن خطاب رضی الله عنه جهت محافظت از خون حرام شده ی مسلمین به حدیث رسول الله صلی الله علیه وسلم استناد می کند که می فرماید: أُمِرْتُ أَنْ أُقَاتِلَ النَّاسَ حَتَّى يَشْهَدُوا أَنْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ، وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ، وَيُقِيمُوا الصَّلاةَ، وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ، فَإِنْ فَعَلُوا ذَلِكَ عَصَمُوا مِنِّي دِمَاءَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ، إِلا بِحَقِّ الإِسْلامِ، وَحِسَابُهُمْ عَلَى اللَّهِ[6]به من دستور داده شده است که با مردم بجنگم تا گواهی دهند که هیچ معبودی بجز الله وجود ندارد و محمد فرستادهی الله است و نماز را بر پا دارند و زکات بدهند. پس وقتی که آن را انجام دادند، خون و مالشان را از من حفاظت کردهاند مگر به حق اسلام و حسابشان با الله است.
عمر بن خطاب رضی الله عنه به توحید، علمی کامل و تمام داشت و ابوبکر صدیق رضی الله عنه با لوازم و حقوق لَا إِلَٰهَ إِلَّا اللَّه با عمر بن خطاب رضی الله عنه وارد گفتگو شد و جهل به این لوازم طعنی به علم این مومنین وارد نمی کند و گفته نمی شود که مثلاً عمر به توحید جاهل بود. تهمتی که عده ای از برادران ما به مخالفین صاحب عذر خود می زنند.
کسی نمی گوید که عمر بن خطاب به خاطر جهلش به لوازم لَا إِلَٰهَ إِلَّا اللَّه و حقهای آن، به توحید جهل داشته است، برای اینکه لوازم، باب گستردهای است که در احاطه نمیآید و بالاتر از آن هر صاحب علمی علیمی است، بر خلاف معنای شرعی ساده و مجمل لَا إِلَٰهَ إِلَّا اللَّه که به معنای کفر به طاغوت و رد تمام إله ها و کفار و سپس ایمان به الله از کانال آخرین فرستاده است و هر انسان مکلفی با هر میزانی از آگاهی می تواند به آن علم پیدا کند.
بر این اساس ابن تیمیه می گوید: فَالتَّكْفِيرُ يَخْتَلِفُ بِحَسَبِ اخْتِلَافِ حَالِ الشَّخْصِ فَلَيْسَ كُلُّ مُخْطِئٍ وَلَا مُبْتَدَعٍ وَلَا جَاهِلٍ وَلَا ضَالٍّ يَكُونُ كَافِرًا؛ بَلْ وَلَا فَاسِقًا بَلْ وَلَا عَاصِيًا.[7] پس تکفیر بر حسب اختلاف حال شخص، مختلف است. پس هر شخص خطاکار و مبتدع و جاهل و گمراه، کافر نیست، بلکه فاسق هم نیست، بلکه عاصی هم نیست؛ … بدون شک مردمی از ائمهی طوایفِ شناخته شده در نزد مردم به علم و دین، دچار غلط شدهاند و غالب آنان وجهی از حق را گرفته و پیروی کردهاند و وجه دیگر آن از آنان پنهان مانده و برایشان محقق نگشته است و اینطور شده که به بعضی از حق عارف گشته و به بعضی دیگرش جاهل؛ بلکه آن را انکار هم میکند.
در تمام این مواردِ اجتهادی، شخص نصّی را تکذیب نکرده است بلکه بعضی از حق را شناخته و به بعضی دیگر از آن جهل دارد. این امور گاه به تکفیر نابجای مومنین هم کشیده می شود . به عنوان مثال عمر بن خطاب رضی الله عنه حاطب رضی الله عنه را به ناحق و بر اساس تاویلات اشتباهی که داشت تکفیر کرد؛ اشتباه عمر بن خطاب رضی الله عنه توسط حکیمی دلسوز چون رسول الله صلی الله علیه وسلم اصلاح شد، حالا به نظر شما چه کسانی هستند که اشتباهات عمرهای زمان ما را اصلاح کنند؟
یا می بینیم که عمار بن یاسر رضی الله عنه کلمهی کفر را گفت قبل از اینکه آیهی اکراه نازل شود، و رسول الله صلی الله علیه وسلم نیز قبل از نازل شدن آیات، چنین جرمی را نایده گرفت و آن را اهمال کرد. عمار رضی الله عنه در چنان حالت اضطرار و ضرورتی که قرار گرفته بود بر خلاف سمیه و پدرش رضی الله عنهم اجمعین کلمات کفری را بر زبان آورد و هنوز آیه ای که در مورد گفتن کفر در حالت اکراه در صورتی که قلب مطمئن به ایمان است نازل نشده بود. نه رسول الله صلی الله علیه وسلم در این زمینه توضیح داد و نه کسی از صحابه او را تکفیر کرد. یا مثلاً بگویند کسی که در کفر او شک کند کافر است و از این دست بازی های خطرناکی که عده ای انجامش می دهند.
در این صورت عقل در اسماء و احکام شرعی راهی ندارد، بلکه به قول ابن تیمیه: الْإِيمَانُ وَالْكُفْرُ هُمَا مِنْ الْأَحْكَامِ الَّتِي ثَبَتَتْ بِالرِّسَالَةِ؛ وَبِالْأَدِلَّةِ الشَّرْعِيَّةِ يُمَيِّزُ بَيْنَ الْمُؤْمِنِ وَالْكَافِرِ؛ لَا بِمُجَرَّدِ الْأَدِلَّةِ الْعَقْلِيَّةِ.[8]
ایمان و کفر این دو از احکامی هستند که با رسالت ثابت میشوند و با ادلّهی شرعی بین مؤمن و کافر تمییز داده میشود نه به مجرد دلالت عقلی. و در جای دیگری هم می گوید: فَإِنَّ الْكُفْرَ وَالْفِسْقَ أَحْكَامٌ شَرْعِيَّةٌ لَيْسَ ذَلِكَ مِنْ الْأَحْكَامِ الَّتِي يَسْتَقِلُّ بِهَا الْعَقْلُ.[9] بدرستی که کفر و فسق احکامی شرعی هستند [و] از احکامی نیستند که عقل در آن مستقل باشد.
به همین دلیل ما تنها کسانی را تکفیر میکنیم که الله و رسولش صلی الله علیه وسلم آنها را تکفیر کردهاند و گناهکاری را که الله و رسولش صلی الله علیه وسلم او را تکفیر نکردهاند را تکفیر نمیکنیم. پس با عقل خودتان این در را باز نکنید.
[3] قاضی عیاض، کتاب الشفا، ج: 2 ص: 610. / ولهذا نكفر من لم يكفر من دان بغير ملة المسلمين من الملل، أو وقف فيهم، أو شك، أو صحح مذهبهم وإن أظهر مع ذلك الإسلام واعتقده واعتقد إبطال كل مذهب سواه. فهو كافر بإظهاره ما أظهر من خلاف ذلك
[4] همان، ج: 2 صص: 602-603./ قال قاضي أبو بكر لأن التوقيف والإجماع اتفقا علی كفرهم فمن وقف في ذلك فقد كذب النص والتوقيف أو شك فيه. والتكذيب أو الشك فيه لا يقع إلا من كافر
Ахли суннат ва жаъфарий ташайюъсини ўртасидаги ясама ривоятларни хужжат қилиб келтирадиган кимсалар
Холид хўромий
Бир қанча асрлардан буён ахли суннат хилма-хил хукуматларга эга бўлган холатда росулуллох саллаллоху алайхи васалламни хадисларини поклашни бошлашган. Ўтган бир неча аср ичида ахли суннат турли-хил мархалаларда ва даврларда исроилиётлар……… номи остида ясама хадисларни ўзларини китобларидан поклашди, мана бу поклашни охиргиси Албоний рохимахуллохга тегишли бўлиб,у киши асрлардан буён амал қилиниб келаётган ва кўзга кўринган ахли суннат уламоларининг китобларида мавжуд бўлган машхур аммо заиф юзлаб ривоятларни жамлаб олди. Мусулмонлар мана бундай хадисларни очиб кўрсатиш ва уларни росулуллох саллаллоху алайхи васалламга нисбатлашдан нихоятда эхтиёт бўлишлари керак.
Шундай бўлгач ахли суннатни китобларида ясама, заиф ривоятларни борлиги яшириб ўтирадиган нарса эмас. Худди шу ясама, заиф ривоятлар ахли ташайюъни китобларида хам мавжуд, бунга мисол тариқасида қуйидагиларни айтса бўлади:
Шиъалардан бир киши келиб имом Ризо (алайхиссаломга) арз қиладики: одамлар бизларга жибр ва ташбех сўзларини нисбатлашяпти, чунки оталарингиздан мана бу заминада ривоятлар нақл қилинган экан. Хазрат ривоят қилаётган кишидан савол қилиб сўрайдилар: ” мени оталаримдан жибр ва ташбех хақида нақл қилинган ривоятлар кўпроқми ё пайғамбар саллаллоху алайхи васалламдан нақл қилинган ривоятлар кўпми?” Ровий жавоб бериб айтади: пайғамбаримиздан нақл қилинган ривоятлар кўпроқ. Шунда хазрат айтадилар: ” бундай экан пайғамбар саллаллоху алайхи васаллам хам жибр ва ташбехга қоил бўлган экан,денглар.” Ровий хазратга арз қилиб айтади: уларни айтишларича, пайғамбар саллаллоху алайхи васаллам буларни мархамат қилмаганлар, балки уни ясалган. Имом Ризо (алайхиссалом) айтадилар: ” шундай экан мени оталарим хақида хам шундай данглар, улар мана бу хадисларни мархамат қилишмаган ,балки уларни сўзлари сифатида ясалгандир.” [1]
Мана булар воқеиятда бор бўлишига қарамасдан, баъзи бир шиъалар ахли суннатни ўтган даврлардаги китобларини қидириб заиф ривоятларни келтиришади ва буларни хужжат қилган холда ахли суннатга хамла қилишади, аслини олганда ахли суннатни ўзи мана бу ривоятларни қабул қилишмайди. Худди шунга ўхшаш ахли суннатдан бўлган баъзи бир кишилар хам ташайюъни қадимги китобларидан ривоятлар, ижтиходларни топиб буларни хужжат қилган холда ташайюъга хамла қилишади, аслини олганда бугунги кундаги ташайюъ хам бу ривоятларни қабул қилишмайди.
Энди сизни назарингизда тафарруқ ва ички жанглардан бошқа мақсади бўлмаган мана бу икки гурух, душманни рухий жангини олиб борувчилари ва ташайюъ , тасаннунни душмани эмасми?
کسانی که به روایتهای ساختگی میان اهل سنت و تشیع جعفری استناد می کنند
به قلم: خالد هورامی
قرنهاست که اهل سنت با آنکه حکومتهای مختلفی را در اختیار داشته اقدام به پالفتن احادیث رسول الله صلی الله علیه وسلم نموده است . در این چند قرن گذشته اهل سنت توانسته است در مراحل و دوره های مختلفی احادیث ساختگی تحت عنوان اسرائیلیات و… را از کتب خود پالفته کنند که آخرین مورد آن به کسانی چون آلبانی رحمه الله[1] بر می گردد که بالغ بر صدها روایت ضعیف اما مشهور که قرنها به آن عمل شده و در کتب بسیاری از علمای برجسته ی اهل سنت وجود دارند را جمع آوری نموده که لازم است مسلمین از بازگو کردن این نوع احادیث و نسبت دادن آنها به رسول الله صلی الله علیه وسلم شدیداً اجتناب کنند.
در این صورت وجود روایات ضعیف و ساختگی در کتب اهل سنت چیزی نیست که قابل کتمان باشد. در کتب اهل تشیع هم باز چنین روایتهایی وجود دارد . به عنوان مثال در کتب اهل تشیع آمده است که :
یکی از شیعیان به امام رضا (علیه السلام) عرض میکند که مردم قول به جبر و تشبیه را به ما نسبت میدهند، چون روایاتی از پدرانتان در این زمینه نقل شده است. حضرت از راوی سؤال میکند: «روایاتی که از پدران من در جبر و تشبیه نقل شده بیشتر است، یا روایاتی که از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) نقل شده است؟» راوی پاسخ میدهد: روایاتی که از پیامبر نقل شده بیشتر است. حضرت میفرماید: «پس باید بگویید که پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) هم قائل به جبر و تشبیه بوده است.» راوی به حضرت عرض میکند: آنها میگویند، پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلم) اینها را نفرموده، بلکه آنها را ساختهاند. امام رضا (علیه السلام) میفرماید: «پس درباره پدران من هم بگویید آنها هیچ یک [از این احادیث] را نفرمودهاند، بلکه از قول آنها ساختهاند.» [2]
حالا با وجود چنین واقیتی عده ای به نام تشیع در کتب گذشته ی اهل سنت می گردند و روایات ضعیفی را می آورند و با استناد به انها به اهل سنت حمله می کنند در حالی که اهل سنت فعلاً چنین ورایتهائی را قبول ندارند، به همین ترتیب دسته هائی به نام اهل سنت نیز در کتب گذشته ی اهل تشیع می گردند و به روایتها و اجتهاداتی جهت حمله به تشیع استناد می کنند که تشیع کنونی هم چنین روایتهائی را قبول ندارد.
حالا به نظر شما این دو گروه که هدفی جز ایجاد تفرق و جنگ داخلی ندارند مجریان جنگ روانی دشمن و دشمن تشیع و تسنن نیستند؟
مشرکلر الله بیلن اوزلرنی اورتسیگه واسیطه قوییب آلیشدی و بولر بیزلرنی الله گه یقنلشتردی دیب اعتقاد قیلیشدی. الله تعالی اوزی بیلن مخلوقینی اورتسیده گی هر قندی واسیطه نی قبول قیلمیدی و بوتپرستلرنینگ یقینلشیش بهانه سیده واسیطه قیلیشلرنی هم رد قیلیب ایته دیکی:
او ذاتدن اوزگه “دوستلرنی ( خدا) قیلیب آلگن کیمسه لر: بیز ( اوشه خدالریمیزگه) فقط اولر بیزنی الله گه یقین قیلیشلری اوچونگینه عبادت قیلورمیز”،
منه بو آیاتده الله تعالی مشرکلرنی الله دن باشقه گه قیلگن عبادتلرنی ملامت قیلگنینی کوره میز، او ذات بو بیلن اوزیگه یقینلشیش اوچون قیلینیاتگن ایشلرنی ملامت قیلمَیَپتی، چونکه بعضیده مؤمن کیشینی بیرار مستحب یا واجب عملی هم الله گه یقینلشیشیگه باءِث بولدی و بو عمل شریعتگه مُوافقدیر. لیکن اگرده حرام یا شرک عملّری بیلن الله گه یقینلشیشنی حاهلیدیگن بولیشسه، بیز بو ایشنی شریعتگه توغری کیلمیدی دیب حسابلَیمیز. شوندی ایکن بعضی بیر عملّرنی واسیطه قیلیب الله گه یقینلَشیشنی اوزی قیتریلمگن، بلکی عبادتلرنی الاهه لرگه بیریب قوییش و بو الاهه لرگه الله نی ربوبِیَتی و باشقه حوصوصیتلرنی بیریش قََیتریلگندیر.
Мушриклар аллох билан ўзларини ўртасига восита қўйиб олишади ва булар бизларни аллохга яқинлаштиради деб эътиқод қилишади. Аллох таоло ўзи билан махлуқини ўртасидаги хар қандай воситани қабул қилмайди ва бутпарастларнинг яқинлашиш бахонасида восита қилишларини хам рад қилиб айтадики:
У зотдан ўзга “дўстлар” ни ( худо) қилиб олган кимсалар: “ биз ( ўша худоларимизга) фақат улар бизни аллохга яқин қилишлари учунгина ибодат қилурмиз”,
Мана бу оятда аллох таоло мушрикларни аллохдан бошқага қилган ибодатларини маломат қилаётганини кўрамиз, у зот бу билан ўзига яқинлашиш учун қилинаётган ишларни маломат қилмаяпти ,чунки баъзида мўъмин кишини бирор мустахаб ё вожиб амали хам аллохга яқинлашишига боис бўлади ва бу амал шариатга мувофиқдир. Лекин агарда харом ё ширк амаллари билан аллох таолога яқинлашишни хохлайдиган бўлишса , биз бу ишни шариатга тўғри келмайди деб хисоблаймиз . Шундай экан баъзи бир амалларни восита қилиб аллохга яқинлашишни ўзи қайтарилмаган, балки ибодатларни илохаларга бериб қўйиш ва бу илохаларга аллохни рубубият ва бошқа хусусиятларини бериш шариатда қайтарилгандир.
مشرکین برای خدا واسطه قرار می دادند و می گفتند اینها ما را به خدا نزدیک می کنند. خداوند هر گونه واسطه ای بین خودش و مخلوقش را نمی پذیرد و بهانه ی بت پرستها را هم در قرار دادن واسطه هائی که آنها را به خدا نزدیک کند رد می کند و می فرماید: وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى.
ج: اگر به دقت در آیه نگاه کنیم که می فرماید: وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى (زمر/3) کسانی که جز خدا سرپرستان و یاوران دیگری را برمیگیرند (میگویند:) ما آنان را عبادت نمیکنیم مگر به این دلیل که ما را به خداوند نزدیک کنند.
متوجه می شویم که در این آیه الله تعالی به نکوهش عبادت کردن مشرکین برای غیر الله پرداخته، نه به نکوهش تقرب و اموری که باعث تقرب به او می شوند؛ چون گاه مومن با امری واجب یا مستحب به الله تعالی تقرب می کند که امری شرعی و پسندیده است؛ اما چنانچه با حرامی یا با شرکی بخواهد به الله تعالی تقرب کند ما این تقرب را امری غیر شرعی و ناپسند می دانیم . پس ذات تقرب و قرار دادن وسیله جهت نزدیک کردن خود به الله ممنوع و ناپسند نیست، بلکه دادن عبادت به إله هائی که برای آنها حق ربویت یا سایر مختصات الله تعالی را به آنها داده اند ممنوع و غیر شرعی است.
علمای اهل دعوت نجد مثل گروههای خشونت گرای مسلحی نیستند که منهج نجدیت دارند . چرا شما بین آنها فرق نمی گذارید؟
[1]همان منبع ص 43 به نقل از كتاب الضعفاء – خطی مرحوم آیتاله نجفی – قم كتابخانه آیه اله نجفی ورق 5 عكسی از مجموعه 155 ورق 234 قهپایی / مجمع 3/156 و نیز در: حلی /خلاصه 82 و 83 + ابن داوود / رجال 1 /106 ش 732- 2/249ش226)
[2]كتاب الضعفاء / پیشین. ورق 1/عكسی / پیشین 229- قهپایی / مجمع 1/ 15 و 16)
