از موانع وحدت (2) تعمیم رای مورخ و فقیه در امور اجتهادی بر سایر زمانها
به قلم: کارزان شکاک
دین ما اسلام است و هر مومنی که در سایه ی آن زندگی می کند برادر و وخواهر ما است، علماء و ائمه ی همه ی فرق اسلامی منابع ما در فهم صحیح شریعت الله هستند؛ و بدون آنکه خود را به یکی از علماء و امامان منتسب کنیم رای درست را از هر کدام از انها باشد می گیریم و برایمان همین کافی است که یکی از مسلمین باشیم . وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِّمَّن دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ (فصلت/33)
برای اینکه در مسیر و حدت و مسیر طبیعی حرکت زنده ی فکری و عقیدتی مسلمین باقی بمانیم لازم است به عنوان یک عامل بدانیم مورخ و فقیه در امور اجتهادی فرزند زمان خویش است نه سایر زمانها.
ما در تاریخ آموختیم که هر دوره ای را نباید با بینش دوره بعد بررسی کرد و باید خود را به آن دوران برد نه آن دوران به نزد خود آورد و با نگرش امروزین ان را بررسی کرد و در فقه نیز آموختیم که هر فقیهی متناسب با دوران خود رای صادر کرده است نه متناسب با دورانهای قبل و بخصوص بعد از خود، به همین دلیل فقیه فرزند زمان خود است و باید جهت شناخت رای آن فقیه در امور متغیر و قابل اجتهاد شریعت، به آن زمان مراجعه کرد و رائیش را مخصوص آن زمان و مکان دانست نه سایر زمانها و حتی مکانها.
علاوه بر این ممکن است یک مورخ یا فقیه از نگاه خودش یک رویداد یا مساله ی فقهی را برای شما بازگو کند، و اکتفاء به این در صورت وجود منابع و آراء دیگر کار صحیحی نیست . بهتر ین راه این است که تمامی آیات، احادیث، روایتهای تاریخی در هر موضوعی بررسی شوند و مزید بر این شرایط حاکم بر هر عصر به صورت عموم و شرایط زمانی و مکانی هر مورخ و نوع برخورد سایر فقها و مورخین در همان زمان را باید در کنار هم قرار داد تا حقیقت آنگونه که هست مطابق با منابع شرعی به دست آید .
اما برای عده ای از دوستان سخنان وكتب افرادی كه سالها و قرنها قبل وفات كرده اند برای آنها همچون کتاب و سنت صحیح عمل می کند . آنهم صرفاً به این دلیل كه آنها سلف صالح مسلمین بوده اند و عناوینی چون امام، شیخ الاسلام، علامه و غیره را در زمان خود داشته اند .
در نتیجه عده ای از این دوستان چنان اطمینانی به این بزرگوران گذشته دارند که فکر میکنند فقط کسانی حق اظهار نظردر مسائل روز و تاریخ اسلام و مسلمین رادارند که رای آنها را برای امروز خود بیان کنند. کسانی که با چشم این عزیزان قرون گذشته وضع موجود را می بینند به مرور زمان محور فکری ونوع تفکر آنها به شیوه ای خاص قالب ریزی می گردد که انگار به این دنیای زمان حال ما تعلق ندارند و قادر نیستند زمان حال را بفهمند. و به گونه ای دچار تعصب جاهلی، دگم اندیشی، مخالف آزادی بیان شرعی، مخالف انتقاد و خودانتقادی شرعی، مخالف شورای اولی الامر متشکل از تمام تفاسیر و فرق اسلامی جهت رسیدن به اجماع واحد برای امتی واحد، و عاشق کشته و مرده ی هر آنچه قدماء مورد پسند وی گفته اند.
اشتباه این دوستان مثل این است که هم اکنون کسانی چون حارث بن کلده ثقفی،ابوعلی سیناو … زنده شوند و بخواهد بدون طی دوره های دانشگاهی وكسب مجوز و… مطب پزشكی دایركنند یا کسی چون ابورمثه تمیمی (رفاعه بن یثربی) صحابی پیامبر صلی الله علیه وسلم زنده شود و بدون طی این مراحل اقدام به جراحی نماید.!!