یکی از ایراداتی که مخالفین منهج شیخ محمد بن عبدالوهاب رحمه الله و علمای نجد وارد می کنند این است که شیخ محمد بن عبدالوهاب رحمه الله حکمی که متعلق به کفار است را بر مسلمین تطبیق می دهند. و سخن دیگر اینکه جماعت دولت اسلامی بغدادی مجری تفکرات شیخ محمد بن عبدالوهاب و علمای نجد بوده اند و چیزی از خودشان نگفته اند. این سخنان تا چه اندازه صحت دارد؟
ج: محمد بن عبدالوهاب با مشرک خواندن مسلمین مخالف خود به صراحت آنها را تکفیر می کند. و مثال هم می آورد و می گوید : مثل کسانی که از عبدالقادر گیلانی و امثال او درخواست می کنند. [1] در این زمینه هم در نواقض دهگانه ای که می آورد غیر از حالت اکراه آنهم آنگونه که خودشان تعریف و محدود و مرز بندی کرده اند برای مسلمین سایر عذرهای معتبر شرعی چون جهل و تاویل قائل نیستند.[2]
شیخ احمد بن زينى دحلان (1231 ـ 1304ق) امام‌الحرمین، مفتی و فقیه شافعیه و صوفی مسلک معاصر محمد بن عبدالوهاب در مورد شیخ محمد بن عبدالوهاب می گوید: و حمل الآیات القرآنیة التی نزلت فی المشرکین علی اهل التوحید… [3] محمد بن عبدالوهاب کسی بود که آیات قرآن را که درباره مشرکان نازل شده بود بر اهل توحید حمل نمود…
Тарихчи ва фиқх олимларини ижтиходий ишлардаги раъйларини бошқа замонларга хам умумлаштириш вахдатга монеълик қилади(2)
Корзон Шаккок
Бизни динимиз исломдир, уни соясида яшайдиган хар қандай мўъмин бизни биродаримиз ва опа-синглимиз бўлади, исломий фирқаларни барчасидаги уламо ва аиммалар, аллохни шариатини тўғри фахмлашда бизларнинг манбаъларимиз хисобланади; мана бу уламолар ва имомларга ўзимизни нисбатламасдан туриб хам, уларнинг тўғри назарларидан фойдалана оламиз, мусулмонларни бири эканимизни ўзи бизларга кофийдир.
(Одамларни) аллох(нинг дини)га даъват қилган ва ўзи хам яхши амал қилиб,”шак-шубхасиз мен мусулмонлардандирман”, деган кишидан хам чиройлироқ сўзлагувчи ким бор?
Вахдат йўлида ва мусулмонларнинг фикрий ва ақидавий тирик харакатининг табиий йўлида қолишимиз учун қуйидаги омилни ёдимизда сақлашимиз лозим бўлади, хар қандай замонда яшаган тарихчи ва фақих олимни ижтиходий ишлари ана ўша ўзини замонига тегишли бўлади.
Ўтган тарихдан таълим олганимиздек бир даврни тушунчаси билан кейинги даврга қарамаслик керак,яъни ўтиб кетган даврни олдимизга олиб келишни ўрнига ,ўзимизни ўша даврга олиб боришимиз ва ўша кунни тушунчаси,кўз-қараши билан тахлил қилишимиз лозим. Фиқх бўйича хам таълим олганимиздек, хар бир фиқх олими ўтган дарвга махсусан ўзидан кейинги даврга эмас, балки ўзини даврига муносиб назарни содир қилган. Шу сабабли хам фиқх олими ўзини замонининг фарзанди хисобланади, бу олимнинг шариатдаги ижтиход қилса бўладиган,ўзгарувчан ишлардаги назарини тушуниш учун ўша замонга мурожаъат қилиш керак, уни назари ўзини замонига тегишли эканини тушуниб олишимиз лозим.
Бунга қўшимча равишда тарихчи ё фиқх олимлари бир ходиса ё фиқхий масала хақидаги ўзини шахсий кўз-қарашини баён қилган бўлиши хам мумкин, бошқа манбаълар ва фикрлар бор бўлиб туриб ана ўша шахсий назарни ўзига кифояланиб қолиш тўғри бўлмайди. Аслида энг яхши йўл шуки, барча оятлар, хадислар, тарихий ривоятлар хар қандай мавзуда бўлишидан қатъий назар текширилиши ва бунга қўшимча равишда ўша асрга хоким шароит умумий суратда ва хар бир тарихчини замони ва маконидаги шароити ва бошқа фиқх олимлари ва ўша замонни тарихчиларини муомала қилиш равишини хаммасини ёнма- ён қўйишлик лозим, шунда хақиқат шаръий манбаъларда бўлгандек юзага чиқади.
Аммо баъзи бир дўстларимиз учун бир қанча йиллар ва асрлар олдин вафот қилиб кетган кишиларнинг китоблари, сўзлари худди китоб ва суннати сахихга ўхшаш амал қилади. Бу хам уларнинг фақатгина мусулмон салафи солих кишилар бўлганлиги боис,чунки бу кишилар ўзларини даврларида имом, шайхул ислом, аллома каби унвонга эга бўлишган.
Буни натижасида баъзи бир дўстларимиз мана бу хурматли кишилар хақида қуйидагича фикрлашади: бугунги кунга,ислом тарихи ва мусулмонларга оид масалаларда фақат ана ўша кишиларни назаринигина баён қилиниши лозим. Агар ўтган асрларда яшаган азиз кишиларни кўзи билан хозирги мавжуд вазиятга қараётган кишилар шу холда давом этишса, вақт ўтиши билан уларни фикрлаш миқёси ва нави,гўёки бугунги кундаги дунёга тегишли эмасдек хозирги замонни тушунишга қодир бўлмайдиган , ўзига хос кўринишда бир қолибни ичига тушиб қолишади. Улар бу кетишда жохилият таъассуби, хурофотга берилиш, шаръий баён қилиш озодлигига мухолиф бўлиш, танқидни ва ўзини шаръан танқид қилишни қабул қилмаслик ,вохид уммат учун вохид ижмоъга етиш йўлидаги барча исломий фирқалар ва тафсирлардан ташкил топган улил амр шўросига қарши бўлишга дучор бўлишади.
از موانع وحدت (2) تعمیم رای مورخ و فقیه در امور اجتهادی بر سایر زمانها
به قلم: کارزان شکاک
دین ما اسلام است و هر مومنی که در سایه ی آن زندگی می کند برادر و وخواهر ما است، علماء و ائمه ی همه ی فرق اسلامی منابع ما در فهم صحیح شریعت الله هستند؛ و بدون آنکه خود را به یکی از علماء و امامان منتسب کنیم رای درست را از هر کدام از انها باشد می گیریم و برایمان همین کافی است که یکی از مسلمین باشیم . وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِّمَّن دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ (فصلت/33)
برای اینکه در مسیر و حدت و مسیر طبیعی حرکت زنده ی فکری و عقیدتی مسلمین باقی بمانیم لازم است به عنوان یک عامل بدانیم مورخ و فقیه در امور اجتهادی فرزند زمان خویش است نه سایر زمانها.
ما در تاریخ آموختیم که هر دوره ای را نباید با بینش دوره بعد بررسی کرد و باید خود را به آن دوران برد نه آن دوران به نزد خود آورد و با نگرش امروزین ان را بررسی کرد و در فقه نیز آموختیم که هر فقیهی متناسب با دوران خود رای صادر کرده است نه متناسب با دورانهای قبل و بخصوص بعد از خود، به همین دلیل فقیه فرزند زمان خود است و باید جهت شناخت رای آن فقیه در امور متغیر و قابل اجتهاد شریعت، به آن زمان مراجعه کرد و رائیش را مخصوص آن زمان و مکان دانست نه سایر زمانها و حتی مکانها.
علاوه بر این ممکن است یک مورخ یا فقیه از نگاه خودش یک رویداد یا مساله ی فقهی را برای شما بازگو کند، و اکتفاء به این در صورت وجود منابع و آراء دیگر کار صحیحی نیست . بهتر ین راه این است که تمامی آیات، احادیث، روایتهای تاریخی در هر موضوعی بررسی شوند و مزید بر این شرایط حاکم بر هر عصر به صورت عموم و شرایط زمانی و مکانی هر مورخ و نوع برخورد سایر فقها و مورخین در همان زمان را باید در کنار هم قرار داد تا حقیقت آنگونه که هست مطابق با منابع شرعی به دست آید .
اما برای عده ای از دوستان سخنان وكتب افرادی كه سالها و قرنها قبل وفات كرده اند برای آنها همچون کتاب و سنت صحیح عمل می کند . آنهم صرفاً به این دلیل كه آنها سلف صالح مسلمین بوده اند و عناوینی چون امام، شیخ الاسلام، علامه و غیره را در زمان خود داشته اند .
در نتیجه عده ای از این دوستان چنان اطمینانی به این بزرگوران گذشته دارند که فکر میکنند فقط کسانی حق اظهار نظردر مسائل روز و تاریخ اسلام و مسلمین رادارند که رای آنها را برای امروز خود بیان کنند. کسانی که با چشم این عزیزان قرون گذشته وضع موجود را می بینند به مرور زمان محور فکری ونوع تفکر آنها به شیوه ای خاص قالب ریزی می گردد که انگار به این دنیای زمان حال ما تعلق ندارند و قادر نیستند زمان حال را بفهمند. و به گونه ای دچار تعصب جاهلی، دگم اندیشی، مخالف آزادی بیان شرعی، مخالف انتقاد و خودانتقادی شرعی، مخالف شورای اولی الامر متشکل از تمام تفاسیر و فرق اسلامی جهت رسیدن به اجماع واحد برای امتی واحد، و عاشق کشته و مرده ی هر آنچه قدماء مورد پسند وی گفته اند.
اشتباه این دوستان مثل این است که هم اکنون کسانی چون حارث بن کلده ثقفی،ابوعلی سیناو … زنده شوند و بخواهد بدون طی دوره های دانشگاهی وكسب مجوز و… مطب پزشكی دایركنند یا کسی چون ابورمثه تمیمی (رفاعه بن یثربی) صحابی پیامبر صلی الله علیه وسلم زنده شود و بدون طی این مراحل اقدام به جراحی نماید.!!
Агар наждиятга эргашувчиларни асарларини қараб чиқсангиз – уларнинг салтанатга ё жиходга тегишли бўладими фарқи йўқ- ўзларини мухолифларига қарши уятсиз , хақоратга боис бўладиган сўзларни ишлатишаётганини кўрамиз. Хатто ўзларини мухолифлари наждий бўлган тақдирда хам уларнинг шахсиятини терор қилиб, тухмат қилиб кетишади. Мен буларни олдида нима дейишимни хам билмай қолдим. Агар улар бир секуляр бўлганда нима қилишни яхши билардим. Бахс қилган пайтимизда мана бу оғзи ёмон наждийларни нима қилайлик?
Ж: бу хақида ибни Таймияни нихоятда ажойиб сўзлари бор ва у киши айтадики:
Инсон мушрик ва ахли китоб билан мунозара қилаётган пайтида қуйидаги равишни қўллаши лозим: унга далилларни очиқ баён қилсин, яъни ўзини олдидаги хақлар ва уларнинг олдидаги ботилни хам равшан кўрсатиб берсин.
Мана бу аллох таоло томонидан буюрилган мўъмин кишини сўзлашув равишидир:
(эй Мухаммад), парвардигорингизнинг йўли –динига донолик –хикмат ва чиройли панд-насихат билан даъват қилинг! Улар билан энг гўзал йўлда мужодала-мунозара қилинг!
Шундай экан мусулмонлар билан бўладиган исломий равишдаги шаръий сўзлашув, баён қилиш ва хақни етказиш маслахат ва насихат қолибида бўлиши, хақорат қилиш ва бошқа сиз зикр қилган хуник одатлардан жуда катта фарқ қилади. Шуни яхши билишимиз керакки , бизларни вазифамиз исломий равишга кўра етказиш , далилларни баён қилишдир, ва мусулмонлар билан бўладиган бу сўзлашувни хам ўзига яраша чегараси бор, баъзи жойларда уни тўхтатиб ташлаб кетиш жоиз бўлади.
اگر آثار پیروان نجدیت را نگاه کرده باشی – چه درباری یا جهادی آن – می بینیم که در برابر مخالفین از کلمات زشت و توهین آمیز استفاده می کنند. حتی از تهمت زدن و ترور شخصیتی مسلمین مخالف خود حتی اگر نجدی باشد هم پروائی ندارند. من که کم آورده ام. اگر یک سکولار بودند می دانستم چکار کنم. با این نجدی های بد دهن در هنگام بحث چکار کنیم؟
ج: ابن تیمیه سخن جالبی دارد و می گوید: فَإِنَّ الرَّدَّ بِمُجَرَّدِ الشَّتْمِ وَالتَّهْوِيلِ لَا يَعْجِزُ عَنْهُ أَحَدٌ. (کسی از پاسخ دادن دیگران با توهین و فحاشی و بد دهنی ناتوان نیست و همه می توانند انجامش دهند) وَالْإِنْسَانُ لَوْ أَنَّهُ يُنَاظِرُ الْمُشْرِكِينَ وَأَهْلَ الْكِتَابِ: لَكَانَ عَلَيْهِ أَنْ يَذْكُرَ مِنْ الْحُجَّةِ مَا يُبَيِّنُ بِهِ الْحَقَّ الَّذِي مَعَهُ وَالْبَاطِلَ الَّذِي مَعَهُمْ.[1] و انسان زمانی که با مشرکین و اهل کتاب مناظره می کند: لازم است دلایلی را بیان کند که حقی که نزد او هست و باطلی که نزد آنهاست را روشن کند.
Секуляр кофирлар иккита умумий қисматга тақсим бўлади:
1-Ошкор секуляр кофирлар ( росулуллох саллаллоху алайхи васалламни давридаги қурайш секулярлари ё бўлмасам америка, англиз, хитой, европа бирлашган давлатлари, туркия, ужалонни ишчилар партияси, демократларнинг хилма-хил партиялари, кумалаларга ўхшаш) уларнинг асоси, борлиқлари алохида ошкор бўлиб, очиқчасига ўзларини динларини баён қилишади ва “дини секуляризмни” мухолифларига қарши икки хил қолибда , рухий жанг ё иссиқ жанг услубида жангни олиб боришади.
2-Яширин ички секуляр кофирлар. Қуръон адабиётида мунофиқлар ( ички яширин кофирлар) исми билан танилган. Бу даста ташқи кўринишда ўзларини мусулмонларга ўхшатиб олишади ва мусулмонларнинг хукуматий ва харбий қудратларига муносиб равишда ўзларининг ақида ва хақиқий мақсадларини ошкор қилишади. Яъни агар мусулмонларнинг қудратларини миқдори хар қанча кўпроқ бўлса, улар ўзларини нифоқ тўнларига кўпроқ ўралиб олишади ёки мусулмонларнинг қудратлари камайиб бошласа, улар ўзларини янада кўпроқ намоён қилиб боришади. Мана бу икки кўринишни орасидаги акс этган боғлиқлик, бу мусулмонларнинг қудрати ва уларни мавжудиятларини эълон қилинишида ўзини кўрсатади. –
1- کفار سکولار آشکار (مثل: سکولارهای قریش در زمان رسول الله صلی الله علیه و سلم، یا سکولارهای آمریکا، انگلیس، چین، اتحادیه ی اروپا، ترکیه، حزب کارگران اوجالان، احزاب مختلف دمکرات ها، کومله ها و …) که قواره و موجودیت جداگانه ی آشکاری دارند و آشکارا دین خود را بیان می کنند و با مخالفین «دین سکولاریسم» در دو قالب جنگ روانی و جنگ گرم می جنگند.
2- کفار سکولار پنهان داخلی. که در ادبیات قرآنی به منافقین (کفار پنهان داخلی) شناخته شده اند. این دسته در ظاهر خود را شبیه مسلمین می کنند و متناسب با قدرت حکومتی و نظامی مسلمین، عقاید و اهداف واقعی خود را آشکار می کنند. یعنی به هر میزان قدرت مسلمین بیشتر باشد این ها بیشتر در لاک نفاق خود فرو می روند، و هر میزان قدرت مسلمین کمتر باشد ابراز وجود این ها بیشتر می شود. رابطه ای معکوس در این میان، میان قدرت مسلمین و اعلام موجودیت آن ها حاکم است
